Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Tang Hanedanı, (Çince: 唐朝; Pinyin: Tángcháo) (18 Haziran 618 – 4 Haziran 907) Sui Hanedanı'nın ardından Çin'e hüküm sürmüş hanedandır. 618'de Li Shimin, Sui Hanedanı'nı devirerek Tang Hanedanı'nı kurdu. Li Shimin daha çok Tang Hanedanı'nın kurucusu İmparator Taizong olarak bilinir. Çin imparatorlarının en ünlülerinden biridir. Tang Hanedanı döneminde Çin'in komşularının üzerinde çok büyük etkisi vardı ve birçok komşu krallıkları vergiye bağlamıştı. Bununla birlikte Göktürk Kağanlığı 659 yılında, İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı ise 744 yılında Tang Hanedanı'nın egemenliği altına girmiştir. Yaklaşık 300 yıl (MS 618-906) yönetimde kalan Tang Hanedanı zamanında Han Hanedanı'ndan bile daha parlak bir dönem yaşandı. Bu dönemde imparatorluk toprakları genişletildi; değişik ırk, kültür ve dinlerden halklarla ilişkiler kuruldu ve sonradan Batılı toplumları şaşkınlığa uğratacak bir yönetim sistemi kuruldu.
Tang Hanedanı 唐 | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 618-907 | |||||||||||||||||||
 Tang imparatorluğunun 661'de en geniş sınırlarına ulaştığı zamanki ana hat haritası | |||||||||||||||||||
| Başkent | Çang'an (618-683 ve 705-904) Luoyang (de facto 664-683; de jure 683-705 ve 904-907) | ||||||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Orta Çince | ||||||||||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||||||||||
| İmparator | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||||||
| 715 | 5.400.000 km2 | ||||||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Çin; Tang, Song ve Yuan Hanedanlıkları döneminde dünyanın en gelişmiş ülkesiydi ve ekonomisi ile kültürü komşularının yoğun ilgisini çekmekteydi. Bu dönem aynı zamanda sanat ve edebiyatın doruğa ulaştığı, yaratıcı etkinliklerin geliştiği bir dönemdi. Birçok ülkeden imparatorun Sian yakınlarında Changan'da bulunan sarayına gelen bilim insanı, sanatçı, şair ve müzisyenlerle Sian uygar dünyanın merkezi durumuna geldi. 2. yüzyılda Han Hanedanı döneminde Çin'e giren Buda öğretisinin Çin sanatı ve düşüncesi üzerindeki etkileri giderek arttı. Çin uygarlığı Asya'nın en uzak köşelerine kadar ulaştı, Japonlar Çin yazı karakterlerini kendi yazı dillerinde kullanmaya başladılar.
Tang Hanedanı'nın son yıllarında Çin, siyasi kargaşalara sahne oldu. Niu Li siyasi mücadelesi, hadımların devlet yönetimini ele geçirmesi ve birbirlerini izleyen köylü isyanları, hanedanın gücünü giderek zayıflattı. Tang Hanedanı'nın sonunda patlak veren Huang Chao İsyanı’na katılan Zhu Wen, Tang Hanedanı imparatorunu tahttan indirerek kendini imparator ilan etti.
Çin'i yöneten en büyük imparatorlardan bazıları Tang Hanedanı içinden çıktı. Li Shimin'in yanı sıra, 712-756 arasında hüküm süren Ming Huang hem güçlü bir savaşçı, hem de sanatı geliştiren bir imparator olarak çok önemlidir. Ne var ki ardından gelenler yetersiz ve yeteneksizdi. Ağır ilerleyen bir çöküş döneminin sonunda, 907'de Tang Hanedanlığı yıkıldı.
Türklerle ve Batı'daki halklarla mücadele
Sui ve Tang Hanedanlıkları kendi zamanlarında etraflarındaki göçebe topluluklara karşı seferle düzenlediler. Etraflarındaki bu göçebe halklar Türk, Moğol, Tibet kavimleriydi ve aralarında en güçlüleri Türk kavimleriydi. Türk kavimleri gücünü Göktürk Devleti, Uygur Kağanlığı, Karahanlılar ile 600 sene boyunca ta ki Karahitaylar'a kadar gösterecektir. Bu güce karşı ticaret yollarının güvenliğini sağlamak için Türkler ile iyi ilişkiler içinde bulunmak gerekiyordu. İyi ilişki ortamını oluşturmak içinde 597, 599, 614 ve 617 yıllarında olmak üzere Çinli prensesler Türk kavminin önde gelenleriyle evlendirilmişti. Sui Hanedanlığı zamanında Türkler ile Çinliler zaman zaman anlaşma içine giriyordu. Bu iyi ilişkilerin bir göstergesi olarak bir Moğol kavmi olan Hitaylar Suilerin kuzey sınırlarına saldırdığında 20,000 civarındaki Türk ordusu Hitaylara karşı savaşması gösterilebilir. Bu savaşta Türkler Hitayların hayvanlarını ve kadınlarını savaş ganimeti olarak elde etti.
Türk kumandanları Çin ordusunda paralı asker olarak görev yapmışlardır. 755 yılına kadar yaklaşık olarak 10 Türk general Çin ordusunda görev yapmıştır. 635 ve 636 yıllarında iki kez Tang kraliyet ailesinden prensesler Türk generaller ile evlendirilmişlerdir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tang Hanedani Cince 唐朝 Pinyin Tangchao 18 Haziran 618 4 Haziran 907 Sui Hanedani nin ardindan Cin e hukum surmus hanedandir 618 de Li Shimin Sui Hanedani ni devirerek Tang Hanedani ni kurdu Li Shimin daha cok Tang Hanedani nin kurucusu Imparator Taizong olarak bilinir Cin imparatorlarinin en unlulerinden biridir Tang Hanedani doneminde Cin in komsularinin uzerinde cok buyuk etkisi vardi ve bircok komsu kralliklari vergiye baglamisti Bununla birlikte Gokturk Kaganligi 659 yilinda Ikinci Dogu Gokturk Kaganligi ise 744 yilinda Tang Hanedani nin egemenligi altina girmistir Yaklasik 300 yil MS 618 906 yonetimde kalan Tang Hanedani zamaninda Han Hanedani ndan bile daha parlak bir donem yasandi Bu donemde imparatorluk topraklari genisletildi degisik irk kultur ve dinlerden halklarla iliskiler kuruldu ve sonradan Batili toplumlari saskinliga ugratacak bir yonetim sistemi kuruldu Tang Hanedani唐618 907Tang imparatorlugunun 661 de en genis sinirlarina ulastigi zamanki ana hat haritasiBaskentCang an 618 683 ve 705 904 Luoyang de facto 664 683 de jure 683 705 ve 904 907 Yaygin dil ler Orta CinceHukumetMonarsiImparator 618 626Gaozu ilk 626 649Li Shimin 712 756Xuanzong 904 907Ai son Tarihce Kurulusu18 Haziran 618 An Lusan Isyani755 763 Dagilisi1 Haziran 907Yuzolcumu7155 400 000 km2Nufus 7 yuzyil50 milyon 9 yuzyil80 milyonOnculler ArdillarSui HanedaniBati Gokturk KaganligiDogu Gokturk Kaganligi Hou Liang 5 Hanedan Wu On Krallik Liao HanedaniIkinci Dogu Gokturk Kaganligi Cin Tang Song ve Yuan Hanedanliklari doneminde dunyanin en gelismis ulkesiydi ve ekonomisi ile kulturu komsularinin yogun ilgisini cekmekteydi Bu donem ayni zamanda sanat ve edebiyatin doruga ulastigi yaratici etkinliklerin gelistigi bir donemdi Bircok ulkeden imparatorun Sian yakinlarinda Changan da bulunan sarayina gelen bilim insani sanatci sair ve muzisyenlerle Sian uygar dunyanin merkezi durumuna geldi 2 yuzyilda Han Hanedani doneminde Cin e giren Buda ogretisinin Cin sanati ve dusuncesi uzerindeki etkileri giderek artti Cin uygarligi Asya nin en uzak koselerine kadar ulasti Japonlar Cin yazi karakterlerini kendi yazi dillerinde kullanmaya basladilar Tang Hanedani nin son yillarinda Cin siyasi kargasalara sahne oldu Niu Li siyasi mucadelesi hadimlarin devlet yonetimini ele gecirmesi ve birbirlerini izleyen koylu isyanlari hanedanin gucunu giderek zayiflatti Tang Hanedani nin sonunda patlak veren Huang Chao Isyani na katilan Zhu Wen Tang Hanedani imparatorunu tahttan indirerek kendini imparator ilan etti Cin i yoneten en buyuk imparatorlardan bazilari Tang Hanedani icinden cikti Li Shimin in yani sira 712 756 arasinda hukum suren Ming Huang hem guclu bir savasci hem de sanati gelistiren bir imparator olarak cok onemlidir Ne var ki ardindan gelenler yetersiz ve yeteneksizdi Agir ilerleyen bir cokus doneminin sonunda 907 de Tang Hanedanligi yikildi Turklerle ve Bati daki halklarla mucadeleSui ve Tang Hanedanliklari kendi zamanlarinda etraflarindaki gocebe topluluklara karsi seferle duzenlediler Etraflarindaki bu gocebe halklar Turk Mogol Tibet kavimleriydi ve aralarinda en gucluleri Turk kavimleriydi Turk kavimleri gucunu Gokturk Devleti Uygur Kaganligi Karahanlilar ile 600 sene boyunca ta ki Karahitaylar a kadar gosterecektir Bu guce karsi ticaret yollarinin guvenligini saglamak icin Turkler ile iyi iliskiler icinde bulunmak gerekiyordu Iyi iliski ortamini olusturmak icinde 597 599 614 ve 617 yillarinda olmak uzere Cinli prensesler Turk kavminin onde gelenleriyle evlendirilmisti Sui Hanedanligi zamaninda Turkler ile Cinliler zaman zaman anlasma icine giriyordu Bu iyi iliskilerin bir gostergesi olarak bir Mogol kavmi olan Hitaylar Suilerin kuzey sinirlarina saldirdiginda 20 000 civarindaki Turk ordusu Hitaylara karsi savasmasi gosterilebilir Bu savasta Turkler Hitaylarin hayvanlarini ve kadinlarini savas ganimeti olarak elde etti Turk kumandanlari Cin ordusunda parali asker olarak gorev yapmislardir 755 yilina kadar yaklasik olarak 10 Turk general Cin ordusunda gorev yapmistir 635 ve 636 yillarinda iki kez Tang kraliyet ailesinden prensesler Turk generaller ile evlendirilmislerdir Ayrica bakinizGokturk Kaganligi Uygur Kaganligi Goguryeo Tang Savasi Talas MuharebesiKaynakca a b c d Tanner Harold Miles 2010 China a history Indianapolis ISBN 978 1603842020