Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), yıllık İnsani Gelişme Raporunda 191 ülkenin İnsani Gelişme Endeksini (İGE) derliyor. Endeks, belirli bir ülkedeki sağlık, eğitim ve geliri, ülkeler arasında ve zaman içinde karşılaştırılabilir bir insani gelişme ölçüsü sağlamak için dikkate alır.
0.800–1.000 (çok yüksek) 0.700–0.799 (yüksek) 0.555–0.699 (orta) |
0.350–0.554 (düşük) Veri yok |
İGE, insani gelişmenin en yaygın kullanılan göstergesidir ve insanların kavrama bakış açısını değiştirmiştir. Ancak, endeksin çeşitli yönleri eleştirildi. Bazı bilim adamları, faktörlerin nasıl tartıldığını, özellikle de ek bir yaşam beklentisi yılının ülkeler arasında nasıl farklı şekilde değerlendirildiğini; ve dağılım ve cinsiyet eşitsizliği seviyeleri gibi faktörlerin ihmal edildiğini belirterek, dikkate aldığı sınırlı faktörleri eleştirdiler. İlkine yanıt olarak, UNDP 2010 raporunda eşitsizliğe göre ayarlanmış İnsani Gelişme Endeksi'ni (EUİGE) ve ikincisine yanıt olarak 1995 raporunda Toplumsal Cinsiyet Gelişim Endeksi'ni (GDI) tanıttı. Diğerleri, ülke başına tek bir numara kullanmanın aşırı basitleştirilmesini eleştirdiler. Ülkeler arasındaki gelişimsel farklılıkları yansıtmak için, 1.600'den fazla bölgeye ait verileri içeren yerel bir İGE (SHDI), 2018 yılında Hollanda'daki Radboud Üniversitesi'ndeki Küresel Veri Laboratuvarı tarafından tanıtıldı. 2020'de UNDP, daha yüksek ekolojik ayak izine sahip ülkelerin puanlarını azaltan, gezegensel baskılara göre ayarlanmış İnsani Gelişme Endeksi (PHDI) adlı başka bir endeksi tanıttı.
Boyutlar ve göstergeler
İGE ilk olarak 1990 yılında, gayri safi yurtiçi hasıla gibi tamamen ekonomik ölçütlerden daha kapsamlı bir insani gelişme ölçüsü olma hedefiyle yayınlandı. Endeks, insani gelişmenin üç boyutunu içeriyor: uzun ve sağlıklı bir yaşam, bilgi ve insana yakışır yaşam standartları. Ülkelerin her boyutta nasıl performans gösterdiğini ölçmek için çeşitli göstergeler kullanılır. 2022 raporunda kullanılan göstergeler, doğumda beklenen yaşam süresi; çocuklar için beklenen eğitim süresi; yetişkinler için ortalama eğitim süresi; ve kişi başına düşen gayri safi milli gelir. Göstergeler, her biri 0 ile 1 arasında bir değere sahip bir sağlık endeksi, bir eğitim endeksi ve bir gelir endeksi oluşturmak için kullanılır. Üç endeksin geometrik ortalaması, yani endekslerin çarpımının küp köküdür. insani gelişim indeksi. 0,800'ün üzerindeki değerler çok yüksek, 0,700 ile 0,799 arası yüksek, 0,550 ile 0,699 arası orta ve 0,550'nin altındaki değerler düşük olarak sınıflandırılır.
İGE'yi hesaplamak için kullanılan veriler çoğunlukla Birleşmiş Milletler kurumlarından ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı, Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) gibi uluslararası kurumlardan gelmektedir. Nadiren göstergelerden biri eksik olduğunda ülkeler arası regresyon modelleri kullanılır. Geliştirilmiş veriler ve metodoloji güncellemeleri nedeniyle, İGE değerleri insani gelişme raporları arasında karşılaştırılamaz; bunun yerine her rapor, önceki bazı yıllar için İGE'yi yeniden hesaplar.
| İGE Boyutları ve Göstergeleri | |||
|---|---|---|---|
| Boyutlar | Göstergeler | Boyut indeksi | İGE |
| Uzun ve sağlıklı yaşam | Doğuşta beklenen yaşam süresi | Yaşam beklentisi endeksi | İnsani gelişim indeksi |
| Bilgi | Beklenen eğitim yılı Ortalama eğitim yılı | Eğitim indeksi | |
| Makul bir yaşam standardı | Kişi başına düşen GSMH (SAGP $) | GNI indeksi | |
Uluslar
İnsani Gelişme Raporu, 193 Birleşmiş Milletler üye devletinin yanı sıra Filistin Devleti ve Hong Kong ÖİB'yi içermektedir. Ancak, İnsani Gelişme Endeksi dört BM üye ülkesi için hesaplanmamıştır: DPR Kore (Kuzey Kore), Monako, Nauru ve Somali. Endeksin bazı bileşenleri bu ülkeler için hesaplanabilir. Cook Adaları, Holy See (Vatikan Şehri) ve Niue, Birleşmiş Milletler Sisteminde rapora dahil edilmeyen yegane taraf devletlerdir. Toplamda, İGE 191 ülke için mevcuttur.
Global Data Lab ayrıca Somali'nin İGE'si hakkında veri sağlıyor ve bunu 0,361 (2019) olarak dünyanın en düşük seviyesi olarak gösteriyor, ancak Suriye için veri mevcut değil.
2021'de 1'den 66'ya kadar olan ülkeler "çok yüksek" İGE, 67 ile 115 arasındakiler "yüksek" İGE, 116 ile 159 arasındakiler "orta" İGE ve 160 ile 191 arasındakiler "düşük" İGE olarak belirlendi.
| Sıralama | Ulus | İGE | ||
|---|---|---|---|---|
| 2021 verileri (2022 raporu) | 2015'ten bu yana değişiklik | 2021 verileri (2022 raporu) | Ortalama yıllık büyüme (2010–2021) | |
| 1 |  |  İsviçre | 0.962 |  0.19% |
| 2 | |  Norveç | 0.961 | 0.19% |
| 3 | |  İzlanda | 0.959 | 0.56% |
| 4 | (3) |  Hong Kong | 0.952 | 0.44% |
| 5 | (3) |  Avustralya | 0.951 | 0.27% |
| 6 | |  Danimarka | 0.948 | 0.34% |
| 7 |  (2) |  İsveç | 0.947 | 0.36% |
| 8 | (6) |  İrlanda | 0.945 | 0.40% |
| 9 | (5) |  Almanya | 0.942 | 0.16% |
| 10 | (1) |  Hollanda | 0.941 | 0.24% |
| 11 | |  Finlandiya | 0.940 | 0.29% |
| 12 | (1) |  Singapur | 0.939 | 0.29% |
| 13 | (2) |  Belçika | 0.937 | 0.25% |
| (3) |  Yeni Zelanda | 0.15% | ||
| 15 | (2) |  Kanada | 0.936 | 0.25% |
| 16 | (1) |  Lihtenştayn | 0.935 | 0.22% |
| 17 | (3) |  Lüksemburg | 0.930 | 0.18% |
| 18 | (3) |  Birleşik Krallık | 0.929 | 0.17% |
| 19 | |  Japonya | 0.925 | 0.27% |
| (3) |  Güney Kore | 0.35% | ||
| 21 | (3) |  ABD | 0.921 | 0.10% |
| 22 | |  İsrail | 0.919 | 0.25% |
| 23 | (4) |  Malta | 0.918 | 0.58% |
| (1) |  Slovenya | 0.28% | ||
| 25 | (4) |  Avusturya | 0.916 | 0.14% |
| 26 | (9) |  Birleşik Arap Emirlikleri | 0.911 | 0.80% |
| 27 | |  İspanya | 0.905 | 0.38% |
| 28 | (3) |  Fransa | 0.903 | 0.27% |
| 29 | (3) |  Kıbrıs Cumhuriyeti | 0.896 | 0.41% |
| 30 | (1) |  İtalya | 0.895 | 0.13% |
| 31 | (2) |  Estonya | 0.890 | 0.30% |
| 32 | (6) |  Çekya | 0.889 | 0.20% |
| 33 | (2) |  Yunanistan | 0.887 | 0.19% |
| 34 | (1) |  Polonya | 0.876 | 0.37% |
| 35 | (3) |  Bahreyn | 0.875 | 0.73% |
| (1) |  Litvanya | 0.35% | ||
| (2) |  Suudi Arabistan | 0.64% | ||
| 38 | (2) |  Portekiz | 0.866 | 0.40% |
| 39 | (1) |  Letonya | 0.863 | 0.42% |
| 40 | (6) |  Andorra | 0.858 | 0.11% |
| (5) |  Hırvatistan | 0.40% | ||
| 42 | (1) |  Şili | 0.855 | 0.46% |
| (1) |  Katar | 0.23% | ||
| 44 | NA |  San Marino | 0.853 | NA |
| 45 | (5) |  Slovakya | 0.848 | 0.09% |
| 46 | (1) |  Macaristan | 0.846 | 0.20% |
| 47 | (4) |  Arjantin | 0.842 | 0.09% |
| 48 | (6) |  Türkiye | 0.838 | 1.03% |
| 49 | (3) |  Karadağ | 0.832 | 0.27% |
| 50 | (1) |  Kuveyt | 0.831 | 0.20% |
| 51 | (3) |  Brunei | 0.829 | 0.01% |
| 52 | (2) |  Rusya | 0.822 | 0.29% |
| 53 | (4) |  Romanya | 0.821 | 0.16% |
| 54 | (3) |  Umman | 0.816 | 0.32% |
| 55 | (2) |  Bahamalar | 0.812 | 0.00% |
| 56 | (4) |  Kazakistan | 0.811 | 0.51% |
| 57 | (2) |  Trinidad ve Tobago | 0.810 | 0.23% |
| 58 | (4) |  Kosta Rika | 0.809 | 0.43% |
| |  Uruguay | 0.25% | ||
| 60 | (3) |  Belarus | 0.808 | 0.21% |
| 61 | |  Panama | 0.805 | 0.37% |
| 62 | (1) |  Malezya | 0.803 | 0.39% |
| 63 | (7) |  Gürcistan | 0.802 | 0.50% |
| (2) |  Mauritius | 0.55% | ||
| (4) |  Sırbistan | 0.41% | ||
| 66 | (6) |  Tayland | 0.800 | 0.75% |
| 67 | (2) |  Arnavutluk | 0.796 | 0.49% |
| 68 | (9) |  Bulgaristan | 0.795 | 0.06% |
| (2) |  Grenada | 0.15% | ||
| 70 | (2) |  Barbados | 0.790 | 0.02% |
| 71 | (3) |  Antigua ve Barbuda | 0.788 | 0.02% |
| 72 | (8) |  Seyşeller | 0.785 | 0.10% |
| 73 | (9) |  Sri Lanka | 0.782 | 0.54% |
| 74 | (10) |  Bosna-Hersek | 0.780 | 0.67% |
| 75 | (2) |  Saint Kitts ve Nevis | 0.777 | 0.21% |
| 76 | (2) |  İran | 0.774 | 0.35% |
| 77 | (2) |  Ukrayna | 0.773 | 0.11% |
| 78 | (5) |  Kuzey Makedonya | 0.770 | 0.39% |
| 79 | (19) |  Çin | 0.768 | 0.97% |
| 80 | (16) |  Dominik Cumhuriyeti | 0.767 | 0.73% |
| (9) |  Moldova | 0.45% | ||
| (7) |  Palau | 0.07% | ||
| 83 | (7) |  Küba | 0.764 | 0.19% |
| 84 | (1) |  Peru | 0.762 | 0.45% |
| 85 | (5) |  Ermenistan | 0.759 | 0.16% |
| 86 | (8) |  Meksika | 0.758 | 0.15% |
| 87 | (1) |  Brezilya | 0.754 | 0.38% |
| 88 | (1) |  Kolombiya | 0.752 | 0.32% |
| 89 | (4) |  Saint Vincent ve Grenadinler | 0.751 | 0.21% |
| 90 | (6) |  Maldivler | 0.747 | 0.75% |
| 91 | (2) |  Cezayir | 0.745 | 0.30% |
| (1) |  Azerbaycan | 0.22% | ||
| (10) |  Tonga | 0.40% | ||
| (2) |  Türkmenistan | 0.43% | ||
| 95 | (14) |  Ekvador | 0.740 | 0.05% |
| 96 | (4) |  Moğolistan | 0.739 | 0.48% |
| 97 | (13) |  Mısır | 0.731 | 0.73% |
| (1) |  Tunus | 0.14% | ||
| 99 | (3) |  Fiji | 0.730 | 0.20% |
| (7) |  Surinam | 0.09% | ||
| 101 | (11) |  Özbekistan | 0.727 | 0.70% |
| 102 | (11) |  Dominika | 0.720 | 0.11% |
| (2) |  Ürdün | 0.06% | ||
| 104 | (10) |  Libya | 0.718 | 0.26% |
| 105 | (2) |  Paraguay | 0.717 | 0.42% |
| 106 | (2) |  Filistin | 0.715 | 0.36% |
| (11) |  Saint Lucia | 0.16% | ||
| 108 | (12) |  Guyana | 0.714 | 0.77% |
| 109 | (4) |  Güney Afrika | 0.713 | 0.50% |
| 110 | (3) |  Jamaika | 0.709 | 0.06% |
| 111 | (6) |  Samoa | 0.707 | 0.08% |
| 112 | (2) |  Gabon | 0.706 | 0.56% |
| (21) |  Lübnan | 0.79% | ||
| 114 | (3) |  Endonezya | 0.705 | 0.55% |
| 115 | (5) |  Vietnam | 0.703 | 0.53% |
| 116 | |  Filipinler | 0.699 | 0.33% |
| 117 | (6) |  Botsvana | 0.693 | 0.44% |
| 118 | |  Bolivya | 0.692 | 0.40% |
| |  Kırgızistan | 0.38% | ||
| 120 | (41) |  Venezuela | 0.691 | 0.80% |
| 121 | (1) |  Irak | 0.686 | 0.63% |
| 122 | (3) |  Tacikistan | 0.685 | 0.68% |
| 123 | (14) |  Belize | 0.683 | 0.31% |
| (3) |  Fas | 1.14% | ||
| 125 | (2) |  El Salvador | 0.675 | 0.22% |
| 126 | (1) |  Nikaragua | 0.667 | 0.76% |
| 127 | (6) |  Bhutan | 0.666 | 1.25% |
| 128 | (4) |  Yeşil Burun Adaları | 0.662 | 0.25% |
| 129 | (11) |  Bangladeş | 0.661 | 1.64% |
| 130 | (2) |  Tuvalu | 0.641 | 0.36% |
| 131 | (1) |  Marshall Adaları | 0.639 | NA |
| 132 | (1) |  Hindistan | 0.633 | 0.88% |
| 133 | (5) |  Gana | 0.632 | 0.88% |
| 134 | |  Mikronezya Federal Devletleri | 0.628 | 0.04% |
| 135 | (6) |  Guatemala | 0.627 | 0.33% |
| 136 | (1) |  Kiribati | 0.624 | 0.53% |
| 137 | |  Honduras | 0.621 | 0.36% |
| 138 | (4) |  São Tomé ve Príncipe | 0.618 | 1.00% |
| 139 | (7) |  Namibya | 0.615 | 0.46% |
| 140 | (1) |  Laos | 0.607 | 0.88% |
| (4) |  Doğu Timor | 0.18% | ||
| (3) |  Vanuatu | 0.24% | ||
| 143 | (4) |  Nepal | 0.602 | 0.94% |
| 144 | (4) |  Esvatini | 0.597 | 1.57% |
| 145 | (6) |  Ekvator Ginesi | 0.596 | 0.26% |
| 146 | (3) |  Kamboçya | 0.593 | 0.85% |
| (1) |  Zimbabve | 1.34% | ||
| 148 | (3) |  Angola | 0.586 | 1.27% |
| 149 | (1) |  Myanmar | 0.585 | 1.26% |
| 150 | (5) |  Suriye | 0.577 | 1.21% |
| 151 | (2) |  Kamerun | 0.576 | 1.06% |
| 152 | |  Kenya | 0.575 | 0.49% |
| 153 | (9) |  Kongo Cumhuriyeti | 0.571 | 0.16% |
| 154 | (4) |  Zambiya | 0.565 | 0.60% |
| 155 | (1) |  Solomon Adaları | 0.564 | 0.23% |
| 156 | |  Komorlar | 0.558 | 0.64% |
| (2) |  Papua Yeni Gine | 1.02% | ||
| 158 | (2) |  Moritanya | 0.556 | 0.79% |
| 159 | (8) |  Fildişi Sahili | 0.550 | 1.38% |
| 160 | (2) |  Tanzanya | 0.549 | 0.98% |
| 161 | (2) |  Pakistan | 0.544 | 0.68% |
| 162 | (4) |  Togo | 0.539 | 1.12% |
| 163 | (3) |  Haiti | 0.535 | 1.94% |
| (1) |  Nijerya | 0.95% | ||
| 165 | |  Ruanda | 0.534 | 0.80% |
| 166 | (6) |  Benin | 0.525 | 0.59% |
| (3) |  Uganda | 0.41% | ||
| 168 | (3) |  Lesotho | 0.514 | 0.88% |
| 169 | (4) |  Malavi | 0.512 | 1.06% |
| 170 | (1) |  Senegal | 0.511 | 0.80% |
| 171 | (1) |  Cibuti | 0.509 | 0.96% |
| 172 | (4) |  Sudan | 0.508 | 0.40% |
| 173 | (3) |  Madagaskar | 0.501 | 0.16% |
| 174 | (1) |  Gambiya | 0.500 | 0.76% |
| 175 | (6) |  Etiyopya | 0.498 | 1.74% |
| 176 | (2) |  Eritre | 0.492 | 0.55% |
| 177 | (2) |  Gine-Bissau | 0.483 | 0.79% |
| 178 | |  Liberya | 0.481 | 0.41% |
| 179 | (1) |  Kongo DC | 0.479 | 1.01% |
| 180 | (5) |  Afganistan | 0.478 | 0.59% |
| 181 | (1) |  Sierra Leone | 0.477 | 1.01% |
| 182 | (1) |  Gine | 0.465 | 1.04% |
| 183 | (6) |  Yemen | 0.455 | 1.03% |
| 184 | (2) |  Burkina Faso | 0.449 | 1.72% |
| 185 | (2) |  Mozambik | 0.446 | 0.95% |
| 186 | (1) |  Mali | 0.428 | 0.53% |
| 187 | (2) |  Burundi | 0.426 | 0.46% |
| 188 | (2) |  Orta Afrika Cumhuriyeti | 0.404 | 0.75% |
| 189 | (2) |  Nijer | 0.400 | 1.54% |
| 190 | (1) |  Çad | 0.394 | 0.77% |
| 191 | (3) |  Güney Sudan | 0.385 | 1.00% |
Bölgeler ve gruplar
İnsani Gelişme Raporu ayrıca çeşitli ülke grupları için İGE'yi rapor etmektedir. Bunlar arasında UNDP bölgesel sınıflandırmalarına dayalı bölgesel gruplamalar, şu anda belirli bir İGE parantezine giren ülkeler de dahil olmak üzere İGE grupları, OECD üyeleri ve diğer çeşitli BM gruplamaları bulunmaktadır. Toplu İGE değerleri, tek tek ülkeler için olduğu gibi hesaplanır ve girdi verileri, grupta mevcut verileri olan tüm ülkeler için ağırlıklı ortalamadır.
| Bölge veya grup | 1990 | 2000 | 2010 | 2015 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| OECD | 0.795 | 0.840 | 0.875 | 0.893 | 0.901 | 0.905 | 0.897 | 0.899 |
| Çok yüksek insani gelişme | 0.784 | 0.826 | 0.868 | 0.889 | 0.898 | 0.902 | 0.895 | 0.896 |
| Europe and Central Asia | 0.664 | 0.681 | 0.746 | 0.783 | 0.798 | 0.802 | 0.793 | 0.796 |
| 0.633 | 0.689 | 0.733 | 0.758 | 0.766 | 0.768 | 0.755 | 0.754 | |
| Yüksek insani gelişme | 0.557 | 0.625 | 0.700 | 0.734 | 0.751 | 0.756 | 0.753 | 0.754 |
| East Asia and the Pacific | 0.507 | 0.592 | 0.684 | 0.722 | 0.741 | 0.748 | 0.748 | 0.749 |
| Dünya | 0.601 | 0.645 | 0.697 | 0.724 | 0.736 | 0.739 | 0.735 | 0.732 |
| 0.601 | 0.649 | 0.693 | 0.723 | 0.734 | 0.738 | 0.732 | 0.730 | |
| Arab states | 0.555 | 0.618 | 0.676 | 0.697 | 0.711 | 0.715 | 0.708 | 0.708 |
| Developing countries | 0.513 | 0.569 | 0.638 | 0.673 | 0.687 | 0.691 | 0.687 | 0.685 |
| Orta insani gelişme | 0.453 | 0.506 | 0.582 | 0.627 | 0.643 | 0.645 | 0.642 | 0.636 |
| South Asia | 0.442 | 0.500 | 0.576 | 0.623 | 0.640 | 0.641 | 0.638 | 0.632 |
| Sub-Saharan Africa | 0.407 | 0.430 | 0.503 | 0.534 | 0.547 | 0.552 | 0.549 | 0.547 |
| Least developed countries | 0.357 | 0.408 | 0.487 | 0.520 | 0.537 | 0.542 | 0.542 | 0.540 |
| Düşük insani gelişme | 0.356 | 0.399 | 0.477 | 0.506 | 0.518 | 0.522 | 0.519 | 0.518 |
Ayrıca bakınız
- ^ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Eylül 2022. ss. 272-276. ISBN . 8 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Eylül 2022.
- ^ Ivanova, I.; Arcelus, F. J.; Srinivasan, G. (February 1999). "An Assessment of the Measurement Properties of the Human Development Index". Social Indicators Research. 46 (2): 157-179. doi:10.1023/A:1006839208067. ISSN 0303-8300. JSTOR 27522364. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2021.
- ^ a b Sanderson, Warren; Scherbov, Sergei; Simone, Ghislandi (8 Kasım 2018). "The best country to live in might not be Norway after all". Quartz (İngilizce). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2021.
- ^ Ravallion, Martin (1 Kasım 2012). "Troubling tradeoffs in the Human Development Index". Journal of Development Economics. 99 (2): 201-209. doi:10.1016/j.jdeveco.2012.01.003. ISSN 0304-3878. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2021.
- ^ Hicks, Douglas A. (1 Ağustos 1997). "The inequality-adjusted human development index: A constructive proposal". World Development (İngilizce). 25 (8): 1283-1298. doi:10.1016/S0305-750X(97)00034-X. ISSN 0305-750X. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ Sharma, Shalendra D. (1 Şubat 1997). "Making the Human Development Index (HDI) gender-sensitive". Gender & Development. 5 (1): 60-61. doi:10.1080/741922304. ISSN 1355-2074. (PMID) 12320744. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ Human Development Report 2010 (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 2010. s. 87. ISBN . 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Şubat 2020.
- ^ Human development report 1995 (PDF). Oxford University Press for the United Nations Development Programme. 1995. ss. 72-74. ISBN . 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ Iñaki, Permanyer; Jeroen, Smits (31 Mayıs 2018). "The Subnational Human Development Index: Moving beyond country-level averages". United Nations Development Programme. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
- ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 291-231. ISBN . 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
- ^ Human Development Report 1990 (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 1 Mayıs 1990. ss. iii,iv,5, 9, 12. ISBN . 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
- ^ "Human Development Report 2019 – Technical notes" (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. ss. 2-4. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
- ^ "Human Development Report 2019 – Technical notes" (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. ss. 2-4. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
- ^ "Human Development Report 2020: Reader's Guide". hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
- ^ . UNDP. 10 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "A World Tour of the States not recognized by the UN". 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2022.
- ^ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Eylül 2022. ss. 272-276. ISBN
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birlesmis Milletler Kalkinma Programi UNDP yillik Insani Gelisme Raporunda 191 ulkenin Insani Gelisme Endeksini IGE derliyor Endeks belirli bir ulkedeki saglik egitim ve geliri ulkeler arasinda ve zaman icinde karsilastirilabilir bir insani gelisme olcusu saglamak icin dikkate alir 0 050 lik artislarla Insani Gelisme Endeksi puanlarina gore dunya ulkeleri veya bolgeleri haritasi 2022 de yayinlanan 2021 verilerine gore 0 900 0 850 0 899 0 800 0 849 0 750 0 799 0 700 0 749 0 650 0 699 0 600 0 649 0 550 0 599 0 500 0 549 0 450 0 499 0 400 0 449 0 399 Veri yokInsani Gelisme Endeksi kategorilerini temsil eden dunya haritasinin alternatif bir versiyonu 2022 de yayinlanan 2021 verilerine dayalidir Cok yuksek Yuksek Orta Dusuk Veri yokInsani Gelisme Endeksi kategorilerini temsil eden dunya haritasi 2021 verilerine dayali 2022 de yayinlandi 0 800 1 000 cok yuksek 0 700 0 799 yuksek 0 555 0 699 orta 0 350 0 554 dusuk Veri yok IGE insani gelismenin en yaygin kullanilan gostergesidir ve insanlarin kavrama bakis acisini degistirmistir Ancak endeksin cesitli yonleri elestirildi Bazi bilim adamlari faktorlerin nasil tartildigini ozellikle de ek bir yasam beklentisi yilinin ulkeler arasinda nasil farkli sekilde degerlendirildigini ve dagilim ve cinsiyet esitsizligi seviyeleri gibi faktorlerin ihmal edildigini belirterek dikkate aldigi sinirli faktorleri elestirdiler Ilkine yanit olarak UNDP 2010 raporunda esitsizlige gore ayarlanmis Insani Gelisme Endeksi ni EUIGE ve ikincisine yanit olarak 1995 raporunda Toplumsal Cinsiyet Gelisim Endeksi ni GDI tanitti Digerleri ulke basina tek bir numara kullanmanin asiri basitlestirilmesini elestirdiler Ulkeler arasindaki gelisimsel farkliliklari yansitmak icin 1 600 den fazla bolgeye ait verileri iceren yerel bir IGE SHDI 2018 yilinda Hollanda daki Radboud Universitesi ndeki Kuresel Veri Laboratuvari tarafindan tanitildi 2020 de UNDP daha yuksek ekolojik ayak izine sahip ulkelerin puanlarini azaltan gezegensel baskilara gore ayarlanmis Insani Gelisme Endeksi PHDI adli baska bir endeksi tanitti Boyutlar ve gostergeler2022 de yayinlanan 2010 dan 2021 e kadar ortalama yillik IGE buyumesi 1 4 1 2 1 4 1 1 2 0 8 1 0 6 0 8 0 4 0 6 0 2 0 4 0 0 2 0 5 0 1 0 5 lt 1 Veri yok IGE ilk olarak 1990 yilinda gayri safi yurtici hasila gibi tamamen ekonomik olcutlerden daha kapsamli bir insani gelisme olcusu olma hedefiyle yayinlandi Endeks insani gelismenin uc boyutunu iceriyor uzun ve saglikli bir yasam bilgi ve insana yakisir yasam standartlari Ulkelerin her boyutta nasil performans gosterdigini olcmek icin cesitli gostergeler kullanilir 2022 raporunda kullanilan gostergeler dogumda beklenen yasam suresi cocuklar icin beklenen egitim suresi yetiskinler icin ortalama egitim suresi ve kisi basina dusen gayri safi milli gelir Gostergeler her biri 0 ile 1 arasinda bir degere sahip bir saglik endeksi bir egitim endeksi ve bir gelir endeksi olusturmak icin kullanilir Uc endeksin geometrik ortalamasi yani endekslerin carpiminin kup kokudur insani gelisim indeksi 0 800 un uzerindeki degerler cok yuksek 0 700 ile 0 799 arasi yuksek 0 550 ile 0 699 arasi orta ve 0 550 nin altindaki degerler dusuk olarak siniflandirilir IGE yi hesaplamak icin kullanilan veriler cogunlukla Birlesmis Milletler kurumlarindan ve Birlesmis Milletler Egitim Bilim ve Kultur Orgutu UNESCO Birlesmis Milletler Ekonomik ve Sosyal Isler Departmani Dunya Bankasi Uluslararasi Para Fonu ve Ekonomik Isbirligi ve Kalkinma Orgutu OECD gibi uluslararasi kurumlardan gelmektedir Nadiren gostergelerden biri eksik oldugunda ulkeler arasi regresyon modelleri kullanilir Gelistirilmis veriler ve metodoloji guncellemeleri nedeniyle IGE degerleri insani gelisme raporlari arasinda karsilastirilamaz bunun yerine her rapor onceki bazi yillar icin IGE yi yeniden hesaplar IGE Boyutlari ve GostergeleriBoyutlar Gostergeler Boyut indeksi IGEUzun ve saglikli yasam Dogusta beklenen yasam suresi Yasam beklentisi endeksi Insani gelisim indeksiBilgi Beklenen egitim yili Ortalama egitim yili Egitim indeksiMakul bir yasam standardi Kisi basina dusen GSMH SAGP GNI indeksiUluslarInsani Gelisme Raporu 193 Birlesmis Milletler uye devletinin yani sira Filistin Devleti ve Hong Kong OIB yi icermektedir Ancak Insani Gelisme Endeksi dort BM uye ulkesi icin hesaplanmamistir DPR Kore Kuzey Kore Monako Nauru ve Somali Endeksin bazi bilesenleri bu ulkeler icin hesaplanabilir Cook Adalari Holy See Vatikan Sehri ve Niue Birlesmis Milletler Sisteminde rapora dahil edilmeyen yegane taraf devletlerdir Toplamda IGE 191 ulke icin mevcuttur Global Data Lab ayrica Somali nin IGE si hakkinda veri sagliyor ve bunu 0 361 2019 olarak dunyanin en dusuk seviyesi olarak gosteriyor ancak Suriye icin veri mevcut degil 2021 de 1 den 66 ya kadar olan ulkeler cok yuksek IGE 67 ile 115 arasindakiler yuksek IGE 116 ile 159 arasindakiler orta IGE ve 160 ile 191 arasindakiler dusuk IGE olarak belirlendi Siralama Ulus IGE2021 verileri 2022 raporu 2015 ten bu yana degisiklik 2021 verileri 2022 raporu Ortalama yillik buyume 2010 2021 1 Isvicre 0 962 0 19 2 Norvec 0 961 0 19 3 Izlanda 0 959 0 56 4 3 Hong Kong 0 952 0 44 5 3 Avustralya 0 951 0 27 6 Danimarka 0 948 0 34 7 2 Isvec 0 947 0 36 8 6 Irlanda 0 945 0 40 9 5 Almanya 0 942 0 16 10 1 Hollanda 0 941 0 24 11 Finlandiya 0 940 0 29 12 1 Singapur 0 939 0 29 13 2 Belcika 0 937 0 25 3 Yeni Zelanda 0 15 15 2 Kanada 0 936 0 25 16 1 Lihtenstayn 0 935 0 22 17 3 Luksemburg 0 930 0 18 18 3 Birlesik Krallik 0 929 0 17 19 Japonya 0 925 0 27 3 Guney Kore 0 35 21 3 ABD 0 921 0 10 22 Israil 0 919 0 25 23 4 Malta 0 918 0 58 1 Slovenya 0 28 25 4 Avusturya 0 916 0 14 26 9 Birlesik Arap Emirlikleri 0 911 0 80 27 Ispanya 0 905 0 38 28 3 Fransa 0 903 0 27 29 3 Kibris Cumhuriyeti 0 896 0 41 30 1 Italya 0 895 0 13 31 2 Estonya 0 890 0 30 32 6 Cekya 0 889 0 20 33 2 Yunanistan 0 887 0 19 34 1 Polonya 0 876 0 37 35 3 Bahreyn 0 875 0 73 1 Litvanya 0 35 2 Suudi Arabistan 0 64 38 2 Portekiz 0 866 0 40 39 1 Letonya 0 863 0 42 40 6 Andorra 0 858 0 11 5 Hirvatistan 0 40 42 1 Sili 0 855 0 46 1 Katar 0 23 44 NA San Marino 0 853 NA45 5 Slovakya 0 848 0 09 46 1 Macaristan 0 846 0 20 47 4 Arjantin 0 842 0 09 48 6 Turkiye 0 838 1 03 49 3 Karadag 0 832 0 27 50 1 Kuveyt 0 831 0 20 51 3 Brunei 0 829 0 01 52 2 Rusya 0 822 0 29 53 4 Romanya 0 821 0 16 54 3 Umman 0 816 0 32 55 2 Bahamalar 0 812 0 00 56 4 Kazakistan 0 811 0 51 57 2 Trinidad ve Tobago 0 810 0 23 58 4 Kosta Rika 0 809 0 43 Uruguay 0 25 60 3 Belarus 0 808 0 21 61 Panama 0 805 0 37 62 1 Malezya 0 803 0 39 63 7 Gurcistan 0 802 0 50 2 Mauritius 0 55 4 Sirbistan 0 41 66 6 Tayland 0 800 0 75 67 2 Arnavutluk 0 796 0 49 68 9 Bulgaristan 0 795 0 06 2 Grenada 0 15 70 2 Barbados 0 790 0 02 71 3 Antigua ve Barbuda 0 788 0 02 72 8 Seyseller 0 785 0 10 73 9 Sri Lanka 0 782 0 54 74 10 Bosna Hersek 0 780 0 67 75 2 Saint Kitts ve Nevis 0 777 0 21 76 2 Iran 0 774 0 35 77 2 Ukrayna 0 773 0 11 78 5 Kuzey Makedonya 0 770 0 39 79 19 Cin 0 768 0 97 80 16 Dominik Cumhuriyeti 0 767 0 73 9 Moldova 0 45 7 Palau 0 07 83 7 Kuba 0 764 0 19 84 1 Peru 0 762 0 45 85 5 Ermenistan 0 759 0 16 86 8 Meksika 0 758 0 15 87 1 Brezilya 0 754 0 38 88 1 Kolombiya 0 752 0 32 89 4 Saint Vincent ve Grenadinler 0 751 0 21 90 6 Maldivler 0 747 0 75 91 2 Cezayir 0 745 0 30 1 Azerbaycan 0 22 10 Tonga 0 40 2 Turkmenistan 0 43 95 14 Ekvador 0 740 0 05 96 4 Mogolistan 0 739 0 48 97 13 Misir 0 731 0 73 1 Tunus 0 14 99 3 Fiji 0 730 0 20 7 Surinam 0 09 101 11 Ozbekistan 0 727 0 70 102 11 Dominika 0 720 0 11 2 Urdun 0 06 104 10 Libya 0 718 0 26 105 2 Paraguay 0 717 0 42 106 2 Filistin 0 715 0 36 11 Saint Lucia 0 16 108 12 Guyana 0 714 0 77 109 4 Guney Afrika 0 713 0 50 110 3 Jamaika 0 709 0 06 111 6 Samoa 0 707 0 08 112 2 Gabon 0 706 0 56 21 Lubnan 0 79 114 3 Endonezya 0 705 0 55 115 5 Vietnam 0 703 0 53 116 Filipinler 0 699 0 33 117 6 Botsvana 0 693 0 44 118 Bolivya 0 692 0 40 Kirgizistan 0 38 120 41 Venezuela 0 691 0 80 121 1 Irak 0 686 0 63 122 3 Tacikistan 0 685 0 68 123 14 Belize 0 683 0 31 3 Fas 1 14 125 2 El Salvador 0 675 0 22 126 1 Nikaragua 0 667 0 76 127 6 Bhutan 0 666 1 25 128 4 Yesil Burun Adalari 0 662 0 25 129 11 Banglades 0 661 1 64 130 2 Tuvalu 0 641 0 36 131 1 Marshall Adalari 0 639 NA132 1 Hindistan 0 633 0 88 133 5 Gana 0 632 0 88 134 Mikronezya Federal Devletleri 0 628 0 04 135 6 Guatemala 0 627 0 33 136 1 Kiribati 0 624 0 53 137 Honduras 0 621 0 36 138 4 Sao Tome ve Principe 0 618 1 00 139 7 Namibya 0 615 0 46 140 1 Laos 0 607 0 88 4 Dogu Timor 0 18 3 Vanuatu 0 24 143 4 Nepal 0 602 0 94 144 4 Esvatini 0 597 1 57 145 6 Ekvator Ginesi 0 596 0 26 146 3 Kambocya 0 593 0 85 1 Zimbabve 1 34 148 3 Angola 0 586 1 27 149 1 Myanmar 0 585 1 26 150 5 Suriye 0 577 1 21 151 2 Kamerun 0 576 1 06 152 Kenya 0 575 0 49 153 9 Kongo Cumhuriyeti 0 571 0 16 154 4 Zambiya 0 565 0 60 155 1 Solomon Adalari 0 564 0 23 156 Komorlar 0 558 0 64 2 Papua Yeni Gine 1 02 158 2 Moritanya 0 556 0 79 159 8 Fildisi Sahili 0 550 1 38 160 2 Tanzanya 0 549 0 98 161 2 Pakistan 0 544 0 68 162 4 Togo 0 539 1 12 163 3 Haiti 0 535 1 94 1 Nijerya 0 95 165 Ruanda 0 534 0 80 166 6 Benin 0 525 0 59 3 Uganda 0 41 168 3 Lesotho 0 514 0 88 169 4 Malavi 0 512 1 06 170 1 Senegal 0 511 0 80 171 1 Cibuti 0 509 0 96 172 4 Sudan 0 508 0 40 173 3 Madagaskar 0 501 0 16 174 1 Gambiya 0 500 0 76 175 6 Etiyopya 0 498 1 74 176 2 Eritre 0 492 0 55 177 2 Gine Bissau 0 483 0 79 178 Liberya 0 481 0 41 179 1 Kongo DC 0 479 1 01 180 5 Afganistan 0 478 0 59 181 1 Sierra Leone 0 477 1 01 182 1 Gine 0 465 1 04 183 6 Yemen 0 455 1 03 184 2 Burkina Faso 0 449 1 72 185 2 Mozambik 0 446 0 95 186 1 Mali 0 428 0 53 187 2 Burundi 0 426 0 46 188 2 Orta Afrika Cumhuriyeti 0 404 0 75 189 2 Nijer 0 400 1 54 190 1 Cad 0 394 0 77 191 3 Guney Sudan 0 385 1 00 Bolgeler ve gruplarInsani Gelisme Raporu ayrica cesitli ulke gruplari icin IGE yi rapor etmektedir Bunlar arasinda UNDP bolgesel siniflandirmalarina dayali bolgesel gruplamalar su anda belirli bir IGE parantezine giren ulkeler de dahil olmak uzere IGE gruplari OECD uyeleri ve diger cesitli BM gruplamalari bulunmaktadir Toplu IGE degerleri tek tek ulkeler icin oldugu gibi hesaplanir ve girdi verileri grupta mevcut verileri olan tum ulkeler icin agirlikli ortalamadir Bolge veya grup 1990 2000 2010 2015 2018 2019 2020 2021OECD 0 795 0 840 0 875 0 893 0 901 0 905 0 897 0 899Cok yuksek insani gelisme 0 784 0 826 0 868 0 889 0 898 0 902 0 895 0 896Europe and Central Asia 0 664 0 681 0 746 0 783 0 798 0 802 0 793 0 7960 633 0 689 0 733 0 758 0 766 0 768 0 755 0 754Yuksek insani gelisme 0 557 0 625 0 700 0 734 0 751 0 756 0 753 0 754East Asia and the Pacific 0 507 0 592 0 684 0 722 0 741 0 748 0 748 0 749Dunya 0 601 0 645 0 697 0 724 0 736 0 739 0 735 0 7320 601 0 649 0 693 0 723 0 734 0 738 0 732 0 730Arab states 0 555 0 618 0 676 0 697 0 711 0 715 0 708 0 708Developing countries 0 513 0 569 0 638 0 673 0 687 0 691 0 687 0 685Orta insani gelisme 0 453 0 506 0 582 0 627 0 643 0 645 0 642 0 636South Asia 0 442 0 500 0 576 0 623 0 640 0 641 0 638 0 632Sub Saharan Africa 0 407 0 430 0 503 0 534 0 547 0 552 0 549 0 547Least developed countries 0 357 0 408 0 487 0 520 0 537 0 542 0 542 0 540Dusuk insani gelisme 0 356 0 399 0 477 0 506 0 518 0 522 0 519 0 518Ayrica bakinizAfrika Avrupa Human Development Report 2021 22 Uncertain Times Unsettled Lives Shaping our Future in a Transforming World PDF hdr undp org United Nations Development Programme 8 Eylul 2022 ss 272 276 ISBN 978 9 211 26451 7 8 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Eylul 2022 Ivanova I Arcelus F J Srinivasan G February 1999 An Assessment of the Measurement Properties of the Human Development Index Social Indicators Research 46 2 157 179 doi 10 1023 A 1006839208067 ISSN 0303 8300 JSTOR 27522364 6 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2021 a b Sanderson Warren Scherbov Sergei Simone Ghislandi 8 Kasim 2018 The best country to live in might not be Norway after all Quartz Ingilizce 23 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2021 Ravallion Martin 1 Kasim 2012 Troubling tradeoffs in the Human Development Index Journal of Development Economics 99 2 201 209 doi 10 1016 j jdeveco 2012 01 003 ISSN 0304 3878 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2021 Hicks Douglas A 1 Agustos 1997 The inequality adjusted human development index A constructive proposal World Development Ingilizce 25 8 1283 1298 doi 10 1016 S0305 750X 97 00034 X ISSN 0305 750X 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2021 Sharma Shalendra D 1 Subat 1997 Making the Human Development Index HDI gender sensitive Gender amp Development 5 1 60 61 doi 10 1080 741922304 ISSN 1355 2074 PMID 12320744 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2021 Human Development Report 2010 PDF hdr undp org United Nations Development Programme 2010 s 87 ISBN 978 0 230 28445 6 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Subat 2020 Human development report 1995 PDF Oxford University Press for the United Nations Development Programme 1995 ss 72 74 ISBN 0 19 510023 9 21 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Haziran 2021 Inaki Permanyer Jeroen Smits 31 Mayis 2018 The Subnational Human Development Index Moving beyond country level averages United Nations Development Programme 6 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2020 Human Development Report 2020 The Next Frontier Human Development and the Anthropocene PDF hdr undp org United Nations Development Programme 15 Aralik 2020 ss 291 231 ISBN 978 9 211 26442 5 15 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Aralik 2020 Human Development Report 1990 PDF hdr undp org United Nations Development Programme 1 Mayis 1990 ss iii iv 5 9 12 ISBN 0 1950 6481 X 7 Subat 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Aralik 2020 Human Development Report 2019 Technical notes PDF hdr undp org United Nations Development Programme ss 2 4 6 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Aralik 2020 Human Development Report 2019 Technical notes PDF hdr undp org United Nations Development Programme ss 2 4 6 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Aralik 2020 Human Development Report 2020 Reader s Guide hdr undp org United Nations Development Programme 16 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2020 UNDP 10 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi A World Tour of the States not recognized by the UN 6 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2022 Human Development Report 2021 22 Uncertain Times Unsettled Lives Shaping our Future in a Transforming World PDF hdr undp org United Nations Development Programme 8 Eylul 2022 ss 272 276 ISBN ol section