Uranyum

Uranyum (U)
H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	92
Element serisi	Aktinitler
Grup, periyot, blok	, 7, f
Görünüş	{{{Görünüş}}}
Kütle numarası	238,02891 g/mol
Elektron dizilimi	Rn 5f^3 6d^1 7s^2
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2, 8, 18, 32, 21, 9, 2
CAS kayıt numarası	7440-61-1
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli	katı
Yoğunluk	19,1 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu	(erime noktasında) 17,3 g/cm³
Ergime noktası	1405,3 °K 1132,2 °C
Kaynama noktası	4404 °K 4131 °C
Ergime ısısı	15,48 kJ/mol
Buharlaşma ısısı	422,58 kJ/mol
Isı kapasitesi	0,12 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı	Ortorombik
Yükseltgenme seviyeleri	6, 5, 4, 3, 2, 1 (zayıf bazik oksit)
Elektronegatifliği	1,38 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	1'nci = 597,6 kJ/mol 2'nci = 1420 kJ/mol
Atom yarıçapı	156 pm
Atom yarıçapı (hes.)	(α-Uranyum) 138,5 pm
Kovalent yarıçapı	196±7 pm
Van der Waals yarıçapı	186 pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	0,280 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	27,5 W/(m·K)
Isıl genleşme	13,9 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	3155 m/s (20 °C'de)
Mohs sertliği	2,5–3
Vickers sertliği	? MPa
Brinell sertliği	? MPa

Uranyum, radyoaktif bir kimyasal elementtir. Simgesi "U"dur. 1789 yılında Martin Heinrich Klaaproth tarafından keşfedilmiş ve 1841 yılında tarafından izole edilmiştir. Uranyum ilk zamanda radyoaktivite ile ilgili fazla bilgi sahibi olunmadığından diğer elementler gibi zannedilse de, 1896 yılında bilim tarihinin önemli isimlerinden olan Dimitri Mendeleyev’in çalışmalarıyla radyoaktif bir element olduğu ispatlanmıştır.

Uranyum, cama katıldığı zaman ilginç sarı-yeşil bir renk verir. yüksek radyoaktif elementtir. Yüksek yoğunluğa sahiptir. Çelikten daha yumuşaktır. Kurşundan %65 daha yoğundur. 3 tane allotropu vardır. Kolayca yükseltgenir ve ısıtıldığında yanar. Klor, kükürt ve azotla az ya da çok kolay bileşir; karbonla uranyum karbürü (UC2), uranyum karbür de suyla bozularak hidrojen ve hidrokarbonları verir. Uranyum metali, hidroklorik asit ve sülfürik asit içinde kolayca çözünerek dört değerli uranyum tuzlarını oluşturur; nitrik asit içinde dinginleşir.

Uranyum

• Alfa (ortorombik) 667.7 °C nin üzerinde kararlıdır.
• Beta (tetragonal) 667.7 - 774.8 °C arasında kararlıdır.
• Gama (kübik) 774.8 °C dan erime noktası arasında kararlı (bu sıcaklıkta dövülebilir ve yumuşak formda)

Uranyum mineralleri, uraninit, , , . Minerallerde bulunan uranyum kimyasal reaksiyonlar sonucunda uranyum okside veya diğer formlarına dönüştürülür. Metal olarak uranyum, KUF5 ve UF4 bileşiklerinin elektrolizi ile elde edilir.

Çok saf uranyum ise halojenlerinin termal yanması ile elde edilir.

Ayrıca bakınız

• Uranyum Zenginleştirme

Kaynakça

1. ^ The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements (3.3editör=Morss, L.R.; Edelstein, N.M. and Fuger, J. bas.). Netherlands: Springer. 2006. ISBN . 
2. ^ ^{a b} Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente, S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, , S. 674–682.