Vikipedi özgür ansiklopedi Kapgan Kağan Eski Türkçe çince 阿史那默啜ikinci Göktürk Kağanlığı nın II kağanı Otuz Aşiretin Büyü

Vikipedi ozgur ansiklopedi Kapgan Kagan Eski Turkce Cince 阿史那默啜Ikinci Gokturk Kaganligi nin II kagani Otuz Asiretin Buyuk Kagani Sol Muhafizlari Buyuk Generalligi Ulkeye Donen Duk Iyi Reform Yapan Kagan Ilteris Buyuk Ch an yu Milli Davasinda Basarili Kagan Chan ch o Basi Kesik Cor Hukum suresi691 22 Temmuz 716Once gelenIlteris KaganSonra gelenInel KaganDogum664Olum22 Temmuz 716 MancuryaCocuk lar iInel Tigin Tonga Tegin Yang wo chih Tigin Yogashi Mo Tigin Kuclug Bilge HatunHanedanAsinaBabasiItmis BeyDiniTengricilik Kapgan Kagan ya da Kapagan Kagan Eski Turkce 𐰴𐰯𐰍𐰣 𐰴𐰍𐰣 Qapagan qagan 遷善可汗 迁善可汗 soyadi ve ad 阿史那 默啜 Pinyin ashǐna mochuo Wade Giles a shih na mo ch o d 664 o 22 Temmuz 716 Ikinci Dogu Gokturk Kaganligi nin kaganidir Kapgan adi span Cin kaynaklarinda Mo co olarak gecen Kapgan in adi bugunku Turkcede fethetmek anlamina gelen kap al eyleminden turemis olup fatih anlamina gelmektedir Asil okunusu Kapagan olmalidir Cunku adin gectigi Orhun Yazitlari nda bu hukumdarin adi sessiz harflerle k p g n biciminde yazilmistir Turkcede gan yapim eki sonunda sert unsuz harf bulunan sozcuklerle birlestiginde kan haline gelmektedir Yazilisa bakildiginda g sesinin varligi bu adin Kapagan seklinde olmasi gerektigini gostermektedir Ancak bilimsel eserlerde Kapgan adi kullanilmistir Hukumdarligi span Ilteris Kagan in olumunden sonra Gokturk Kaganligi nin basina kucuk kardesi Kapgan Kagan gecti Cin kaynaklarinin genc hasin ve ihtirasli olarak betimledigi Kapgan Kagan in tum politikasi uc amac etrafinda toplanmaktadir En tehlikeli dusman olarak gordugu ve tarimsal urun haraci alabilecegi Cin i baski altinda tutmak Cin hakimiyetinde yasamakta olan Turkler i ana yurda geri cekmek Asya kitasindaki butun Turkleri Gokturk Kaganligi siyasal catisi altinda toplamak Bu amaclarla harekete gecen Kapgan Kagan agabeyinin yaptigi gibi Cin i baski altinda tutmak icin 693 yilindan 695 yilina kadar Cin e bircok akin yapti 695 yilinda ise Cin e elci gonderip baris teklifinde bulundu Ardindan Cin ile Mogol kokenli Kitanlar in mucadelesinde Cin i destekledi 696 yilinda Kitanlar i buyuk bir yenilgiye ugratan Kapgan Kagan bunun karsiliginda Cin den buyuk miktarda tarim aleti tohum demir ile 50 yillik tutsaklik doneminde Cin e siginmis olan Turklerin iadesini istedi Bu durumda Tang Hanedanligi Turk kokenli Turgisler ve Kirgizlar ile baglasma yoluna gitti Bu baglasmayi zamaninda fark eden Kapgan Kagan bas danisman Tonyukuk un da katildigi seferde 696 697 kisinda Kirgizlar i kendi yurtlari Yenisey Nehri kiyisinda ani bir baskinla yenilgiye ugratti Kaganlari oldurulen Kirgizlar Gokturk hakimiyetine alindi Ardindan agir kosullar ile ezilen Cin uzerine sefere cikildi 698 yilinda 100 bin cerilik ordusuyla Cin kentleri tahrip edildi Wei eyaletine saldirdiktan sonra Ting eyaletini ele gecirdi Chao ve Ting illerine girdi Kendisi doguda yani merkezde kalan Kapgan Kagan batinin duzenlenmesi gorevini Tonyukuk vesayetinde oglu Inel Kagan ve yegeni Bilge Kagan devretti Cin in 30 akinla vuruldugu 698 yilinda Tonyukuk Bilge Kagan ve Inel Kagan Altay Daglari ni ilk kez asarak nda kitabelerde Yaris Bolcu Savasi nda Turgisler i agir bir yenilgiye ugratti Yaklasik uc yil suren ve 701 yilinda tamamlanan akinla devletin sinirlari Istemi Yabgu zamaninda oldugu gibi Maveraunnehir e dayandirildi Bati Turkistan Turkler i yeniden Gokturk hakimiyetine alindilar Asya daki butun Turk boylari yuz yil sonra Gokturk hakimiyetinde birlestirilmisti 702 yilinda bu kez Maveraunnehir den gelerek Cin in kuzeyinde koloniler kurmus olan Sogdlular uzerine sefer yapildi Karsi cikan Ong Tutuk komutasindaki 50 000 kisilik Cin ordusu dagitildi 705 yilinda gerceklesen Ming Sa Savasi nda Caca Sengun komutasindaki 80 000 kisilik Cin ordusunu cok agir bir bozguna ugratti 712 713 yillarinda Muslumanlarin Maveraunnehir i fethi sirasinda Maveraunnehir deki muttefiklerini desteklemek ve Muslumanlar i Maveraunnehir den atmak icin Semerkant uzerine bir sefer duzenledi ve Emeviler ile bir dizi savas yapti ise de bu savaslari kaganligin dogusunda Cin entrikalari nedeniyle cikan boy ayaklanmalari yuzunden kaybetti Bu arada sert yollarla Cik Az Dokuz Oguz Basmil gibi Turk boylari hakimiyet altina alindi Ancak Kapgan Kagan in asiri sertligi ve Cin politikalari sonucunda pek cok boy ayaklanmalari goruldu Bunlarin en onemlisi Dokuz Oguzlar in baslattigi ayaklanmadir Bayirku Seferi nde bu ayaklanmayi da sertlikle bastiran Kapgan Kagan yaninda az bir kisiyle Otuken e donuste ormanda Oguz boylarindan aralarinda Cinli bir casusun da bulundugu Bayirkular in ani pususunda 716 yilinda olduruldu Kaynakca span Tonyukuk s Memorial Complex TURIK BITIG 18 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2010 R Giraud L Inscription de Bain Tsokto s 149 gtdGokturklerGokturk Kaganligi 552 581 Asina Tuvu Bumin Kagan Issik Kagan Mukan Kagan Taspar Kagan Amrak Isbara Kagan Baga Kagan Tulan Kagan Istemi Yabgu Imparatorice Asina Toremen Apa Kagan Turk Sad Tardus Kagan Bati Gokturk Kaganligi 581 657 Buyruk Kagan Arslan Taman Kagan Sikoey Kagan Tong Yabgu Kagan Bagatur Sepi Kagan Se Yabgu Kagan Bagasa Tulu Kagan Isbara Teris Tunga Kagan Yukuk Kagan Eris Kul Kagan Il Kullig Isbara Kagan Baga Sad Bori Sad Corpan Tarkan Asina Cuci Kagan Tardus Sad Asina Tuci Dogu Gokturk Kaganligi 581 630 Yami Kagan Sipi Kagan Cula Kagan Il Kagan Celebi Kagan Cebi Kagan Asina Nisufu Asina Funian Chieh she shuai Aside Beŋu Yincu Kagan Tuli Kagan II Dogu Gokturk Kaganligi 682 744 Ilteris Kagan Kapgan Kagan Inel Kagan Bilge Kagan Yollig Tigin Ay Kagan Tengri Kagan Kutluk Yabgu Kagan Irteris Kagan Ozmis Kagan Bilge Isbara Tamgan Tarkan Altun Tamgan Tarkan Kulun Beg Kul Tigin Tonyukuk Kutluk Sabag Hatun Il Itmis Bilge Kagatun Ilbilge Hatun Gokturk kulturuTengricilik Asena Otuken Suyab Kurultay Eski Turkce Eski Turk yazisi Orhun Yazitlari Orhun Vadisi Soroon Bumbagar mezari Ulus sistemi Tonyukuk Yaziti Ongin Yaziti Altun Tamgan Tarkan Yaziti Kara Budun Tang ordusunda Turkler On ok Tugluk uruguSavaslar ve antlasmalarGokturk Ic Savasi Gokturk Sasani Savaslari Birinci Ikinci Ucuncu Yen Men Kalesi Kusatmasi Gokturk Cucen Savasi Buhara Muharebesi Tang in Dogu Turklerine seferi Tang in Sir Tardus seferi Tang in Bati Turklerine seferi Karasehir Karahoca Kucar Bati Turklerinin ele gecirilmesi Gokturk Emevi Savaslari Inekler Golu Savasi Bolcu Muharebesi Iduk Bas Savasi Ming Sa Muharebesi Bayirku Seferi Kargan Savasi Salsu Muharebesi Irtis Nehri Muharebesi Wei Nehri Antlasmasi Ili Nehri AntlasmasiUnvanlarKagan Sad Tegin Yabgu Batur Boyla Tudun Bey Hatun Tarkan Isad Ilteber CorAileGokturk Aile Agaci Asina Aside Kategoriler 716 da olenlerDogu Gokturk kaganlariAsina ailesiCatismada olenler664 dogumlularTengrici hukumdarlar