CIA (İngilizce: Central Intelligence Agency, lit. 'Merkezî İstihbarat Teşkilatı'), Birleşik Devletler federal hükûmetinin sivil bir dış istihbarat servisidir ve resmî olarak dünyanın dört bir yanındaki ulusal güvenlik bilgilerini, öncelikle insan istihbaratını (HUMINT) kullanarak toplamak, işlemek ve analiz etmekle görevlendirilmiştir.
CIA mührü | |
CIA bayrağı | |
Genel bilgiler | |
---|---|
Kuruluş tarihi | 18 Eylül 1947 | )
Önceki kurum | |
Türü | İstihbarat servisi |
Bağlılığı | Birleşik Devletler |
Adres | |
Personel sayısı | 21.575 (tahmin) |
Yıllık bütçe | Gizli (ancak basın tahmini US$15 milyardır) |
Yönetici(ler) |
|
Web sitesi | www.cia.gov |
ABD başkanı Harry Truman döneminde kurulan, ABD'nin birimleri için gereken ABD dışı ülkelerle ilgili istihbarat bilgilerini toplayan kurum. Merkezi Virginia eyaletindeki Langley'de bulunmaktadır. CIA yasasına göre kurum, organizasyonunu, görevlerini, personelinin sayısını ve maaşlarını saklı tutmak hakkına sahiptir. Soğuk Savaş yıllarında ve sonrasında CIA pek çok gizli operasyonda rol alarak çeşitli sebepler dolayısıyla siyasi rejimleri zayıflatmaya ve hükûmetleri devirmeye çalışmıştır. Terör saldırıları ve yabancı liderlere yönelik planlı suikastların gerçekleştirilmesinde de yer aldı.
1947'de Kongre tarafından, Ulusal Güvenlik Konseyi (National Security Council, NSC) ile bu konseyin yönetimi altında çalışmak üzere kuruldu. CIA, NSC'ye millî güvenliği ilgilendiren konularda bilgi toplayıp verecek, elde edilen bilgileri değerlendirdikten sonra, hükûmetle ilgili yerlere ulaştırılmasını sağlayacaktı. CIA; NSC'nin vereceği emirler doğrultusunda, güvenlikle ilgili istihbarat işlerini yerine getiriyordu.
Değişik kesimlerden seçilen CIA direktörleri arasında, ABD'ye başkanlık yapan George W. Bush'un babası George H. W. Bush da bulunmaktaydı.
Organizasyon yapısı
CIA dört direktörlük halinde çalışmaktadır:
- İstihbarat Direktörlüğü
- NCS'in toplamış olduğu ham istihbaratların analiz edilip işlenmiş istihbarat haline getirildiği direktörlüktür. Entelektüel bir karaktere sahiptir. Tüm birimleri CIA merkezindedir. Görevleri istihbarat toplamak değildir. Gizli Servis NCS'nin toplamış olduğu istihbaratı değerlendirip analiz etmektir. Havadan çekilen (uydu, uçak vs.) resimleri, radyo, telefon, televizyon, telgraf, telsiz gibi ulaştırma araçları ile toplanan bilgileri değerlendirir. Bu değerlendirmeler, raporlar halinde, ilgili makamlara gönderilir. Karşı haber alma daire başkanlığı ile koordineli olarak çalışır. İstihbarat Direktörlüğü'nde çalışan kişiler analist olarak adlandırılır. Politik, ekonomik, askeri, psikolojik analist gibi çeşitli dalları vardır. Yapısı ihtiyaçlara göre değişmekle birlikte on dört birimden oluşmaktadır. Bu birimler şunlardır:
- Suç ve Narkotik Merkezi
- Karşı-İstihbarat Merkezi/Analiz Grubu
- Bilgi Operasyonları Merkezi/Analitik Grup
- Asya-Pasifik, Latin Amerika ve Afrika Analiz
- Koleksiyon (Toplama) Stratejileri ve Analiz
- Tüzel Araştırmalar
- Irak Analiz
- Yakın Doğu ve Güney Asya Analiz
- Politika Desteği
- Rusya ve Avrupa Analiz
- Terörizm Analiz
- Uluslararası Sorunlar
- Silah İstihbaratları, Karşı-Silahlanma ve Silah Kontrol Merkezi
- İstihbarat Analizi için Okul
- Ulusal Gizli Servis (National Clandestine Service-NCS) Direktörlüğü
- Operasyon Direktörlüğü olarak da bilinir. Eski adlarından biri de Planlama Direktörlüğüdür. Başta insan istihbaratı (HUMINT) olmak üzere elektronik (ELINT) ve sinyal (SIGINT) istihbaratını toplayan direktörlüktür. Her türlü bilgi ve haberi toplamakla görevlidir. Bu bilgileri elde etmek için casuslar ve ajanlar bulmaya çalışır. CIA'nın dış ülkelerdeki tüm istasyon ve üsleri NCS tarafından yönetilir. Elçiliklerdeki birimlere istasyon, konsolosluklardaki birimlere üs adı verilir. Bu birimler şefler tarafından yönetilir. NCS'de operasyon subayı, koleksiyon (toplama) subayı, dil uzmanı gibi unvanlara sahip personel görev yapar. Operasyon subayının çeşitli ajan ve casuslardan elde ettiği bilgiler koleksiyon subayları tarafından değerlendirilerek analiz edilmesi için İstihbarat Direktörlüğü'ne gönderilir. NCS, Başkan'ın onayladığı karar direktifleriyle dış ülkelerde suikast, bombalama, rehin alma, şantaj, psikolojik ve fizyolojik işkence, gizli silah desteği gibi gizli operasyonlar yapabilir. NCS iki yardımcı direktörlüğe ayrılır.
- Yardımcı Direktör NCS
- Karşı-Silahlanma Bölümü
- Karşı-Terörizm Merkezi
- Karşı-İstihbarat Merkezi
- Bölgesel ve Uluslararası Sorunlar Bölümü
- Teknoloji Desteği Bölümü
- HUMINT (İnsan İstihbaratı) İletişimi için Yardımcı Direktör NCS
- HUMINT İletişimi Koordinasyon Merkezi
- Bilim ve Teknoloji Direktörlüğü
- Teşkilat elemanlarını, son teknolojik gelişmelerde eğitmek, kullanmasını öğretmek. Kullanılan araçları geliştirmek, yapılan operasyonlara bilimsel ve teknik destek sağlamak, bu direktörlüğün görevidir. Bilim ve Teknoloji Direktörlüğü çalışanları genellikle yetenekli bilim adamlarıdır. On iki birimden oluşmaktadır:
- İş Stratejileri ve Kaynakları Merkezi
- Teknoloji Yönetimi için Merkez
- Bilim Adamı Şefliği
- Geliştirme ve Mühendislik
- Küresel Erişim
- Görev Yöneticileri
- Özel Faaliyetler (CIA'in gizli askerî eylem birimi olarak bilinir. İnsansız hava aracı saldırılarını yönetir.)
- Özel İletişimler Programları
- Sistemler Mühendisliği ve Analiz
- Teknik Koleksiyon
- Teknik Hızlılık
- Teknik Servis
- Destek Direktörlüğü
- Eski adı Yönetim Direktörlüğü'dür. Teşkilat personelinin, toplanan bilgilerin, tesislerin güvenliğini sağlar. Destek Direktörlüğü şu birimlerden oluşur:
CIA'de Rütbe ve Konumlar
- Analiz
- Analitik Metodolojist
- Karşı-İstihbarat Tehdit Analisti
- Terörle Mücadele Analisti
- Ekonomik Analist
- İstihbarat Toplama Analist
- Liderlik Analisti
- Askeri Analist
- Açık Kaynak Subayı
- Politik Analist
- Hedefleme Analisti
- Gizli Servis
- Operasyonlar Subayı
- Toplama Yönetimi Subayı
- Personel Operasyonları Subayı
- Özel Beceriler-Hedefleme Subayı
- Paramiliter Operasyonlar Subayı
- NCS Dil Subayı
- Genel Müfettiş- Özel Ajan/Soruşturmacı
- Poligraf (Yalan Makinesi) Uzmanı
- Koruma Ajanı
- Teknik Güvenlik Subayı
- Yardımcı Müsteşar Yardımcısı
- Yardımcı Müsteşar
- Müsteşar Yardımcısı
- Müsteşar
CIA'nın şimdiye kadar başka devletlerde birçok operasyon yaptığı meydana çıkarıldı. Bütün bu işleri yapabilmek için, CIA'ya geniş bir maddi imkân tahsis edilmektedir. Kadrolarında devamlı memur şeklinde on altı bin kişi (tahmini) çalışmaktadır.
CIA'nın faaliyetleri çeşitli dedikodulara sebep olduğundan son yıllarda ABD Kongresinde durumu incelenmiş, hazırlanmış, kamuoyuna açıklamalar yapılmıştır.
Bazı devlet başkanlarını, devlet ileri gelenlerini suikast düzenleyerek öldürtmek, ülkeler içinde bazı etnik grupları teşvik ve tahrik ederek karışıklıklar çıkarmak, hükûmetleri devirmek gibi işleri CIA'nın yaptığı ortaya çıkarılmıştır.
CIA, ABD içinde olduğu gibi, bütün dünyada ve özellikle Orta Doğu'da faaliyet gösterir.
CIA, 30 Eylül 2007 tarihinde İran parlamentosunun aldığı bir kararla terörist örgüt ilan edildi.
CIA, 6 Mayıs 2014 tarihinde @CIA kullanıcı adı ile sosyal paylaşım ağı Twitter'a katılmıştır.
Bütçe
CIA dahil Amerika Birleşik Devletleri merkezli istihbarat servislerinin gelir gider ve bütçe bilgileri halka açık olarak açıklanmamaktadır. 1948 tarihli Merkezi İstihbarat Teşkilatı yasası uyarınca Direktör Örtülü ödenek adı altında devletin limitsiz olarak tüm parasını harcayabilen tek devlet yetkilisidir. Amerika Birleşik Devletleri Hükûmetinin 2013 yılı mali raporunun toplam rakamının 52,6 milyar dolar olduğu ve Küresel izleme ifşası araştırmalarına göre ise bu bütçenin 14,7 milyar doları CIA tarafından harcanmıştır. Ayrıca bu bütçe Amerika Birleşik Devletlerinin ana istihbarat ağı olan Ulusal Güvenlik Teşkilatının %50 oranında daha fazlasıdır. Saha yani insan kaynaklı istihbaratlar için 2,3 milyar dolar, elektronik istihbarat için 1,7 milyar dolar, Operasyonlar için 2,5 milyar dolar ve "gizli eylem programları (Silahlı insansız hava aracı ve İran'ın nükleer programı adına eylemler vb.)" adı altında yürütülen şeyler için 2,6 milyar dolar Bütçe CIA tarafından harcanmıştır.
Diğer istihbarat teşkilatlarıyla ilişki
CIA, Amerika Birleşik Devletleri İstihbarat Topluluğu'nun 16 üyeden oluşan teşkilatına üyedir. Bu nedenle Ulusal İstihbarat Direktörüne bağlıdır ve Amerika Birleşik Devletleri'nde insan kaynaklı istihbarat ve genel analiz konularında birinci teşkilat olarak hizmet vermektedir.
ABD Merkezli Teşkilatlar
CIA personeli Amerika Birleşik Devletleri ordusuna ait casus uyduları yönetmektedir ve CIA ile Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri ve bir takım diğer ortaklar ile ortak girişimi olarak Ulusal Keşif Ofisi kurulmuştur.
Ulusal Güvenlik Ajansı ve CIA girişimi olarak (SCS) yabancı ülkelerin büyükelçilikleri ve iletişim merkezleri gibi ulaşılması zor yerlere gizlice dinleme ekipmanı yerleştirmekle görevli kurumu kurdular.
Yabancı Ülke Teşkilatları
CIA, Amerika Birleşik Devletleri ile müttefik olan birçok ülkede istihbarat teşkilatlarının kurulmasında öncül olmuştur. Almanya'nın ulusal istihbarat teşkilatı olan Almanya Federal Haber Alma Servisi (BND) CIA yardımları ile kurulmuştur. Ayrıca Anglosfer ülkeleri ile istihbarat alanında bilgi paylaşımı yapılabilmekteydi.
Almanya Federal Haber Alma Servisi'nin "Verbindungsstelle 61" adlı birimi Wiesbaden'deki CIA ofisi ile iletişim halindedir.
Kaynakça
- ^ a b Gellman, Barton; Miller, Greg (29 Ağustos 2013). "U.S. spy network's successes, failures and objectives detailed in 'black budget' summary". The Washington Post. 1 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013.
- ^ "CIA Observes 50th Anniversary of Original Headquarters Building Cornerstone Laying". Central Intelligence Agency. 24 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2012.
- ^ (2011). The Last Colonial Massacre: Latin America in the Cold War 29 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. University of Chicago Press. s. 75 31 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. .
- ^ (İngilizce) Iran: CIA, U.S. Army ‘terrorist organizations’, MSNBC 31 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL son erişim tarihi: 30 Eylül 2007
- ^ "Bir tweetle binlerce takipçi kazandı". 7 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2014.
- ^ "washingtonpost.com/world/national-security/black-budget-summary-details-us-spy-networks-successes-failures-and-objectives/2013/08/29/7e57bb78-10ab-11e3-8cdd-bcdc09410972_story.html". 1 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
- ^ a b "The Secret History of the U-2 - and Area 51". nsarchive2.gwu.edu. 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023.
- ^ "genser.pdf" (PDF). 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023.
Dış bağlantılar
- Central Intelligence Agency (CIA) Sitesi 21 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe)
- Central Intelligence Agency (CIA) Sitesi14 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- CIA Dünya Gerçekleri Kitabı14 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Basligin diger anlamlari icin CIA anlam ayrimi sayfasina bakiniz CIA Ingilizce Central Intelligence Agency lit Merkezi Istihbarat Teskilati Birlesik Devletler federal hukumetinin sivil bir dis istihbarat servisidir ve resmi olarak dunyanin dort bir yanindaki ulusal guvenlik bilgilerini oncelikle insan istihbaratini HUMINT kullanarak toplamak islemek ve analiz etmekle gorevlendirilmistir CIA Central Intelligence Agency Merkezi Istihbarat TeskilatiCIA muhruCIA bayragiGeorge Bush Istihbarat Merkezi Langley VirginiaGenel bilgilerKurulus tarihi18 Eylul 1947 77 yil once 1947 09 18 Onceki kurumOffice of Strategic Services 2 TuruIstihbarat servisiBagliligi Birlesik DevletlerAdresPersonel sayisi21 575 tahmin 1 Yillik butceGizli ancak basin tahmini US 15 milyardir Yonetici ler William Joseph Burns DirektorWeb sitesiwww cia gov ABD baskani Harry Truman doneminde kurulan ABD nin birimleri icin gereken ABD disi ulkelerle ilgili istihbarat bilgilerini toplayan kurum Merkezi Virginia eyaletindeki Langley de bulunmaktadir CIA yasasina gore kurum organizasyonunu gorevlerini personelinin sayisini ve maaslarini sakli tutmak hakkina sahiptir Soguk Savas yillarinda ve sonrasinda CIA pek cok gizli operasyonda rol alarak cesitli sebepler dolayisiyla siyasi rejimleri zayiflatmaya ve hukumetleri devirmeye calismistir Teror saldirilari ve yabanci liderlere yonelik planli suikastlarin gerceklestirilmesinde de yer aldi 1 3 1947 de Kongre tarafindan Ulusal Guvenlik Konseyi National Security Council NSC ile bu konseyin yonetimi altinda calismak uzere kuruldu CIA NSC ye milli guvenligi ilgilendiren konularda bilgi toplayip verecek elde edilen bilgileri degerlendirdikten sonra hukumetle ilgili yerlere ulastirilmasini saglayacakti CIA NSC nin verecegi emirler dogrultusunda guvenlikle ilgili istihbarat islerini yerine getiriyordu Degisik kesimlerden secilen CIA direktorleri arasinda ABD ye baskanlik yapan George W Bush un babasi George H W Bush da bulunmaktaydi Icindekiler 1 Organizasyon yapisi 2 CIA de Rutbe ve Konumlar 3 Butce 4 Diger istihbarat teskilatlariyla iliski 4 1 ABD Merkezli Teskilatlar 4 2 Yabanci Ulke Teskilatlari 5 Kaynakca 6 Dis baglantilarOrganizasyon yapisidegistirCIA dort direktorluk halinde calismaktadir Istihbarat Direktorlugu NCS in toplamis oldugu ham istihbaratlarin analiz edilip islenmis istihbarat haline getirildigi direktorluktur Entelektuel bir karaktere sahiptir Tum birimleri CIA merkezindedir Gorevleri istihbarat toplamak degildir Gizli Servis NCS nin toplamis oldugu istihbarati degerlendirip analiz etmektir Havadan cekilen uydu ucak vs resimleri radyo telefon televizyon telgraf telsiz gibi ulastirma araclari ile toplanan bilgileri degerlendirir Bu degerlendirmeler raporlar halinde ilgili makamlara gonderilir Karsi haber alma daire baskanligi ile koordineli olarak calisir Istihbarat Direktorlugu nde calisan kisiler analist olarak adlandirilir Politik ekonomik askeri psikolojik analist gibi cesitli dallari vardir Yapisi ihtiyaclara gore degismekle birlikte on dort birimden olusmaktadir Bu birimler sunlardir Suc ve Narkotik Merkezi Karsi Istihbarat Merkezi Analiz Grubu Bilgi Operasyonlari Merkezi Analitik Grup Asya Pasifik Latin Amerika ve Afrika Analiz Koleksiyon Toplama Stratejileri ve Analiz Tuzel Arastirmalar Irak Analiz Yakin Dogu ve Guney Asya Analiz Politika Destegi Rusya ve Avrupa Analiz Terorizm Analiz Uluslararasi Sorunlar Silah Istihbaratlari Karsi Silahlanma ve Silah Kontrol Merkezi Istihbarat Analizi icin Okul Ulusal Gizli Servis National Clandestine Service NCS Direktorlugu Operasyon Direktorlugu olarak da bilinir Eski adlarindan biri de Planlama Direktorlugudur Basta insan istihbarati HUMINT olmak uzere elektronik ELINT ve sinyal SIGINT istihbaratini toplayan direktorluktur Her turlu bilgi ve haberi toplamakla gorevlidir Bu bilgileri elde etmek icin casuslar ve ajanlar bulmaya calisir CIA nin dis ulkelerdeki tum istasyon ve usleri NCS tarafindan yonetilir Elciliklerdeki birimlere istasyon konsolosluklardaki birimlere us adi verilir Bu birimler sefler tarafindan yonetilir NCS de operasyon subayi koleksiyon toplama subayi dil uzmani gibi unvanlara sahip personel gorev yapar Operasyon subayinin cesitli ajan ve casuslardan elde ettigi bilgiler koleksiyon subaylari tarafindan degerlendirilerek analiz edilmesi icin Istihbarat Direktorlugu ne gonderilir NCS Baskan in onayladigi karar direktifleriyle dis ulkelerde suikast bombalama rehin alma santaj psikolojik ve fizyolojik iskence gizli silah destegi gibi gizli operasyonlar yapabilir NCS iki yardimci direktorluge ayrilir Yardimci Direktor NCS Karsi Silahlanma Bolumu Karsi Terorizm Merkezi Karsi Istihbarat Merkezi Bolgesel ve Uluslararasi Sorunlar Bolumu Teknoloji Destegi Bolumu HUMINT Insan Istihbarati Iletisimi icin Yardimci Direktor NCS HUMINT Iletisimi Koordinasyon Merkezi Bilim ve Teknoloji Direktorlugu Teskilat elemanlarini son teknolojik gelismelerde egitmek kullanmasini ogretmek Kullanilan araclari gelistirmek yapilan operasyonlara bilimsel ve teknik destek saglamak bu direktorlugun gorevidir Bilim ve Teknoloji Direktorlugu calisanlari genellikle yetenekli bilim adamlaridir On iki birimden olusmaktadir Is Stratejileri ve Kaynaklari Merkezi Teknoloji Yonetimi icin Merkez Bilim Adami Sefligi Gelistirme ve Muhendislik Kuresel Erisim Gorev Yoneticileri Ozel Faaliyetler CIA in gizli askeri eylem birimi olarak bilinir Insansiz hava araci saldirilarini yonetir Ozel Iletisimler Programlari Sistemler Muhendisligi ve Analiz Teknik Koleksiyon Teknik Hizlilik Teknik Servis Destek Direktorlugu Eski adi Yonetim Direktorlugu dur Teskilat personelinin toplanan bilgilerin tesislerin guvenligini saglar Destek Direktorlugu su birimlerden olusur Stratejik Kaynaklar Yatirimi Kritik Gorev Sigortasi Destek Koleji Geleneksel Olmayan Destek NRO Program Yoneticisi DNI Program Yoneticisi Kurum Isleri Kuresel Altyapi Kuresel Servisler Tibbi Servisler Gorev Entegrasyonu Personel Kaynaklari GuvenlikCIA de Rutbe ve KonumlardegistirAnaliz Analitik Metodolojist Karsi Istihbarat Tehdit Analisti Terorle Mucadele Analisti Ekonomik Analist Istihbarat Toplama Analist Liderlik Analisti Askeri Analist Acik Kaynak Subayi Politik Analist Hedefleme Analisti Gizli Servis Operasyonlar Subayi Toplama Yonetimi Subayi Personel Operasyonlari Subayi Ozel Beceriler Hedefleme Subayi Paramiliter Operasyonlar Subayi NCS Dil Subayi Genel Mufettis Ozel Ajan Sorusturmaci Poligraf Yalan Makinesi Uzmani Koruma Ajani Teknik Guvenlik Subayi Yardimci Mustesar Yardimcisi Yardimci Mustesar Mustesar Yardimcisi Mustesar CIA nin simdiye kadar baska devletlerde bircok operasyon yaptigi meydana cikarildi Butun bu isleri yapabilmek icin CIA ya genis bir maddi imkan tahsis edilmektedir Kadrolarinda devamli memur seklinde on alti bin kisi tahmini calismaktadir CIA nin faaliyetleri cesitli dedikodulara sebep oldugundan son yillarda ABD Kongresinde durumu incelenmis Pike Raporu hazirlanmis kamuoyuna aciklamalar yapilmistir Bazi devlet baskanlarini devlet ileri gelenlerini suikast duzenleyerek oldurtmek ulkeler icinde bazi etnik gruplari tesvik ve tahrik ederek karisikliklar cikarmak hukumetleri devirmek gibi isleri CIA nin yaptigi ortaya cikarilmistir CIA ABD icinde oldugu gibi butun dunyada ve ozellikle Orta Dogu da faaliyet gosterir CIA 30 Eylul 2007 tarihinde Iran parlamentosunun aldigi bir kararla terorist orgut ilan edildi 4 CIA 6 Mayis 2014 tarihinde CIA kullanici adi ile sosyal paylasim agi Twitter a katilmistir 5 ButcedegistirCIA dahil Amerika Birlesik Devletleri merkezli istihbarat servislerinin gelir gider ve butce bilgileri halka acik olarak aciklanmamaktadir 6 1948 tarihli Merkezi Istihbarat Teskilati yasasi uyarinca Direktor Ortulu odenek adi altinda devletin limitsiz olarak tum parasini harcayabilen tek devlet yetkilisidir 7 Amerika Birlesik Devletleri Hukumetinin 2013 yili mali raporunun toplam rakaminin 52 6 milyar dolar oldugu ve Kuresel izleme ifsasi arastirmalarina gore ise bu butcenin 14 7 milyar dolari CIA tarafindan harcanmistir Ayrica bu butce Amerika Birlesik Devletlerinin ana istihbarat agi olan Ulusal Guvenlik Teskilatinin 50 oraninda daha fazlasidir Saha yani insan kaynakli istihbaratlar icin 2 3 milyar dolar elektronik istihbarat icin 1 7 milyar dolar Operasyonlar icin 2 5 milyar dolar ve gizli eylem programlari Silahli insansiz hava araci ve Iran in nukleer programi adina eylemler vb adi altinda yurutulen seyler icin 2 6 milyar dolar Butce CIA tarafindan harcanmistir 7 Diger istihbarat teskilatlariyla iliskidegistirCIA Amerika Birlesik Devletleri Istihbarat Toplulugu nun 16 uyeden olusan teskilatina uyedir Bu nedenle Ulusal Istihbarat Direktorune baglidir ve Amerika Birlesik Devletleri nde insan kaynakli istihbarat ve genel analiz konularinda birinci teskilat olarak hizmet vermektedir ABD Merkezli Teskilatlardegistir CIA personeli Amerika Birlesik Devletleri ordusuna ait casus uydulari yonetmektedir ve CIA ile Amerika Birlesik Devletleri Hava Kuvvetleri ve bir takim diger ortaklar ile ortak girisimi olarak Ulusal Kesif Ofisi kurulmustur Ulusal Guvenlik Ajansi ve CIA girisimi olarak Ozel Bilgi Toplama Servisi SCS yabanci ulkelerin buyukelcilikleri ve iletisim merkezleri gibi ulasilmasi zor yerlere gizlice dinleme ekipmani yerlestirmekle gorevli kurumu kurdular Yabanci Ulke Teskilatlaridegistir CIA Amerika Birlesik Devletleri ile muttefik olan bircok ulkede istihbarat teskilatlarinin kurulmasinda oncul olmustur Almanya nin ulusal istihbarat teskilati olan Almanya Federal Haber Alma Servisi BND CIA yardimlari ile kurulmustur Ayrica Anglosfer ulkeleri ile istihbarat alaninda bilgi paylasimi yapilabilmekteydi 8 Almanya Federal Haber Alma Servisi nin Verbindungsstelle 61 adli birimi Wiesbaden deki CIA ofisi ile iletisim halindedir Kaynakcadegistir a b Gellman Barton Miller Greg 29 Agustos 2013 U S spy network s successes failures and objectives detailed in black budget summary The Washington Post 1 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2013 CIA Observes 50th Anniversary of Original Headquarters Building Cornerstone Laying Central Intelligence Agency 24 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2012 Greg Grandin 2011 The Last Colonial Massacre Latin America in the Cold War 29 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi University of Chicago Press s 75 31 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 9780226306902 Ingilizce Iran CIA U S Army terrorist organizations MSNBC 31 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi URL son erisim tarihi 30 Eylul 2007 Bir tweetle binlerce takipci kazandi 7 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Haziran 2014 washingtonpost com world national security black budget summary details us spy networks successes failures and objectives 2013 08 29 7e57bb78 10ab 11e3 8cdd bcdc09410972 story html 1 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2020 a b The Secret History of the U 2 and Area 51 nsarchive2 gwu edu 13 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2023 genser pdf PDF 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 27 Agustos 2023 Dis baglantilardegistirCentral Intelligence Agency CIA Sitesi 21 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turkce Central Intelligence Agency CIA Sitesi14 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce CIA Dunya Gercekleri Kitabi14 Aralik 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce https tr wikipedia org w index php title CIA amp oldid 32645261 sayfasindan alinmistir