Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Federasyon veya federal devlet, coğrafi yapılarına göre oluşmuş birden fazla devletin kendi istekleriyle bir araya gelerek dışarıya karşı tek bir siyasal güç olarak görülmeleri ve bu amaçla kurdukları örgütün, kendisini oluşturan devletlerin üzerinde olması; iç işlerinde ise, yine aralarındaki anlaşmaya göre geniş veya dar ölçüde özerk olmaları ile oluşan topluluk.
Federal devlet; bu anlamda iç yapıları itibarıyla özerk olan devletlerin (federe devlet) oluşturduğu siyasi bir birliktir. Federe devletlerin her biri kendi ülkesine, anayasasına sahip iken diğer devletlerle olan ilişkilerin düzenlenmesinde yetki federal devlete aittir. Bununla birlikte federe devletlerin içinde kendi yasama, yürütme ve yargı organları da vardır. Fakat yasalar üst devlet (federal devlet) kimliğine ait anayasaya aykırı olmama koşulu taşır. Federe devletler iç güvenliklerini sağlamak amacı ile kendi polis teşkilatını kurabilir ve farklı yargılama hususları belirleyebilir. Bir federe devlet için suç teşkil eden bir yasa diğer devlet için suç teşkil etmeyebilir. Farklı federe devlet yasalarının uygulanmasında çoğunlukla bulunulan yer göz önüne alınır fakat uygulamada kişilerin hangi federe yapıya bağlı bulunduğu hususuna göre de hareket edildiği görülmektedir. Bu durum ülkeden ülkeye ve özerklik genişliğine göre farklılık taşımaktadır. Yine uygulamada görülen başka bir durumda dolaşım esnasında olan vatandaşın çelişen yasalara muhatap kalması durumunda üst anayasa kanunlarının geçerli olabileceğidir.
Kuruluş biçimleri
Birleşme yoluyla federalizm
Birbirlerinden bağımsız olan üniter devletler, bir araya gelerek federal devlet oluştururlar. Bu geçiş aşamasında devletler, ilk önce konfederasyon meydana getirirler. Oluşturulan konfederasyon daha sonra federasyona dönüşür. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri ve İsviçre Federal Devletleri birleşme yoluyla kurulmuştur.
Ayrılma yoluyla federalizm
Üniter nitelikte olan bir devletin il gibi birimleri ayrılmak isteyebilir. Ayrılmak isteyen birimler bağımsız devletler kurmak yerine, federe devlet haline gelmeyi tercih ederler. Bunun sonucunda federe devlet haline gelirler. Örneğin, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun 1918 tarihinde dağılmasından sonra Avusturya, federal devlet haline gelmiştir. Rusya 1924 tarihinde Sovyetler Birliğine dönüşmüştür.
Federal devletler
Federal cumhuriyetler
| Tah. Yıl | Federasyon | Federatif birimler | Başlıca federatif birimleri | Küçük federatif birimleri |
|---|---|---|---|---|
| 1776 |  ABD | Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri | 50 eyalet | 1 federal bölge; 4 Milletler Topluluğu; 1 sözleşmeli toprak, 11 bağlı özerk (toprak) (ABD hakimiyeti altında bulunsa da, anayasanın bazı kısımlarından yararlanabilen topraksal bölge) |
| 1821 |  Meksika | Meksika'nın idari bölümleri | 31 eyalet | 1 federal bölge |
| 1848 |  İsviçre | İsviçre'nin kantonları | 26 kanton | |
| 1853 |  Arjantin | Arjantin'in eyaletleri | 23 eyalet | 1 özerk şehir |
| 1863 |  Venezuela | Venezuela'nın eyaletleri | 23 eyalet | 1 federal bölge, 1 federal bağımlılık |
| 1889 |  Brezilya | Brezilya'nın eyaletleri listesi | 26 eyalet (1822 ve 1889 yılları arasındaki monarşik dönemde 18 eyalet) | 1 federal bölge ve 5,565 belediye |
| 1920 |  Avusturya | Avusturya'nın eyaletleri | 9 eyalet | |
| 1949 |  Almanya | Almanya'nın eyaletleri | 16 eyalet | |
| 1950 |  Hindistan | Hindistan'ın idari yapılanması | 28 eyalet | 7 Birlik Bölgesi (Ulusal Başkent dahildir) |
| 1956 |  Sudan | Sudan'ın en üst düzey idari birimleri | 17 eyalet | |
| 1956 |  Pakistan | Pakistan'ın yönetim birimleri | 4 il | 4 federal bölge |
| 1963 |  Nijerya | Nijerya'nın eyaletleri | 36 eyalet | 1 toprak |
| 1975 |  Komorlar | 3 ada | ||
| 1979 |  Mikronezya Federal Devletleri | Mikronezya Federal Devletleri'nin idari bölümleri | 4 eyalet | |
| 1992 |  Rusya | Rusya'nın federal yapılanması | 21 cumhuriyet, 46 oblast, 9 kray, 1 özerk oblast, 4 özerk okrug, 2 federal düzeyde şehir | |
| 1995 |  Etiyopya | Etiyopya'nın bölgeleri | 9 bölge | 2 sözleşmeli şehir |
| 1995 |  Bosna-Hersek | 2 kuruluş | 1 ilçe | |
| 2005 |  Irak | Irak'ın illeri | 18 il | |
| 2008 |  Nepal | 14 bölge | 75 ilçe | |
| 2011 |  Güney Sudan | Güney Sudan'ın eyaletleri | 10 eyalet | |
| 2012 |  Somali | 18 eyalet |
Federal monarşiler
| Tah. Yıl | Federasyon | Federatif birimler | Başlıca federatif birimleri | Küçük federatif birimleri |
|---|---|---|---|---|
| 1867 |  Kanada | Kanada'nın eyaletleri ve bölgeleri | 10 eyalet | 3 topraksal bölge |
| 1901 |  Avustralya | 6 eyalet | 2 topraksal bölge | |
| 1963 |  Malezya | Malezya'nın eyaletleri | 13 eyalet | 3 federal topraksal bölge |
| 1970 |  Belçika | 3 Komünite, 3 Bölge | ||
| 1971 |  Birleşik Arap Emirlikleri | Birleşik Arap Emirlikleri'nin emirlikleri | 7 emirlik | |
| 1983 |  Saint Kitts ve Nevis | Adalar/Saint Kitts ve Nevis'in bucakları | 2 ada/14 mahalle |
Uzun şekilde sınıflandırma
- Federal Cumhuriyet: Almanya, Somali, Nijerya.
- Federasyon: Rusya, Saint Kitts ve Nevis
- Cumhuriyet: Arjantin, Avusturya, Hindistan ( olarak da adlandırılır), Irak, Güney Afrika, Sudan.
- Diğerleri:
- Bolivar Cumhuriyeti (Venezuela)
- Konfederasyon (İsviçre)
- Milletler Topluluğu (Avustralya)
- Dominyon (1982 öncesi Kanada)
- Federal Demokratik Cumhuriyet (Etiyopya, Nepal)
- Federe Devlet (Mikronezya Federal Devletleri)
- Federatif Cumhuriyet (Brezilya)
- İslam Cumhuriyeti (Pakistan)
- Krallık (Belçika)
- Birlik ()
- Birleşik Emirlik (Birleşik Arap Emirlikleri)
- Birleşik Meksika Devleti (Meksika)
- Amerika Birleşik Devletleri (Birleşik Devletler)
- Yok:
- Bosna-Hersek (1997'den bu yana)
- Kanada (1982'den bu yana)
- Malezya
Feshedilenler
- Amerika Konfedere Devletleri (1861-1865)
- Kamerun Federal Cumhuriyeti (1961-1972)
- (1823 - yaklaşık 1838)
- Kolombiya Birleşik Devletleri (1863-1886)
- Çekoslovakya (1969-1992)
- Birleşik Hollanda Cumhuriyeti (1581-1795)
- Fransız Ekvatoral Afrikası (1910-1958)
- Fransız Batı Afrikası (1895-1958)
- İnka İmparatorluğu (1197-1572)
- Endonezya Birleşik Devletleri (1949-1950)
- Libya Krallığı (1951-1963)
- (1896-1946)
- Malaya Federasyonu (1948-1963)
- (1959-1960)
- (1858-1863)
- Lehistan-Litvanya Birliği (1569-1795)
- Rodezya ve Nyasaland Federasyonu (1953-1963)
- Güney Arabistan Federasyonu (1962-1967)
- Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (1922-1991)
- Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (1917-1993)
- İspanya Federal Cumhuriyeti (1873-1874)
- Uganda (1962-1967)
- Batı Hint Adaları Federasyonu (1958-1962)
- Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti (1943-1992)
- Yugoslavya Federal Cumhuriyeti (1992-2003)
- (1831-1861)
Bazı Arap konfederasyonlar ve de facto durumda olan federasyonlarda bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
- Anti-Federalizm, Amerika Birleşik Devletleri'nde bir 18. yüzyıl hareketi
- Avrupa Birliği
Kaynakça
- ^ a b GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Kitabevi, 21. baskı, 2013. ISBN .
- ^ ABD Anayasası, , was drafted in 1787 and was ratified in 1788. The ve President did not take office until March 1789.
- ^ Rusya'nın Federal yapısı 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Rusya Anayasası Madde 65.
- ^ . 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2012.
- ^ (PDF). Somali Federal Cumhuriyeti. 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2012.: Kabul edilen anayasa, mevcut bölgesel yönetimleri, federal Meclis ve halk Meclisi tarafından belirlenecek federal üye devletlerin nihai sayısı ve sınırlarını içerir.
- ^ 1957 yılında bağımsızlığını kazanmış, Sabah ve Sarawak'a katılmış ve Singapur'un oluşturulması için 1963 yılında Malezya adını almıştır.
- ^ The USSR was a federation according to the letter of its constitution, but, at least until its final years in the late eighties and early nineties of the 20th century, its governance was highly centralized in practice. See: Soviet Union section.
- ^ The Socialist Federal Republic of Yugoslavia was officially proclaimed in 1963. Prior to this, the communist Yugoslav state was named Democratic Federal Yugoslavia in 1943 and then Federal People's Republic of Yugoslavia in 1946. See: Socialist Federal Republic of Yugoslavia.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Federasyon veya federal devlet cografi yapilarina gore olusmus birden fazla devletin kendi istekleriyle bir araya gelerek disariya karsi tek bir siyasal guc olarak gorulmeleri ve bu amacla kurduklari orgutun kendisini olusturan devletlerin uzerinde olmasi ic islerinde ise yine aralarindaki anlasmaya gore genis veya dar olcude ozerk olmalari ile olusan topluluk Federal devletler Uniter devletler Federal devlet bu anlamda ic yapilari itibariyla ozerk olan devletlerin federe devlet olusturdugu siyasi bir birliktir Federe devletlerin her biri kendi ulkesine anayasasina sahip iken diger devletlerle olan iliskilerin duzenlenmesinde yetki federal devlete aittir Bununla birlikte federe devletlerin icinde kendi yasama yurutme ve yargi organlari da vardir Fakat yasalar ust devlet federal devlet kimligine ait anayasaya aykiri olmama kosulu tasir Federe devletler ic guvenliklerini saglamak amaci ile kendi polis teskilatini kurabilir ve farkli yargilama hususlari belirleyebilir Bir federe devlet icin suc teskil eden bir yasa diger devlet icin suc teskil etmeyebilir Farkli federe devlet yasalarinin uygulanmasinda cogunlukla bulunulan yer goz onune alinir fakat uygulamada kisilerin hangi federe yapiya bagli bulundugu hususuna gore de hareket edildigi gorulmektedir Bu durum ulkeden ulkeye ve ozerklik genisligine gore farklilik tasimaktadir Yine uygulamada gorulen baska bir durumda dolasim esnasinda olan vatandasin celisen yasalara muhatap kalmasi durumunda ust anayasa kanunlarinin gecerli olabilecegidir Kurulus bicimleriBirlesme yoluyla federalizm Birbirlerinden bagimsiz olan uniter devletler bir araya gelerek federal devlet olustururlar Bu gecis asamasinda devletler ilk once konfederasyon meydana getirirler Olusturulan konfederasyon daha sonra federasyona donusur Ornegin Amerika Birlesik Devletleri ve Isvicre Federal Devletleri birlesme yoluyla kurulmustur Ayrilma yoluyla federalizm Uniter nitelikte olan bir devletin il gibi birimleri ayrilmak isteyebilir Ayrilmak isteyen birimler bagimsiz devletler kurmak yerine federe devlet haline gelmeyi tercih ederler Bunun sonucunda federe devlet haline gelirler Ornegin Avusturya Macaristan Imparatorlugu nun 1918 tarihinde dagilmasindan sonra Avusturya federal devlet haline gelmistir Rusya 1924 tarihinde Sovyetler Birligine donusmustur Federal devletlerFederal cumhuriyetler Tah Yil Federasyon Federatif birimler Baslica federatif birimleri Kucuk federatif birimleri1776 ABD Amerika Birlesik Devletleri nin eyaletleri 50 eyalet 1 federal bolge 4 Milletler Toplulugu 1 sozlesmeli toprak 11 bagli ozerk toprak ABD hakimiyeti altinda bulunsa da anayasanin bazi kisimlarindan yararlanabilen topraksal bolge 1821 Meksika Meksika nin idari bolumleri 31 eyalet 1 federal bolge1848 Isvicre Isvicre nin kantonlari 26 kanton1853 Arjantin Arjantin in eyaletleri 23 eyalet 1 ozerk sehir1863 Venezuela Venezuela nin eyaletleri 23 eyalet 1 federal bolge 1 federal bagimlilik1889 Brezilya Brezilya nin eyaletleri listesi 26 eyalet 1822 ve 1889 yillari arasindaki monarsik donemde 18 eyalet 1 federal bolge ve 5 565 belediye1920 Avusturya Avusturya nin eyaletleri 9 eyalet1949 Almanya Almanya nin eyaletleri 16 eyalet1950 Hindistan Hindistan in idari yapilanmasi 28 eyalet 7 Birlik Bolgesi Ulusal Baskent dahildir 1956 Sudan Sudan in en ust duzey idari birimleri 17 eyalet1956 Pakistan Pakistan in yonetim birimleri 4 il 4 federal bolge1963 Nijerya Nijerya nin eyaletleri 36 eyalet 1 toprak1975 Komorlar 3 ada1979 Mikronezya Federal Devletleri Mikronezya Federal Devletleri nin idari bolumleri 4 eyalet1992 Rusya Rusya nin federal yapilanmasi 21 cumhuriyet 46 oblast 9 kray 1 ozerk oblast 4 ozerk okrug 2 federal duzeyde sehir1995 Etiyopya Etiyopya nin bolgeleri 9 bolge 2 sozlesmeli sehir1995 Bosna Hersek 2 kurulus 1 ilce2005 Irak Irak in illeri 18 il2008 Nepal 14 bolge 75 ilce2011 Guney Sudan Guney Sudan in eyaletleri 10 eyalet2012 Somali 18 eyaletFederal monarsiler Tah Yil Federasyon Federatif birimler Baslica federatif birimleri Kucuk federatif birimleri1867 Kanada Kanada nin eyaletleri ve bolgeleri 10 eyalet 3 topraksal bolge1901 Avustralya 6 eyalet 2 topraksal bolge1963 Malezya Malezya nin eyaletleri 13 eyalet 3 federal topraksal bolge1970 Belcika 3 Komunite 3 Bolge1971 Birlesik Arap Emirlikleri Birlesik Arap Emirlikleri nin emirlikleri 7 emirlik1983 Saint Kitts ve Nevis Adalar Saint Kitts ve Nevis in bucaklari 2 ada 14 mahalleUzun sekilde siniflandirma Federal Cumhuriyet Almanya Somali Nijerya Federasyon Rusya Saint Kitts ve Nevis Cumhuriyet Arjantin Avusturya Hindistan olarak da adlandirilir Irak Guney Afrika Sudan Digerleri Bolivar Cumhuriyeti Venezuela Konfederasyon Isvicre Milletler Toplulugu Avustralya Dominyon 1982 oncesi Kanada Federal Demokratik Cumhuriyet Etiyopya Nepal Federe Devlet Mikronezya Federal Devletleri Federatif Cumhuriyet Brezilya Islam Cumhuriyeti Pakistan Krallik Belcika Birlik Birlesik Emirlik Birlesik Arap Emirlikleri Birlesik Meksika Devleti Meksika Amerika Birlesik Devletleri Birlesik Devletler Yok Bosna Hersek 1997 den bu yana Kanada 1982 den bu yana MalezyaFeshedilenler Amerika Konfedere Devletleri 1861 1865 Kamerun Federal Cumhuriyeti 1961 1972 1823 yaklasik 1838 Kolombiya Birlesik Devletleri 1863 1886 Cekoslovakya 1969 1992 Birlesik Hollanda Cumhuriyeti 1581 1795 Fransiz Ekvatoral Afrikasi 1910 1958 Fransiz Bati Afrikasi 1895 1958 Inka Imparatorlugu 1197 1572 Endonezya Birlesik Devletleri 1949 1950 Libya Kralligi 1951 1963 1896 1946 Malaya Federasyonu 1948 1963 1959 1960 1858 1863 Lehistan Litvanya Birligi 1569 1795 Rodezya ve Nyasaland Federasyonu 1953 1963 Guney Arabistan Federasyonu 1962 1967 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi 1922 1991 Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti 1917 1993 Ispanya Federal Cumhuriyeti 1873 1874 Uganda 1962 1967 Bati Hint Adalari Federasyonu 1958 1962 Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti 1943 1992 Yugoslavya Federal Cumhuriyeti 1992 2003 1831 1861 Bazi Arap konfederasyonlar ve de facto durumda olan federasyonlarda bulunmaktadir Ayrica bakinizAnti Federalizm Amerika Birlesik Devletleri nde bir 18 yuzyil hareketi Avrupa BirligiKaynakca a b GOZLER Kemal Anayasa Hukukuna Giris Ekin Kitabevi 21 baski 2013 ISBN 978 605 5187 65 1 ABD Anayasasi was drafted in 1787 and was ratified in 1788 The ve President did not take office until March 1789 Rusya nin Federal yapisi 25 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusya Anayasasi Madde 65 3 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2012 PDF Somali Federal Cumhuriyeti 20 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2012 Kabul edilen anayasa mevcut bolgesel yonetimleri federal Meclis ve halk Meclisi tarafindan belirlenecek federal uye devletlerin nihai sayisi ve sinirlarini icerir 1957 yilinda bagimsizligini kazanmis Sabah ve Sarawak a katilmis ve Singapur un olusturulmasi icin 1963 yilinda Malezya adini almistir The USSR was a federation according to the letter of its constitution but at least until its final years in the late eighties and early nineties of the 20th century its governance was highly centralized in practice See Soviet Union section The Socialist Federal Republic of Yugoslavia was officially proclaimed in 1963 Prior to this the communist Yugoslav state was named Democratic Federal Yugoslavia in 1943 and then Federal People s Republic of Yugoslavia in 1946 See Socialist Federal Republic of Yugoslavia