Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Talışlar veya Talişler (Talışça: Tolışon), Azerbaycan Cumhuriyeti'nin güneydoğu rayonları Lenkeran, Astara, Masallı ve Lerik), Baküde ve İran'ın kuzeydoğu eyaletleri Gilan ve Erdebil'de yaşayan İrani bir halktır.
Tolışon • تالشان | |
|---|---|
 İran'da Talışlar (1933) | |
| Toplam nüfus | |
y. 912.000 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
 İran | 300.000 – 400.000 |
 Azerbaycan | 200.000 – 300.000 |
 Rusya | 2529 (2010) |
| Diller | |
| Din | |
| İlgili etnik gruplar | |
| Diğer İran halkları | |
Azerbaycanda sadece Astara ilinde sünni talışlar yaşamaktadır. İranda sünni talış nüfusu Azerbaycana kıyasla daha fazladır.
Talışca bazı kelimeler ve anlamları:
| Türkçe | Talışça | Zazaca | Kurmanci (Kürt) |
|---|---|---|---|
| ben | az-mı | ez-mı | ez-mın |
| sen | tı | tı-to | tu-te |
| o | əv-əva | ya-o=yi-yê | ev-vi-vê |
| biz | əmə | ma | em-me |
| siz | şımə | şıma | hun-we |
| onlar | əvon | ê | ev-evan |
| sevmek | piə | hes kerden | hez kırın |
| yumurta | moğne-üyə | hak | hêk |
| ekmek | nün | nan | nan |
| ev | kə | çê-keye-ban | mal, ban |
| zemin | zəmin | erd | zemin-erd |
Talışların büyük ataları irani bir kabile olan Kadusiler olarak kabul edilir. Bu varsayımda bulunmanın tek nedeni, Talışların şimdi Kadusi kabilesinin yaşadığı bölgenin bir bölümünde yaşıyor olmalarıdır.
Tarih
Eski zamanlarda, Kadusiler burada yaşıyordu (antik Yunanca Καδούσιοι, Kadoúsioi, Lat. Cadusii) - komşularıyla sürekli savaş içinde olan güçlü bir İskit kabilesi kadusiler, Hazar Denizi'nin batı tarafında, Aras'ın güneyinde, Medianın eyaleti Atropatena'da (modern İran Azerbaycanı ve Gilan bölgesinde) yaşadı.savaşcı bir kabile olup kısa bir kılıç veya mızrak kullanırken; Heredota göre onlar mükemmel dart atıcılarıydılar dağlık yerlerde atlılar yerine savaşırlardı.
Kültür
Safevilerin Taliş'teki Şii dini propagandası kampanyası, bölgenin dağlık ve uzak konumu nedeniyle yarım kaldı. Bu nedenle İran ve Azerbaycan Cumhuriyeti'ndeki Talişlerin önemli bir kısmı Sünni İslam'a mensuptur. Taliş'in İran kısmındaki Talışların çoğunluğu Sünni ve Nakşibendi tarikatına mensuptur. Öte yandan, yaklaşık yirmi dört dağ köyü hariç, Taliş'in Azerbaycan kısmındaki Talışlıların çoğunluğu Şii'dir.
Hem İran hem de Azerbaycan'daki Talişlerin kendine özgü bir İran kimliğine sahip olmalarına rağmen Azerbaycan'daki önemi oldukça büyüktür. Azerbaycan'daki kimlikleri İranlılar ile Türkler arasındaki çatışma üzerine kuruludur.
Azerbaycan adına sürekli olarak sadakatsiz muameleye maruz kalmaları sonucunda güçlü bir öz kimlik duygusu geliştirdiler.Azerbaycan'da Talişlilerin İran kimliğinin gelişmesinin ana itici güçlerinden biri, Sovyet döneminden sonra ülkede Pan-Türkist ideolojinin yükselişiydi. Azerbaycan'da Talışi kimliği son birkaç on yılda önemli ölçüde arttı. Talış-Muğan Özerk Cumhuriyeti kaldırıldıktan sonra bile Azerbaycan'daki ve Rusya diasporasındaki Talışlılar bağımsız bir Talış devletinin kurulabileceği ihtimaline sıkı sıkıya inanıyorlar.
Kaynakça
- ^ "Впн-2010". 2 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2020.
- ^ Minahan, James. religion of majority of Talysh: One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups, Greenwood, 2000, , , p.674.
- ^ Clifton/Deckinga/Lucht/Tiessen (2005), "Sociolinguistic Situation of the Talysh in Azerbaijan 20 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". SIL Electronic Survey Reports 2005. p. 5
- ^ "The Unreached Peoples Prayer Profiles". Kcm.co.kr. 3 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2019.
- ^ Minahan, James B. (30 Temmuz 2000). One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups. Greenwood Press. s. 673. ISBN . 15 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2014.
- ^ a b Yıldız, Muharrem (2006). Dünden Bugüne Kafkasya. Yitik Hazine Yayınları. s. 59. ISBN . 15 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2014.
- ^ Shoup, John A. (Ekim 2011). Ethnic groups of Africa and the Middle East. Greenwood Press. s. 283. ISBN . 15 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2014.
- ^ Douglas Jackson, W. A. (Haziran 1970). "Russian Land, Soviet People: A Geographical Approach to the U.S.S.R. By James S. Gregory. New York: Pegasus, 1968. 947 pp. $15.00." Slavic Review. 29 (2): 345-346. doi:10.2307/2493421. ISSN 0037-6779.
- ^ Madatli, E. (1 Aralık 2016). "Issues of Formation of the Azerbaijan People, its Language and Culture in Iranian Historiography". Problems of World History (2): 219-230. doi:10.46869/2707-6776-2016-2-13. ISSN 2707-6776.
- ^ a b Borjian, Habib; Asatrian, Garnik (2005). "Talish and the Talishis (The State of Research)". Iran and the Caucasus. 9 (1): 43-72. doi:10.1163/1573384054068169. ISSN 1609-8498.
- ^ . Encyclopaedia Iranica Online. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ Хохлов, А.Н. (9 Ocak 2019). "TVER, TVER REGION AND NEIGHBOUR TERRITORIES IN THE MIDDLE AGES ISSUE 11". Тверь, тверская земля и сопредельные территории в эпоху средневековья. Crossref. doi:10.25681/iaras.2018.978-5-9906508-3-1.
- ^ Asatrian, Garnik; Borjian, Habib (2005). "Talish and the Talishis (The State of Research)". Iran and the Caucasus. Brill. 9 (1): 43–72.
- ^ a b Arakelova, Victoria (30 Kasım 2022). "The Talishis on Opposite Banks of the Araxes River: Identity Issues". Iran and the Caucasus. 26 (4): 407-417. doi:10.1163/1573384X-20220406. ISSN 1609-8498. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Eylül 2023.
- ^ Ter-Abrahamian, Hrant (2005). "On the Formation of the National Identity of the Talishis in Azerbaijan Republic". Iran and the Caucasus. Brill. 9 (1): 121–144.
 | Etnik grup ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Talislar veya Talisler Talisca Tolison Azerbaycan Cumhuriyeti nin guneydogu rayonlari Lenkeran Astara Masalli ve Lerik Bakude ve Iran in kuzeydogu eyaletleri Gilan ve Erdebil de yasayan Irani bir halktir TalislarTolison تالشانIran da Talislar 1933 Toplam nufusy 912 000Onemli nufusa sahip bolgelerIran300 000 400 000Azerbaycan200 000 300 000Rusya2529 2010 DillerTaliscaDinIslam Agirlikli olarak Sii azinlik olarak Sunni Ilgili etnik gruplarDiger Iran halklari Azerbaycanda sadece Astara ilinde sunni talislar yasamaktadir Iranda sunni talis nufusu Azerbaycana kiyasla daha fazladir Talisca bazi kelimeler ve anlamlari Turkce Talisca Zazaca Kurmanci Kurt ben az mi ez mi ez minsen ti ti to tu teo ev eva ya o yi ye ev vi vebiz eme ma em mesiz sime sima hun weonlar evon e ev evansevmek pie hes kerden hez kirinyumurta mogne uye hak hekekmek nun nan nanev ke ce keye ban mal banzemin zemin erd zemin erd Talislarin buyuk atalari irani bir kabile olan Kadusiler olarak kabul edilir Bu varsayimda bulunmanin tek nedeni Talislarin simdi Kadusi kabilesinin yasadigi bolgenin bir bolumunde yasiyor olmalaridir TarihEski zamanlarda Kadusiler burada yasiyordu antik Yunanca Kadoysioi Kadousioi Lat Cadusii komsulariyla surekli savas icinde olan guclu bir Iskit kabilesi kadusiler Hazar Denizi nin bati tarafinda Aras in guneyinde Medianin eyaleti Atropatena da modern Iran Azerbaycani ve Gilan bolgesinde yasadi savasci bir kabile olup kisa bir kilic veya mizrak kullanirken Heredota gore onlar mukemmel dart aticilariydilar daglik yerlerde atlilar yerine savasirlardi KulturSafevilerin Talis teki Sii dini propagandasi kampanyasi bolgenin daglik ve uzak konumu nedeniyle yarim kaldi Bu nedenle Iran ve Azerbaycan Cumhuriyeti ndeki Talislerin onemli bir kismi Sunni Islam a mensuptur Talis in Iran kismindaki Talislarin cogunlugu Sunni ve Naksibendi tarikatina mensuptur Ote yandan yaklasik yirmi dort dag koyu haric Talis in Azerbaycan kismindaki Talislilarin cogunlugu Sii dir Hem Iran hem de Azerbaycan daki Talislerin kendine ozgu bir Iran kimligine sahip olmalarina ragmen Azerbaycan daki onemi oldukca buyuktur Azerbaycan daki kimlikleri Iranlilar ile Turkler arasindaki catisma uzerine kuruludur Azerbaycan adina surekli olarak sadakatsiz muameleye maruz kalmalari sonucunda guclu bir oz kimlik duygusu gelistirdiler Azerbaycan da Talislilerin Iran kimliginin gelismesinin ana itici guclerinden biri Sovyet doneminden sonra ulkede Pan Turkist ideolojinin yukselisiydi Azerbaycan da Talisi kimligi son birkac on yilda onemli olcude artti Talis Mugan Ozerk Cumhuriyeti kaldirildiktan sonra bile Azerbaycan daki ve Rusya diasporasindaki Talislilar bagimsiz bir Talis devletinin kurulabilecegi ihtimaline siki sikiya inaniyorlar Kaynakca Vpn 2010 2 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Temmuz 2020 Minahan James religion of majority of Talysh One Europe Many Nations A Historical Dictionary of European National Groups Greenwood 2000 0 313 30984 1 978 0 313 30984 7 p 674 Clifton Deckinga Lucht Tiessen 2005 Sociolinguistic Situation of the Talysh in Azerbaijan 20 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde SIL Electronic Survey Reports 2005 p 5 The Unreached Peoples Prayer Profiles Kcm co kr 3 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2019 Minahan James B 30 Temmuz 2000 One Europe Many Nations A Historical Dictionary of European National Groups Greenwood Press s 673 ISBN 9780313309847 15 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2014 a b Yildiz Muharrem 2006 Dunden Bugune Kafkasya Yitik Hazine Yayinlari s 59 ISBN 9789750036873 15 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2014 Shoup John A Ekim 2011 Ethnic groups of Africa and the Middle East Greenwood Press s 283 ISBN 9781598843620 15 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2014 Douglas Jackson W A Haziran 1970 Russian Land Soviet People A Geographical Approach to the U S S R By James S Gregory New York Pegasus 1968 947 pp 15 00 Slavic Review 29 2 345 346 doi 10 2307 2493421 ISSN 0037 6779 Madatli E 1 Aralik 2016 Issues of Formation of the Azerbaijan People its Language and Culture in Iranian Historiography Problems of World History 2 219 230 doi 10 46869 2707 6776 2016 2 13 ISSN 2707 6776 a b Borjian Habib Asatrian Garnik 2005 Talish and the Talishis The State of Research Iran and the Caucasus 9 1 43 72 doi 10 1163 1573384054068169 ISSN 1609 8498 Encyclopaedia Iranica Online 14 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2021 Hohlov A N 9 Ocak 2019 TVER TVER REGION AND NEIGHBOUR TERRITORIES IN THE MIDDLE AGES ISSUE 11 Tver tverskaya zemlya i sopredelnye territorii v epohu srednevekovya Crossref doi 10 25681 iaras 2018 978 5 9906508 3 1 Asatrian Garnik Borjian Habib 2005 Talish and the Talishis The State of Research Iran and the Caucasus Brill 9 1 43 72 a b Arakelova Victoria 30 Kasim 2022 The Talishis on Opposite Banks of the Araxes River Identity Issues Iran and the Caucasus 26 4 407 417 doi 10 1163 1573384X 20220406 ISSN 1609 8498 7 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Eylul 2023 Ter Abrahamian Hrant 2005 On the Formation of the National Identity of the Talishis in Azerbaijan Republic Iran and the Caucasus Brill 9 1 121 144 Etnik grup ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz