Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Yarkent İlçesi (Uygurca: يەكەن ناھىيىسى, Yeken Nahiyisi, Yerkent, Yərkənt; eski Türkçe: Yérkent;Çince: 莎车县 veya 莎車縣, Shāchē Xiàn; eski yazılarda Suōchē) deniz'den yüksekliği 1189 metre yüksekte konumlanan Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesinde bir nahiye düzeyine düşürülmüş bir şehirdir.
| Yarkent İlçesi يەكەن ناھىيىسى, 莎车县 | |
|---|---|
 | |
 Yarkent İlçesi'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesindeki konumu (pembe) | |
| Ülke |  Çin |
| İl | Kaşgar İli |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 8.969 km² |
| Rakım | 1227 m |
| Nüfus (2015) | |
| • Toplam | 851,374 |
| Zaman dilimi | +8 |
| • Yaz (YSU) | UTC |
844700 | |
| Alan kodu | 0998 |
Konumu
Doğu Türkistan'nın Kaşgar'dan sonra ikinci büyük şehridir. Yarkent, birbirine çok uzak mahallelerden kurulmuş bir vaha şehridir. Taklamakan Çölü'nün batı ucundadır. Tarım Nehri'nin bir kolu olan Yarkent Nehri şehirden geçer.
Kasaba ve köyler
Yarkent İlçesi, yedi kasaba (镇 zhèn), yirmi iki kırsal belde (乡 xiāng) ve bir özel kırsal belde (虚拟乡) gibi yerleşim birimlerinden oluşur.
İklimi
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Tarihi
Diğer verilen isimler: So-ch'e-chen, Yarkand Yangi-shahr, Yarkent, So-ch'e-hsien, Yarkant, So-ch'e-shih, Yangi-shahr, Yarkand, Yarkand New City, Yarkend, So-ch'e. Yarkend muhtemelen Türkçe yar (yar, suların açtığı uçurum.) ile kend (şehir; kale veya doğu ülkelerinde her şehre verilen bir addır.) birleşmesinden elde edilmiş olabilir.
2000 yıldan fazla bir tarihi geçmişi olan Yarkent, eski çağlarda Yarkent, Qusha ve Yerqiang gibi krallıklara ev sahipliği yapmıştır.
502 - 550 yılları arasında Hunlar, 552 - 648 yılları arasında Göktürkler, 648 - 649 yılları arasında Tang Hanedanı zamanında Çinliler, tekrar 659 yılından itibaren 744 yılına kadar Göktürkler, 790 ve 791 - tahminen 842 yılları arasında Tibetler ve 1006 yılından itibaren Karahanlılar 1032 - 1210 yılları arasında Doğu Karahanlılar, Doğu Karahanlıları Karahitaylar yıktıktan sonra Karahitaylar, daha sonra; önce 1227 - 1370 yılları arasında Çağatay Hanlığı daha sonra 1370 - 1514 yılları arasında Doğu Çağatay Hanlığı bu bölgede egemenlik sürmüştür.
Karahanlılar dönemi
Karahanlılar döneminde, "I. Yusuf Kadir Han Gazi ve Hasan Buğra Han Gazi Yarkend kentine geldiler ve burada yaşadılar. Onlar insanları İslam dinine inandırdılar. Onlar, sözle ve açıkça iman ederek Müslüman oldular. İnsanlar paralarını ve mallarını, mülklerini, yaşam ve bedenlerini vermeyi teklif ettiler. Onlar fakir olanlara tamamını verdiler."
Yarkand Hanlığı dönemi
Doğu Türkistan'da 1514 ile 1680 yılları arasında Altışehir (Altıshahr) olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu ve Uçturfan gibi şehirleri içine alan bölgede Yarkand Hanlığı, (mamlakati Yarkand, mamlakati Moghuliya, mamlakati Saidiya) egemenlik sürmüştür. Yarkand Hanlığı (Seidiye Hanlığı) zamanında önce tarihi Kaşgar daha sonra da Yarkent şehri başkentlik yapmıştır. Abdülkerim Han’ın yerine geçen oğulları Muhammet Han ile Şecaeddin Ahmet Han ve Abdullah Hanlara egemenlik yönünden yarar sağlayacağı düşüncesiyle Ahmet Kazani (Mahmud-ı Azam)'nin ilk hanımından olan büyük oğlu Hoca Kalan (Muhammet Emin)’ı Yarkent'e çağırması Doğu Türkistan'ın yazgısına etki edecek olayların gelişmesine neden olmuştur. Çünkü bu iki kardeş Hocanın ölümünden sonra oğulları büyük bir çekişmeye girerek ülkeye fayda yerine zarar getirmişlerdir. Hoca İshak Veli’nin oğulları İshakiyye veya Karatağlık adıyla, kardeşi Hoca Kalan’ın oğulları da Afakiyye veya Aktağlık adıyla ayrı görüşleri savunan iki dini grup olarak kıyasıya savaşıma girmeleri ülkeyi yeni bir döneme sürüklemiştir ki bu döneme "Hocalar Devri" denmiştir.
19. Yüzyıl dönemi
1943 - 1956 yılları arasında kendi idari yapısına sahip olan Yarkent 1956 yılından sonra nahiye seviyesine düşürülüp Kaşgar İline bağlanmıştır.
Kültür
Merkezi Yarkent’de olan Saidiye Hanlığı’nın hükümdarı Sultan Abdürreşit Han (1563 - 1570)’ın girişimi, Amannisa Hanım (1533 - 1567) ve ünlü müzik ustası Kıdırhan’ın önderliğinde halk arasındaki makamçılar bir araya getirilmiş ve Uygur Oniki Makam müziği ve metinleri derlenip sistemleştirilmeye başlanmıştır.
Ekonomi
Yarkent İlçesinde 1300 fazla Endüstri İşyerleri bulunur. Temel ürünü endüstriyel pamuk iplik eğirmek yanında tarım yan ürünüleri de bulunur. Ünlü Yarkent Pamuğu, Çin'deki diğer pamuk arasında ödül almış ve en iyisidir.
Göçler
1965 yılında Türkiye Yarkent'den 235 serbest göçmenleri, 1961 yılında da Afganistan'a sığınmış bir grup Uygur iltica'yı kabul etmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ 2016年新疆统计年鉴 11 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Çince)
- ^ Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)
- ^ yér: yer, yeryüzü, toprak demektir.
- ^ Shache, China Page 18 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ TDK Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı[]
- ^ TDK Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı[]
- ^ R.B. Shaw, “A Grammar of the Language of East Turkistan” Journal of the Asiatic Journal of Bengal Vol. XLVI (1887): 338
Dış bağlantılar
- (İngilizce)
- Silk Road Seattle İpek yolu Seattle websayfası7 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yarkent Ilcesi Uygurca يەكەن ناھىيىسى Yeken Nahiyisi Yerkent Yerkent eski Turkce Yerkent Cince 莎车县 veya 莎車縣 Shache Xian eski yazilarda Suōche deniz den yuksekligi 1189 metre yuksekte konumlanan Cin de Sincan Uygur Ozerk Bolgesinde bir nahiye duzeyine dusurulmus bir sehirdir Yarkent Ilcesi يەكەن ناھىيىسى 莎车县Yarkent Ilcesi nin Sincan Uygur Ozerk Bolgesindeki konumu pembe UlkeCinIlKasgar IliYuzolcumu Toplam8 969 km Rakim1227 mNufus 2015 Toplam851 374Zaman dilimi 8 Yaz YSU UTC844700Alan kodu0998Resmi site http shache xinjiang gov cn Cince 1868 yilinda YarkentKonumuDogu Turkistan nin Kasgar dan sonra ikinci buyuk sehridir Yarkent birbirine cok uzak mahallelerden kurulmus bir vaha sehridir Taklamakan Colu nun bati ucundadir Tarim Nehri nin bir kolu olan Yarkent Nehri sehirden gecer Kasaba ve koylerYarkent Ilcesi yedi kasaba 镇 zhen yirmi iki kirsal belde 乡 xiang ve bir ozel kirsal belde 虚拟乡 gibi yerlesim birimlerinden olusur IklimiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz TarihiDiger verilen isimler So ch e chen Yarkand Yangi shahr Yarkent So ch e hsien Yarkant So ch e shih Yangi shahr Yarkand Yarkand New City Yarkend So ch e Yarkend muhtemelen Turkce yar yar sularin actigi ucurum ile kend sehir kale veya dogu ulkelerinde her sehre verilen bir addir birlesmesinden elde edilmis olabilir 2000 yildan fazla bir tarihi gecmisi olan Yarkent eski caglarda Yarkent Qusha ve Yerqiang gibi kralliklara ev sahipligi yapmistir 502 550 yillari arasinda Hunlar 552 648 yillari arasinda Gokturkler 648 649 yillari arasinda Tang Hanedani zamaninda Cinliler tekrar 659 yilindan itibaren 744 yilina kadar Gokturkler 790 ve 791 tahminen 842 yillari arasinda Tibetler ve 1006 yilindan itibaren Karahanlilar 1032 1210 yillari arasinda Dogu Karahanlilar Dogu Karahanlilari Karahitaylar yiktiktan sonra Karahitaylar daha sonra once 1227 1370 yillari arasinda Cagatay Hanligi daha sonra 1370 1514 yillari arasinda Dogu Cagatay Hanligi bu bolgede egemenlik surmustur Karahanlilar donemi Karahanlilar doneminde I Yusuf Kadir Han Gazi ve Hasan Bugra Han Gazi Yarkend kentine geldiler ve burada yasadilar Onlar insanlari Islam dinine inandirdilar Onlar sozle ve acikca iman ederek Musluman oldular Insanlar paralarini ve mallarini mulklerini yasam ve bedenlerini vermeyi teklif ettiler Onlar fakir olanlara tamamini verdiler Yarkand Hanligi donemi Dogu Turkistan da 1514 ile 1680 yillari arasinda Altisehir Altishahr olarak bilinen Hotan Yarkent Yengihisar Kasgar Aksu ve Ucturfan gibi sehirleri icine alan bolgede Yarkand Hanligi mamlakati Yarkand mamlakati Moghuliya mamlakati Saidiya egemenlik surmustur Yarkand Hanligi Seidiye Hanligi zamaninda once tarihi Kasgar daha sonra da Yarkent sehri baskentlik yapmistir Abdulkerim Han in yerine gecen ogullari Muhammet Han ile Secaeddin Ahmet Han ve Abdullah Hanlara egemenlik yonunden yarar saglayacagi dusuncesiyle Ahmet Kazani Mahmud i Azam nin ilk hanimindan olan buyuk oglu Hoca Kalan Muhammet Emin i Yarkent e cagirmasi Dogu Turkistan in yazgisina etki edecek olaylarin gelismesine neden olmustur Cunku bu iki kardes Hocanin olumunden sonra ogullari buyuk bir cekismeye girerek ulkeye fayda yerine zarar getirmislerdir Hoca Ishak Veli nin ogullari Ishakiyye veya Karataglik adiyla kardesi Hoca Kalan in ogullari da Afakiyye veya Aktaglik adiyla ayri gorusleri savunan iki dini grup olarak kiyasiya savasima girmeleri ulkeyi yeni bir doneme suruklemistir ki bu doneme Hocalar Devri denmistir 19 Yuzyil donemi 1943 1956 yillari arasinda kendi idari yapisina sahip olan Yarkent 1956 yilindan sonra nahiye seviyesine dusurulup Kasgar Iline baglanmistir KulturMerkezi Yarkent de olan Saidiye Hanligi nin hukumdari Sultan Abdurresit Han 1563 1570 in girisimi Amannisa Hanim 1533 1567 ve unlu muzik ustasi Kidirhan in onderliginde halk arasindaki makamcilar bir araya getirilmis ve Uygur Oniki Makam muzigi ve metinleri derlenip sistemlestirilmeye baslanmistir EkonomiYarkent Ilcesinde 1300 fazla Endustri Isyerleri bulunur Temel urunu endustriyel pamuk iplik egirmek yaninda tarim yan urunuleri de bulunur Unlu Yarkent Pamugu Cin deki diger pamuk arasinda odul almis ve en iyisidir Gocler1965 yilinda Turkiye Yarkent den 235 serbest gocmenleri 1961 yilinda da Afganistan a siginmis bir grup Uygur iltica yi kabul etmistir Ayrica bakinizYarkand Hanligi Yarkent NehriKaynakca 2016年新疆统计年鉴 11 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cince Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Ingilizce yer yer yeryuzu toprak demektir Shache China Page 18 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce TDK Divanu Lugati t Turk Veri Tabani olu kirik baglanti TDK Divanu Lugati t Turk Veri Tabani olu kirik baglanti R B Shaw A Grammar of the Language of East Turkistan Journal of the Asiatic Journal of Bengal Vol XLVI 1887 338Dis baglantilar Ingilizce Silk Road Seattle Ipek yolu Seattle websayfasi7 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Cin Sincan Uygur Ozerk Bolgesi yonetim birimleri Baskent Urumci Il duzeyi sehir Il Ozerk il Ilce duzeyi sehir Ilce Ozerk ilce BucakUrumci Tanri Dagi Bucagi Saybag Bucagi Yenisehir Bucagi Suymogu Bucagi Tudun Haba Bucagi Tapanceng Bucagi Mitung Bucagi Urumci IlcesiKaramay Karamay Bucagi Maydag Bucagi Cerenbulak Bucagi Orku BucagiTurfan Ili Turfan Toksun Ilcesi Pican IlcesiKumul Ili Kumul sehir Ara Turuk Ilcesi Barkol Kazak Ozerk IlcesiHotan Ili Hotan sehir Hotan Ilcesi Lop Ilcesi Niya Ilcesi Guma Ilcesi Cira Ilcesi Keriye Ilcesi Karakas IlcesiAksu Ili Aksu sehir Onsu Ilcesi Sayar Ilcesi Bay Ilcesi Avat Ilcesi Kucar Ilcesi Kelpin Ilcesi Toksu Ilcesi Ucturfan IlcesiKasgar Ili Kasgar Maralbesi Ilcesi Poskam Ilcesi Feyzivat Ilcesi Kagilik Ilcesi Yopurga Ilcesi Kasgar Yenisehir Ilcesi Mekit Ilcesi Yengisar Ilcesi Yarkent Ilcesi Kasgar Kuna Sehir Ilcesi Taskurgan Tacik Ozerk IlcesiKizilsu Kirgiz Ozerk Ili Atus Ilcesi Akto Ilcesi Ulugcat Ilcesi Akci IlcesiBayangolin Mogol Ozerk Ili Korla sehir Hocing Ilcesi Lopnur Ilcesi Hosut Ilcesi Cercen Ilcesi Bagras Ilcesi Bugur Ilcesi Cakilik Ilcesi Yenci Hui Ozerk IlcesiSanci Hui Ozerk Ili Sanci sehir Fukang sehir Gucung Ilcesi Manas Ilcesi Jimisar Ilcesi Hutubi Ilcesi Mori Kazak Ozerk IlcesiBortala Mogol Ozerk Ili Bortala Cing Ilcesi Arisang IlcesiOzerk bolgesine dogrudan bagli ilce duzeyi sehir Shihezi Aral Tomsuk VujyacuIli Kazak Ozerk Ili Ili Kazak Ozerk Ili olup Tarbagatay ve Altay i yonetmektedir Dogrudan bagli Gulca Kuytun Gulca Ilcesi Tekes Ilcesi Nilka Ilcesi Mogolkure Ilcesi Kunes Ilcesi Korgas Ilcesi Dokuztara Ilcesi Capcal Sibe Ozerk IlcesiTarbagatay Ili Cocek sehir Usu sehir Dorbiljin Ilcesi Cagantogay Ilcesi Saven Ilcesi Toli Ilcesi Kobuksar Mogol Ozerk IlcesiAltay Ili Altay sehir Cinggil Ilcesi Jeminay Ilcesi Koktokay Ilcesi Burcin Ilcesi Burultokay Ilcesi Kaba Ilcesi Hotan Aksay Cin nin hakimiyeti uzerine Cin ile Hindistan arasinda anlasmazlik mevcuttur Su an fiilen Cin Halk Cumhuriyeti yonetmektedir