Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Malik Hoşaba Yousip Zaia (Syriac ͡tainedtained ) I. Dünya Savaşı sırasında Süryani bağımsızlık hareketinde önemli bir rol oynamış olan Tyari kabilesinin (Bit Tyareh) Süryani kabile lideri (veya " melik ") idi.
| Malik Hoşaba d'Malik Yousip Süryanice: ܡܠܟ ܚܕܒܫܒܐ ܝܘܣܦ | |
|---|---|
 | |
| Lakabı | Tyari Aslanı |
| Doğum | 1877 Tyari, , Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1954 Musul, Irak |
| Bağlılığı | Tyari aşireti İtilaf Devletleri |
| Komutası | Lower Tyari aşireti Asuri Gönüllüler, sonra |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı Nasturi Ayaklanması |
Erken dönem
Malik Hoşaba, günümüz Türkiye sınırları içerisinde yer alan Aşağı Tyari bölgesindeki Lizan köyünde doğdu. Hoşaba, kadim bir soy olan "Bet Polous" ailesinden gelmektedir. Hoşaba, ilköğrenimini Tyari'deki bir Presbiteryen misyonerde tamamladıktan sonra orta öğrenimini Musul'da sürdürdü ve daha sonraki öğrenimini Urmiye'deki Amerikan Koleji'nde tamamladı. Hoşaba, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Hakkâri bölgesinde yaşayan Tyari Süryaniler arasında öne çıkan bir şahsiyetti ve İngilizce, Arapça, Kürtçe ve Rusça gibi birçok dili çok iyi biliyordu. Urmiye'de öğrenim görürken, Aşağı Tyareh'te bir lider olarak yeteneklerini sınayacak trajik bir olayla çalışmaları sekteye uğradı: Urmiye'deyken, Malik Hoşaba'nın babası Malik Yousip, 1900 yılında Barwar bölgesinin "Mira"sı veya prensi olan Kürt Raşid Bey tarafından öldürüldü. Bu trajedi onun Aşağı Tyareh'e geri dönmesini ve burada babasının cinayetinin intikamını almaya yemin etmesini gerektirdi. 1908'de Malik Hoşaba, Lizan, Bne Laggipa, Minyanish, Zawitha ve Zarne köylerinden gelen güçlü bir Aşağı Tyareh savaşçıları gücü topladı ve Barwar Kürtlerine saldırdı; burada çıkan şiddetli çatışmalar Malik Hoşaba'nın Raşid Bey'in kardeşi Said Bey'i öldürmesiyle sonuçlandı ve böylece babasının cinayetinin intikamını aldı.
Hoşaba'nın büyükbabası Aşağı Tyarili Malik Patto, 1843 ve 1846 Hakkari katliamları sırasında Botanlı Bedirhan Bey'e karşı savaştı. Patto'nun ailesi Tyari'yi 600 yıl boyunca yönetti ve Bedir Han'ın saldırılarından sonra Patrik Mar Abraham Shimun'u Hakkari'ye geri getirmeyi başardı.
I. Dünya Savaşı
Hoşaba, Süryani Kırımı olarak bilinen dönem boyunca ve sonrasında çok daha büyük Osmanlı ordusuna karşı karşı saldırılarda bulunmuş ve bir miktar başarı elde etmiştir. Hoşaba bu dönemde cesareti, acımasızlığı ve askeri yetenekleriyle tanınıyordu.
Kaçırılan bir genç kadın kafilesini gören Malik Hoşaba, yanına bir grup adamı alarak kuvvetlerini böldü ve iki koldan saldırdı. Bu karşılaşmada karşı tarafı tamamen mağlup etti ve 2.600 kadın ve kızı onların elinden kurtararak Başkale ve Deyr civarına götürdü. Burada 47.000 mülteci kamp kurmuştu. Bu mücadele sırasında Malik Hoşaba sadece altı adamını kaybetti.
Malik Hoşaba ve General Ağa Petros komutasındaki Süryani kuvvetleri yaklaşık 6.000 kişiden oluşuyordu ve yanlarında Müttefik (çoğunlukla Rus ) birlikleri bulunuyordu. O sıradaki görevleri, Bakü şehrine doğru ilerlemeye çalışan Türklere karşı cepheyi tutmaktı ve yedi ay boyunca (Ocak-Temmuz 1918) düşman kuvvetleri tarafından kuşatılmış bir şekilde bunu başardılar.
Süryani mültecilerin İran'a varışlarının ilk yazında, Malik Hoşaba liderliğindeki Aşağı Tyari Süryanileri, Halil Paşa komutasındaki Türk ve Kürt kuvvetleri tarafından kuşatıldıkları Seray dağlarının çevresine yerleştirildiler. Geceleyin, Ashitha'lı Malik Khiyo (o sırada 17 yaşındaydı) önünden geçen iki grubu gözlemledi, topçu gözlem noktasına yerleşti ve düşmanı püskürtmek için ay ışığında bir saldırı düzenledi. Hoşaba'nın iki devriyesi, Türk ve Kürt askerlerini yakalamak ve onların konumları hakkında bilgi toplamakta başarılı oldu. Hoşaba, şafak vakti düşman sahra toplarının karakoluna zarar vermesini önlemede başarılı olmuş, ayrıca yirmi dört Türk esir almış ve dört Türk askerini bizzat öldürmüştür. Sabah 7:30'da düşman, Hoşaba'nın adamları ve Ashitha'lı Khiyo tarafından mağlup edildi. 13 Ağustos 1917'de Seray ve Mavana'da Süryaniler, İskender Paşa komutasındaki 5. ve 6. Tümenler tarafından kuşatıldılar. Hoşaba, adamlarını gece boyunca savunma bölgelerine çekmeye ve Seray'a doğru ilerleyen düşmanları durdurmak için devriyeler göndermeye karar verdi. Saat 22.30'a gelindiğinde Süryaniler seksen sekiz esir ve çok sayıda silah ele geçirmişti. Türkçeyi akıcı bir şekilde konuşabilen Hoşaba, tutuklulara sorular sordu. Tutukluların çoğu, takviye kuvvetlerinin gelmeyeceğini söyledi. Hoşaba ayrıca havan topu atılmasını gerektiren sinyal kodlarını da tercüme etti. Ertesi sabahın erken saatlerinde, Hoşaba daha fazla Türk esir aldı; bunlar arasında İskender Paşa'nın ikinci komutanı olan bir Türk ordusu albayı da vardı.
Malik Hoşaba, savaşçılarıyla birlikte, Müslümanlardan Urmiye'yi almıştır.
Malik Hoşaba ve General Ağa Petros komutasındaki Süryani kuvvetleri yaklaşık 6.000 kişiden oluşuyordu ve yanlarında Müttefik (çoğunlukla Rus) birlikleri bulunuyordu. O sıradaki görevleri, Bakü şehrine doğru ilerlemeye çalışan Türklere karşı cepheyi tutmaktı ve yedi ay boyunca (Ocak-Temmuz 1918) düşman kuvvetleri tarafından kuşatılmış bir şekilde bunu başardılar.
Charah Muharebesi
Süryaniler 16 Mart 1918'de Charah Kalesi'ne saldırdıİran Kürt lideri Simko'nun Mar Şimun'u öldürmesinin ardından, Ağa Petros, Simko'yu Tazeşehr'deki kalesinden çıkarmak için Malik Hoşaba ve diğerleriyle güçlerini birleştirdi. Kalede Süryani Patriği Mar Şimun'un öldürülmesinden sorumlu olan Simko Şavak kalıyordu. Kale, İran hükümetinin birçok girişimine rağmen bir türlü ele geçirilemedi. Muharebe sırasında Simko, Süryaniin güçlerini parçaladığını görünce paniğe kapıldı. Çatışma devam ederken Simko adamlarını bırakıp kaçmayı başardı. Bir günlük çatışmanın ardından Kürtler kesin bir yenilgiye uğradı. Charah'taki nehrin, ölen Şavak savaşçılarından dolayı tamamen kırmızıya boyandığı söylenmektedir.
Sonraki yaşam
Malik Hoşaba, nüfuzlu Süryani kabile liderlerinin yer aldığı Süryani Danışma Komitesi'nin başkanlığına atandı. Bu, Irak Süryanileri arasında iki hizbin ortaya çıkmasına yol açtı: Shimun XXI Eshai liderliğindeki ataerkil bir hizip ve Malik Hoşaba ve Jilu Piskoposu Mar Zaya Sargis liderliğindeki ataerkil olmayan bir hizip. İki hizip arasındaki gerginlik, Musul İdari Müfettişi'nin İçişleri Bakanlığı'na yazdığı bir mektupta doruk noktasına ulaşmış, 19 Haziran 1933'te Hoşaba, Malik Khiyo'nun Ashitha'dan ve Malik Zaia Shams-ad-Din'in Aşağı Tyari'den gelmesine rağmen, Kaymakam'ınHoşaba'ya yolda en az 80 silahlı adamla Malik Yaqo'nun beklediğini söylemesine rağmen, Duhok'dan İmadiye'ye doğru yola çıkmıştır. Bu durum Mustarrif'in, Hoşaba ve arkadaşlarının zarar görmemesini sağlamak için Irak polisini göndermesine neden oldu ve gruplar arasındaki bölünmeyi daha da derinleştirdi.
Tartışma
Hoşaba daha sonraki yaşamında Süryaniler arasında büyük tartışma konusu oldu. Birçok kişi tarafından, özellikle 1932'de yeni kurulan ve Arap egemenliğindeki Irak devleti içinde Süryani özerkliği davasını baltalamakla ilgili olarak, ayrıştırıcı bir figür olarak görülüyordu.
İngiliz Ordusu subayı Ronald Sempill Stafford'a göre Hoşaba, karısını ve kızını ahlaksız davranışlarda bulunduklarına inanarak öldürmüştür.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ E Werda, Rev Joel (1924). The Flickering Light of Asia or the Assyrian Nation and Church. Author. 1 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024.
- ^ "Leaders & Heroes". 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024.
- ^ Mooken, Mar Aprem (1 Ocak 2003). The History of the Assyrian Church of the East in the Twentieth Century. St. Ephrem's Ecumenical Research Institute. s. 222.
- ^ "Shall This Nation Die?". www.aina.org. 18 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.
- ^ Yacoub, Joseph (2016). Year of the Sword: The Assyrian Christian Genocide, A History. Oxford University Press. s. 179. ISBN .
- ^ Haddad, Eva (1953). The Assyrian, The Rod of My Anger. E. Haddad. ss. 57-62. ISBN .
- ^ Haddad, Eva (1953). The Assyrian, The Rod of My Anger. E. Haddad. ss. 87-96. ISBN .
- ^ "Leaders & Heroes". www.tyareh.org (İngilizce). 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022.
- ^ Yacoub, Joseph (2016). Year of the sword : the Assyrian Christian genocide : a history. James Ferguson. Oxford. ISBN . OCLC 973223097.
- ^ a b Ismael, Yaqou D'Malik. Assyrians and Two World Wars: Assyrians from 1914 to 1945 (İngilizce). s. 152.
- ^ "常德升同汽车科技有限公司" (PDF). 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.
- ^ Donabed, Sargon (13 Ocak 2016). Reforging a Forgotten History: Iraq and the Assyrians in the Twentieth Century. Edinburgh University Press. ISBN .
- ^ https://biblio-archive.unog.ch/Dateien/CouncilDocs/C-544-1933-VI_EN.pdf 9 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "zindamagazine.com December 15, 2003". 28 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024.
- ^ Stafford, Ronald Sempill Stafford (1935). The Tragedy of the Assyrian Minority in Iraq. Routledge. s. 122. ISBN . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Malik Hosaba Yousip Zaia Syriac tainedtained I Dunya Savasi sirasinda Suryani bagimsizlik hareketinde onemli bir rol oynamis olan Tyari kabilesinin Bit Tyareh Suryani kabile lideri veya melik idi Malik Hosaba d Malik Yousip Suryanice ܡܠܟ ܚܕܒܫܒܐ ܝܘܣܦLakabiTyari AslaniDogum1877 Tyari Osmanli ImparatorluguOlum1954 Musul IrakBagliligiTyari asireti Itilaf DevletleriKomutasiLower Tyari asireti Asuri Gonulluler sonraCatisma savaslariI Dunya Savasi Iran Cephesi Urmiye CatismalariNasturi AyaklanmasiMalik Hosaba 1918 de askeri techizatlaErken donemMalik Hosaba gunumuz Turkiye sinirlari icerisinde yer alan Asagi Tyari bolgesindeki Lizan koyunde dogdu Hosaba kadim bir soy olan Bet Polous ailesinden gelmektedir Hosaba ilkogrenimini Tyari deki bir Presbiteryen misyonerde tamamladiktan sonra orta ogrenimini Musul da surdurdu ve daha sonraki ogrenimini Urmiye deki Amerikan Koleji nde tamamladi Hosaba Guneydogu Anadolu Bolgesi ndeki Hakkari bolgesinde yasayan Tyari Suryaniler arasinda one cikan bir sahsiyetti ve Ingilizce Arapca Kurtce ve Rusca gibi bircok dili cok iyi biliyordu Urmiye de ogrenim gorurken Asagi Tyareh te bir lider olarak yeteneklerini sinayacak trajik bir olayla calismalari sekteye ugradi Urmiye deyken Malik Hosaba nin babasi Malik Yousip 1900 yilinda Barwar bolgesinin Mira si veya prensi olan Kurt Rasid Bey tarafindan olduruldu Bu trajedi onun Asagi Tyareh e geri donmesini ve burada babasinin cinayetinin intikamini almaya yemin etmesini gerektirdi 1908 de Malik Hosaba Lizan Bne Laggipa Minyanish Zawitha ve Zarne koylerinden gelen guclu bir Asagi Tyareh savascilari gucu topladi ve Barwar Kurtlerine saldirdi burada cikan siddetli catismalar Malik Hosaba nin Rasid Bey in kardesi Said Bey i oldurmesiyle sonuclandi ve boylece babasinin cinayetinin intikamini aldi Hosaba nin buyukbabasi Asagi Tyarili Malik Patto 1843 ve 1846 Hakkari katliamlari sirasinda Botanli Bedirhan Bey e karsi savasti Patto nun ailesi Tyari yi 600 yil boyunca yonetti ve Bedir Han in saldirilarindan sonra Patrik Mar Abraham Shimun u Hakkari ye geri getirmeyi basardi I Dunya SavasiHosaba Suryani Kirimi olarak bilinen donem boyunca ve sonrasinda cok daha buyuk Osmanli ordusuna karsi karsi saldirilarda bulunmus ve bir miktar basari elde etmistir Hosaba bu donemde cesareti acimasizligi ve askeri yetenekleriyle taniniyordu Kacirilan bir genc kadin kafilesini goren Malik Hosaba yanina bir grup adami alarak kuvvetlerini boldu ve iki koldan saldirdi Bu karsilasmada karsi tarafi tamamen maglup etti ve 2 600 kadin ve kizi onlarin elinden kurtararak Baskale ve Deyr civarina goturdu Burada 47 000 multeci kamp kurmustu Bu mucadele sirasinda Malik Hosaba sadece alti adamini kaybetti Malik Hosaba ve General Aga Petros komutasindaki Suryani kuvvetleri yaklasik 6 000 kisiden olusuyordu ve yanlarinda Muttefik cogunlukla Rus birlikleri bulunuyordu O siradaki gorevleri Baku sehrine dogru ilerlemeye calisan Turklere karsi cepheyi tutmakti ve yedi ay boyunca Ocak Temmuz 1918 dusman kuvvetleri tarafindan kusatilmis bir sekilde bunu basardilar Suryani multecilerin Iran a varislarinin ilk yazinda Malik Hosaba liderligindeki Asagi Tyari Suryanileri Halil Pasa komutasindaki Turk ve Kurt kuvvetleri tarafindan kusatildiklari Seray daglarinin cevresine yerlestirildiler Geceleyin Ashitha li Malik Khiyo o sirada 17 yasindaydi onunden gecen iki grubu gozlemledi topcu gozlem noktasina yerlesti ve dusmani puskurtmek icin ay isiginda bir saldiri duzenledi Hosaba nin iki devriyesi Turk ve Kurt askerlerini yakalamak ve onlarin konumlari hakkinda bilgi toplamakta basarili oldu Hosaba safak vakti dusman sahra toplarinin karakoluna zarar vermesini onlemede basarili olmus ayrica yirmi dort Turk esir almis ve dort Turk askerini bizzat oldurmustur Sabah 7 30 da dusman Hosaba nin adamlari ve Ashitha li Khiyo tarafindan maglup edildi 13 Agustos 1917 de Seray ve Mavana da Suryaniler Iskender Pasa komutasindaki 5 ve 6 Tumenler tarafindan kusatildilar Hosaba adamlarini gece boyunca savunma bolgelerine cekmeye ve Seray a dogru ilerleyen dusmanlari durdurmak icin devriyeler gondermeye karar verdi Saat 22 30 a gelindiginde Suryaniler seksen sekiz esir ve cok sayida silah ele gecirmisti Turkceyi akici bir sekilde konusabilen Hosaba tutuklulara sorular sordu Tutuklularin cogu takviye kuvvetlerinin gelmeyecegini soyledi Hosaba ayrica havan topu atilmasini gerektiren sinyal kodlarini da tercume etti Ertesi sabahin erken saatlerinde Hosaba daha fazla Turk esir aldi bunlar arasinda Iskender Pasa nin ikinci komutani olan bir Turk ordusu albayi da vardi Malik Hosaba savascilariyla birlikte Muslumanlardan Urmiye yi almistir Malik Hosaba ve General Aga Petros komutasindaki Suryani kuvvetleri yaklasik 6 000 kisiden olusuyordu ve yanlarinda Muttefik cogunlukla Rus birlikleri bulunuyordu O siradaki gorevleri Baku sehrine dogru ilerlemeye calisan Turklere karsi cepheyi tutmakti ve yedi ay boyunca Ocak Temmuz 1918 dusman kuvvetleri tarafindan kusatilmis bir sekilde bunu basardilar Charah Muharebesi Suryaniler 16 Mart 1918 de Charah Kalesi ne saldirdiIran Kurt lideri Simko nun Mar Simun u oldurmesinin ardindan Aga Petros Simko yu Tazesehr deki kalesinden cikarmak icin Malik Hosaba ve digerleriyle guclerini birlestirdi Kalede Suryani Patrigi Mar Simun un oldurulmesinden sorumlu olan Simko Savak kaliyordu Kale Iran hukumetinin bircok girisimine ragmen bir turlu ele gecirilemedi Muharebe sirasinda Simko Suryaniin guclerini parcaladigini gorunce panige kapildi Catisma devam ederken Simko adamlarini birakip kacmayi basardi Bir gunluk catismanin ardindan Kurtler kesin bir yenilgiye ugradi Charah taki nehrin olen Savak savascilarindan dolayi tamamen kirmiziya boyandigi soylenmektedir Sonraki yasamMalik Hosaba nufuzlu Suryani kabile liderlerinin yer aldigi Suryani Danisma Komitesi nin baskanligina atandi Bu Irak Suryanileri arasinda iki hizbin ortaya cikmasina yol acti Shimun XXI Eshai liderligindeki ataerkil bir hizip ve Malik Hosaba ve Jilu Piskoposu Mar Zaya Sargis liderligindeki ataerkil olmayan bir hizip Iki hizip arasindaki gerginlik Musul Idari Mufettisi nin Icisleri Bakanligi na yazdigi bir mektupta doruk noktasina ulasmis 19 Haziran 1933 te Hosaba Malik Khiyo nun Ashitha dan ve Malik Zaia Shams ad Din in Asagi Tyari den gelmesine ragmen Kaymakam inHosaba ya yolda en az 80 silahli adamla Malik Yaqo nun bekledigini soylemesine ragmen Duhok dan Imadiye ye dogru yola cikmistir Bu durum Mustarrif in Hosaba ve arkadaslarinin zarar gormemesini saglamak icin Irak polisini gondermesine neden oldu ve gruplar arasindaki bolunmeyi daha da derinlestirdi TartismaHosaba daha sonraki yasaminda Suryaniler arasinda buyuk tartisma konusu oldu Bircok kisi tarafindan ozellikle 1932 de yeni kurulan ve Arap egemenligindeki Irak devleti icinde Suryani ozerkligi davasini baltalamakla ilgili olarak ayristirici bir figur olarak goruluyordu Ingiliz Ordusu subayi Ronald Sempill Stafford a gore Hosaba karisini ve kizini ahlaksiz davranislarda bulunduklarina inanarak oldurmustur Ayrica bakinizSuryaniler Simele Katliami Suryani KirimiKaynakca E Werda Rev Joel 1924 The Flickering Light of Asia or the Assyrian Nation and Church Author 1 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2024 Leaders amp Heroes 16 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2024 Mooken Mar Aprem 1 Ocak 2003 The History of the Assyrian Church of the East in the Twentieth Century St Ephrem s Ecumenical Research Institute s 222 Shall This Nation Die www aina org 18 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2022 Yacoub Joseph 2016 Year of the Sword The Assyrian Christian Genocide A History Oxford University Press s 179 ISBN 978 0 19 063346 2 Haddad Eva 1953 The Assyrian The Rod of My Anger E Haddad ss 57 62 ISBN 9780646284187 Haddad Eva 1953 The Assyrian The Rod of My Anger E Haddad ss 87 96 ISBN 9780646284187 Leaders amp Heroes www tyareh org Ingilizce 16 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2022 Yacoub Joseph 2016 Year of the sword the Assyrian Christian genocide a history James Ferguson Oxford ISBN 978 0 19 069463 0 OCLC 973223097 a b Ismael Yaqou D Malik Assyrians and Two World Wars Assyrians from 1914 to 1945 Ingilizce s 152 常德升同汽车科技有限公司 PDF 12 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2022 Donabed Sargon 13 Ocak 2016 Reforging a Forgotten History Iraq and the Assyrians in the Twentieth Century Edinburgh University Press ISBN 978 1474412124 https biblio archive unog ch Dateien CouncilDocs C 544 1933 VI EN pdf 9 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi zindamagazine com December 15 2003 28 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2024 Stafford Ronald Sempill Stafford 1935 The Tragedy of the Assyrian Minority in Iraq Routledge s 122 ISBN 9781136196126 Erisim tarihi 6 Temmuz 2018