Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Josip Broz Tito (7 Mayıs 1892, Kumrovec - 4 Mayıs 1980, Ljubljana), Marksist-Leninist görüşlere sahip Yugoslav devlet ve siyaset adamı. Fikirleri Titoizm olarak bilinir.
| Mareşal Josip Broz Tito | |
|---|---|
 | |
| 1961'de Tito | |
| 2. Yugoslavya Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 14 Ocak 1953 - 4 Mayıs 1980 | |
| Başbakan | Kendisi (1953-1963) Petar Stambolić (1963-1967) (1967-1969) (1969-1971) Džemal Bijedić (1971-1977) (1977-1982) |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | Lazar Koliševski |
| 1. Yugoslavya Başbakanı | |
| Görev süresi 29 Kasım 1943 - 29 Haziran 1963 | |
| Başkan | (1945-1953) Kendisi (1953-1963) |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Petar Stambolić |
| 1. Federal Halk Savunma Bakanı | |
| Görev süresi 29 Kasım 1945 - 14 Ocak 1953 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | İvan Gošnjak |
| 1. Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 1 Eylül 1961 - 10 Ekim 1964 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Cemal Abdünnasır |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 7 Mayıs 1892 Kumrovec, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
| Ölüm | 4 Mayıs 1980 (87 yaşında) Ljubljana, Slovenya,Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti |
| Milliyeti | Yugoslav |
| Partisi | Yugoslavya Komünistler Birliği (SKJ) |
| Evlilik(ler) | Pelagija Broz (1919-1939), boşandı Herta Haas (1940-1943) Jovanka Broz (1952-1980) |
| Çocuk(lar) | Zlatica Broz, Hinko Broz, Žarko Leon Broz ve Aleksandar Broz |
| Dini | Yok (ateist) |
| Ödülleri | 119 devlet nişanı ve ödül |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti |
| Branşı | Yugoslav Halk Ordusu |
| Rütbesi | Mareşal |
| Komutası | Yugoslav Partizanları Yugoslav Halk Ordusu |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı Rus İç Savaşı II. Dünya Savaşı |
Yaşamı
Gençliği
On beş çocuklu fakir bir köylü ailesinin yedinci çocuğudur. Babası Hırvat, annesi Sloven'dir. On üç yaşlarındayken Sisak kasabasına yerleşti. Burada çilingir çırağı olarak çalışmaya başladı. Gençlik yıllarında Trieste, Avusturya, Bohemya ve Almanya'da metal işçiliği yaptı. Çalıştığı yerlerde sendika faaliyetlerine katılarak aktif görevler aldı ve Hırvatistan Sosyal Demokrat Partisine girdi.
Zagreb'deki 25. Alay'da askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına alındı. Bu sırada I. Dünya Savaşı başladı. Ağustos 1914'te askerî birliğiyle birlikte Sırbistan'a gönderildi. Bu savaşa karşı olduğunu söyleyerek propaganda yapmaya başladı. Suçlu görülerek Petrovaradin'de (Petervaradin) tutuklanarak hapse atıldı. Ocak 1915'te serbest bırakılarak, cephesinde tekrar savaşa katıldı ve bazı yararlıklar gösterdiği için cesaret madalyası verildi. Bukovina Cephesinde çarpışırken bir kazak askeri tarafından süngüyle ağır bir şekilde yaralandı. Rus ordusuna esir düştü. Bolşeviklerin safında 1917-1920 devrime ve iç savaşlarına katıldı. 1920'de bir Rus kadınıyla evlenmiş olarak Yugoslavya'ya geri döndü. Yugoslavya Komünist Partisinin kurucuları arasında yer aldı.
Komünist Partiye bağlı olarak yürüttüğü siyasi faaliyetlerinden dolayı birçok kere tutuklandı. Özellikle 1928'deki soruşturmasının neticesinde altı yıl hapis cezasına mahkûm edildi. 1934'te hapisten çıktı. Moskova, Paris, Prag ve Viyana'ya görevli olarak gitti.
-
![image]()
Tito'nun doğduğu ev -
![image]()
1911'de Tito -
![image]()
1927'de Tito -
![image]()
Hapishanede (1928)
II. Dünya Savaşı
1936'da Paris'te Uluslararası Tugaylar'ın İspanya'ya geçişini organize etti. Bu çalışmalarından dolayı Yugoslavya Komünist Partisi genel sekreterliğine getirildi. Tekrar Yugoslavya'ya döndü (1937). Bu sırada II. Dünya Savaşı çıktı. Užice'de bir kurtuluş savaşı komitesi kurdu. İşgal kuvvetlerine ve onlarla iş birliği yapan Ustaşa'ya karşı gerilla savaşına başladı. Çevresindeki kişilere görev verirken ve iş yaptırırken sık sık "Tİ-TO, Tİ-TO" (Sen bunu, sen bunu... yap!) dediği için arkadaşları kendisine esas ismi olan Josip Broz'un yanına Tito lakabını eklediler. Her yerde bu lakapla meşhur oldu.
Tito, Yugoslavya'nın bir federasyon biçiminde teşkilatlanmasını savundu ve fikri zamanın devlet adamı Churchill tarafından desteklendi. Rakibi olan Draža Mihailović'i saf dışı bıraktı. Partizanlardan meydana gelen bir ordu kurarak devrim hükûmetinin başına geçti.
Nazi Alman birliklerinin 1941'de Yugoslavya'ya girmesi, çok milletli insan gruplarından meydana gelen ülkenin parçalanmasına yol açtı. Daha sonra Nazi Almanyası'nın Rusya'ya (SSCB) saldırması üzerine, Yugoslavya Komünistleri de Tito başta olmak üzere bir direniş hareketini teşkilatlandırmaya başladı. Tito, Yugoslavya halkını birlik, beraberlik, kardeşlik ve bağımsızlık çağrısı yapan bir bildiriyle ayaklandırdı. Ayaklanmanın hızla yayılması sonucu Yugoslavya'nın yarısı bağımsızlığa kavuştu. Tito ve kendisine bağlı Partizanlar grubu bir anda Yugoslavya'da herkes tarafından tanındı. Almanların yoğun baskılarına rağmen, Partizan grubunun hareket ve fikirleri benimsendi. Tito hareket ve kabiliyetleri yüksek, vatanları için gözlerini kırpmadan canlarını verebilecek işçilerden meydana gelen gerilla tugayları kurdu. Hitler 1943'te Partizan hareketlerinin bu şekilde kuvvetlenmesi üzerine Neretva ve Sutjeska'ya saldırıda bulundu. Tito taraftarı Partizanların bu saldırıda 6000'in üzerinde kayıpları olmasına rağmen, Alman kuşatmasına karşı koyarak geri püskürttüler.
-
![image]()
Jajce'de (1943) -
![image]()
Kasım 1943 -
![image]()
Tito ve Churchill (1944) -
![image]()
Mayıs 1944
Yugoslavya'nın kuruluşu
Tam bu sırada (1943), İtalya Almanya'ya teslim oldu. Partizan grubunu komuta eden Tito ise SSCB ve diğer büyük devletlere haber vermeden gizlice Partizan parlamentosunu (Yugoslavya Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi) topladı. Bir geçici devrim hükûmeti kurdu. Yugoslavya'nın eşit halklardan meydana gelen federal bir topluluk olduğunu ilan etti. Bu çalışmalarından dolayı Tito'ya 1943'te Yugoslavya Mareşalliği, daha sonra Hükûmet Başkanlığı ve Başkomutanlığı da verildi (7 Mart 1945). Aynı yıl seçimlere gidildi. Tito'nun partisi olan Halk Cephesi seçimlerde galip çıktı. Seçimlerden hemen sonra resmen Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ni kurarak ülkedeki monarşi (krallık) yönetimine son verdi.
-
![image]()
Margot Fonteyn ile (1954, Belgrad) -
![image]()
Pula'da deniz harp okulunu ziyaretinde (1956) -
![image]()
-
![image]()
Pirot Tren İstasyonu'nda (1965)
Diğer ülkelerle ilişkiler
Tito; komşu devletlerde baş gösteren halk demokrasisi diye adlandırılan ayaklanmaları desteklemesi; Atina hükûmetine karşı Yunan komünistlerine her konuda yardım etmesi, Yugoslavya'da açıkça sosyalist bir rejim uygulaması üzerine Batı, Tito'dan desteğini çekti. Bu sırada Yugoslavya'yı Sovyetler Birliği yönetim biçimine göre şekillendirmek isteyen Josef Stalin ile Tito'nun arası açıldı. Tito'nun, Yugoslavya'nın bağımsız bir devlet olarak kalmasını istemesi bu anlaşmazlığın başlıca sebebiydi.
Stalin 1953 yılında ölünce, SSCB idarecileri, Tito'ya yeni bir yaklaşımda bulundular. 2 Haziran 1955'te Sovyet Başkanı Kruşçev, Belgrad'ı ziyaret etti ve Stalin'in politikasını resmen kınadı.
Tito, devlet yönetiminde komünist rejiminin ideolojisini kabullenmekle birlikte Komünist Sovyet Rusya karşısında bağımsız bir tutum içine girdi. Bu siyasetiyle Sovyet Rusya'ya, Batı devletlerine ve ABD'ye yaklaştı. Hatta iktisadi, askeri ve mali yardımlar sağladı.
13 Ocak 1953'te Yugoslavya Devlet Başkanı seçildi. Yugoslavya'yı Sosyalist Federal Cumhuriyet hâline getirdi. 1968'de Varşova Paktı'nın Çekoslovakya işgalini kınadı. 1962-70 yılları arasında sık sık Asya, Afrika ve Latin Amerika'ya geziler yaparak Bağlantısızlar Hareketini güçlendirdi. 25 üçüncü dünya ülkesinin bir araya gelip Bandung Konferansı'nın düzenlenmesini sağladı. Bunların Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) nüfuzundan kurtarılmasını başardı.
1970 yıllarında Yugoslavya'nın bölgesel savunma sistemini kurmasını savundu. 1974'te kolektif liderlik sistemiyle aynı görüşü resmen kabul edildi. Aynı yıl (1974) ömür boyu devlet başkanlığına getirildi.
Tito, 1980 yılında ölünce yerine 1974'te anayasayla kurulan kolektif liderlik idaresi geldi. 1989'da Doğu Bloku'nda görülen yenileşme hareketleri Yugoslavya'ya da sıçradı. 1990'da Yugoslavya'da çok partili düzene geçildi. Naaşı Belgrad'da Kuća Cveća adlı bir anıt mezarda gömülüdür.
-
![image]()
Eleanor Roosevelt ve Tito (1953) -
![image]()
Cemal Abdünnasır, Cevahirlal Nehru ve Tito (1961, Belgrad) -
![image]()
Tito 1963 depreminden sonra Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev ile beraber Üsküp'ü ziyaret ediyor (22 Ağustos 1963) -
![image]()
Nixon ve Tito Beyaz Saray'da halkı selamlıyor
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
![image]()
Vikisöz'de Josip Broz Tito ile ilgili sözler mevcuttur.![image]()
Wikimedia Commons'ta Josip Broz Tito ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.- (İngilizce) Tito and His People 31 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Tito ve Onun Halkı
- (İngilizce) Tito resimleri, sözleri, ekran koruyucuları vb.
- (İngilizce) Röpotaj
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: | Yugoslavya Devlet Başkanı 14 Ocak 1953 - 4 Mayıs 1980 | Sonra gelen: Lazar Koliševski |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Josip Broz Tito 7 Mayis 1892 Kumrovec 4 Mayis 1980 Ljubljana Marksist Leninist goruslere sahip Yugoslav devlet ve siyaset adami Fikirleri Titoizm olarak bilinir Maresal Josip Broz Tito1961 de Tito2 Yugoslavya Devlet BaskaniGorev suresi 14 Ocak 1953 4 Mayis 1980Basbakan Kendisi 1953 1963 Petar Stambolic 1963 1967 1967 1969 1969 1971 Dzemal Bijedic 1971 1977 1977 1982 Yerine geldigiYerine gelen Lazar Kolisevski1 Yugoslavya BasbakaniGorev suresi 29 Kasim 1943 29 Haziran 1963Baskan 1945 1953 Kendisi 1953 1963 Yerine geldigi Makam olusturulduYerine gelen Petar Stambolic1 Federal Halk Savunma BakaniGorev suresi 29 Kasim 1945 14 Ocak 1953Yerine geldigi Makam olusturulduYerine gelen Ivan Gosnjak1 Baglantisizlar Hareketi Genel SekreteriGorev suresi 1 Eylul 1961 10 Ekim 1964Yerine geldigi Makam olusturulduYerine gelen Cemal AbdunnasirKisisel bilgilerDogum 7 Mayis 1892 Kumrovec Avusturya Macaristan ImparatorluguOlum 4 Mayis 1980 87 yasinda Ljubljana Slovenya Yugoslavya Sosyalist Federal CumhuriyetiMilliyeti YugoslavPartisi Yugoslavya Komunistler Birligi SKJ Evlilik ler Pelagija Broz 1919 1939 bosandi Herta Haas 1940 1943 Jovanka Broz 1952 1980 Cocuk lar Zlatica Broz Hinko Broz Zarko Leon Broz ve Aleksandar BrozDini Yok ateist Odulleri 119 devlet nisani ve odulImzasiAskeri hizmetiBagliligi Avusturya Macaristan Imparatorlugu Yugoslavya Sosyalist Federal CumhuriyetiBransi Yugoslav Halk OrdusuRutbesi MaresalKomutasi Yugoslav Partizanlari Yugoslav Halk OrdusuCatisma savaslari I Dunya Savasi Rus Ic Savasi II Dunya SavasiYasamiGencligi On bes cocuklu fakir bir koylu ailesinin yedinci cocugudur Babasi Hirvat annesi Sloven dir On uc yaslarindayken Sisak kasabasina yerlesti Burada cilingir ciragi olarak calismaya basladi Genclik yillarinda Trieste Avusturya Bohemya ve Almanya da metal isciligi yapti Calistigi yerlerde sendika faaliyetlerine katilarak aktif gorevler aldi ve Hirvatistan Sosyal Demokrat Partisine girdi Zagreb deki 25 Alay da askerlik hizmetini yapmak uzere silah altina alindi Bu sirada I Dunya Savasi basladi Agustos 1914 te askeri birligiyle birlikte Sirbistan a gonderildi Bu savasa karsi oldugunu soyleyerek propaganda yapmaya basladi Suclu gorulerek Petrovaradin de Petervaradin tutuklanarak hapse atildi Ocak 1915 te serbest birakilarak cephesinde tekrar savasa katildi ve bazi yararliklar gosterdigi icin cesaret madalyasi verildi Bukovina Cephesinde carpisirken bir kazak askeri tarafindan sunguyle agir bir sekilde yaralandi Rus ordusuna esir dustu Bolseviklerin safinda 1917 1920 devrime ve ic savaslarina katildi 1920 de bir Rus kadiniyla evlenmis olarak Yugoslavya ya geri dondu Yugoslavya Komunist Partisinin kuruculari arasinda yer aldi Komunist Partiye bagli olarak yuruttugu siyasi faaliyetlerinden dolayi bircok kere tutuklandi Ozellikle 1928 deki sorusturmasinin neticesinde alti yil hapis cezasina mahkum edildi 1934 te hapisten cikti Moskova Paris Prag ve Viyana ya gorevli olarak gitti Tito nun dogdugu ev 1911 de Tito 1927 de Tito Hapishanede 1928 II Dunya Savasi 1936 da Paris te Uluslararasi Tugaylar in Ispanya ya gecisini organize etti Bu calismalarindan dolayi Yugoslavya Komunist Partisi genel sekreterligine getirildi Tekrar Yugoslavya ya dondu 1937 Bu sirada II Dunya Savasi cikti Uzice de bir kurtulus savasi komitesi kurdu Isgal kuvvetlerine ve onlarla is birligi yapan Ustasa ya karsi gerilla savasina basladi Cevresindeki kisilere gorev verirken ve is yaptirirken sik sik TI TO TI TO Sen bunu sen bunu yap dedigi icin arkadaslari kendisine esas ismi olan Josip Broz un yanina Tito lakabini eklediler Her yerde bu lakapla meshur oldu Tito Yugoslavya nin bir federasyon biciminde teskilatlanmasini savundu ve fikri zamanin devlet adami Churchill tarafindan desteklendi Rakibi olan Draza Mihailovic i saf disi birakti Partizanlardan meydana gelen bir ordu kurarak devrim hukumetinin basina gecti Nazi Alman birliklerinin 1941 de Yugoslavya ya girmesi cok milletli insan gruplarindan meydana gelen ulkenin parcalanmasina yol acti Daha sonra Nazi Almanyasi nin Rusya ya SSCB saldirmasi uzerine Yugoslavya Komunistleri de Tito basta olmak uzere bir direnis hareketini teskilatlandirmaya basladi Tito Yugoslavya halkini birlik beraberlik kardeslik ve bagimsizlik cagrisi yapan bir bildiriyle ayaklandirdi Ayaklanmanin hizla yayilmasi sonucu Yugoslavya nin yarisi bagimsizliga kavustu Tito ve kendisine bagli Partizanlar grubu bir anda Yugoslavya da herkes tarafindan tanindi Almanlarin yogun baskilarina ragmen Partizan grubunun hareket ve fikirleri benimsendi Tito hareket ve kabiliyetleri yuksek vatanlari icin gozlerini kirpmadan canlarini verebilecek iscilerden meydana gelen gerilla tugaylari kurdu Hitler 1943 te Partizan hareketlerinin bu sekilde kuvvetlenmesi uzerine Neretva ve Sutjeska ya saldirida bulundu Tito taraftari Partizanlarin bu saldirida 6000 in uzerinde kayiplari olmasina ragmen Alman kusatmasina karsi koyarak geri puskurttuler Jajce de 1943 Kasim 1943 Tito ve Churchill 1944 Mayis 1944Yugoslavya nin kurulusu Tam bu sirada 1943 Italya Almanya ya teslim oldu Partizan grubunu komuta eden Tito ise SSCB ve diger buyuk devletlere haber vermeden gizlice Partizan parlamentosunu Yugoslavya Antifasist Ulusal Kurtulus Konseyi topladi Bir gecici devrim hukumeti kurdu Yugoslavya nin esit halklardan meydana gelen federal bir topluluk oldugunu ilan etti Bu calismalarindan dolayi Tito ya 1943 te Yugoslavya Maresalligi daha sonra Hukumet Baskanligi ve Baskomutanligi da verildi 7 Mart 1945 Ayni yil secimlere gidildi Tito nun partisi olan Halk Cephesi secimlerde galip cikti Secimlerden hemen sonra resmen Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ni kurarak ulkedeki monarsi krallik yonetimine son verdi Margot Fonteyn ile 1954 Belgrad Pula da deniz harp okulunu ziyaretinde 1956 Tito Paracin ve Nis sehirleri arasindaki kara yolunun acilisinda 1959 Pirot Tren Istasyonu nda 1965 Diger ulkelerle iliskiler Tito komsu devletlerde bas gosteren halk demokrasisi diye adlandirilan ayaklanmalari desteklemesi Atina hukumetine karsi Yunan komunistlerine her konuda yardim etmesi Yugoslavya da acikca sosyalist bir rejim uygulamasi uzerine Bati Tito dan destegini cekti Bu sirada Yugoslavya yi Sovyetler Birligi yonetim bicimine gore sekillendirmek isteyen Josef Stalin ile Tito nun arasi acildi Tito nun Yugoslavya nin bagimsiz bir devlet olarak kalmasini istemesi bu anlasmazligin baslica sebebiydi Stalin 1953 yilinda olunce SSCB idarecileri Tito ya yeni bir yaklasimda bulundular 2 Haziran 1955 te Sovyet Baskani Kruscev Belgrad i ziyaret etti ve Stalin in politikasini resmen kinadi Tito devlet yonetiminde komunist rejiminin ideolojisini kabullenmekle birlikte Komunist Sovyet Rusya karsisinda bagimsiz bir tutum icine girdi Bu siyasetiyle Sovyet Rusya ya Bati devletlerine ve ABD ye yaklasti Hatta iktisadi askeri ve mali yardimlar sagladi 13 Ocak 1953 te Yugoslavya Devlet Baskani secildi Yugoslavya yi Sosyalist Federal Cumhuriyet haline getirdi 1968 de Varsova Pakti nin Cekoslovakya isgalini kinadi 1962 70 yillari arasinda sik sik Asya Afrika ve Latin Amerika ya geziler yaparak Baglantisizlar Hareketini guclendirdi 25 ucuncu dunya ulkesinin bir araya gelip Bandung Konferansi nin duzenlenmesini sagladi Bunlarin Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi SSCB nufuzundan kurtarilmasini basardi 1970 yillarinda Yugoslavya nin bolgesel savunma sistemini kurmasini savundu 1974 te kolektif liderlik sistemiyle ayni gorusu resmen kabul edildi Ayni yil 1974 omur boyu devlet baskanligina getirildi Tito 1980 yilinda olunce yerine 1974 te anayasayla kurulan kolektif liderlik idaresi geldi 1989 da Dogu Bloku nda gorulen yenilesme hareketleri Yugoslavya ya da sicradi 1990 da Yugoslavya da cok partili duzene gecildi Naasi Belgrad da Kuca Cveca adli bir anit mezarda gomuludur Eleanor Roosevelt ve Tito 1953 Cemal Abdunnasir Cevahirlal Nehru ve Tito 1961 Belgrad Tito 1963 depreminden sonra Sovyetler Birligi lideri Nikita Kruscev ile beraber Uskup u ziyaret ediyor 22 Agustos 1963 Nixon ve Tito Beyaz Saray da halki selamliyorAyrica bakinizJosip Broz Tito Meydani Ozyonetim Uz Marsala Tita Uniter Ulusal Kurtulus CephesiKaynakca Sputnik 4 Mayis 2015 26 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mayis 2015 Dis baglantilarVikisoz de Josip Broz Tito ile ilgili sozler mevcuttur Wikimedia Commons ta Josip Broz Tito ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Ingilizce Tito and His People 31 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tito ve Onun Halki Ingilizce Tito resimleri sozleri ekran koruyuculari vb Ingilizce RopotajSiyasi goreviOnce gelen Yugoslavya Devlet Baskani 14 Ocak 1953 4 Mayis 1980 Sonra gelen Lazar Kolisevski