Bahreyn
Bahreyn (Arapça: مملكة البحرين - Memleketü'l-Bahreyn) resmi adıyla Bahreyn Krallığı, Asya'da, Basra Körfezi'nde yer alan bir ada ülkesidir.[5] Bahreyn'in güneydoğusunda Katar, batısında Suudi Arabistan yer alır.[5] "Bahreyn" Arapça bir kelime olup "iki denizin arasında" demektir. Kuzeybatıdan, 25 Kasım 1986 kullanıma açılan ve 25 km. uzunluğundaki Kral Fahd Geçidi ile deniz üzerinden karayolu ile Suudi Arabistan'a bağlanmıştır[6] Bahreyn, Orta Doğu'daki bütün körfez ülkelerinde olduğu gibi hızla gelişmektedir.
Bahreyn مملكة البحرين Memleketü'l-Bahreyn Bahreyn Krallığı | |
|---|---|
| Başkent ve en büyük şehir | Manama |
| Resmî diller | Arapça |
| Etnik gruplar | Araplar ve Hintler çoğunluk |
| Demonim | Bahreynli |
| Hükûmet | Monarşi |
• Kral | Hamad bin İsa el-Halife |
• Kraliçe | Sabika bint İbrahim |
• Veliaht | Selman bin Hamad el-Halife |
• Başbakan | Salman bin Hamed bin İsa el-Halife (Aynı zamanda veliaht prens) |
| Tarihçe | |
• Halife Hanedanı'nın hakimiyeti | 1783[1] |
• Birleşik Krallık'tan | 16 Aralık 1971[kaynak belirtilmeli] |
| Yüzölçümü | |
• Toplam | 765 km2 (295 sq mi) (187.) |
• Su (%) | önemsiz miktar |
| Nüfus | |
• 2018 tahminî | 1.569.446 (149.) |
• 2010 sayımı | 1.234.571[2] |
• Yoğunluk | 1.831,1/km2 (4.742,5/sq mi) (4.) |
| GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî |
• Toplam | 77,62 milyar $[3] (103.) |
• Kişi başına | 50.284 $[3] (21.) |
| GSYİH (nominal) | 2021 tahminî |
• Toplam | 37,50 milyar $[3] (96.) |
• Kişi başına | 24.294 $[3] (37.) |
| İGE (2019) | 0.852[4] çok yüksek · 42. |
| Para birimi | Bahreyn dinarı (BHD) |
| Zaman dilimi | UTC+03:00 |
| Trafik akışı | sağ |
| Telefon kodu | 973 |
| İnternet alan adı | .bh |
Etimoloji
Arapça'da bahr deniz demektir. Bahreyn ise "iki deniz" anlamına gelir.[7]
Tarih
Bahreyn antik zamanlardan beri insanlar için bir yerleşim yeri olmuştur. Basra Körfezi'ndeki stratejik konumu ülkeye Asur, Babil, Yunan, Pers ve son olarak da Müslümanlığı da beraberinde getiren Arap medeniyetlerinin etkisine sebep olmuştur.
1521'de Portekizlilerin eline geçen ada 1559'da Osmanlıların eline geçmiştir ve burada Osmanlı Devleti bir üs kurmuştur, ancak bir süre sonra tekrar ada Portekizlilerin eline geçmiştir. 1602'de Portekizliler İranlılar tarafından adadan uzaklaştırılmıştır. Bu tarihten Halife Hanedanı'nın Bahreyn'de hakimiyeti ele geçirdiği 1783 yılına kadar ada İranlılar ile Arap kabilelerinin mücadele alanı olmuştur.[1] 1971'de Birleşik Krallık hakimiyetinden çıkarak bağımsızlığına kavuşmuştur.
Coğrafya
Bahreyn 3 büyük adadan meydana gelir. En geniş adası Bahreyn Adasıdır, 48 km uzunluğunda ve 19,3 km genişliğindedir. Baş şehri Manama, bu ada üzerindedir. Diğer büyük adaları Muharrak ve Sitra'dır. Kıyıları nakliyat ve gemilerin yaklaşması için elverişlidir. Adalar genel olarak denizden çok yüksek değildir. En tepe noktası 137 m ile Bahreyn Adasındaki bir tepedir.
Ekonomi
Bahreyn 2006 yılında Arap dünyasının en hızlı büyüyen ekonomisi oldu.[8] 2011 yılında, Wall Street Journal gazetesine bağlı Heritage Foundation isimli derneğin yayımladığı, Index of Economic Freedom (Özgür Ekonominin Listesi) 'e göre Bahreyn Orta Doğu bölgesinin en özgür, tüm dünyada ise 10. özgür ekonomi olarak kabul edilmiştir. Bankacılık sektörünün büyük gelişimi, özellikle İslami Bankacılıktaki gelişme, bölgedeki büyük ekonomik gelişmenin etkisi ile çok hızlı gelişmiş ve bu büyüme sayesinde 2008 yılında dünyanın en hızlı büyüyen finans merkezi unvanını almıştır.[8]
Ekonomide tarihsel olarak Bahreyn, petrol üretimi ve inci üretimi ile tanınmaktadır. Fakat 20. yüzyılda petrol tüketiminin artması ile Petrol tüm arap ülkelerinde olduğu gibi, Bahreyn'de de lokomotif güç olmuştur. Petrol ticaretinin; ülke ihracatındaki oranı %60, ülke gelirlerindeki oranı %60, Gayrısafi Yurt içi Hasıla'daki (GYH) oranı %30'dur. 1985 yılından bu yana petrol fiyatlarındaki değişikliklerle Bahreyn Ekonomisi dalgalanan bir ekonomi şeklini almıştır. Örneğin 1990-1991 Körfez Savaşı sürecinde ve sonrasında olduğu gibi.
İletişim ve ulaştırma faaliyetlerinin ülkede çok hızlı gelişmesi ile ülke yabancı yatırımcılar için bir çekim merkezi oldu. öyle ki Amerika Birleşik Devletleri ile 2004 yılında serbest ticaret anlaşması imzaladı(US-Bahrain Free Trade Agreement). Söz konusu anlaşma ile iki devlet arasındaki gümrük vergileri azalacaktır.[9]
İşsizlik, özellikle gençler arasında, petrol ve su kaynaklarının azalması ile birlikte devletin en büyük sorunlarındandır. 2008'de işsizlik oranı %4 olarak tespit edilmiş olmasına rağmen[10], kadın nüfusunun %85'i ülkede çalışmamaktadır.[11] Söz konusu %4 olarak belirlenen işsizlik oranı içerisinde kadın nüfusunun işsizliği dahil edilmemişti. 2007'de ise Bahreyn arap bölgesindeki ilk işsizlik sigortası hakkı veren ülke olmuştur. İşsizlik sigortası yanı sıra, çalışma koşullarında da çeşitli gelişmeler sağlanmaktadır.[12]
Demografi
Ülkenin kuzeyinde çok fazla yerleşim görülürken güneyinde yaklaşık 20 kilometre kuzeyine kadar yerleşim görünmemektedir.
| Tarihî nüfus | ||
|---|---|---|
| Yıl | Nüfus | %± Artış |
| 1950 | 116.000 | — |
| 1960 | 162.000 | 3,40% |
| 1970 | 212.000 | 2,73% |
| 1980 | 358.000 | 5,38% |
| 1990 | 493.000 | 3,25% |
| 2000 | 638.000 | 2,61% |
| 2010 | 1.262.000 | 7,06% |
| 2020 | 1.885.000 | 4,09% |
| Kaynaklar:[13] | ||
Nüfusun yarısına yakını Bahreyn'in yerlilerine ilaveten Filistin, Umman ve Suudi kökenli Araplardan oluşurken, kalan kısım İran, Hindistan, Pakistan, Filipinler, Endonezya hatta ABD ve İngiltere kökenli vatandaşlardan meydana gelmektedir. 2000 sonrası ülkede Sünni nüfusun oranının arttırılması için sistematik olarak bazı Sünni göçmenlere vatandaşlık verilmektedir.[14] Şii Farslar da (Acem olarak isimlendirilirler) ülkeye eski zamanlarda göç etmiş bir gruptur.
Bunun bir etkisi de erkek/kadın oranında görülmektedir. Bahreyn'de her 100 kadına 154 erkek düşer, 25-54 arasında bu oran 192'ye kadar çıkar. Bu oranlar Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden sonra erkeklerin aleyhine olan dünyanın en yüksek üçüncü cinsiyet oranlarıdır.[15]
İdarî yapılanma
Bahreyn idari olarak 5 ile (Arapça: محافظة / muhafaza) ayrılır;
Kaynakça
- ^ a b Mustafa L. Bilge, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 4, s. 494
- ^ . 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2012.
- ^ a b c d "Uluslararası Para Fonu 2021 GYSİH Tahminleri". Dünya Ekonomi Tahmini. Uluslararası Para Fonu. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
- ^ "Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme 2020 Raporu" (PDF) (İngilizce). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 15 Aralık 2020. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
- ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
- ^ . 23 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
- ^ "Baḥrayn". Encyclopedia of Islam. I. Leiden: E.J. Brill. 1960. s. 941.
- ^ a b "Arap İşdunyası İnternet Haber". 2 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
- ^ Bahrain Timeline 18 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC
- ^ "Bahreyn Yerel Medya". 9 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2011.
- ^ [1] 9 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Arap Medyası İngilizce / Khaleej Times Online - 85pc unemployed in Bahrain are females 2008
- ^ Minister lashes out at parties opposed to unemployment benefit scheme 18 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Arap Medyası Gulf News, 22 Temmuz 2007
- ^ . 7 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
- ^ İsmail Numan Telci, (Edl.) (3 Eylül 2021). Ulusal ve Bölgesel Dinamikler Işığında Bahreyn Dış Politikası. Körfez Dış Politikası Bağımlılık, Müdahalecilik, Tarafsızlık. Ortadoğu Yayınları. s. 159. Bilinmeyen parametre
|YazarListesi-Bağ=görmezden gelindi (yardım); Bilinmeyen parametre|Şehir=görmezden gelindi (yardım); Birden fazla|sayfalar=ve|sayfa=kullanıldı (yardım) - ^ "Sex ratio". The World Factbook. 30 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
Dış bağlantılar
- CIA World Factbook26 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .