Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Fizyoloji (işlevbilim), canlıların mekanik, fiziksel ve biyokimyasal fonksiyonlarını ve sistemlerinin işleyişini inceleyen bilim dalıdır. Fizyolojiyle ilgilenen bilim insanlarına fizyolog denir. Fizyoloji alanında en büyük ödül Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'dür.
Fizyoloji sözcüğü, Grekçe "doğa", "köken" anlamına gelen φυσις (physis) ve "araştırma" anlamına gelen -λογία (-logia) sözcüklerinden türetilmiştir.
Hücreden organizmaya
Canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için beslenme, solunum, dolaşım, boşaltım, üreme gibi yaşamsal faaliyetleri gerçekleştirirler. Tek hücreliler canlılarda yaşamsal faaliyetler tek hücre içerisindeki organeller tarafından gerçekleştirilir.
Çok hücreli canlılarda yaşamsal faaliyetler tek bir hücre tarafından değil hücre toplulukları tarafından gerçekleştirilir. Çok hücreli canlıları oluşturan hücrelerin hepsi aynı yapıda ve görevde değildirler. Canlı vücudunu oluşturan hücreler görevlerine göre farklı özellikler kazanmışlardır. Canlı vücudunu oluşturan hücrelerden bazıları birleşerek üreme görevini, bazıları birleşerek destek ve hareket görevini, bazıları birleşerek besinleri veya çeşitli gazları (oksijen ve karbondioksit) taşıma görevini, bazıları da birleşerek koruma görevini yerine getirirler.
Çok hücreli canlılarda yapı ve görevleri aynı olan hücrelerin oluşturduğu hücre topluluklarına doku denir. Bitki ve hayvanlarda bulunan dokular birbirlerinden farklıdır. Bitkilerin yapısında bulunan dokulara bitkisel dokular, hayvanların yapısında bulunan dokulara hayvansal dokular denir. Çok hücreli canlılarda dokuların oluşmasıyla dokular arasında işbölümü ortaya çıkmıştır. İnsan vücudunda kan, kas, kemik, sinir, yağ, destek, salgı, epitel doku gibi çeşitli dokular bulunur. Her dokuyu oluşturan hücrelerin şekli, görevi, yapısı, büyüklüğü ve dizilişi o dokuya özgüdür. Bir dokunun hücresi ile başka bir dokunun hücresinin şekli, görevi, yapısı, büyüklüğü ve dizilişi farklıdır. Çok hücreli canlılarda aynı yapı ve görevdeki hücreler birleşerek dokuları, dokular birleşerek organları, organlar birleşerek sistemleri, sistemler de birleşerek canlı organizmayı (canlı vücudunu) oluştururlar. İşte tüm bu dizgelerin işleyişi fizyolojinin konusudur.
Hücre → Doku → Organ → Sistem → Canlı (Organizma) (Canlı Vücudu)
Fizyoloji genellikle bitki fizyolojisi ve hayvan fizyolojisi olarak ikiye ayrılarak incelense de, fizyolojinin kuralları hangi canlının çalışıldığına bakılmaksızın evrenseldir. Örneğin, maya hücre fizyolojisinde öğrenilenler insan hücrelerine de uygulanabilir.
Fizyolojini temel özelliği, incelediği sistemlerin durağan değil dinamik olmasıdır. Hücrelerin işlevleri, en yakın çevresindeki değişikliklere bağlı olarak sürekli değişir ve her canlı, gerek temel yaşam birimi olan hücrenin iç değişikliklerinden, gerek etkileşim içinde olduğu dış ortamın değişikliklerinden kaçınılmaz biçimde etkilenir. Bu nedenle, fizyolojik tepkimelerden çoğunun temel amacı, iç ortamdaki fiziksel ve kimyasal dengenin korunmasıdır. Bu iç denge, hayvanlarda, canlının iç ya da dış ortamdaki değişiklikleri algılayabilen duyu alıcılarıyla düzenlenir. Bu alıcıların uyarısıyla, kas, böbrekler, karaciğer ve iç salgı bezleri gibi organlarda, değişen koşullara uygun özel yanıtlar gelişir ve canlı kendisini bu yeni duruma uyarlayabilir.
Bugün fizyologlar, hücre, doku ve organlarda derledikleri bilgilerin ışığında, canlının bir bütün olarak çevresine nasıl uyum sağladığını araştırırlar. Kısacası, kalıtımın biyokimyasal temellerinden ve moleküler biyolojiden başlayarak hayvanlardaki davranış özelliklerine varıncaya değin çok geniş bir araştırma alanı bugün fizyoloji teriminin kapsamına girmiştir.
Fizyolog
Fizyoloji ile uğraşan bilim insanına denir.
Klinik fizyoloji (tıpta fizyoloji uygulamaları)
İnsan vücudunun mekanik, fiziksel ve biyokimyasal fonksiyonlarının ve sistemlerinin işleyişinin incelendiği fizyoloji alanı.
Fizyoloji uzmanı (Klinik fizyolog)
İnsan fizyolojisi alanında bilgiye ulaşma, bilgi biriktirme ve bilgi üretme becerisi gösteren; tıbbi uygulamada tanı, tedavi ve izleme amacı ile kullanılan ve fizyolojik parametreleri ölçmeyi amaçlayan yöntemleri uygulama, yorumlama, yöntemlerin doğruluk ve güvenirliklerini sınayabilme yetisine sahip, yeni yöntemler geliştirebilme becerisi kazanmış, klinik ve deneysel çalışmaları planlama, yürütme, yorumlama, bir laboratuvarı bağımsız olarak yönetme, laboratuvar güvenliğini sağlama, laboratuvar personeli eğitme konularında bilgili ve deneyimli, diğer meslektaşlarına bilgi ve konsültasyon hizmeti sağlayan bir hekimdir.
Fizyoloji laboratuvarları
- Elektrofizyoloji laboratuvarı (EEG, EMG, EKG)
- Hematoloji laboratuvarı
- Kan bileşenleri ve Kan bankacılığı
- İmmunoloji laboratuvarı
- Biyokimya laboratuvarı
- Genetik laboratuvarı
- Nörofizyoloji laboratuvarı (Uyku, davranış, kognisyon)
- Duyu laboratuvarı (Odyoloji, görme, denge)
- Ağrı ve Akupunktur laboratuvarı
- Egzersiz laboratuvarı
- Solunum laboratuvarı
- Endokrin ve Metabolizma laboratuvarı
- laboratuvarı
- laboratuvarı
- Yükseklik-sualtı-uzay laboratuvarı
- Yaşlılık laboratuvarı (Geriatri)
- Fonksiyonel radyoloji laboratuvarı
Fizyoloji türleri
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Fizyoloji Derneği18 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Gelişim Fizyolojisi6 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Wikimedia Commons'ta Physiology ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fizyoloji islevbilim canlilarin mekanik fiziksel ve biyokimyasal fonksiyonlarini ve sistemlerinin isleyisini inceleyen bilim dalidir Fizyolojiyle ilgilenen bilim insanlarina fizyolog denir Fizyoloji alaninda en buyuk odul Nobel Fizyoloji veya Tip Odulu dur Fizyoloji calismalarinda Leonardo da Vinci nin erken donem calismalarindan biri Vitruvius Adami Fizyoloji sozcugu Grekce doga koken anlamina gelen fysis physis ve arastirma anlamina gelen logia logia sozcuklerinden turetilmistir Hucreden organizmayaCanlilar yasamlarini surdurebilmek icin beslenme solunum dolasim bosaltim ureme gibi yasamsal faaliyetleri gerceklestirirler Tek hucreliler canlilarda yasamsal faaliyetler tek hucre icerisindeki organeller tarafindan gerceklestirilir Cok hucreli canlilarda yasamsal faaliyetler tek bir hucre tarafindan degil hucre topluluklari tarafindan gerceklestirilir Cok hucreli canlilari olusturan hucrelerin hepsi ayni yapida ve gorevde degildirler Canli vucudunu olusturan hucreler gorevlerine gore farkli ozellikler kazanmislardir Canli vucudunu olusturan hucrelerden bazilari birleserek ureme gorevini bazilari birleserek destek ve hareket gorevini bazilari birleserek besinleri veya cesitli gazlari oksijen ve karbondioksit tasima gorevini bazilari da birleserek koruma gorevini yerine getirirler Cok hucreli canlilarda yapi ve gorevleri ayni olan hucrelerin olusturdugu hucre topluluklarina doku denir Bitki ve hayvanlarda bulunan dokular birbirlerinden farklidir Bitkilerin yapisinda bulunan dokulara bitkisel dokular hayvanlarin yapisinda bulunan dokulara hayvansal dokular denir Cok hucreli canlilarda dokularin olusmasiyla dokular arasinda isbolumu ortaya cikmistir Insan vucudunda kan kas kemik sinir yag destek salgi epitel doku gibi cesitli dokular bulunur Her dokuyu olusturan hucrelerin sekli gorevi yapisi buyuklugu ve dizilisi o dokuya ozgudur Bir dokunun hucresi ile baska bir dokunun hucresinin sekli gorevi yapisi buyuklugu ve dizilisi farklidir Cok hucreli canlilarda ayni yapi ve gorevdeki hucreler birleserek dokulari dokular birleserek organlari organlar birleserek sistemleri sistemler de birleserek canli organizmayi canli vucudunu olustururlar Iste tum bu dizgelerin isleyisi fizyolojinin konusudur Hucre Doku Organ Sistem Canli Organizma Canli Vucudu Fizyoloji genellikle bitki fizyolojisi ve hayvan fizyolojisi olarak ikiye ayrilarak incelense de fizyolojinin kurallari hangi canlinin calisildigina bakilmaksizin evrenseldir Ornegin maya hucre fizyolojisinde ogrenilenler insan hucrelerine de uygulanabilir Fizyolojini temel ozelligi inceledigi sistemlerin duragan degil dinamik olmasidir Hucrelerin islevleri en yakin cevresindeki degisikliklere bagli olarak surekli degisir ve her canli gerek temel yasam birimi olan hucrenin ic degisikliklerinden gerek etkilesim icinde oldugu dis ortamin degisikliklerinden kacinilmaz bicimde etkilenir Bu nedenle fizyolojik tepkimelerden cogunun temel amaci ic ortamdaki fiziksel ve kimyasal dengenin korunmasidir Bu ic denge hayvanlarda canlinin ic ya da dis ortamdaki degisiklikleri algilayabilen duyu alicilariyla duzenlenir Bu alicilarin uyarisiyla kas bobrekler karaciger ve ic salgi bezleri gibi organlarda degisen kosullara uygun ozel yanitlar gelisir ve canli kendisini bu yeni duruma uyarlayabilir Bugun fizyologlar hucre doku ve organlarda derledikleri bilgilerin isiginda canlinin bir butun olarak cevresine nasil uyum sagladigini arastirirlar Kisacasi kalitimin biyokimyasal temellerinden ve molekuler biyolojiden baslayarak hayvanlardaki davranis ozelliklerine varincaya degin cok genis bir arastirma alani bugun fizyoloji teriminin kapsamina girmistir FizyologFizyoloji ile ugrasan bilim insanina denir Klinik fizyoloji tipta fizyoloji uygulamalari Insan vucudunun mekanik fiziksel ve biyokimyasal fonksiyonlarinin ve sistemlerinin isleyisinin incelendigi fizyoloji alani Fizyoloji uzmani Klinik fizyolog Insan fizyolojisi alaninda bilgiye ulasma bilgi biriktirme ve bilgi uretme becerisi gosteren tibbi uygulamada tani tedavi ve izleme amaci ile kullanilan ve fizyolojik parametreleri olcmeyi amaclayan yontemleri uygulama yorumlama yontemlerin dogruluk ve guvenirliklerini sinayabilme yetisine sahip yeni yontemler gelistirebilme becerisi kazanmis klinik ve deneysel calismalari planlama yurutme yorumlama bir laboratuvari bagimsiz olarak yonetme laboratuvar guvenligini saglama laboratuvar personeli egitme konularinda bilgili ve deneyimli diger meslektaslarina bilgi ve konsultasyon hizmeti saglayan bir hekimdir Fizyoloji laboratuvarlariElektrofizyoloji laboratuvari EEG EMG EKG Hematoloji laboratuvari Kan bilesenleri ve Kan bankaciligi Immunoloji laboratuvari Biyokimya laboratuvari Genetik laboratuvari Norofizyoloji laboratuvari Uyku davranis kognisyon Duyu laboratuvari Odyoloji gorme denge Agri ve Akupunktur laboratuvari Egzersiz laboratuvari Solunum laboratuvari Endokrin ve Metabolizma laboratuvari laboratuvari laboratuvari Yukseklik sualti uzay laboratuvari Yaslilik laboratuvari Geriatri Fonksiyonel radyoloji laboratuvariFizyoloji turleriEvrimsel fizyoloji Egzersiz fizyolojisi Solunum fizyolojisi Patofizyoloji Norofizyoloji Elektrofizyoloji Bitki fizyolojisi Hayvan fizyolojisi Bobrek fizyolojisiKaynakca physiology Online Etymology Dictionary 4 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2017 What is physiology Medical News Today 4 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2017 Ayrica bakinizAntropometri Vucut yapisi Biyoelektromanyetizma Asit baz homeostaziDis baglantilarFizyoloji Dernegi18 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gelisim Fizyolojisi6 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Physiology ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur