Vikipedi özgür ansiklopedi Irak Savaşı حرب العراقTerörizmle SavaşSaat yönünde ilk karede Amerikan askerleri Samarra da d

Vikipedi ozgur ansiklopedi Irak Savasi حرب العراقTerorizmle SavasSaat yonunde ilk karede Amerikan askerleri Samarra da devriye geziyor ikinci kare Bagdat meydanindaki Saddam Huseyin heykeli yikiliyor ucuncude ise Irakli askerler direnis esnasinda son karede ise Bagdat in guneyinde bir arabaya yerlestirilmis bomba patliyor Tarih20 Mart 2003 18 Aralik 2011 8 yil 32 8 ay 32 4 hafta BolgeIrakSonucSaddam rejiminin yikilmasi Baas Partisi hukumetinin devrilmesi ve Saddam Huseyin in idami Irak ta el Kaide operasyonlari 91 1 93 Irak direnisi ve patlak veren Irak Isyani 91 2 93 ABD ile Irak arasinda SOFA anlasmasi yapildi TaraflarIrak Baas Partisi Halkin Mucahitleri Orgutu 2003 ten sonrasi Mehdi Ordusu Irak el Kaidesi Irak hukumetine karsi da Irak Islam Devleti Irak Islam Ordusu Mucahitler Ordusu 1920 Devrim Tugaylari Akrepler Destekleyen ler Iran Sadece Sii direniscileri NATO Koalisyon Gucleri Birlesik Devletler Birlesik Krallik Pesmerge Uyanis Hareketi Yeni Irak OrdusuKomutanlar ve liderlerSaddam Huseyin 160 esir 160 Kusay Huseyin 160 olu Uday Huseyin 160 olu Tarik Aziz 160 Mukteda es Sadr Izzet Ibrahim ed Duri Barzan Ibrahim et Tikriti Ebu Musab ez Zerkavi 160 olu Ebu Eyyub el Misri Usame bin Ladin Ebu Muhammed el CevlaniGeorge W Bush Donald Rumsfeld Robert Gates Tommy Franks Ricardo Sanchez George Casey David Petraeus Tony Blair Gordon Brown Brian Burridge Nuri El Maliki Mesud Barzani Celal Talabani GuclerIrak Silahli Kuvvetleri 375 000 Cumhuriyet Muhafizlari 75 000 Ozel Cumhuriyet Muhafizlari 12 000 Saddam in Fedaileri 30 000 Sunni Direnisciler 1 790 000 Mehdi Ordusu 60 000 91 3 93 91 4 93 Irak El Kaidesi 1 300 Koalisyon Gucleri 300 000 isgalde 152 000 guncel 160 ABD 192 000 466 985 160 Birlesik Krallik 45 000 160 Avustralya 2 000 160 Polonya 194 Pesmerge 50 000 isgalde 270 000 guncel Ozel Askeri Birlik 182 000 118 000 Irakli 43 000 diger 21 000 Amerikali 91 5 93 91 6 93 Uyanis militanlari 65 000 80 000 91 7 93 KayiplarIrakli savasci isgal sirasinda 6 370 10 800 olu 91 8 93 91 9 93 Direnisciler isgal sonrasi 18 136 23 837 olu 22 Eylul 2007 ABD askeri raporlari 91 10 93 Tutuklular 18 900 ABD raporlari 91 11 93 91 12 93 Irak Guvenlik Gucleri 11 057 polis asker olu Koalisyon Gucleri oluler 4 483 ABD 179 Birlesik Krallik 139 diger 4 801 Koalisyon Gucleri yaralilar 30 852 ABD 400 Birlesik Krallik Koalisyon gucleri hafif yaralilar ve tibbi muayene olmuslar 28 645 ABD 1 155 Birlesik Krallik Ozel Askeri Birlik oluler ABD 249 toplam 1 193 Ozel Askeri Birlik kayip ya da esirler 18 Ozel Askeri Birlik yaralilar 10 569 Uyanis Konseyi 650 oluTum Irak taki siddet olaylarindan olumler Opinion Research Business Agustos 2007 1 033 000 946 000 1 120 000 silahli saldiri 48 bomba yuklu aracla 20 hava saldirisi 9 kaza ile olumler 6 diger 6 26 Ozel Askeri Birlik Amerikali ve Iraklilardan olusan ABD ordusunun yukunu hafifletmek icin kurulmus cesitli tehlikeli gorevlerde bulunan bir askeri birlik gtdIrak SavasiZaman cizelgesi Koalisyon mudahalesi 2003 Um Kasr El Fav 1 Basra Nasiriye Kerbela baskini Hadise Baraji 1 Necef Kuzey Gecikmesi Viking Cekici Samawah 1 Kerbela El Kut El Hille Karbela Gecici Bagdad Dibege Gecidi Direnis 2003 2006 Anbar Musul baskini 1 Ramazan Kizil Safak 2004 Ilkbahari El Kut 1 Felluce Medinetu s Sadr 1 Ramadi Huseybe Danny Boy 2 Necef CIMIC House Samarra 2 Felluce Musul Tartar Golu Ka im Hit pususu Hadise Celik Perde Telafer 2 Ramadi Birlikte Ileri Ed Divaniye Mezhepsel catisma 2006 2008 2 Ramazan Sinbad El Amare Turki Diyala Hayfa Caddesi Kerbela baskini 3 Necef Hukuku Getirme Birlesik Krallik usleri Kara Kartal Hayalet Yildirim Bakuba Esek Adasi Hit Hayalet Darbesi 2 Kerbela Hayalet Anka Direnis 2008 2011 2008 Asure Gunu Nineve 2008 Ilkbahari 2 Basra 2008 el Kaide Taarruzu Hayra Alamet Ebu Kemal Esref Kampi Palmiye Korusu Amerikan guclerinin cekilisi Su madde dizisinin bir parcasidir BaascilikKuruluslarArap Baasi1940 1947Arap Baas Hareketi1940 1947Baas Partisi1947 1966Baas Partisi Irak agirlikli hizip 1966 2003Baas Partisi Suriye agirlikli hizip 1966 2024VaryantlarNeo Baascilik1966 2024Saddamcilik1979 2003KisilerZeki el Arsuzi Misel Eflak Selahaddin el Bitar Abdullah Rimavi Vahib el Ganim Fuad er Rikabi Salah Cedid Hafiz Esad Ahmed Hasan el Bekir Saddam Huseyin Bessar Esad Izzet Ibrahim ed DuriEdebiyatDirilis Yolunda Tek Kader icin SavasTarihBaasci Irak Ramazan Devrimi Kasim 1963 darbesi 17 Temmuz Devrimi Irak Iran Savasi Korfez Savasi BM yaptirimlari Irak Savasi Debaasifikasyon Baasci Suriye Suriye Irak a Yardim Komitesi 1963 160 1966 darbeleri Duzeltici Hareket Lubnan a mudahale Suriye nin Lubnan i isgali Ic savas Esad rejiminin cokusuBolgesel kuruluslarBahreynIrak yanlisiCezayirIrak yanlisiFilistinIrak yanlisiSuriye yanlisiIrakIrak yanlisiSuriye yanlisiKuveytIrak yanlisiLibyaIrak yanlisiLubnanIrak yanlisiSuriye yanlisiMisirIrak yanlisiMoritanyaIrak yanlisiSuriye yanlisiUrdunIrak yanlisiSuriye yanlisiSudanIrak yanlisiSuriye yanlisiSuriyeIrak yanlisiSuriye yanlisiTunusIrak yanlisiSuriye yanlisiYemenIrak yanlisiSuriye yanlisiAyrilan gruplarArap Sosyalist Devrimci Baas Partisi1960 1962 63Sosyalist Lubnan1965 1970Arap Devrimci Isci Partisi1966 gunumuzArap Demokratik Sosyalist Baas Partisi1970 gunumuzSudan Baas Partisi2002 gunumuzSilahli gruplarArap Kurtulus Cephesi El Evde El Ebud Agi Ceys Muhammed Retciler Yilan Partisi Cihat ve Kurtulus Yuksek Komutanligi Naksibendi Ordusu Irak Devrimcileri Genel Askeri Konseyi Ozgur Irak OrdusuIlgili konularArap milliyetciligi Arap sosyalizmi Esadci Saddamci catismasi Nasircilik Panarabizmgtd Irak Savasi 20 Mart 2003 te Amerika Birlesik Devletleri ve Birlesik Krallik onderliginde olusturulmus Cokuluslu Koalisyon Kuvvetleri nin bir askeri harekatla Irak a girmesiyle 91 13 93 baslayan ve devam eden 91 14 93 91 15 93 savas Ayrica Ikinci Korfez Savasi Irak in Isgali 91 16 93 ve koalisyon ulkelerince Irak i Ozgurlestirme Operasyonu 91 17 93 olarak da adlandirilir 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Baskani Barack Obama yaptigi aciklamada ulkedeki ABD askerlerinin 31 Aralik 2011 e kadar geri cekilecegini acikladi 91 18 93 15 Aralik 2011 tarihinde Bagdat ta bulunan Amerikan Ussu nden son Amerikan Bayragi nin indirilmesiyle savas resmen sona ermistir 91 19 93 ABD Disisleri Bakani John Kerry savasin vahim bir hata oldugunu belirtmistir 91 20 93 Savas oncesinde ABD ve Britanyali hukumetlerinin Irak in kitle imha silahlarina sahip oldugu ve bu silahlarin koalisyon ulkeleri basta olmak uzere bircok ulkenin guvenligini ciddi sekilde tehdit ettigi gerekcesiyle 91 21 93 91 22 93 91 23 93 Birlesmis Milletler Dogrulama ve Teftis Komisyonu yetkililerinin kimyasal silahlarin varligi konusunda kanitlarinin olmadigi 91 24 93 91 25 93 91 26 93 91 27 93 isgal sonrasinda ABD Irakli Inceleme Gruplari Irak in kitle imha silahi programina 1991 de son verdigi ancak ambargo kalkmazsa tekrar faaliyete gecirebilecegini belirtti 91 28 93 Polonya Silahli Kuvvetleri ve Amerika Birlesik Devletleri Ordusu Irak ta kimyasal kitle imha silahi buldu 91 29 93 91 30 93 91 31 93 Buna ragmen terk edilmis veya konuldugu yerin belirsiz oldugu kimyasal silah kalintilari olacagi gerekcesiyle koalisyon kuvvetleri harekat duzenlemistir 91 32 93 Bazi Amerikali gorevliler Saddam Huseyin i El Kaide ye destek vermek ve barindirmakla sucladilar 91 32 93 fakat bu iliskiler hicbir zaman kanitlanamadi 91 33 93 91 34 93 Bir soylentiye gore donemin ABD baskani George W Bush Filistinli bir gorevliye Tanri nin kendisine Saddam i devirerek Irak i baskidan kurtaracagina yonelik ilham verdigini soylemistir Isgalin diger sebepleri ise Irak in Filistinli intihar bombacilarina parasal destek sagladigi 91 35 93 Irak hukumetinin insan haklarini suistimal ettigi 91 36 93 ve demokrasinin ulkede ve bolgede yayginlastirilmasiydi 91 37 93 Bazi gorevliler isgal kararinda Irak in petrol rezervleri en onemli etkendi 91 37 93 91 38 93 Fakat bu gorus Amerika tarafindan yalanlanmistir 91 39 93 91 40 93 Isgalin baslamasindan kisa sure sonra duzenli Irak ordusu yenildi neticede Saddam Huseyin yakalanarak idam edildi ABD onculugundeki koalisyon gucleri Irak ta yeni bir demokrasi insa etme denemelerine basladi Bazi tarikat ve diger cesitli silahli gruplardan olusan direniscilerle koalisyon gucleri arasinda bir asimetrik savas baslamis Sii ve Sunni gruplar arasinda sorunlar cikmis ve Irak ta el Kaide operasyonlari baslamistir 91 41 93 91 42 93 2007 yilinda yapilan arastirmalara gore Irak ta tahmini 1 000 000 sivil yurttas olmustur 91 43 93 UNHCR Nisan 2008 tarihli verilerine gore 4 7 milyon Irakli yer degistirdi Irak nufusunun 16 si bunlarin iki milyonu komsu ulkelere sigindi 91 44 93 Kizil Hac Mart 2008 de Irak taki insani durumu dunyada digerlerine gore en kritigi olarak tanilamistir Haziran 2008 de ABD savunma resmi kaynaklari guvenlik ve ekonomik gostergelerde duzelme isaretleri goruldugunu acikladi Agustos 2008 de Irak ile ABD arasinda SOFA antlasmasi tasarlandi Bu anlasma ABD nin bes yil icinde Irak tan tamamen cekilerek guvenligi Irak yonetimine birakacagini belirtiyordu 2008 in sonlarina dogru SOFA yururluge girdi Bu anlasmaya gore ABD askerleri 30 Haziran 2009 tarihinde Irak sehir merkezlerinden muharip guclerini cekti 91 45 93 ve 30 Haziran Irak ta resmi tatil ilan edildi Ancak anlasma dahilinde 2009 yilini ortalarinda bir halk referandumu yapilarak ABD guclerinin konumu tekrar degerlendirildi Anlasmanin maddeleri arasinda Irak mahkemelerinin Amerikan askeri personel ve ABD ordusuna is yapan sirketlerin calisanlarini yargilayamayacagi 10 yilligina savunma ve icisleri bakanligi gibi bazi bakanliklar ile istihbarat gibi stratejik noktalarin ABD gozetimine birakilacagi ABD nin Irak ta ozel cezaevleri olacagi Amerikali askerlerinin Irak tan terorist gruplari destekleyen herhangi bir ulkeye operasyon duzenleyebilecegi gibi maddeler yer aliyor Anlasma cesitli Irakli gruplar tarafindan protesto edildi Ali Huseyini el Sistani anlasmanin yabanci varligini sona erdirmesi gerektigini soyledi Irak Parlamentosu ve ABD Stratejik Cerceve Anlasmasi imzaladi Bu anlasma ulke icindeki etnik gruplarin ve siyasi olusumlarin haklarinin garantiye alinmasi ogrenci takaslari egitim enerji sahalarinin gelistirilmesi cevresel temizlik saglik bakimi bilgi teknolojisi iletisim ve infaz hukuku gibi konulari iceriyordu Savasin arka plani degistir kaynagi degistir Amerika Birlesik Devletleri Irak a mudahaleyi 2003 te yapmistir fakat bu isgale altyapi hazirlayan ve birbirini takip eden bircok olay gerceklesmistir Irak Iran Savasi degistir kaynagi degistir Ana madde Irak Iran Savasi 22 Eylul 1980 tarihinde uzun suredir cekisme halinde olan Irak ile Iran arasinda savas basladi Orta Dogu yu derinden sarsan bu savas 29 Agustos 1988 e kadar devam etti 1 5 milyondan fazla insan oldu Hem Irak ta hem de Iran da ekonomik olarak kriz basladi 91 46 93 Savasin Basra Korfezi nde gerceklesmesi butun dunyanin dikkatini iki ulkeye cevirmisken savasin basinda avantajli olan Irak savas ilerledikce kazanimlarini kaybetti Savas ilerledikce Irak in kuzeyinde cikan isyanlar ve Irak ordusunun bu isyanlara tutumu da dunya tarafindan mercek altina alindi Irak ordusu bu isyanlari El Enfal Operasyonlari ile agir sekilde bastirarak katliam yapti Binlerce insan olduruldu Irak ta yasanan ekonomik kriz Birinci Korfez Savasi na yapilan katliamlar Birinci Korfez Savasi sonrasi Kuzey Irak in ucusa yasak bolge ilan edilmesine yol acacakti Birinci Korfez Savasi degistir kaynagi degistir Ana maddeler Birinci Korfez Savasi ve Kuveyt in Isgali Birinci Korfez Savasi 2 Agustos 1990 da Irak ordusunun Kuveyt e girmesiyle baslamistir ve uluslararasi toplumun tam anlamiyla Irak hukumetine karsi olmasini saglamistir Bircok ulke bu isgale karsi cikmis Irak i en kisa surede Kuveyt i terk etmesi icin uyarmistir 91 47 93 Saddam in uyarilara kulak asmamasi Korfez in dunya enerji tuketimi acisindan onemli olmasi Amerika Birlesik Devletleri onculugunde bir koalisyon kurulmasini saglamistir ve bu koalisyon savasa dahil olmus Irak i Kuveyt ten ates gucuyle cikarmistir Birinci Korfez Savasi sonrasi degistir kaynagi degistir Irak ta bir Birlesmis Milletler mufettisi 2002 Savasi agir sekilde kaybeden Irak buyuk kayiplar vererek Kuveyt ten cikarildi Saddam Huseyin in otoritesi sorgulanmaya baslandi Irak in guneyinde Siiler kuzeyindeyse Kurtler isyan baslatti Saddam Huseyin in bu isyanlari bastirma girisimleri yeni bir kriz yaratti 1 5 milyondan fazla insan Turkiye ve Iran sinirina goc etti Yeni bir katliamin olmamasi icin Huzuru Temin Harekati basladi Ucusa yasak bolge ilan edildi 91 48 93 Iran savasi surerken Enfal Operasyonlari ile bircok insanin katledilmesi Kuveyt in isgali gibi saldirgan eylemler Irak in uluslararasi arenada elinin gucsuzlesmesini sagladi Irak a her yonden yaptirim uygulanmaya baslandi Her seyden otesi Irak tehdit sayiliyordu Durum boyle olunca Irak in kitle imha silahlarina sahip oldugu iddiasi baska bir kriz yaratti Birlesmis Milletler Ozel Komisyonu Irak ta nukleer kimyasal biyolojik silah olup olmadigi konusunda calismaya basladi Agustos 1998 de bu komisyonun mufettislerinin ABD ajani oldugunu iddia eden Irak tum arastirmayi durdurdu ve anlasmalari askiya aldi 91 49 93 Daha sonra Irak in suphelerinin dogru oldugu mufettislerin Amerikan istihbarati ile baglantili oldugu kanitlandi 91 50 93 Ekim 1998 de Irak Kurtulus Yasasi yururluge girdi bu yasayla birlikte Amerika Birlesik Devletleri dis politikasi bu yasa etrafinda sekillenmeye basladi Yasa Irak a demokrasi goturulmesi icin Irak muhalefetine 97 milyon dolar sagliyordu 91 51 93 Yasa yururluge girdikten sadece bir ay sonra Amerika Birlesik Devletleri Hava Kuvvetleri ve Birlesik Krallik Hava Kuvvetleri ortak bir hava harekati ile Col Tilkisi Harekati ni gerceklestirdi Irak in bircok tesisi kitle imha silahi tehlikesiyle vuruldu 91 52 93 2000 yilinda yapilan Amerika Birlesik Devletleri baskanlik secimlerinde George W Bush un baskan olmasiyla birlikte Amerika Birlesik Devletleri nin Irak a uygulamis oldugu baski artirildi Cumhuriyetciler Irak ta Saddam in devrilmesi icin tam anlamiyla harekete gecmeyi savunmaya basladi 91 53 93 11 Eylul saldirilari degistir kaynagi degistir Ana madde 11 Eylul saldirilari 11 Eylul 2001 tarihinde el Kaide ile baglantili 19 hava korsani kacirdiklari ucaklari intihar saldirisi icin kullandilar Dunya Ticaret Merkezi 7 Dunya Ticaret Merkezi Pentagon hedef alindi Saldirilarda 19 el Kaide militani dahil 2996 kisi oldu 10 milyar dolarin ustunde hasar olustu 11 Eylul sonrasi degistir kaynagi degistir Saldirinin boyutu Amerika Birlesik Devletleri icin epey yikici ve sarsici oldu Saldirilarin ustunden bir ay gecmeden 7 Ekim 2001 de Amerika Birlesik Devletleri nin Afganistan a mudahalesi basladi Irak konusunda da Bush yonetimi ile Amerika Birlesik Devletleri Savunma Bakanligi arasinda toplantilar yapilmaya baslandi Toplantilarin konusu Irak in isgaliydi 91 54 93 21 Kasim da Amerika Birlesik Devletleri Baskani Bush ile Amerika Birlesik Devletleri Savunma Bakani Rumsfeld arasinda yapilan gorusmede Bush Rumsfeld ten Irak isgali ustune planlan OPLAN 1003 u incelemesini istedi Bunun ustune Donald Rumsfeld 27 Kasim da Amerika Birlesik Devletleri Merkez Komutanligi Komutani Tommy Franks ile bir gorusme gerceklestirdi Ikili isgalin nasil baslayabilecegini ve isgalin gerekcelerini tartisti 91 55 93 Afganistan in aksine Saddam in el Kaide ile baglantisi gozukmuyordu bu durum da bircok sorgulamaya yol aciyordu 91 56 93 2002 yilina gelindiginde Baskan Bush Irak isgali icin zemin hazirlamaya basladi Irak i ser ekseni icinde degerlendirdi ve Irak in asla kitle imha silahina sahip olmamasi gerektigini ve Birlesik Devletler in de buna izin vermeyecegini soyledi 91 57 93 Saldiridan bir yil sonra 12 Eylul 2002 de Birlesmis Milletlerde yaptigi konusmada Irak isgalini resmi olarak dillendirmeye basladi 91 58 93 Bush un aciklamalari sonrasi NATO muttefikleri fikir ayriliklarina dustu Birlesik Krallik Amerika Birlesik Devletleri nin endiselerini kabul ederken Fransa ve Almanya isgale karsi olduklarini diplomasinin surmesi gerektigini ve silah denetiminin devam etmesi gerektigini savundular Yapilan ciddi tartismalar sonrasi uzlasi gerceklesti Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyinin 1441 sayili karari gecti Bu karar oncesi Irak kitle imha silahlarinin varligini keskin sekilde reddetmis uzmanlarin Irak a inceleme icin gelebilecegini soylemisti Kararla birlikte denetimlerin yeniden baslamasinin yolu acildi ve Irak in caymasi durumunda ciddi sonuclarla karsilasacagi vurgulandi Buna karsin Rusya ve Fransa Irak in karara uymamasi durumunda bu kararin silahli bir mudahale icin yeterli olmadigini savunuyordu 91 59 93 Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyinin 1441 sayili karari Saddam tarafindan 13 Kasim 2002 de kabul edildi Boylece mufettisler Irak a denetleme icin donus yapti Subat 2003 e gelindiginde mufettisler Irak ta nukleer programa dair yeterli delil bulamadi 91 60 93 Bunun aksine 5 Subat 2003 te donemin ABD Disisleri Bakani Colin Powell Birlesmis Milletlerde yaptigi konusmada Irak in kitle imha silahlarini sakladigini iddia etti Powell in konusmasindaki bilgiler Almanya da yasayan Irakli gocmen Curveball kod adli Ahmed Alwan al Janabi nin iddialarina dayaniyordu Daha sonra bu iddialarin mesnetsiz oldugu ortaya cikti 91 61 93 Powell bununla da kalmayip Irak in el Kaide ile iliskileri oldugunu ileri suren deliller sundu Bu delillerin ardindan Amerika Birlesik Devletleri Birlesik Krallik Polonya Italya Danimarka Avustralya Japonya ve Ispanya Irak a karsi askeri guc kullanilmasini onerdi Bu oneriye karsi cikan devletler oldu Rusya yla birlikte bazi NATO ulkeleri Kanada Almanya ve Fransa da bu karara karsi cikti ve diplomasinin surmesi gerektigini savundu 91 62 93 91 63 93 Mart 2003 te basta Amerika Birlesik Devletleri olmak uzere Birlesik Krallik Polanya Avustralya Ispanya Danimarka ve Italya isgal icin askeri hazirlik yapmaya basladi Amerika Birlesik Devletleri Baskani Bush 17 Mart 2003 te halka karsi yaptigi konusmada Irak a degindi Saddam Huseyin den Bagdat i teslim etmesini iki oglunu Uday ve Kusay alip Irak i terk etmesini istedi Bu taleplerin yerine getirilmesi icin de 48 saat sure verdi 91 64 93 Isgale hazirlik degistir kaynagi degistir Amerikan istihbarati CIA 10 Temmuz 2002 de Irak a ozel eylem bolugunden olusan bir ekip soktu Daha sonra bu ekibe Amerikan ordusundan seckin askerler katildi 91 65 93 Bu iki ekip Irak a girdikten sonra isgalde kullanilabilecek yerel gucleri hazirlamaya basladi Bu hazirliklarin yaninda bazi Irakli askerler ile iletisime gectiler Isgal sirasinda olusabilecek direnisi kirmak icin bu askerleri teslim olmaya ikna etmeye calistilar Bununla da kalmayip kesif gorevi icra ettiler ve isgal sirasinda vurulacak hedeflerin belirlenmesinde onemli rol oynayarak isgalin iskeletini olusturdular Bu hedefler genelde Irakli generalleri iceriyordu saldirinin ilk gunlerinde generaller oldurulemese bile Irak ta kontrolu kaybetmelerinde bu hedeflerin belirlenmesi onemli rol oynadi 91 65 93 Amerikan istihbarati Irak icinde kullanilacak yerel guclere onem veriyordu bu yuzden Irak in kuzeyindeki Pesmerge yi isgalin kuzey cephesini hazirlamak icin organize ettiler Irak in kuzeyinde bulunan Ensaru l Islam orgutunu ve bolgede gucu gunden gune eriyen Irak ordusunu bolgeden cikardilar 91 65 93 Siyasi olarak hazirlik 2002 de basladi Bush bircok konusmasinda Irak isgaline temel atarken bu siyasi konusmalarin askeri etkileri de yine 2002 de gorulmeye baslandi Kasim 2002 de yapilan NATO zirvesine katilan Baskan Bush Saddam in silah birakmayi secmemesi durumunda uluslararasi koalisyonun Saddam i silah birakmaya zorlayacagini acikladi 91 66 93 Tony Blair soldaki ve George W Bush Camp David de Mart 2003 2003 yilina gelindiginde Irak a mudahale edecek askeri koalisyon olusturuluyordu Mart 2003 te koalisyonda 49 ulke vardi 91 67 93 Bu koalisyonda bulunan ulkelerden altisi isgal aninda Irak a Amerika Birlesik Devletleri ile birlikte asker gonderecekti Birlesik Krallik Avustralya Polonya Ispanya Portekiz ve Danimarka bazi ulkelerse Bagdat ele gecirildikten sonra Irak a asker gondererek koalisyona destek olacaklardi Amerika Birlesik Devletleri bu isgal icin Kara Kuvvetlerinden 336 797 233 342 piyade 10 683 yedek piyade 8 866 ulusal muhafiz 74 405 deniz piyadesi 9 501 yedek deniz piyadesi Hava Kuvvetlerinden 64 246 ve Deniz Kuvvetlerinden 63 352 asker olmak uzere toplam 466 985 askerini bu isgal icin gorevlendirdi Ilk olarak Amerika Birlesik Devletleri nden 148 000 Birlesik Krallik tan 45 000 Avustralya dan 2 000 ve Polonya dan 194 asker Kuveyt e gonderildi Kuzey Irak ta Amerika Birlesik Devletleri nin isgaline destek verecek pesmergenin sayisi da 70 000 olarak dusunuluyordu Irakli muhaliflerden 620 kisilik bir grup da Guney Irak ta konuslandi 91 68 93 Guneyde Kuveyt i kullanan Amerika Birlesik Devletleri Irak in kuzeyi icin de Turkiye yi kullanmak istemis Turkiye Buyuk Millet Meclisinde gerceklesen buyuk tartismalar sonucu 1 Mart tezkeresi gecmemis ve NATO muttefiki olan Turkiye bu isgal icin topraklarinin kullanilmasini reddetmistir 91 69 93 91 70 93 Amerika Birlesik Devletleri Turkiye Buyuk Millet Meclisinden aldigi bu cevap sonrasi Kuzey Irak a 173 Hava Indirme Tugayi ndan birkac bin parasutcu indirmekle yetinmistir Oysaki Amerika Birlesik Devletleri nin esas plani 15 bini askin piyadeyi Kuzey Irak a indirmekti 91 71 93 Irak gucleri degistir kaynagi degistir Irak ordusunun savas oncesi yeterli guce sahip olmadigi tahmin ediliyordu 1980 de gerceklesen ve 8 yil suren Irak Iran Savasi ardindan gelen ve Irak in agir sekilde hezimete ugradigi Birinci Korfez Savasi Irak ordusunu sarsmisti Birinci Korfez Savasi sonrasi Irak a gelen ambargolar orduyu da etkiledi 2002 yilinda Irak a giren CIA timinin Irak ordusunun subaylari ile iletisime gecmesiyse baska sorunlar yaratiyordu 91 72 93 91 73 93 91 74 93 Uluslararasi kuruluslara gore Irak ordusu 538 000 askerden olusuyordu Ordunun yaninda resmi olmayan milis guc Saddam in Fedaileri vardi Bu milis gucun 44 000 uyesi oldugu dusunuluyordu Bunun disinda 80 bin Irak Cumhuriyet Muhafizi oldugu yedekte de 650 bin asker oldugu tahmin ediliyordu Bazi kaynaklara gore Irak Cumhuriyet Muhafizlari daha fazlaydi 280 000 ile 350 000 arasinda personel oldugu iddia ediliyordu 91 75 93 Sayilar bununla kalmadi Amerika Birlesik Devletleri nin Irak a mudahalesi basladigi zaman gonullu olarak Irak kuvvetleri ile birlikte savasmak isteyen savascilar Suriye ustunden Irak a gecti ve Saddam in Fedaileri milis gucune katilarak isgale karsi savasti Hatta Amerikan istihbarati direnislere katilan savascilarin yari yariya yabanci oldugunu dusunuyordu 91 76 93 91 77 93 Isgal degistir kaynagi degistir 20 28 Mart arasi Amerikan isgalinin ilerleyisi Bagdat saati ile 20 Mart 2003 saat 5 34 te 9 34 19 Mart EST Irak a askeri isgal basladi Isgali ABD Ordu Komutani General Tommy Franks Irak Ozgurlestirme Operasyonu kod ismiyle duyurdu Yaklasik kirk ulke isgale destek verdi Irak in kuzeyinde de pesmerge kullaniliyordu Isgalin belirlenen amaclari su sekildeydi Saddam Huseyin rejimini bitirmek kitle imha silahlarina ulasmak bolgedeki terorist gruplari tasfiye petrol altyapisini guvenceye almak Irak i Orta Dogu ulkelerine model yapmak Isgalin ilk saldirisi 160 Ozel Harekat Havacilik Alayi tarafindan gerceklestirildi Amerikan ordusu tarafindan ilk yedi saatte yetmisten fazla hedef vuruldu Vurulan hedefler agirlikla iletisim agi hedefleriydi ve Irak ordusunun birbiriyle haberlesmesi engellendi Urdun Suudi Arabistan ve Kuveyt te bulunan bircok askeri birlik Irak a giris yapmaya basladi 91 78 93 91 79 93 Bu sirada Amerika Birlesik Devletleri Baskani Bush un Saddam a verdigi 48 saatlik sure dolmus ve hatta ustunden 90 dakika gecmisti Amerika Birlesik Devletleri Hava Kuvvetleri Bagdat i vurmaya basladi Bush bu saldirilarla ilgili askeri hedeflere saldiri duzenlendigini acikladi Bush bu aciklamayi yaparken Irak a karadan da girilmisti 91 80 93 Um Kasr Muharebesi degistir kaynagi degistir Ana madde Um Kasr Muharebesi Um Kasr Muharebesi Irak Savasi nda sirasinda yasanan muharebelerin ilkidir Isgal gucleri Um Kasr Limani ni ele gecirmek ve buradan ikmal yapmak istiyordu bu yuzden isgalin ilk hedefi oldu ABD Deniz Kuvvetlerine bagli 15 Alay Ingiltere Deniz Kuvvetlerine bagli 3 Komando Alayi ve Polonya Silahli Kuvvetlerine bagli GROM Ozel Kuvvetleri Um Kasr a cikarma yapti 91 81 93 Irak ordusu Um Kasr da kisitli direnis gosterdi yogun catismalar sonrasi Amerikan askerleri sehre girdi Limana dogru supurerek ilerleme basladi Catismalarda 200 Irak askeri teslim oldu ve esir alindi Catismalar surerken Irak keskin nisancisinin mermisiyle Amerikan Deniz Kuvvetlerine bagli bir asker olduruldu 91 82 93 Amerika Birlesik Devletleri Savunma Bakani Donald Rumsfeld Um Kasr Limani nin ele gecirildigini duyurdu Amerikan askerleri sehir taramasina basladi 91 82 93 23 Mart sabahi devriye gezen bir Amerikan zirhlisina keskin nisanci atisi yapildi Irak ordusunun sehre tekrar sizdigi dusunuldu Amerikan askerleri Irak kuvvetleri tarafindan yogun ates altina alindi Ates altina alinan Amerikan askerlerinin hava destegi istemesiyle birlikte Birlesik Krallik Hava Kuvvetlerine bagli 2 Harrier II sehirde tekrar bombalama yapmaya basladi Makineli tufek ve RPG saldirilari bombalama sonrasi dursa bile keskin nisanci atislari devam etti Amerikan ordusuyla Irak ordusu arasinda geceye kadar silahli catisma surdu Amerika Birlesik Devletleri donanmasindan gelen yardimdan sonra direnis sonra erdi Irak ordusu ve Irakli direnisciler sehirden cekildi 25 Mart gunu sehirde isgal kuvvetlerinin kontrolu tamamen saglamasiyla birlikte deniz mayinlari temizlendi ve Um Kasr Limani kullanima baslandi Savas boyunca Um Kasr Limani buyuk bir ikmal noktasi olmustur Um Kasr Muharebesi sirasinda isgal kuvvetlerinden 14 asker oldurulmustur Irak ordusunun kaybinin 30 40 olu asker 450 esir asker oldugu dusunulmektedir 91 82 93 Nasiriye Muharebesi degistir kaynagi degistir Ana madde Nasiriye Muharebesi 1 Amerikan Deniz Piyade Tumeni ilk olarak Rumaila petrol sahalarinda catismaya girdi ve ilerlemeye basladi Kisa sure icinde savas Nasiriye nin icine tasindi Sehirde cogunlukla Siiler yasamaktaydi Sehir ikmal yapilabilecek bircok yolu icinde bulundurdugu icin ve havalimanina sahip oldugu icin stratejik olarak onemli bir konumdaydi Bunun yani sira Firat Nehri nin uzerinde bulunan onemli kopruler bu sehirdeydi Nasiriye ye giren Amerikan askerlerini Irak ordusu ve Saddam in Fedaileri karsiladi Sehir icinde yogun catismalar basladi Jessica Lynch kurtarildiktan hemen sonra 23 Mart gunu Amerika Birlesik Devletleri ne bagli 3 Piyade Tumenine ait bir konvoy yanlis yola saparak sehir icinde kayboldu ve pusuya dusuruldu Konvoy Jessica Lynch Shoshana Johnson ve Lori Piestewa isimlerini tasiyan kadin askerleri de iceriyordu Pusuda 11 Amerikan askeri olduruldu Aralarinda Jessica Lynch ve Lori Piestewa nin da bulundugu 7 Amerikan askeriyse esir alindi 91 83 93 Lori Piestewa catismada agir yaralanmisti ve catismadan kisa sure sonra oldu Jessica Lynch in da icinde bulundugu diger esirler sehir dustukten sonra 1 Nisan 2003 te kurtarildi Amerika Birlesik Devletleri yetkilileri Jessica Lynch in tecavuze ugradigini kotu muameleye maruz kaldigini soylese bile daha sonra Jessica Lynch I Am A Soldier Too The Jessica Lynch Story adini verip kaleme aldigi biyografi kitabinda bunlarin hepsini reddetti Irak taki hastanede kendisine kotu davranilmadigini aksine iyi davranildigini acikladi 91 84 93 91 85 93 3 Piyade Tumenine ait konvoyun pusuya dusuruldugu gun 2 Amerikan Deniz Piyade Tumeni sehir icindeki iki onemli kopruyu kontrol altina almak isterken agir bir direnisle karsilasti ve siddetli catismalarin ortasina kaldi Bu catismalarda bazi Amerikan piyadeleri olduruldu Koprulerin yani sira Saddam Kanali cevresinde agir catismalar yasandi 18 Amerikan askeri Saddam Kanali cevresindeki catismalar sirasinda olduruldu Sehirdeki kaos ortaminda Amerikan Hava Kuvvetlerine bagli A 10 Thunderbolt II bir Amerikan amfibi askeri aracini hedef aldi Aracin icindeki Amerikan askerleri dost atesi ile oldu 91 86 93 23 Mart in sonunda Amerika Birlesik Devletleri ordusu kayiplara ragmen Firat Nehri uzerindeki kopruleri ele gecirdi 24 Mart gunu Kut bolgesinden gelen takviye ile birlikte Irak ordusu karsi saldiriya gecti Saatlerce suren catismalar sonrasi ancak 25 Mart in ilk saatlerinde Irak ordusu saldirisi bastirilabildi Karsi saldirida bulunan Irak ordusu 200 ile 300 arasinda kayip verdi Saatlerce suren catismada Amerika Birlesik Devletleri ordusu kayip vermedi Sehrin butun stratejik pozisyonlarini ele geciren Irak ordusunun saldirilarini bastiran Amerika Birlesik Devletleri sehri ele gecirmis oldu fakat Saddam in Fedaileri gayrinizami harp uygulayarak catismalari surdurdu Catismalar seyreklesti Amerikan ordusu 29 Mart ta sehri tamamen kontrol altina alip Saddam in Fedaileri ni de sehirden atti ve sehir ustunden ikmal yapip Kerbela ya dogru ilerleyisi kolaylastirdi Nasiriye Savasi nda toplam 32 Amerikan askeri olduruldu ve sehir istenilen hizda ele gecirilemedi Bu yuzden saldiriyi yoneten askerlerden Albay Joe Dowdy gorevinden alindi Irak tarafi da 400 un uzerinde kayip verdi 91 87 93 Bagdat in Dususu Nisan 2003 degistir kaynagi degistir Isgalden uc hafta sonra 1 Deniz Bolumu de bulunan Ordunun 3 Piyade Tumeni Bagdat a tasindi 91 88 93 Irak Ozel Cumhuriyet Muhafizlari birimleri kentin savunmasina onculuk etti Savunucularin geri kalani Cumhuriyet Muhafizlari birimleri duzenli ordu birimleri Fedayeen Saddam ve Irakli olmayan Arap gonullulerin bir karisimiydi Koalisyon birimlerinin ilk plani sehri kusatmak ve yavas yavas iceri girmek daha sonra Irak zirhli ve kara birliklerinin kentin merkezine kumelenmesini ve ardindan hava ve topcu kuvvetlerle Irak guclerine saldirilmasini gerektiriyordu Bu plan Irak Cumhuriyet Muhafizlarinin ekipmanlarinin cogunun tahrip edildigini ve sehrin guney eteklerindeki rotalarin coktan isgal edildigini gorulunce gereksiz hale geldi 5 Nisan da ABD Ordusunun 3 Piyade Tumeni nin Gorev Gucu 1 64 Zirhi daha sonra Gok Gurultusu Kosusu olarak adlandirilan bir saldiriyi kalan Irak savunmasini test etmek icin Bagdat havaalanina giden 29 tank ve 14 Bradley zirhli aracla gerceklestirdi Onemli bir direnisle karsilastilar ancak havaalanina ulasmada basarili oldular ve sonunda agir catismalardan sonra guvenligini sagladilar Bagdat ta imha edilen bir Amerikan M1 Abrams tanki Ertesi gun 3 Piyade Tumeni nin bir baska tugayi Bagdat sehir merkezine saldirdi ve Saddam Huseyin in saraylarindan birini siddetli catismalardan sonra isgal etti ABD Deniz Piyadeleri bir nehir koprusunu gecmeye calisirken Irak topcularinin agir bombardimani ile karsi karsiya kaldilar ancak nehir gecisi basarili oldu Iraklilar havaalani yakinindaki ABD kuvvetlerine savunma pozisyonlarindan bazi kayiplar verdirmeyi basardilar ancak hava bombardimanindan ciddi kayiplar aldilar Sarayin ele gecirilmesinden birkac saat sonra ve televizyon haberlerinin Irak uzerinden yayilmasiyla ABD kuvvetleri Bagdat taki Irak kuvvetlerine teslim olma emrini verdi ya da sehir tam olcekli bir saldiri ile karsi karsiya kalacakti Irak hukumet yetkilileri ya kayboldu ya da yenilgiyi kabul ettiler ve 9 Nisan 2003 te Bagdat resmen Koalisyon kuvvetleri tarafindan isgal edildi Ancak Bagdat in buyuk kismi hala Amerikan gucleri icin guvencesizdi ve isgal doneminde sehir ve mahallelerinde catismalar devam etti Saddam yok olmustu ve nerede oldugu bilinmiyordu Saddam Huseyin 4 ya da 9 Nisan da cekilen ve Irak televizyonu tarafindan yayinlanan son halk gorunusunu Bagdat in dusmeyen Azamiyah bolgesinde gerceklestirdi ve olmedigini tum dunyaya gosterdi Yaninda yakin korumalari ve oglu Kusay la beraber halkin alkislariyla Kanlarimiz ve ruhlarimizla seni kurtaracagiz Saddam sloganiyla yurudu Saddam konusmasini Kuran dan bir sure ile acti ve sunlari soyledi Sevgili Bagdat halki Amerikanlar size her yaklastiginda onlara sert vurun ve ona direncinizi gosterin cunku Allah inin lutfuna sahipsiniz ve serefiniz ve inanclariniz icin ayaga kalkin Sevgili Bagdatlilar ve Irak halkim zafer sizinle Dusman Allah inin yardimiyla savasi kaybediyor Allah Buyuktur zafer Allah indir ve zafer Irak indir yasasin milletimiz yasasin Irak yasasin Filistin 91 89 93 10 Nisan da Saddam Huseyin ve yardimcilarinin Bagdat in Al Az Amiyah Bolgesi ndeki bir camide oldugu hakkinda bir soylenti ortaya cikti Uc deniz kuvveti onu yakalamak icin gonderildi ve roket gudumlu el bombalari havan toplari ve saldiri tufekleriyle agir ates altina alindilar Bir asker oldu ve 20 si yaralandi ancak Saddam veya ust duzey yardimcilarindan hicbiri bulunamadi Havanlar toplar ve ucaklar tarafindan desteklenen ABD kuvvetleri Saddam Huseyin e hala sadik olan Irak kuvvetlerine saldirmaya devam etti Destek icin ucan ABD ucaklari Irak ucaksavar atesi ile karsilasti 12 Nisan gunu ogleden sonraya kadar tum catismalar sona erdi Toplam 34 Amerikan askeri ve 2 320 Irak savascisi olduruldu Bircok Irakli Saddam in cokusunu onun bircok portresini ve heykelini tahrip ederek kutladi Yaygin olarak yayinlanan en buyuk olay Bagdat in Firdevs Meydani ndaki buyuk bir Saddam heykelinin devrilmesiydi Bagdat in cokusuyle Irak asiretleri ve sehirleri eski kavgalar yuzunden birbirleriyle savasmaya basladi ulke genelinde bolgesel mezhepsel siddetin patlak verdigi goruldu Irak in Al Kut ve Nasiriyah sehirleri Bagdat in dusmesinden hemen sonra yeni ulkede hakimiyet kurmak icin birbirlerine saldirilar duzenledi ve ABD onderligindeki Koalisyon hizla potansiyel bir ic savasa karisti ABD liderligindeki Koalisyon gucleri sehirlere derhal dusmanliklarini durdurma emri vererek Bagdat in yeni Irak hukumetinin baskenti olarak kalacagini acikladi Nasiriyah hizli bir sekilde geri cekildi ancak Al Kut istilaci guclerin sehre giremeyecegi emriyle kasabaya giden ana yollara keskin nisancilar yerlestirdi Birkac kucuk catismadan sonra keskin nisancilar kaldirildi ancak bolge sehir asiret ve aile gruplari arasindaki gerginlik ve siddet devam etti ABD Deniz Piyadeleri Nisan 2003 te Bagdat a girerken memnuniyetle karsilandi Amerikali General Tommy Franks koalisyon isgal guclerinin bas komutani olarak Irak in kontrolunu devraldi Bagdat in savunmasinin bu ani cokusunden kisa bir sure sonra Irak ta ve baska yerlerde ABD liderligindeki Koalisyon un Irak askeri elitine ve Baas partisinin kilit uyelerine rusvet vererek bir anlasma yaptigi yonunde soylentiler dolasmaya basladi Mayis 2003 te General Franks emekli oldu ve yaptigi roportajda ABD onderligindeki Koalisyon un Irak askeri liderlerine rusvet odedigini dogruladi Rusvet alanlarin boyutu ve savas uzerindeki etkileri belirsizdir ABD liderligindeki Koalisyon birlikleri derhal Saddam Huseyin hukumetinin kilit uyelerini aramaya basladi 22 Temmuz 2003 tarihinde ABD 101 Hava Indirme Tumeni ve Gorev Gucu 20 Saddam Huseyin in ogullari Uday Qusay ve torunlarindan birini 6 saat suren bir savunma sonrasinda oldurdu Saddam Huseyin in kendisi 13 Aralik 2003 te Kizil Safak Operasyonu sirasinda ABD Ordusu nun 4 Piyade Tumeni ve Gorev Gucu 121 uyeleri tarafindan yakalandi Diger alanlar degistir kaynagi degistir 15 Nisan da ABD kuvvetleri Deniz Kuvvetleri Gorev Gucu Trablus un liderligindeki bir saldiri ile Irak in merkezindeki son buyuk karakol olan Tikrit i kontrol altina aldi Isgal ozeti degistir kaynagi degistir USAF 379 Hava Seferi Kanadi ile Birlesik Krallik ve Avustralyalilar guneybati Asya daki Katar Al Udeid Hava Ussu nde birlikte konuslandirildi ve 14 Nisan 2003 te colun uzerinden uctular Ucaklar arasinda KC 135 Stratotanker F 15E Strike Eagle F 117 Nighthawk F 16CJ Falcon Ingiliz yapimi GR 4 Tornado ve Avustralya F A 18 Hornet i ABD liderligindeki Koalisyon gucleri hukumeti devirdi ve buyuk bir ulusun onemli sehirlerini sadece 26 gunde ele gecirdi Isgal 1991 Korfez Savasindaki gibi buyuk bir ordu gerektiriyordu ancak isgal ordusunun bircogunun savasmasina gerek kalmadi ve isgal sona erdikten sonra bircogu geri cekildi Bununla birlikte Irak isyaninda duzensiz Irak kuvvetleriyle mucadele etmek icin cok daha buyuk bir kuvvet gereksinimine ihtiyac oldugu anlasilinca bunun erken bir zafer yargisi oldugu anlasildi Cogunlukla eski Sovyet ve Dogu Avrupa yapimi ekipmanlarla donanmis Irak ordusu 91 90 93 Amerikan ve Ingiliz kuvvetlerine kiyasla genel olarak guclu donanima sahip degildi Fedayeen Saddam adli militanlarin ABD tedarik yollarina yonelik saldirilari geri puskurtuldu Iraklilarin topculari buyuk olcude etkisizdi ve hava kuvvetlerini savunma girisimi icin seferber edemediler Irak ordusundaki en guclu zirhli araclar olan Irak T 72 tanklari hem eski hem de bakimsizdi ve seferber olduklarinda kismen Koalisyon hava ustunlugu sayesinde hizla imha edildiler ABD Hava Kuvvetleri Deniz Piyadeleri ve Deniz Havaciligi ve Ingiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri ulke capinda direnis hedeflerini belirledi ve kara birlikleri gelmeden onlari hava birlikleri ile yok etti ABD ve Ingiltere kuvvetlerinin ana muharebe tanklari ABD M1 Abrams ve Ingiliz Challenger 2 ulke genelindeki hizli ilerlemenin nedeni idi Duzensiz Irak kuvvetleri tarafindan yapilan bircok Roket Gudumlu El Bombasi saldirisina ragmen az sayida ABD ve Ingiltere tanki kaybedildi ve saldirilarda yaklasik 40 M1 Abram hasar gormesine ragmen tank murettebati dusman atesi tarafindan oldurulemedi 91 91 93 Ingiliz Ordusu tarafindan olan tek tank kaybi Kralice nin Kraliyet Mizrakli Suvarileri nin baska bir Challenger 2 tarafindan vurulan ve iki murettebat uyesini olduren bir Challenger 2 idi Irak ordusu seckin olan Cumhuriyet Muhafizlari arasinda bile kotu morale sahipti Butun birlikler isgal birliklerin yaklasmasi uzerine kalabaligin arasina dagildi ya da ABD ve Ingiltere kuvvetlerine teslim olmaya calisti Bircok Irak komutani CIA tarafindan rusvet aldi ya da teslim olmaya zorlandi Irak ordusunun liderligi yetersizdi Raporlar Bagdat in savunmasiyla gorevli Kusay Huseyin in ABD kuvvetlerinin gelmesinden onceki gunlerde Bagdat i koruyan iki ana askeri bolumlerin pozisyonlarini onemli olcude degistirdigini belirtti Sonuc olarak ABD kuvvetleri saldirdiginda birimler sasirdi ve daha fazla moralsiz hale geldi Isgal gucu tum Irak ordusunun ayni anda kendisine karsi atildigini gormedi ABD ve Ingiltere birimleri Irak birlikleriyle savasmak yerine belirli hedef noktalarina ilerledi ve onlari ele gecirdi Bu ozellikle guney Irak ta nisan alinmamis ve hic zarar gormemis olarak duzenli Irak askeri birliklerinin savasta ortaya cikmasiyla sonuclandi Birimlerin cogunun evlerine donmek icin dagildigi varsayilmaktadir Pentagon raporuna gore Irak askeri guclerinin tamamen yenilmesine en buyuk katkida bulunan faktor Saddam in mudahalesinin devam etmesi oldu Amerikali yetkililere Saddam ve komutanlarinin isgal icin nasil hazirlandiklarini ve savastiklarini anlamalarinda yardimci olmak icin tasarlanan raporda Irak hukumetinin karsilastigi tehdidi gormedigi Saddam in yeteneksiz olan askeri liderligi tarafindan engellendigi kendi yaptigi propaganda ile yanildigi ve Irak in provokasyonu olmadan bir isgalin yakin olduguna inanamamasiyla ilgili bir tablo ciziyor BBC ye gore rapor Saddam Huseyin i kronik olarak gercekten uzak daha cok ic tehditlerin engellenmesiyle ilgili ve Iran in yarattigi tehditle mesgul olarak tasvir ediyor 91 92 93 Kayiplar degistir kaynagi degistir Irak Savasi nda hayatini kaybeden Amerikan askerlerinin cenazeleri Dover Hava Ussu nde bir C 17 Globemaster III ucaginin icinde beklerken Olum Sayilari degistir kaynagi degistir Irak ta isgal sirasinda olenlerin sayisi ile ilgili tahminler buyuk farkliliklar gosteriyor Sivil kayiplara iliskin tahminler askeri personel icin olanlardan daha degiskendir 160 Iraq Body Count gore sivil kayiplari olcmek icin basin raporlarina STK temelli raporlara ve resmi rakamlara dayanan bir grup istila asamasinda yaklasik 7 500 sivilin olduruldugunu soyledi 91 93 93 Fakat isgal sonrasi cikan ic savasta ve daha sonrasi durumlarda sivil kayiplari ve multeci durumuna dusenlerin sayilarinin milyonlari buldugu tahmin ediliyor Elestiri degistir kaynagi degistir Irak a askeri mudahalenin muhalifleri Irak in insan kaybi da dahil olmak uzere bir dizi nedenle Irak i isgal etme kararina elestirdiler savasi hakli cikarmak icin kullanilan kanitlari sorgulayarak diplomatik savasin devam etmesini savundular ve savasin yasalligina meydan okudular 91 94 93 160 ABD nin daha acil guvenlik oncelikleri vardi Afganistan ve Kuzey Kore gibi ve savasin Ortadogu bolgesini istikrarsizlastiracagini ongoruyorlardi 2010 da Hollanda komisyonu isgalin uluslararasi hukuku ihlal ettigi sonucuna vardi Yanlis kanita dayali savas gerekceleri degistir kaynagi degistir ABD nin savasi baslatmak icin temel gerekcesi Saddam Huseyin in nukleer ve biyolojik silahlar gelistirdigi ve El Kaide ile baglari oldugunu iddia ettigi icin rejimi ABD ve dunya toplulugu icin ciddi ve buyuyen bir tehdit haline getirdigi idi 91 95 93 160 Savasin baslamasi ve isgalin ardindan elestirmenler bu mantigi destekleyen kanitlardan suphe duydular Irak in silah programlariyla ilgili olarak onde gelen elestirmenler arasinda 2002 de yapilan teftislerin nukleer ve kimyasal silah programlarini ortadan kaldirdigini ve onlarin yeniden yapilandirilmalarinin istihbarat servisleri tarafindan kolaylikla tespit edilebilir oldugunu savunan eski bir ABD silah mufettisi Scott Ritter idi Saddam Huseyin in IAEA silah mufettislerini Irak tan ayrilmaya zorladigina inaniliyor olsa da aslinda 1998 Amerikan bombalama Desert Fox Operasyonu oncesinde ABD nin talebi uzerine geri cekildiler ABD birliklerinin komsu eyaletlerde toplanmasindan sonra Saddam onlari karsiladi ve talepleriyle tam isbirligi sozu verdi Deneyimli IAEA teftis ekipleri Irak a geri dondu ve cesitli kitle imha silahi bicimleri arayislari hakkinda ara raporlar yapmisti 91 96 93 91 97 93 91 98 93 91 99 93 91 100 93 Amerikali diplomat Joseph C Wilson Irak in Nijer deki nukleer silahlar icin uranyum aradigi tartismasini arastirdi ve tartismanin hicbir gercekligi olmadigini bildirdi 91 101 93 91 102 93 Benzer sekilde Irak ve El Kaide arasindaki baglantilarin savasin baslamasi sirasinda sorgulandigi ve 21 Ekim 2004 tarihli bir raporla gozden dustugu belirtildi Bu raporlar ayrica Bush Yonetimi yetkililerinin ozellikle de eski savunma mustesari Douglas J Feith in El Kaide ile Irak arasindaki baglantilari desteklemek icin kanitlari manipule ettigini iddia etti 91 103 93 Birlesmis Milletler Yetkisinin Olmamasi degistir kaynagi degistir Savas oncesindeki ana sorulardan biri Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi nin Irak a askeri mudahaleye izin verip vermeyecegiydi BM yetkisinin onemli olcude daha fazla silah denetimi gerektirecegi giderek daha acik hale geldi Bircogu cabalarini akilsiz ahlaksiz ve yasadisi olarak elestirdi Birlesik Krallik Avam Kamarasi lideri ve eski bir disisleri bakani olan Robin Cook Ingiltere nin BM kararinin izni olmadan isgal etme kararini protesto etmek icin Tony Blair in kabinesinden istifa etti Cook o sirada sunlari soyledi Ilke olarak genis bir uluslararasi destek olmadan askeri harekata girismenin yanlis olduguna inaniyorum Pratikte tek tarafli askeri harekat icin bir emsal olusturmanin Britanya nin cikarlarina aykiri olduguna inaniyorum 91 104 93 Buna ek olarak ust duzey hukumet hukuk danismani Elizabeth Wilmshurst bir isgalin yasadisi olacagi konusundaki yasal gorusunu belirterek istifa etti Birlesmis Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan Eylul 2004 te BBC ye verdigi bir roportajda Bizim ve tuzugun bakis acisindan savas yasadisiydi dedi 91 105 93 Bu ABD den aninda elestiri aldi ve hemen onemsenmedi 91 106 93 2003 yili icin Genel Kurul a sundugu yillik raporunda su ifadeden baska bir sey yoktu Irak in isgaliyle sonuclanan buyuk dusmanliklarin sona ermesinin ardindan 160 Nisan 2003 te Irak taki dusmanliklarin sona ermesinin ardindan Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi Irak in 1990 da Kuveyt i isgalinden bu yana Irak ve Kuveyt hakkinda 60 a yakin karar aldi Bu konuyla en alakali olani kabul edilen 678 sayili Karardir 29 Kasim 1990 Bu Kuveyt Hukumeti ile isbirligi yapan uye devletlere gerekli tum araclari kullanma yetkisini 1 Guvenlik Konseyi nin 660 sayili Kararini ve Irak in Kuveyt i isgalinin sona erdirilmesi ve Irak in geri cekilmesi cagrisinda bulunan diger kararlari uygulamak icin yetkilendirir Kuveyt topraklarindan gelen Irak kuvvetleri ve 2 bolgede uluslararasi baris ve guvenligi yeniden saglamak Kamuoyu degistir kaynagi degistir Isgalden bir gun sonra Mart 2003 te yapilan ankette Amerikalilarin 160 76 si Irak a karsi askeri harekati destekledi 91 107 93 Mart 2003 te YouGov un yaptigi ankette Britonlarin 54 u Irak a karsi askeri harekati desteklemistir 91 108 93 On yil sonra 2013 te yapilan ankete gore ankete katilan Amerikalilarin 53 unun Irak Savasi nin bir hata olduguna inandigi tespit edildi 91 109 93 Bush un yeni Irak stratejisi degistir kaynagi degistir 43 ABD Baskani George W Bush 11 Ocak 2007 sabahi Turkiye saati ile 04 00 te ABD nin yeni Irak stratejisini acikladi Bush ABD halkina ve dunyaya seslendigi konusmasinda Irak Savasi nda birtakim hatalarin yapildigini kabul ederek Hatalarin yapildigi yerlerde sorumluluk bana aittir dedi Bush direnisle mucadele ve mezhep catismalarinin onlenmesi konusunda basarisiz olmalarinin sebebi olarak asker sayisini daha once artirmamayi gosterdi Bush un itirafinin ardindan acikladigi yeni Irak stratejisinin temel unsuru asker artirimi Bu strateji cercevesinde Irak a 21 500 Amerikan askeri daha gonderilecek Bunlarin 17 500 u Bagdat a 4000 i de Sunni direnisin kalesi El Anbar eyaletine konuslandirilacak Bu askerlerin Irak ta ne kadar sure kalacagi belli degil Yapilan aciklamaya gore ilk birlikler 15 Ocak tan itibaren yola cikacak ABD nin yeni Irak stratejisi ulusal uzlasiyi saglamasi icin Irak hukumetine daha fazla baski yapilmasini da iceriyor Sunnilerin siyasi surece katiliminin artirilmasi icin bir an once eyalet secimlerinin yapilmasi petrol yasasinin cikarilmasi eski Baascilar i yasaklayan kanunun yumusatilmasi isteniyor Bush konusmasinda Irak Basbakani Nuri El Maliki yi uyararak Irak hukumeti verdigi sozleri tutmazsa Amerikan halki ve Irak halkinin destegini kaybeder Amerika nin Irak icin taahhutleri acik uclu degildir dedi Yeni strateji uyarinca Irak a 1 2 milyar dolar ekonomik yardim yapilacak Bush ayrica Irak hukumetinin de toplam 10 milyar dolari kalkinma projelerine ayirmayi kabul ettigini acikladi Bush yeni stratejisini aciklarken Suriye ve Iran i da agir sekilde sucladi Iran in Irak taki mezhep catismalarini korukledigini ileri suren Bush Suriye nin de yabanci direnislerin Irak a gecmesine izin verdigini savundu Bush Irak hukumetini desteklemeleri icin Suudi Arabistan Urdun ve diger Korfez ulkelerine de cagrida bulunarak onlari Bizim basarisizligimiz sizin icin de tehdit olusturur diyerek uyardi Bush konusmasinda sinirdaki sorunlarin cozulmesi konusunda PKK sorununa atifta bulunarak Turkiye ve Irak ile birlikte calisacaklarini soyledi ancak ayrinti vermedi Ancak PKK ile mucadelenin yogunlastirilmasi ve Kerkuk konusunda Turkiye nin hassasiyetlerinin dikkate alinmasinin da ABD nin yeni Irak stratejisinin bir parcasi oldugu belirtiliyor 91 110 93 Savas ve cevre degistir kaynagi degistir Birlesmis Milletlere gore Bugun yasanan hava kirliligi toprak kirliligi yer alti ve yerustu su kaynaklari kirliligi tehlikeli atiklar gibi cevre sorunlarinin 34 u savaslar yeni silah sistemlerinin gelistirilmesi calisma ve harcamalarindan kaynaklanmaktadir Halen silahlanma icin 2 gun icinde harcanan para 5 milyar ABD dolarini gecmektedir Bu rakam BM nin 3 Dunya ulkelerindeki collesmeyi onleme programi icin 20 yilda harcadigi paraya esittir Savasin Cevreye Etkisi degistir kaynagi degistir Korfez savasinda Kuveyt te yakilan petrol kuyulari 600 milyon ton petrolu tuketerek havada is gazlar ve tehlikeli kimyasallardan olusan bir battaniye meydana getirmistir Cikan duman gunesten gelen isinlari engellemis bolge ulkelerinde isi yaklasik 10 160 C dusmustur Petrol dumani icindeki CO bolge ulkelerinde sera etkisi ve asit yagmurlarina neden olmustur Bugun Bagdat ta yasayanlarin buyuk cogunlugu Dicle nin kirli sularini iciyor Kanalizasyon atiklari aritma tesisleri tahrip oldugu icin kontrolsuz sekilde Dicle ye akiyor Dicle nehrine akan kanalizasyon atiklarinin icinde Amerikan Ordusunun atiklari da var Bu atiklar son derece tehlikeli agir metalleri de kapsiyor Dicle sularinin icme suyu olarak kullanildigi bolgelerde sinir sistemi hastaliklari dogum anomalileri ve kanserlerin gorulme sikligi arttigi Irakli uzmanlar tarafindan belirtiliyor Alt yapiya etkisi degistir kaynagi degistir 1 Korfez savasi sirasinda basta icme suyu sistemleri kanalizasyon yapilari ve barajlar olmak uzere Irak in tum alt yapisi bombalanmistir 1 Korfez savasinda Bagdat ta temiz su tasima kanallarinin 160 40 indan fazlasi tahrip olmustur 2 Korfez savasinda ise sistemin tamami tahrip olmustur Irak in temiz su ve kanalizasyon sistemlerinin tekrar yapilandirilmasi icin tahminen 11 milyar ABD dolari gerekmektedir Chilcot raporu degistir kaynagi degistir Ana madde Chilcot raporu Chilcot raporu 160 Irak Savasi nin ardindan hazirlanmis en kapsamli rapordur Yedi yilda hazirlanan ve 2 6 milyon kelimeden olusan 12 ciltlik bu rapor 6 Temmuz 2016 tarihinde emekli burokrat 160 John Chilcot tarafindan 160 Londra da yayinlandi Komisyonu baskani John Chilcot Ingiltere basbakani olan 160 Tony Blair e karsi Askeri harekat son secenek degildi ifadelerini kullanmis ve 160 Saddam Huseyin in o donem icin tehdit olmadigini soylemistir 91 111 93 Ilgili filmler degistir kaynagi degistir Ayrica bakiniz Irak Savasi ile ilgili filmler ve TV programlari listesi Turtles Can Fly Kaplumbagalar da Ucar 2004 The Tiger and the Snow Kar ve Kaplan 2005 In the Valley of Elah Tanrinin Vadisinde 2007 Grace Is Gone 2007 The Hurt Locker Olumcul Tuzak 2008 Body of Lies Yalanlar Ustune 2008 Kurtlar Vadisi Irak 2006 Ayrica bakiniz degistir kaynagi degistir Irak Isyani 2011 2014 Irak Savasina karsi protestolar Kaynakca degistir kaynagi degistir ABD Savunma Dairesi DoD News Briefing with Secretary Gates and Gen Pace from Pentagon Ingilizce 21 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2008 160 Sectarian divisions change Baghdad s image XGG34XEXEXEXE17CVB haberi XGG36XEXEXEXE18CVB XGG38XEXEXEXE19CVB Ingilizce 4 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2008 160 Nasrawi Salah 8 Aralik 2006 Saudis reportedly funding insurgents Seattle Times 24 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2007 160 Ricks Thomas E 11 Ocak 2007 Intensified Combat on Streets Likely Washington Post 18 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2007 160 Contractors outnumber troops in Iraq By T Christian Miller Los Angeles Times 4 Temmuz 2007 7 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Contractor deaths add up in Iraq Michelle Roberts Cumartesi 24 Sub 2007 11 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce A Dark Side to Iraq Awakening Groups 4 Ocak 2008 18 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce The Wages of War Iraqi Combatant and Noncombatant Fatalities in the 2003 Conflict 20 Ekim 2003 2 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2008 160 New Study Finds 11 000 to 15 000 Killed in Iraq War 30 Percent are Non combatants XGG130XEXEXEXE65CVB XGG132XEXEXEXE66CVB 17 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2008 160 19 000 insurgents killed in Iraq since 03 By Jim Michaels 26 Sept 2007 USA Today 5 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce yahoo aramasi 91 olu kirik baglanti 93 US says 11 000 Iraq detainees freed this year Yahoo News News yahoo com 2008 09 10 1 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ingilizce BBC 26 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Fox News 6 Yil Sonra Irak Savasi Basarildi Fakat Zafer Yok 22 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Las Vegas Sun Biden visits Iraq as bombs highlight ongoing war 8 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 The Occupation of Iraq 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 ABD Personel Mudurlugu Burosu 18 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Hurriyet gazetesi Bir donemin sonu 22 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Milliyet gazetesi Irak ta bir donem resmen son buldu 9 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Today s latest from Al Jazeera 8 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Eylul 2014 160 In Their Own Words Iraq s Imminent Threat 25 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce BM Guvenlik Konseyi karari ve raporu 24 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Irak in Kitle Imha Silahlari uzerine Yeni Bilgi 1 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Transcript of Blix s U N presentation 13 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Selective Intelligence 17 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Official s Key Report On Iraq Is Faulted 18 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 U S Senate Select Committee on Intelligence 30 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Iraq Survey Group Final Report 20 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Poland Announces Iraqi Chemical Weapons Find 25 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2016 160 Update on chemical demilitarisation 19 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2016 160 Najdennoe v Irake himicheskoe oruzhie priznano smertelno opasnym 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2016 160 a b New Intel Report Reignites Iraq Arms Fight 7 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Saddam and Terrorism Emerging Insights from Captured Iraqi Documents vol 1 PDF 25 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Intelligence and Analysis on Iraq Issues for the Intelligence Community 20 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Institute for Defense Analyses IDA Paper P 4287 pp ES 1 White House spells out case against Iraq 7 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 President Discusses the Future of Iraq 3 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 a b Arsivlenmis kopya 8 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Maps and Charts of Iraqi Oil Fields 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ekim 2015 160 Greenspan admits Iraq was about oil as deaths put at 1 2m 20 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 http www bloomberg com apps news pid 10000087 amp sid ahJS35XsmXGg amp refer to 91 yalin URL 93 DoD News Briefing with Secretary Gates and Gen Pace from Pentagon 30 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Undeclared Civil War In Iraq 5 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 Opinion Business Research 1 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2008 160 UNHCR 124 Iraq 5 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Haziran 2009 160 ABD askerleri sehirlerden tamamen cekildi ntvmsnbc com 30 06 2009 Sali 3 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turkce dilinde Iran Irak savasinin uzerinden 38 yil gecti Anadolu Ajansi 23 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 World Acts Against Iraqi Invasion of Kuwait GlobalSecurity org 25 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 The Iraqi no fly zones BBC 26 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 The great war for civilisation 160 the conquest of the Middle East Alfred A Knopf ISBN 160 978 0 307 42871 4 22 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 Washingtonpost com U S Spied on Iraq Via U N www washingtonpost com 30 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 Search Results THOMAS Library of Congress 11 Temmuz 2008 23 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 Washingtonpost com Desert Fox Special Report washingtonpost com 9 Eylul 2006 9 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 CNN AllPolitics com Election 2000 The Republican National Convention web archive org 21 Nisan 2006 13 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 Plans For Iraq Attack Began On 9 11 www cbsnews com 5 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 Building momentum for regime change Rumsfeld s secret memos MSNBC 16 Subat 2013 18 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 Smith R Jeffrey 6 Nisan 2007 Hussein s Prewar Ties To Al Qaeda Discounted www washingtonpost com 25 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 No really George W Bush lied about WMDs www vox com Ingilizce 10 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 President s Remarks at the United Nations General Assembly georgewbush whitehouse archives gov 28 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 France threatens rival UN Iraq draft news bbc co uk 26 Ekim 2002 21 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 The Status of Nuclear Inspections in Iraq An Update www iaea org Ingilizce 7 Mart 2003 17 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 News A B C Iraqi Defector Curveball Admits WMD Lies Is Proud of Tricking U S ABC News Ingilizce 13 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 US Britain and Spain Abandon Resolution www globalpolicy org 7 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 CNN com Bush Iraq is playing willful charade Mar 7 2003 CNN 4 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 President Says Saddam Hussein Must Leave Iraq Within 48 Hours georgewbush whitehouse archives gov 6 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2020 160 a b c Plan of attack Simon amp Schuster 2004 ISBN 160 978 0743255486 Erisim tarihi 19 Ocak 2020 160 CNN com Bush Join coalition of willing Nov 20 2002 CNN 9 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2020 160 Coalition Members georgewbush whitehouse archives gov 11 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2020 160 usnews com Conflict With Iraq Deploying the Free Iraqi Forces 4 7 03 web archive org 4 Subat 2004 4 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2020 160 1 Mart tezkeresinin reddedilisinin 16 yil donumu Istanbul Gercegi 23 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2020 160 91 Yeni Safak Online Politika 26 2 2003 93 Yeni Safak 29 Aralik 2016 29 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2020 160 A weak northern front could lengthen Iraq war Christian Science Monitor 3 Nisan 2003 4 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2020 160 Saddam s Last Line Of Defense www cbsnews com 5 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 Saddam counts on Republican Guard as last chance for defending Baghdad www globalsecurity org 4 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 friendly printed version CDI Primer Iraqi Military Effectiveness web archive org 30 Kasim 2005 30 Kasim 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 Iraqi Ground Forces Organization www globalsecurity org 4 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 Generation kill 160 Devil Dogs Iceman Captain America and the new face of American war G P Putnam s Sons 2004 ISBN 160 978 0 399 15193 4 Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 Thunder run 160 the armored strike to capture Baghdad 1 grove press bas Grove Press 2004 ISBN 160 978 0 8021 4179 8 Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 The SAS 1983 2014 ISBN 160 978 1472814036 160 Special Forces in the War on Terror ISBN 160 978 1 4728 0790 8 160 President Bush Addresses the Nation georgewbush whitehouse archives gov 29 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 The Battle for Umm Qasr www hartford hwp com 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2020 160 a b c Target Basra Corgi 2009 ISBN 160 0552157007 Erisim tarihi 22 Ocak 2020 160 Attack on the 507th Maintenance Company web archive org 10 Agustos 2009 10 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 CNN com Lynch Military played up rescue too much Nov 7 2003 edition cnn com 11 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 The terror dream 160 fear and fantasy in post 9 11 America 1 bas Metropolitan Books ISBN 160 9780805086928 160 Stopping Blue on Blue web archive org 23 Ekim 2006 23 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 Key Marine Commander Is Removed No Explanation Given for Decision www globalsecurity org 26 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 160 Sipress Alan 5 April 2003 U S Forces Enter the Heart of Baghdad Washington Post 21 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2006 160 WRAP Clean clear pix of Saddam walkabout plus speech 3 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Nisan 2020 160 Thomas C Bruneau Florina Cristiana Matei 12 Kasim 2012 The Routledge Handbook of Civil Military Relations Routledge ss 160 139 140 ISBN 160 978 1 136 25320 1 15 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2015 160 During Operation Iraqi Freedom as many as 40 Abrams tanks were damaged by RPGs Most were repaired Battle Tanks Power in the Field Page 33 Enslow Publishers 2006 Russia denies Iraq secrets claim BBC News 25 Mart 2006 23 Aralik 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2006 160 Iraq Body Count A Dossier of Civilian Casualties in Iraq 2003 2005 9 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2007 160 Yamada Seiji Fawzi Mary C Smith Maskarinec Gregory G Farmer Paul E 2006 Casualties narrative and images of the war on Iraq International Journal of Health Services Planning Administration Evaluation 36 2 ss 160 401 415 doi 10 2190 6PXW LQ3B DWN6 XD97 ISSN 160 0020 7314 PMID 160 16878399 160 President s Remarks at the United Nations General Assembly 12 September 2002 26 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2011 160 ElBaradei Dr Mohamed 7 Mart 2003 Mission Possible Nuclear Weapons Inspections in Iraq IAEA 3 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2009 160 ElBaradei Dr Mohamed 14 Subat 2003 The Status of Nuclear Inspections in Iraq 14 February 2003 Update IAEA 20 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2011 160 Blix Hans ElBaradei Dr Mohamed 9 Subat 2003 Transcript of Hans Blix Feb 9 2003 press conference PDF IAEA 7 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2011 160 IAEA Media Advisory 2003 1003 IAEA 10 Mart 2003 23 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2011 160 Nichols John 6 Subat 2003 Media Miss War Dissent in Congress The Capital Times s 160 12A 28 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2009 160 Pitt William R War On Iraq What Team Bush Doesn t Want You to Know 2002 Context Books New York 978 1 893956 38 4 Wilson Joseph C 6 Temmuz 2003 What I Didn t Find in Africa The New York Times 7 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2007 160 Pincus Walter and R Jeffrey Smith Official s Key Report on Iraq is Faulted 2 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi The Washington Post Friday 9 February 2007 Page A01 Cook resigns from cabinet over Iraq the Guardian Ingilizce 17 Mart 2003 26 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2022 160 Excerpts Annan interview Ingilizce 16 Eylul 2004 1 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2022 160 U S Allies Dispute Annan on Iraq War washingtonpost com www washingtonpost com 8 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2022 160 Seventy Two Percent of Americans Support War Against Iraq Gallup 24 Mart 2003 23 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Temmuz 2018 160 Surveys reveal how we remember opposing the Iraq war but at the time we supported it The Independent 5 Haziran 2015 23 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Temmuz 2018 160 On 10th Anniversary 53 in U S See Iraq War as Mistake 7 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Nisan 2020 160 CNN International Bush We need to change our strategy in Iraq 12 Ocak 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2007 160 Chilcot raporunda Blair e sert elestiriler BBC Turkce 7 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Temmuz 2016 160 gtdIrak SavasiArkaplanKorfez Savasi 160 32 Cekic Guc 160 32 Irak ambargosu 160 32 Petrol Gida programi 160 32 Kitle imha silahlari 160 32 Nijer uranyum iddialari 160 32 BM GK Karar no 1441 160 32 Bush Aznar gizli gorusmesi 160 32 Savas karsiti protestolar 160 32 1 Mart tezkeresiTaraflarABD 160 32 George W Bush 160 32 Tommy Franks 160 32 David Petraeus Birlesik Krallik 160 32 Tony Blair Pesmergeler 160 32 Mesud Barzani 160 32 Celal Talabani Irak 160 32 Saddam HuseyinMuharebelerUm Kasr Muharebesi 160 32 Nasiriye Muharebesi 160 32 Necef Muharebesi 2003 160 32 Bagdat in isgali 160 32 I Felluce Muharebesi 160 32 Necef Muharebesi 2004 160 32 II Felluce Muharebesi 160 32 Irak DirenisiOlaylarBagdat Muzesi Olayi 160 32 Jessica Lynch Olayi 160 32 Ebu Gureyb Cezaevi iskenceleri 160 32 Mahmudiye tecavuz ve cinayetleri 160 32 Firdevs Meydani Olayi 160 32 Tarik Eyyub Olayi 160 32 2004 Irak KBR konvoyu pusu olayi 160 32 Guantanamo Kampi 160 32 Haifa Caddesi Olayi 160 32 Scott Helvenston Olayi 160 32 Nisur Meydani Olayi 160 32 Duelfer RaporuIsgal ve ic savasAcademi 160 32 KBR 160 32 Halliburton 160 32 Mehdi Ordusu 160 32 Irak Islam Ordusu 160 32 Mucahitler Ordusu 160 32 Bedir Orgutu 160 32 Naksibendi Ordusu 160 32 Irak el Kaidesi 160 32 Irak Islam Devleti 160 32 Irak Islam Yuksek Konseyi 160 32 Cokuluslu Guc 160 32 Gecici Koalisyon Yonetimi 160 32 Irak Dunya Mahkemesi gtdTerorizmle SavasCatismalarSurekli Ozgurluk OperasyonuAfganistan Savasi 2001 2021 Surekli Ozgurluk Operasyonu Filipinler Gurcistan Egitim ve Ekipman Programi Georgia Sustainment and Stability Surekli Ozgurluk Operasyonu Afrika Boynuzu Surekli Ozgurluk Operasyonu Trans Sahra Pakistan daki insansiz hava araci saldirilariDigerMagrip Isyani 2002 gunumuz Kuzey Kafkasya isyani Filipinler deki Moro isyani Irak Savasi Irak Isyani 2011 2013 Linda Nchi Operasyonu Veziristan Savasi Somali Savasi 2006 2009 2007 Lubnan catismasi Yemen deki el Kaide isyani Irak ve Sam Islam Devleti ne karsi yapilan askeri mudahaleler Dogal Kararlilik Operasyonu Suriye Ic Savasi Irak Ic Savasi 2013 2017 Ayrica bakinizEbu Gureyb Cezaevi iskenceleri Bagram Cezaevi iskenceleri Seytan ekseni Bush Doktrini Medeniyetler Catismasi Soguk Savas Savasci Statusunun Gozden Gecirilmesi Mahkemesi CIA gizli hapishaneleri Usame bin Ladin in olumu Gelistirilmis sorgulama teknikleri Guantanamo Kampi Iran Islam Devrimi Islamci terorizm Islamcilik Eagle Assist Harekati 11 Eylul saldirilari Terorizmi Destekleyen Devletler gtd11 Eylul saldirilariZaman tablosuPlanlanma 11 Eylul gunu yasananlar Dunya Ticaret Merkezi nin yikilmasi Saldirilarin ardindan Eylul de yasananlar Saldirilarin ardindan Ekim de yasananlar Saldirilarin ardindan Ekim sonrasi yasananlarKurbanlarKayiplarKacirilan ucaklarAmerican Airlines in 11 sefer sayili ucusu United Airlines in 175 sefer sayili ucusu American Airlines in 77 sefer sayili ucusu United Airlines in 93 sefer sayili ucusu Suphelenilen ucuslar Korean Air in 85 sefer sayili ucusu Delta Air Lines in 1989 sefer sayili ucusuOlaylar sonrasiSonuclari Kapanislar ve iptaller Tutuklamalar Iletisim 11 Eylul saldirilari sonrasi Ekonomik etkiler Sagliksal etkiler Havalimani guvenligi Tepkiler Komplo teorileri Rudy Giuliani Gerceklestirilemeyen saldirilarTepkilerAmerika Birlesik Devletleri hukumetinin tepkisi Amerika Birlesik Devletleri askeriyesinin tepkisi Terorizmle Savas Afganistan Savasi Veziristan Savasi Dunya Ticaret Merkezi ndeki arama kurtarma faaliyetleri Maddi yardimlar Destek Harekati Sari Kurdele Harekati Anma faaliyetleri Ulusal 11 Eylul Anit Muzesi Dunya Ticaret Merkezi Saglik ProgramiFaillerSorumluluk Nedenler Hava korsanlari 20 hava korsani YargilamalarHava korsanlariAmerican Airlines in 11 sefer sayili ucusu Muhammed Atta Satam es Sukami Vail es Sehri Velid es Sehri Abdulaziz el Omeri United Airlines in 175 sefer sayili ucusu Mervan es Sehhi Fayez Banihammad Muhand es Sehri Hamza el Gamdi Ahmed el Gamdi American Airlines in 77 sefer sayili ucusu Hani Hancur Halid el Mihdar Mecid Muked Navaf el Hazmi Salim el Hazmi United Airlines in 93 sefer sayili ucusu Ziyad Cerrah Ahmed en Nami Said el Gamdi Ahmed el Haznavi 20 hava korsani suphelileri Remzi bin es Seybe Muhammed el Kahtani Zacarias Moussaoui Musabib el Hamlan Zekeriya es Sabar Ammar el Beluci Velid bin Attas Halid el Zehrani Fevvaz el Nasimi Richard Reid Ebubekir el Azdi Abderraouf JdeySorusturmaU S Congressional Inquiry 28 Sayfa 11 Eylul saldirilari oncesinde saldirilara iliskin istihbarat 6 Agustos 2001 tarihli baskanin gunluk bilgilendirilmesi 9 11 Komisyonu Komisyon raporu Elestiriler PENTTBOMKulturel etkileriPopuler kulture etkileri Sarkilar Cizgi romanlar Kitaplar Cartoonists Remember 9 11 Eglence sektorune etkisi MizahDiger11 Eylul deki askeri faaliyetler Vatansever Gunu The Falling Man Turist genc Irak Savasi Twin Towers 2 gtdEl KaideLiderleriMevcutEymen ez Zevahiri Ebu Hayri el Misri Ebu Muhammed el Misri Seyfu l Adl Ebu Musab Abdulvedud Kasim er Rimi Ahmed Umar Asim Umar Yasin es SuriEskiUsame bin Ladin Ebu Yahya el Libi Halid Seyh Muhammed Anwar al Awlaki Samir Khan Yunus el Moritani Muhammed Atif Fazil Abdullah Muhammed Ebu Ferec el Libi Atiye Abdurrahman Ebu Lays el Libi Fehd el Kuso Ilyas Kesmiri Abdullah Said el Libi Usame el Kini Ahmed Salim Suveydan Ahmed Muhammed Hamid Ali Ebu Cihad el Misri Muhsin Musa Matvaliye Atva Midhat Mursi Said el Misri Hasan Gul Ebu Ubeyde el Bensiri Velid bin Attas Abdurrahim en Nesiri Ebu Musab es Suri Ebu Ali el Harisi Halid Habib Abdulhadi el Iraki Ebu Cihad en Nubi Ebu Hafs el Moritani Suleyman Ebu Geyt Ebu Enes al Libi Ebu Muhammed el Cevlani Ebu Musab ez Zerkavi Ebu Eyyub el Misri Ebu Omer el Bagdadi Ebu Bekir el Bagdadi Omer el Faruk Ahmed Abdi Godani Adnan Sukricuma Adam Yahiye Gadahn Haris bin Gazi en Nazari Ibrahim er Rubeys Nasir el Ansi Nasir el Vuheysi Muhsin el Fazli Ebu el KassamSaldirilari1992 Yemen deki otel saldirilari 1993 Dunya Ticaret Merkezi saldirisi El Huber Kuleleri saldirisi iddia 1998 Amerika Birlesik Devletleri buyukelcilikleri saldirilari 2000 milenyum saldirilari plani gerceklesmedi USS Cole saldirisi 11 Eylul saldirilari El Griba sinagogu saldirisi Feyleke saldirilari 2002 Bali saldirilari 2002 Mombasa saldirilari 2003 Hur ve Kabul Edilmis Masonlar Buyuk Locasi saldirisi 2003 Riyad saldirilari 2003 Kazablanka saldirilari 2003 Marriott Hotel saldirilari 2003 Istanbul saldirilari 2004 el Huber katliami 7 Temmuz 2005 Londra saldirilari 21 Temmuz 2005 Londra saldirilari 2005 Bali saldirilari 2005 Amman saldirilari 2005 Hanekin saldirilari 2006 el Askeri Camii saldirisi Kasim 2006 Medine es Sadr saldirilari 11 Nisan 2007 Cezayir saldirilari 2007 el Askeri Camii saldirisi 2007 Yezidi topluluklari saldirilari 2008 Kerbela saldirisi 2008 Danimarka nin Islamabad elciligi saldirisi Vanat Muharebesi Northwest Airlines in 253 sayili ucusuna saldiri girisimi Chapman Ussu saldirisi 2010 Pune saldirisi Ayn Emnas rehine krizi 2012 San a saldirisi 2012 Bingazi saldirisi In Amenas rehine krizi Westgate alisveris merkezi saldirisi Charlie Hebdo saldirisi Garissa Universitesi saldirisi 2015 Bamako otel saldirisi 2016 Ouagadougou saldirilari 2016 Grand Bassam saldirisiSavaslariSovyetler Birligi nin Afganistan a mudahalesi Belucistan Catismasi Afganistan Ic Savasi 1989 1992 Afganistan Ic Savasi 1992 1996 Afganistan Ic Savasi 1996 2001 Afganistan Savasi 2001 2021 Irak Savasi Somali Ic Savasi Veziristan Savasi insansiz hava araci saldirilari Magrip Isyani 2002 gunumuz Suriye Ic Savasi Isyancilar arasindaki catismalar Afganistan Savasi 2015 gunumuz Yemen Ic Savasi Yemen deki el Kaide ayaklanmasi Yemen deki Husi ayaklanmasiBagli gruplarAbdullah Azzam Tugaylari Arap Yarimadasi el Kaidesi Bosna Hersek el Kaidesi Ebu Hafsa el Misri Tugaylari El Kaide Kurt Taburlari El Murabitun El Nusra Cephesi Hurras el Din 2012 2016 Es Sebab Hint Altkitasi el Kaidesi Horasan Grubu Irak el Kaidesi 2004 2006 Irak Islam Devleti 2006 2013 Irak ve Sam Islam Devleti 2013 2014 Magrip el Kaidesi Misir Islam Cihadi Mucahit Sura Meclisi 2006 Sina Yarimadasi el Kaidesi Tanzim Kaide el Cihad Tevhidu l Cihad Turkiye yapilanmasiMedyaEl Kaide El Kitabi En Neda Es Sahab Usame bin Ladin in fetvasi Inspire El Hansa Kuala Lumpur el Kaide Zirvesi Vahsetin Yonetimi Savut el Cihad Uluslararasi Hayirseverler Vakfi Kaide el Cihad Kuresel Islami Medya CephesiVideo ve sesUsame bin Ladin in ses kayitlari ve videolari Eymen ez Zevahiri nin ses kayitlari ve videolariDigerCIA destegi iddialari gtdIrak ve Sam Islam DevletiLiderleriMevcutEbu Hafs el Hasimi el Kureysi Ebu Ahmed el Elvani Ebu Fatima el CaheysiEskiEbu el Huseyin el Huseyni el Kureysi Ebu el Hasan el Hasimi el Kureysi Ebu Bekir el Bagdadi Ebu Ibrahim el Hasimi el Kureysi Haci Bekir Ebu Abdurrahman el Bilavi Ebu Eymen el Iraki Abdurrauf Aliza Ebu Seyyaf el Iraki Ali Avni el Harzi Ebu Oner et Tunusi Ebu Muslim et Turkmeni Cihatci John Ebu Nabil el Enbari Ebu Ali el Enbari Ebu Vahib Ebu Omer es Sisani Ebu Muhammed el Adnani Ebu Muhammed es Simali Gulmurad HalimovGecmisiTevhit ve Cihat Cemaati 1999 2004 Irak el Kaidesi 2004 06 Mucahit Sura Meclisi 2006 Irak Islam Devleti 2006 13 Irak ve Sam Islam Devleti 2013 14 Islam Devleti 2014 gunumuz Zaman cizelgesi2013 2014 2015 2016Uluslararasi subeleriLibya eyaleti Horasan eyaleti Turkiye eyaleti Sina eyaleti Kafkasya eyaleti Yemen eyaleti Boko Haram Bati Afrika Cund el Hilafet Cezayir SavaslariTerorizmle Savas Irak Savasi Irak Direnisi Mezhepci catismalar Irak Isyani 2011 2014 Irak Ic Savasi 2014 gunumuz Suriye Ic Savasi Sicramalari Lubnan daki sicramalari Isyancilar arasi catismalar Sina Ayaklanmasi Ikinci Libya Ic Savasi Veziristan Savasi Afganistan Savasi 2015 gunumuz Moro Isyani Yemen deki el Kaide ayaklanmasi Yemen Ic Savasi Boko Haram ayaklanmasi Irak ve Sam Islam Devleti ne karsi yapilan askeri mudahaleler Koalisyon guclerinin Irak a askeri mudahalesi Koalisyon guclerinin Suriye ye askeri mudahalesi Turkiye nin Suriye ye askeri mudahalesi Rusya nin Suriye ye askeri mudahalesiMuharebeleriFelluce Muharebesi 2014 Musul Muharebesi 2014 Selahaddin catismalari Tikrit Muharebesi 2014 Kobani Kusatmasi Sengal Katliami Derne catismalari 2014 16 Beyci Muharebesi Ekim Aralik 2014 Ramadi Muharebesi 2014 15 Deyrizor Taarruzu Aralik 2014 Beyci Muharebesi 2014 2015 Sengal Taarruzu 2014 Nevfaliye Muharebesi Misir in Libya daki hava saldirilari 2015 Nijer naskini Dogu el Haseke Taarruzu Tikrit Muharebesi 2015 Sirte Muharebesi 2015 Hama ve Humus Taarruzu Sirrin Muharebesi Mart Nisan 2015 Yermuk Kampi Muharebesi 2015 El Kerme Taarruzu Kalemun Taarruzu 2014 Bati Haseke Taarruzu Palmira Taarruzu Haseke Taarruzu Mayis Haziran 2015 Tel Abyad Taarruzu Sirrin Muharebesi Haziran Temmuz 2015 El Haseke Muharebesi Haziran Agustos 2015 Haziran 2015 Kobani saldirisi Palmira Taarruzu Ramadi Muharebesi 2015 2016 El Karyeteyn Muharebesi 2015 Halep Taarruzu 2015 El Hol Taarruzu Humus Taarruzu Kasim Aralik 2015 Sengal Taarruzu Kasim 2015 Dogu Halep Taarruzu 2015 2016 Ninova Ovalari Taarrizi Tesrin Baraji Taarruzu Deyrizor Taarruzu Ocak 2016 Turkiye ye roket saldirilari 2016 Felluce Kusatmasi 2016 Ben Gerdan Muharebesi Asriye Rakka Taarruzu Subat Mart 2016 Habur un Gazabi Harekati Hanasir Taarruzu 2016 El Karyeteyn Muharebesi Mart Nisan 2016 Kuzey Halep Taarruzu Mart Haziran 2016 Palmira Taarruzu Mart 2016 Kuzey Halep Taarruzu Mart Haziran 2016 Hit Taarruzu Sirte Muharebesi 2016 Er Rutbe Taarruzu Kuzey Rakka Taarruzu Mayis 2016 Felluce Muharebesi 2016 Menbic Taarruzu Asriye Rakka Taarruzu Haziran 2016 Ebu Kemal Taarruzu Cobanbey Muharebesi Kuzey El Bab operasyonu Bati el Bab Taarruzu Eylul 2016 Dabik Tarruzu Musul Muharebesi 2016 17 Bati el Bab Taarruzu Ekim Kasim 2016 Firat Kalkani Harekati El Bab Savasi Rakka Operasyonu 2016 2017 Palmira Taarruzu Aralik 2016 Telafer Muharebesi 2017 Deyrizor catismalari 2017 2019 Haseke Catismasi 2022 Saldirilari2014Belcika Yahudi Muzesi saldirisi Saint Jean sur Richelieu saldirisi Parliament Hill saldirilari2015Porte de Vincennes rehine krizi Libya daki Kiptilerin kacirilmalari ve baslarinin kesilmeleri Corinthia Hotel saldirisi El Kubbe saldirisi Bardo Ulusal Muzesi saldirisi Sana a saldirilari Celalabad saldirisi Curtis Culwell Center saldirisi Katif ve ed Dammam saldirilari 26 Haziran 2015 Islamci saldirilar Kobani katliami Saint Quentin Fallavier saldirisi Kuveyt saldirisi Susa saldirilari Han Bani Saad saldirisi Suruc saldirisi Bagdat saldirisi Agustos Ankara Gari Saldirisi Metrojet Airlines in 9268 sefer sayili ucusu Beyrut saldirilari Paris saldirilari Kasim Tunus saldirisi Kamisli saldirilari Yeni Yil saldiri girisimleri2016Zliten saldirisi Hurgada saldirisi Sultanahmet saldirisi Cakarta saldirilari Ramadi saldirisi Seyyide Zeyneb saldirisi Ocak Musul katliami Humus saldirilari Subat Seyyide Zeyneb saldirilari Subat Bagdat saldirilari Subat Istanbul saldirisi Mart Bruksel saldirilari Aden saldirisi El Asriye saldirisi Bagdat saldirisi Nisan Semave saldirisi Gaziantep saldirisi Mayis Bagdat saldirisi 11 Mayis Real Madrid taraftar kulubu katliamlari Taci saldirisi El Mukelle saldirilari Mayis Bagdat saldirilari 17 Mayis Ceble ve Tartus saldirilari Yemen saldirilari 23 Mayis Aktobe saldirilari Magnanville bicakli saldirisi El Mukelle saldirilari Haziran Movida Bar saldirisi Ataturk Havalimani saldirisi Dakka saldirisi Bagdat saldirilari Temmuz Muhammed bin Ali al Hadi Anit Mezari saldirisi Wurzburg tren saldirisi Kabil saldirisi Temmuz Ansbach saldirisi Normandiya kilise saldirisi Kamisli saldirilari Charleroi saldirisi Ketta saldirisi Aden saldirisi Agustos Suriye saldirilari Eylul Bagdat saldirilari Eylul Bagdat saldirilari Ekim Gaziantep saldirilari Ekim Hamam el Alil katliami Huzdar saldirisi Samarinda saldirisi Kabil saldirisi Kasim El Hille saldirisi Aziz Petrus ve Aziz Pavlus Kilisesi saldirisi Fethi Sahin ve Sefter Tas in yakilmasi2017Istanbul gece kulubu saldirisi Bagdat saldirilari Tahran saldirilari20182018 Ahvaz saldirisi20222022 Siraz saldirisi20232023 Siraz saldirisi2024Kerman bombalamalari Istanbul Santa Maria Kilisesi saldirisi Krasnogorsk saldirisiUygulamalarEkonomi Petrol uretimi ve kacakciligi Ideoloji Insan haklari Hristiyanlarin kirimi Siilerin kirimi Yezidi soykirimi Turkmenlerin soykirimi Esirlerin oldurulmesi Kafa keserek infazlari Kulturel mirasin yok edilmesiToplumAmak Uyeler Bruksel hucresi Toprak talepleri Yabanci savascilarDigerIran ve Irak ve Sam Islam Devleti Birlesik Krallik ve Irak ve Sam Islam Devleti Irak ve Sam Islam Devleti sebebiyle yasanan isim degisiklikleri Irak ve Sam Islam Devleti nin Amerikan medyasindaki yansimalari gtdAmerika Birlesik Devletleri Silahli KuvvetleriOrganizasyonHizmet daireleriSavunma Bakanligi Kara Kuvvetleri Deniz Kuvvetleri Hava Kuvvetleri Ic Guvenlik Bakanligi Sahil GuvenlikBranslarGenelkurmay Baskanligi Kara Kuvvetleri Deniz Piyade Kolordusu Deniz Kuvvetleri Hava Kuvvetleri Sahil Guvenlik Uzay KuvvetleriSivil yardimcilarAskeri Yardimci Radyo Sistemi Ticari Denizcilik Sivil Hava Devriyesi Sahil Guvenlik YardimcilariMusterek Muharip KomutanligiAfrika Merkez Avrupa Hint Pasifik Kuzey Guney Siber Ozel Harekatlar Stratejik Ulastirma UzayTarihce1812 Savasi Kosova Savasi II Afyon Savasi Amerikan Bagimsizlik Savasi Amerikan Ic Savasi Apaci Savaslari Arikara Savasi Banok Savasi Boxer Ayaklanmasi Kayuse Savasi Birinci Berberi Savasi Ikinci Berberi Savasi Bosna Savasi Kararli Guc Harekati I Dunya Savasi II Dunya Savasi Filipin Amerikan Savasi Ispanyol Amerikan Savasi Kara Sahin Savasi Kore Savasi Korfez Savasi Irak Savasi Libya Ic Savasi Lubnan Ic Savasi Meksika Amerika Savasi Meksika Devrimi NATO nun Yugoslavya yi bombalamasi Panama isgali Pearl Harbor Saldirisi Soguk Savas Somali Ic Savasi Safak Yolculugu Operasyonu Vietnam Savasi Wounded Knee Katliami Terorizmle Savas gtdIrak konulariTarihKronolojiObeyd kulturu Hassuna kulturu Halaf kulturu Halaf Obeyd Gecis donemi Samarra kulturu Uruk donemi Cemdet Nasr donemi Sumerler Subartu Akad Imparatorlugu Sumer Guti Hanedani Neo Sumer Imparatorlugu Isin Larsa donemi Birinci Babil Hanedani Erken Asur donemi Eski Asur donemi Orta Asur Imparatorlugu Kassitler Simurrum kulturu Babil Asurlular Yeni Asur Imparatorlugu Yeni Babil Imparatorlugu Babil in Dususu Ahamenis Asuru Selefki Babili Part Babili Sassani Asoristani638 1958Muslumanlarin Mezopotamya yi fethi Emeviler Abbasiler Buveyhiler Karakoyunlular Akkoyunlular Safeviler Mezopotamya Memluk Hanedani Osmanli Irak i Mezopotamya Mandasi Irak Mandasi Irak Kralligi Krallar Arap FederasyonuCumhuriyet1958 1968 1968 2003 2003 2011 2011 gunumuz Arap Sosyalist Baas Partisi Irak Bolgesi Ulusal Komutanlik Saddam Huseyin Irak Kurt catismasi 1974 75 Sattularap catismasi 1977 Irak ta Sii ayaklanmasi 1979 1980 Irak ta Sii ayaklanmasi Kitle imha silahlari Irak Iran Savasi Opera Operasyonu Kuveyt in Isgali Korfez Savasi 1991 ayaklanmalari Irak ambargosu Irak Savasi ABD istilasi Irak Direnisi ABD askerlerinin cekilmesi Isyan 2011 2013 Ic Savas 2014 2017 Musul Muharebesi Isyan 2019 2021 protestolari 2021 2022 Irak siyasi kriziCografyaFav yarimadasi Yukari Mezopotamya Asagi Mezopotamya Sinirlar Firat Nehri Hemrin Daglari Goller Adalar Mezopotamya Mezopotamya Batakliklari Basra Korfezi Yerler Sattularap Suriye Colu Dicle Nehri Um Kasr Zagros Daglari Canli turleri Sincar DaglariSiyasetIdari bolgeler Anayasa Temsilciler Meclisi yasama organi Secimler Dis yardim Dis iliskiler Hukumet Bakanlar Kurulu Cumhurbaskanligi Konseyi Cumhurbaskani Liste Basbakan Liste Insan haklari Saddam oncesi Irak ta Saddam donemi Irak ta Istila sonrasi Irak ta ISID kontrolundeki bolgede LGBT Din ozgurlugu Kadin haklari Hukuk Askeriye Polis Siyasi partiler Yargi Savaslar ve catismalarEkonomiBankalar Merkez Bankasi Sirketler Yolsuzluk Dinar para birimi Altyapi Yabanci yatirim Petrol endustrisi Petrol rezervleri Menkul Kiymetler Borsasi Telekomunikasyon Ulasim Havayollari Demiryollari TurizmToplumDemografiIraklilar Diller Mezopotamya Arapcasi Aramice Kurtce Irak Turkmencesi Farsca Azinliklar Ermeniler Suryaniler Cerkesler Kurtler Sabiiler Bataklik Araplari Farslar Solluba Irak Turkmenleri Yahudiler Din Islam Hristiyanlik Sabiilik Yezidiler DinsizlikGenelSanat Sinema Mutfak Kultur Edebiyat Egitim Saglik Medya Televizyon Muzik Sigara Spor Isgal evi Resmi tatiller Mezopotamya bahar senligi Akitu Sabii Yeni YiliKategori Commons gtdSoguk Savas sonrasi Asya da catismalarGuney AsyaHindistanKesmir Sorunu 1947 gunumuz 2013 Hindistan Pakistan sinir catismalari 2014 2015 Hindistan Pakistan sinir catismalari 2016 2018 Hindistan Pakistan sinir catismalari Kargil Savasi 1999 Kesmir Isyani 1989 gunumuz Kuzeydogu Hindistan Isyani 1964 gunumuz Naksalit Maoist Isyani 1967 gunumuz Hindistan daki dini siddet Pencap Isyani 1981 1995 PakistanAfganistan Pakistan sinir catismalari Kesmir Sorunu 1947 gunumuz 2013 Hindistan Pakistan sinir catismalari 2014 2015 Hindistan Pakistan sinir catismalari 2016 2018 Hindistan Pakistan sinir catismalari Kargil Savasi 1999 Kesmir Isyani 1989 gunumuz Belucistan Catismasi 2004 gunumuz Veziristan Savasi 2004 gunumuz Sind Isyani 2010 gunumuz Sri LankaJVP ayaklanmasi 1971 Sri Lanka Ic Savasi 1983 2009 JVP ayaklanmasi 1987 1989 Digerleri2011 2013 Maldivler siyasi krizi Nepal Ic Savasi 1996 2006 Operation All Clear 2003 2004 Dogu AsyaCinUcuncu Tayvan Bogazi Krizi 1996 Uygur Sorunu 1960 lar gunumuz 2008 Tibet huzursuzlugu 2008 Kore Kuzey ve Guney Kore Sorunu Deniz siniri olaylari 1994 Kuzey Kore nukleer krizi 2017 2018 kriziTayvanTayvan Bogazi Krizi 1996 Guneydogu AsyaKambocyaKambocya Tayland sinir anlasmazligi 2008 2011 EndonezyaPapua catismasi 1969 gunumuz Dogu Timor catismalari Endonezya isgali 1975 1999 1999 krizi Ace Ayaklanmasi 1976 2005 Dogu Endonezya Mucahitleri isyani 2015 gunumuz MyanmarMyanmar ic catismasi 1948 gunumuz Karen catismasi Kacin catismasi Arakan Isyani Ic savas 2021 gunumuz TaylandGuney Tayland catismalari 2004 gunumuz Kambocya Tayland sinir anlasmazligi 2008 2011 Dogu TimorDogu Timor catismalari Endonezya isgali 1975 1999 1999 krizi 2006 kriziDigerlerLaos Isyani 1975 2008 Filipinler ic catismasi 1969 gunumuz Komunist Moro Vietnam a karsi FULRO isyani 1964 1992 Orta AsyaAfganistanAfganistan Pakistan sinir catismalari Afganistan Savaslari 1989 1992 1992 1996 1996 2001 2001 2021 Afganistan da cumhuriyetci isyanKazakistan2020 Dungan Kazak etnik catismalariKirgizistan1990 Os olaylari 2010 Kirgizistan Devrimi 2010 Guney Kirgizistan olaylariTacikistanTacikistan Ic Savasi 1992 1997 Tacikistan Isyani 2010 2015 OzbekistanFergana Olaylari 1989 Andican olaylari 2005 Bati AsyaAzerbaycanDaglik Karabag sorunu 1988 2023 1988 1994 Savasi 2016 Savasi 2020 Savasi Eylul 2023 catismalariBahreynBahreyn Ayaklanmasi 2011 IranIran da Kurt ayrilikciligi KDPI Isyani 1989 1996 Iran PJAK catismasi 2004 2011 Bati Iran catismalari 2016 gunumuz Huzistan da Arap ayrilikciligi 1922 gunumuz Iran Suudi Arabistan vekalet savaslari 1979 gunumuz Katif catismasi Iran Israil 1985 gunumuz Guney Lubnan 1985 2000 2006 Lubnan Savasi Suriye arenasi 2012 gunumuz Sistan ve Belucistan Isyani 2004 gunumuz IrakIrak Kurt 1918 2003 Kurt Ic Savasi 1994 1997 Irak catismasi Islamci isyan 2001 2003 Irak Savasi 2003 2011 Irak Isyani 2011 2013 Irak Ic Savasi 2013 2017 ISID isyani 2017 gunumuz IsrailIsrail Filistin 1948 gunumuz Ikinci Intifada 2000 2005 Gazze Israil 2006 gunumuz Iran Israil 1985 gunumuz Suriye arenasi 2012 gunumuz LubnanGuney Lubnan catismasi 1985 2000 2006 Lubnan Savasi 2008 Lubnan catismasiFilistinIsrail Filistin 1948 gunumuz Ikinci Intifada 2000 2005 Gazze Israil 2006 gunumuz Fetih Hamas catismasi 2006 gunumuz Suudi ArabistanIran Suudi Arabistan vekalet savaslari 1979 gunumuz Katif catismasi 2019 2023 Basra Korfezi kriziSuriyeSuriye Ic Savasi 2011 gunumuz Bolgesel sicramaTurkiyeDHKP C catismasi 1990 gunumuz Turkiye PKK catismasi 1978 gunumuz Turkiye ISID catismasi 2013 gunumuz YemenIc Savas 1994 El Kaide 1998 gunumuz Husi 2004 2014 Guney Yemen 2009 gunumuz Yemen Krizi 2011 gunumuz Husi Darbesi 2014 2015 Ic Savas 2014 gunumuz Kitalararasi catismaSina Ayaklanmasi 2011 gunumuz Ilgili konularTerorizmle Savas Dogal Kararlilik Operasyonu Arap Bahari Arap Kisi Renkli devrimler Otorite kontroluBNE XX552034 BNF cb144641675 data GND 4731075 3 LCCN sh2003003059 NARA 10664837 NDL 00968613 NKC ph200819 NLI 987007542246405171 https tr wikipedia org w index php title Irak Savasi amp oldid 36043990 sayfasindan alinmistir Kategori Irak SavasiGizli kategoriler Webarsiv sablonu wayback baglantilariOlu dis baglantilari olan maddelerYalin URL kaynakli tum maddelerYalin URL kaynakli maddeler Ekim 2023BNE tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleriBNF tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleriGND tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleriLCCN tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleriNARA tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleriNDL tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleriNKC tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleriNLI tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleri