Ülke bilgi kutusu بنو الیاس Āl-e Ilyās Benî İlyâs | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 932-968 | |||||||||
![]() | |||||||||
| Başkent | Berdsir | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Farsça | ||||||||
| Resmî din | İslam | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Emir | |||||||||
| |||||||||
| Tarihî dönem | Orta Çağ | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | İran | ||||||||
| İran tarihi bir parçası |
|---|
![]() |
| |
Benî İlyâs (Farsça: بنو الیاس) veya İlyâsîler, 932'den 968'e kadar Kirman'ı yöneten Soğdya kökenli bir İran hanedanıdır. Başkentleri Berdsir'dir.
Muhammed b. İlyâs
| ]Ebu Ali Muhammed b. İlyas, Sâmânî ordusunun bir üyesiydi ve Soğdya kökenliydi. 929'da Samanî emiri II. Nasr'a karşı yapılan başarısız darbeyi destekledi. İsyanın başarısız olmasının ardından güneye kaçtı ve sonunda 932'de Kirman'a ulaştı. Eyaletin kuzey kesiminde kontrolünü genişletmeyi başardı, güney ve doğu dağlık bölgeleri ise yerel Koç ve Beluçların kontrolünde kaldı. Samanî ve daha sonra Büveyhîler onu Kirman'dan kovma girişimlerine rağmen, otuz yıldan fazla bir süre orada yönetimini sürdürmeyi başardı. Ya Sâmânîleri ya da Büveyhileri efendisi olarak kabul etti, ancak fiilen bağımsızdı. 967'de felç geçirdi ve sonunda oğlu İlyâsa lehine tahttan feragat etmek zorunda kaldı.
İlyâsa b. Muhammed
| ]İlyâsa b. Muhammed, Kirman ve Fars sınırındaki bazı topraklar konusunda Adudüddevle önderliğindeki komşu Büveyhileri hızla kızdırdı. Adudüddevle, Kirman'ı işgal etmeden önce İlyâsa'nın ordusunun üyelerini kendi safına çekmeyi başardı. Bu strateji etkili oldu; işgal edip Berdsir'i ele geçirdiğinde, İlyasa'nın ordusunun büyük bir kısmı onu terk etti. Kirman'ın kontrolü nominal olarak Adudüddevle'nin oğlu Ebu'l-Favaris-Şirzil'e devredilirken, gerçek kontrol Adudüddevle'nin generali Gorgir'e (Kurkir) verildi. İlyâsa Buhara'ya kaçtı ve orada Sâmânîler onu karşıladı, ancak Kirman'ı geri almasına yardım etmeyeceklerinden şikayet ederek onların düşmanlığını kazandı. Buhara'dan Harezm'e sürüldü, Horasan valisi ise İlyâsa'nın Kuhistan'da bıraktığı mallarına el koydu. Harezm'de İlyâsa sempatik oftalmiye yakalandı ve kısa süre sonra öldü.
Süleyman b. Muhammed
| ]969 veya 970 yılında, babasıyla yaşadığı bir anlaşmazlık nedeniyle Büveyhî fetihlerinden önce Sâmânîlere kaçan İlyâsa'nın kardeşi Süleyman, Kirman'ı yeniden fethetmek için kendisine bir ordu sağlaması konusunda Sâmânî emiri Mansur b. Nuh'u ikna etti. Umudu, Koç ve Beluçların desteğini kazanmaktı. Gorgir onları durdurmak için harekete geçti ve Ciruft ile Bem arasında çıkan savaşta Süleyman, İlyâsa'nın iki oğlu Bekir ve Hüseyin ve Horasan birliklerinin büyük bir kısmı öldürüldü.
Hüseyin
| ]İlyâsîlerin Kirman'ı geri alma girişimlerinden bir diğeri de 975 yılında Muhammed'in yeğeni veya muhtemelen oğlu olan Hüseyin tarafından gerçekleştirildi. Kirman'da bir isyan olduğunu öğrenen Hüseyin, Horasan'dan gelerek isyancı güçlerin bir kısmının kontrolünü ele geçirdi. Adudüddevle'nin veziri Ebu'l-Kasım el-Mutahhar b. Abdullah, eyalette düzeni sağlamak için gönderildi; Ciruft'ta Hüseyin'i yenerek onu esir aldı. Ondan sonra hiçbir kayıt yoktur ve yakalanması, İlyâsîlerin Kirman'daki kesin sonunu işaret etti.
Kaynakça
| ]- Özel
- ^ Bosworth, C. E. "ĀL-E ELYĀS" (İngilizce). Encyclopaedia Iranica. Erişim tarihi: 5 Mart 2017.
- Gnel
- Bosworth, C. E. "The Banu Ilyas of Kirman." Iran and Islam. Edited by C. E. Bosworth. Edinburgh: Edinburgh University Press, 1971.
- Kabir, Mazifullah. The Buwayhid dynasty of Baghdad, 334/946-447/1055. Calcutta: Iran Society, 1964.
Konuyla ilgili yayınlar
| ]- Yavari, Neguin (2021). "Ilyāsids"
. Fleet, Kate; ; Matringe, Denis; Nawas, John; (Ed.). Encyclopaedia of Islam, THREE (İngilizce). Brill Online. ISSN 1873-9830.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vikipedi ozgur ansiklopedi Ulke bilgi kutusuبنو الیاس Al e Ilyas Beni Ilyas932 968BaskentBerdsirYaygin dil ler FarscaResmi dinIslamHukumetMonarsiEmir 932 967 967 968Tarihi donemOrta Cag Kurulusu932 Buveyh fethi968Onculler ArdillarSamaniler BuveyhilerGunumuzdeki durumuIranIran tarihi dizisinin bir parcasiMitolojik tarihPisdadi Hanedani Keyani HanedaniTarihoncesiMOAntik Cag 4000Karaz kulturu3400 20003200 2700Ciruft kulturuc 3100 c 2200Elam2700 539Akad Imparatorlugu2400 2150Kassitlerc 1500 c 1155Yeni Asur Imparatorlugu911 609Urartular860 590Manna Kralligi850 616Imparatorluklar devriMed ImparatorluguMO 678 550 Iskit Kralligi MO 652 625Yeni Babil ImparatorluguMO 626 539Ahamenis ImparatorluguMO 550 330Ermenistan KralligiMO 331 MS 428AtropatenaMO 320 ler MS 3 yuzyilKapadokya KralligiMO 320 ler MS 17Selefki ImparatorluguMO 312 63Pontus KralligiMO 281 MS 62MO 3 yuzyilMO 3 yuzyil c MS 222Part ImparatorluguMO 247 MS 224ElamaisMO 147 MS 224HarakiniMO 141 MS 222Hint Part kralligi19 240Sasani Imparatorlugu224 6516 yuzyil 785Kariniler550 ler 11 yuzyilOrta CagRasidin Halifeligi632 661Emeviler661 750Abbasiler750 1258Dabuyiler642 760Bavendiler651 1349651 760Baduspaniler665 1598Custaniler791 11 yuzyilZeydiler864 14 yuzyilTahiriler821 873Samaniler819 999Saffariler861 1003Gurlularpre 879 1215Sacogullari889 929Musafiriler919 1062Ziyariler930 1090Ilyasiler932 968Buveyhiler934 1062Gazneliler977 1186Kakuyiler1008 11411029 1236Sabankara1030 1355Buyuk Selcuklu Imparatorlugu1037 1194Harezmsahlar Devleti1077 1231Ildenizliler1135 1225Yezd Atabegleri1141 1319Salgurlular1148 1282Hezaresbiler1155 1424Pistekinliler1155 12311223 13061236 1537Kert Hanedani1244 1396Ilhanlilar1256 1335Cobanogullari1335 1357Muzafferiler1335 1393Celayir Sultanligi1337 1376Serbedariler1337 1376Inculular1335 1357Efrasiyab Hanedani1349 1504Mar asiler1359 1596Timurlular1370 1507Karkiya Hanedani1370 ler 1592Karakoyunlular1406 1468Akkoyunlular1468 1508Erken Modern CagSafeviler1501 1736 Hotakiler 1722 1729Afsar Hanedani1736 1796Talis Hanligi1747 1826Zend Hanedani1751 1794Kacar Hanedani1789 1925Modern CagPehlevi Irani1925 1979Gecici Hukumet1979Iran Islam Cumhuriyeti1979 gunumuzIlgili maddelerAd Hukumdarlargtd Beni Ilyas Farsca بنو الیاس veya Ilyasiler 932 den 968 e kadar Kirman i yoneten Sogdya kokenli bir Iran hanedanidir Baskentleri Berdsir dir Muhammed b Ilyas span Ebu Ali Muhammed b Ilyas Samani ordusunun bir uyesiydi ve Sogdya kokenliydi 929 da Samani emiri II Nasr a karsi yapilan basarisiz darbeyi destekledi Isyanin basarisiz olmasinin ardindan guneye kacti ve sonunda 932 de Kirman a ulasti Eyaletin kuzey kesiminde kontrolunu genisletmeyi basardi guney ve dogu daglik bolgeleri ise yerel Koc ve Beluclarin kontrolunde kaldi Samani ve daha sonra Buveyhiler onu Kirman dan kovma girisimlerine ragmen otuz yildan fazla bir sure orada yonetimini surdurmeyi basardi Ya Samanileri ya da Buveyhileri efendisi olarak kabul etti ancak fiilen bagimsizdi 967 de felc gecirdi ve sonunda oglu Ilyasa lehine tahttan feragat etmek zorunda kaldi Ilyasa b Muhammed span Ilyasa b Muhammed Kirman ve Fars sinirindaki bazi topraklar konusunda Adududdevle onderligindeki komsu Buveyhileri hizla kizdirdi Adududdevle Kirman i isgal etmeden once Ilyasa nin ordusunun uyelerini kendi safina cekmeyi basardi Bu strateji etkili oldu isgal edip Berdsir i ele gecirdiginde Ilyasa nin ordusunun buyuk bir kismi onu terk etti Kirman in kontrolu nominal olarak Adududdevle nin oglu Ebu l Favaris Sirzil e devredilirken gercek kontrol Adududdevle nin generali Gorgir e Kurkir verildi Ilyasa Buhara ya kacti ve orada Samaniler onu karsiladi ancak Kirman i geri almasina yardim etmeyeceklerinden sikayet ederek onlarin dusmanligini kazandi Buhara dan Harezm e suruldu Horasan valisi ise Ilyasa nin Kuhistan da biraktigi mallarina el koydu Harezm de Ilyasa sempatik oftalmiye yakalandi ve kisa sure sonra oldu Suleyman b Muhammed span 969 veya 970 yilinda babasiyla yasadigi bir anlasmazlik nedeniyle Buveyhi fetihlerinden once Samanilere kacan Ilyasa nin kardesi Suleyman Kirman i yeniden fethetmek icin kendisine bir ordu saglamasi konusunda Samani emiri Mansur b Nuh u ikna etti Umudu Koc ve Beluclarin destegini kazanmakti Gorgir onlari durdurmak icin harekete gecti ve Ciruft ile Bem arasinda cikan savasta Suleyman Ilyasa nin iki oglu Bekir ve Huseyin ve Horasan birliklerinin buyuk bir kismi olduruldu Huseyin span Ilyasilerin Kirman i geri alma girisimlerinden bir digeri de 975 yilinda Muhammed in yegeni veya muhtemelen oglu olan Huseyin tarafindan gerceklestirildi Kirman da bir isyan oldugunu ogrenen Huseyin Horasan dan gelerek isyanci guclerin bir kisminin kontrolunu ele gecirdi Adududdevle nin veziri Ebu l Kasim el Mutahhar b Abdullah eyalette duzeni saglamak icin gonderildi Ciruft ta Huseyin i yenerek onu esir aldi Ondan sonra hicbir kayit yoktur ve yakalanmasi Ilyasilerin Kirman daki kesin sonunu isaret etti Kaynakca span Ozel Bosworth C E AL E ELYAS Ingilizce Encyclopaedia Iranica Erisim tarihi 5 Mart 2017 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link GnelBosworth C E The Banu Ilyas of Kirman Iran and Islam Edited by C E Bosworth Edinburgh Edinburgh University Press 1971 0 85224 200 X Kabir Mazifullah The Buwayhid dynasty of Baghdad 334 946 447 1055 Calcutta Iran Society 1964 Konuyla ilgili yayinlar span Yavari Neguin 2021 Ilyasids Fleet Kate Matringe Denis Nawas John Ed Encyclopaedia of Islam THREE Ingilizce Brill Online ISSN 1873 9830 Otorite kontroluTDVIA ilyasiler Kategoriler 10 yuzyilda Iran960 larda feshedilmis olusumlarIranli hanedanlarGizli kategoriler Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddelerTanimlanmamis parametreler iceren ulke bilgi kutusu kullanan sayfalarTDVIA tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleri

