Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Turfan İli (Uygurca: تۇرپان ۋىلايىتى, Turpan Vilayiti; Çince (basitleştirilmiş): 吐鲁番地区; Çince (geleneksel): 吐魯番地區; pinyin: Tulufán Dìqū), Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin doğusunda bir ildir. Turfan başşehridir.
| Turfan İli تۇرپان ۋىلايىتى, 吐鲁番地区/吐魯番地區 | |
|---|---|
 | |
 Turfan ilinin Sincan Uygur Özerk Bölgesideki konumu (sarı) | |
| Ülke |  Çin |
| Özerk bölge | Sincan Uygur Özerk Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 69324 km² |
| Nüfus (2004) | |
| • Toplam | 571.711 |
838000 | |
| Alan kodu | 0995 |
Resmî site http://www.turpan.gov.cn/ | |
İdari bölümler
Turfan İli'ndeki şehir ve beldeler:
- Turfan - 吐鲁番市 Tǔlǔfān Shì , 13.650 km²;
- Piçan İlçesi - 鄯善县 Shànshàn Xiàn , 39.548 km²;
- Toksun İlçesi - 托克逊县 Tuōkèxùn Xiàn, 16.126 km².
Etnik yapısı
2015 yılı Sincan Uygur Özerk Bölgesi İstatistik Bürosu verilerine göre Turfan İli nüfusu şu azınlıklardan oluşmaktadır:
| Etnik grup | Nüfus | Oran (%) |
|---|---|---|
| Uygur | 489.135 | %75,01 |
| Han | 121.569 | %18,6 |
| Hui | 39.079 | %6 |
| Kazak | 355 | %0,06 |
| Tujia | 274 | %0,05 |
| Mançu | 275 | %0,04 |
| Moğol | 225 | %0,03 |
| Tu | 154 | %0,03 |
| Tibetli | 105 | %0,02 |
| Miao | 98 | %0,02 |
| Zhuang | 88 | %0,02 |
| Donşian | 79 | %0,01 |
| Rus | 54 | %0,01 |
| Özbek | 28 | >%0,01 |
| Sibo | 26 | >%0,01 |
| Daur | 6 | >%0,01 |
| Tatar | 6 | >%0,01 |
| Kırgız | 3 | >%0,01 |
| diğerleri | 1092 | %0,04 |
Tarihi
Turfan vahasında, milattan önce ilk yüzyıl döneminden kalma Aidingju ve Subaşında bazı kalıntı ve belgeler bulunmuştur. Merkezi Turfan'da olan Jushi (車師, Jūshī) Krallığı İsa'nın doğumundan kısa süre önce ilk defa Milattan önce 67'de Çin kaynaklarında bahsedilen ve Çinliler tarafından ele geçirilen sonra, Milattan sonra 10. yılda Hiung-nu egemenliğine girmiş, kısa sonra bağımsızlığına kavuşmuştur. İlk MS yüzyıllarında, Turfan nüfusunun çoğu Tocharca konuşurmuş, ayrıca Çince ve Soğdca konuşanlarda bulunurmuş.
5. 7. yüzyılda, Turfana Türkler hakim olmuş. 640 yılında Çinlilerin, 790 yılında Tibetlilerin eline geçmiştir. 843 yılında Turfan ikinci Uygur Hükümdarlığının bir parçası olmuştur. Bu devirde çoğunluk Budist dini yanında Mani ve Hristiyan dinleride Turfan'da yaygınlaşmıştır.
'ni bağlı olan bu bölge Yakub Beg zamanında 1877 yılı ilkbaharında Qing Hanedanı Olağanüstü Veziri (钦差大臣/欽差大臣 qīnchāi dàchén, bir konuda İmparatorundan tam yetkiyi alan vezir) (左宗棠 Zuǒ Zōngtáng) komutasındaki Çin ordusu saldırısı üzerine Çin'nin eline geçmiştir.
20. yüzyılın başlarında Grünwedel ve Le Cog tarafından Turfan'da yapılan kazılarda; Maniheist sanata ait freskler, ipek üzerine boyanmış resimler gibi birçok örnek ortaya çıkarılmıştır. Bu resimlerin hemen hemen tamamında kişiler; beyaz veya kırmızı urbaları ve maniheist külahları ile tanınırlar. Türk kavimlerince yaygın bir şekilde kullanılan keçe şapka ve külahlara Uygurlar döneminde tepecikler ilave edildiği bu fresklerden anlaşılmaktadır. A. von Le Gog tarafından Almanya'ya götürülen Uygur duvar resimleri, şimdi Berlin arkeoloji müzesinde sergilenmektedir.
Ekonomi
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Görülecek Yerler
Notlar
- ^ Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)
- ^ "3-7 各地、州、市、县(市)分民族人口数" (Çince). 新疆维吾尔自治区统计局. 2015. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2017.
Dış bağlantılar
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turfan Ili Uygurca تۇرپان ۋىلايىتى Turpan Vilayiti Cince basitlestirilmis 吐鲁番地区 Cince geleneksel 吐魯番地區 pinyin Tulufan Diqu Cin in Sincan Uygur Ozerk Bolgesinin dogusunda bir ildir Turfan bassehridir Turfan Ili تۇرپان ۋىلايىتى 吐鲁番地区 吐魯番地區Turfan ilinin Sincan Uygur Ozerk Bolgesideki konumu sari UlkeCinOzerk bolgeSincan Uygur Ozerk BolgesiYuzolcumu Toplam69324 km Nufus 2004 Toplam571 711838000Alan kodu0995Resmi site http www turpan gov cn Idari bolumlerTurfan Ili ndeki sehir ve beldeler Turfan 吐鲁番市 Tǔlǔfan Shi 13 650 km Pican Ilcesi 鄯善县 Shanshan Xian 39 548 km Toksun Ilcesi 托克逊县 Tuōkexun Xian 16 126 km Etnik yapisi2015 yili Sincan Uygur Ozerk Bolgesi Istatistik Burosu verilerine gore Turfan Ili nufusu su azinliklardan olusmaktadir Etnik grup Nufus Oran Uygur 489 135 75 01Han 121 569 18 6Hui 39 079 6Kazak 355 0 06Tujia 274 0 05Mancu 275 0 04Mogol 225 0 03Tu 154 0 03Tibetli 105 0 02Miao 98 0 02Zhuang 88 0 02Donsian 79 0 01Rus 54 0 01Ozbek 28 gt 0 01Sibo 26 gt 0 01Daur 6 gt 0 01Tatar 6 gt 0 01Kirgiz 3 gt 0 01digerleri 1092 0 04TarihiTurfan vahasinda milattan once ilk yuzyil doneminden kalma Aidingju ve Subasinda bazi kalinti ve belgeler bulunmustur Merkezi Turfan da olan Jushi 車師 Jushi Kralligi Isa nin dogumundan kisa sure once ilk defa Milattan once 67 de Cin kaynaklarinda bahsedilen ve Cinliler tarafindan ele gecirilen sonra Milattan sonra 10 yilda Hiung nu egemenligine girmis kisa sonra bagimsizligina kavusmustur Ilk MS yuzyillarinda Turfan nufusunun cogu Tocharca konusurmus ayrica Cince ve Sogdca konusanlarda bulunurmus 5 7 yuzyilda Turfana Turkler hakim olmus 640 yilinda Cinlilerin 790 yilinda Tibetlilerin eline gecmistir 843 yilinda Turfan ikinci Uygur Hukumdarliginin bir parcasi olmustur Bu devirde cogunluk Budist dini yaninda Mani ve Hristiyan dinleride Turfan da yayginlasmistir ni bagli olan bu bolge Yakub Beg zamaninda 1877 yili ilkbaharinda Qing Hanedani Olaganustu Veziri 钦差大臣 欽差大臣 qinchai dachen bir konuda Imparatorundan tam yetkiyi alan vezir 左宗棠 Zuǒ Zōngtang komutasindaki Cin ordusu saldirisi uzerine Cin nin eline gecmistir 20 yuzyilin baslarinda Grunwedel ve Le Cog tarafindan Turfan da yapilan kazilarda Maniheist sanata ait freskler ipek uzerine boyanmis resimler gibi bircok ornek ortaya cikarilmistir Bu resimlerin hemen hemen tamaminda kisiler beyaz veya kirmizi urbalari ve maniheist kulahlari ile taninirlar Turk kavimlerince yaygin bir sekilde kullanilan kece sapka ve kulahlara Uygurlar doneminde tepecikler ilave edildigi bu fresklerden anlasilmaktadir A von Le Gog tarafindan Almanya ya goturulen Uygur duvar resimleri simdi Berlin arkeoloji muzesinde sergilenmektedir EkonomiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Gorulecek YerlerTurfan da tarihi kalinti sehirlerden Jiaohe Cince Jiaohe gucheng 交河故城 veya Jiaohe gucheng yizhi 交河故城遗址 Karahoca Gaochang 9 yuzyildan kalma kalinti Budist Magaratapinagi teki Duvar resimleri ayrica Yanan Daglari ilginc gorulecek yerlerdir Notlar Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Ingilizce 3 7 各地 州 市 县 市 分民族人口数 Cince 新疆维吾尔自治区统计局 2015 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2017 Dis baglantilar Ingilizce Koordinatlar 42 56 N 89 10 E Cin Sincan Uygur Ozerk Bolgesi yonetim birimleri Baskent Urumci Il duzeyi sehir Il Ozerk il Ilce duzeyi sehir Ilce Ozerk ilce BucakUrumci Tanri Dagi Bucagi Saybag Bucagi Yenisehir Bucagi Suymogu Bucagi Tudun Haba Bucagi Tapanceng Bucagi Mitung Bucagi Urumci IlcesiKaramay Karamay Bucagi Maydag Bucagi Cerenbulak Bucagi Orku BucagiTurfan Ili Turfan Toksun Ilcesi Pican IlcesiKumul Ili Kumul sehir Ara Turuk Ilcesi Barkol Kazak Ozerk IlcesiHotan Ili Hotan sehir Hotan Ilcesi Lop Ilcesi Niya Ilcesi Guma Ilcesi Cira Ilcesi Keriye Ilcesi Karakas IlcesiAksu Ili Aksu sehir Onsu Ilcesi Sayar Ilcesi Bay Ilcesi Avat Ilcesi Kucar Ilcesi Kelpin Ilcesi Toksu Ilcesi Ucturfan IlcesiKasgar Ili Kasgar Maralbesi Ilcesi Poskam Ilcesi Feyzivat Ilcesi Kagilik Ilcesi Yopurga Ilcesi Kasgar Yenisehir Ilcesi Mekit Ilcesi Yengisar Ilcesi Yarkent Ilcesi Kasgar Kuna Sehir Ilcesi Taskurgan Tacik Ozerk IlcesiKizilsu Kirgiz Ozerk Ili Atus Ilcesi Akto Ilcesi Ulugcat Ilcesi Akci IlcesiBayangolin Mogol Ozerk Ili Korla sehir Hocing Ilcesi Lopnur Ilcesi Hosut Ilcesi Cercen Ilcesi Bagras Ilcesi Bugur Ilcesi Cakilik Ilcesi Yenci Hui Ozerk IlcesiSanci Hui Ozerk Ili Sanci sehir Fukang sehir Gucung Ilcesi Manas Ilcesi Jimisar Ilcesi Hutubi Ilcesi Mori Kazak Ozerk IlcesiBortala Mogol Ozerk Ili Bortala Cing Ilcesi Arisang IlcesiOzerk bolgesine dogrudan bagli ilce duzeyi sehir Shihezi Aral Tomsuk VujyacuIli Kazak Ozerk Ili Ili Kazak Ozerk Ili olup Tarbagatay ve Altay i yonetmektedir Dogrudan bagli Gulca Kuytun Gulca Ilcesi Tekes Ilcesi Nilka Ilcesi Mogolkure Ilcesi Kunes Ilcesi Korgas Ilcesi Dokuztara Ilcesi Capcal Sibe Ozerk IlcesiTarbagatay Ili Cocek sehir Usu sehir Dorbiljin Ilcesi Cagantogay Ilcesi Saven Ilcesi Toli Ilcesi Kobuksar Mogol Ozerk IlcesiAltay Ili Altay sehir Cinggil Ilcesi Jeminay Ilcesi Koktokay Ilcesi Burcin Ilcesi Burultokay Ilcesi Kaba Ilcesi Hotan Aksay Cin nin hakimiyeti uzerine Cin ile Hindistan arasinda anlasmazlik mevcuttur Su an fiilen Cin Halk Cumhuriyeti yonetmektedir