Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Daktilo ya da yazı makinesi, bir klavye aracılığıyla harekete getirilen harfleri mürekkepli bir sistem yardımıyla kağıda basarak yazı yazan makine.
1829'da ABD'de (en) tarafından ilk kez patenti almıştır. adı verilen bu makine elden daha yavaş yazıyordu. 1801 yılında ise İtalya'da Pellegrino Turri tarafından bir daktilo yapılmıştır. Başka bir kaynakta ise 1801 yılı 1808 olarak belirtilmektedir. Pellegrino, gözleri görmeyen sevgilisi Kontes Caroline Fantoni da Fivizzano için bunu yapmıştır. 1868'de ise Sholes ilk pratik daktiloyu yaptı. 'un 1878'de yaptığı daktilo ise bir dikiş makinesinin üzerine yerleştirilmişti. Şaryo, dikiş makinesinin pedalına benzeyen bir pedalla döndürülüyordu. Makine ise silik ve büyük harf yazabiliyordu. Bu mahsurlarının yanında büyük ve pahalı olması piyasaya sürülmesine engel oldu. Remington, Royal Smith gibi Amerikan firmaları yanında İtalyan Underwood-Olivetti, Alman Olympia, Adler ve ve İsveç Facit firmaları da daktiloların yapımında görülen çeşitli kusurları yavaş yavaş düzelterek bugün kullanılan daktilolara benzeyen makineler yaptılar.
Sholes'in yaptığı makineyi inceleyen Thomas Edison, elektrikle çalışabileceğini söyleyerek üzerinde çalışmaya başladı. Edison, çubuğun elektromıknatısla hareket ettiği elektrikli daktilo makinesi yaparak 1872'de patentini aldı.
Çeşitli deneme ve üzerinde yapılan çalışmalardan sonra 1930 yılında seri halde elektrikli makinelerin satışına başlandı. Piyasada tutulması, seri iş yapması bunun üzerinde firmaların çalışmasını sağladı.
- Mekanik daktilo
- Elektriksiz olup, mekanik olarak çalışırlar. Parmakla kuvvetle tuşa vurulunca, kaldıraç tertibatıyla tuşun bağlı olduğu harf kalkar ve şeride vurur. Şerit de sarılı olan kâğıt üzerinde o harfin izini bırakır. Harfler vuruldukça şaryo otomatik olarak ilerler. Yazının düzgün çıkması; şeride, vuruşun kuvvetine ve tuşlara iyi basılıp basılmamasına bağlıdır.
- Elektrikli daktilo
- İşleme prensibi mekanik ile aynıdır. Tuşa basıldığında harfin şeride, dolayısıyla kağıda vurma işlemi elektrikli olarak gerçekleştirilir. Ancak 1961'de Selectric ismini verdiği modelle harflerin çubukları yerine, harflerin bulunduğu yazı topunu getirdi. Seçilen harfe göre bu yazı topu dönerek, kâğıt tarafına ilgili harfi getirebilmektedir. Yazı topunun değiştirilmesiyle, değişik türde harfleri kullanmak mümkündür. Elektrikli daktiloların (yazıcıların); kaset şeritli ve silicili, çubuklu elektrikli daktilo, küreli elektrikli daktilo, papatya tipi elektrikli daktilo gibi çeşitleri de vardır.
- Elektronik Daktilo
- Sistem olarak mekanik ve elektrikli mekanik daktilolardan değişik olarak harfler kollar veya yazı topu üzerinde değil papatya şeklindeki disk üzerine dizilmiştir mekanik ve mekanik elektrikli makinelere nazaran çok sessiz ve daha fonksiyoneldir ve günümüzde kullanılan daktilo tipidir. Hafızalı modelleri de vardır. Yazılan sayfayı hafızaya alarak istenildiği zaman gerekli düzeltmeleri yapıp kağıda dökmek mümkündür. Klavyedeki bazı tuşlara birden fazla fonksiyon kazandırılmıştır. Ekranlı ve ekransız modelleri vardır. Ekranlı modellerde, yazılan metin önce ekranda gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra kağıda aktarıldığı için çok kullanışlıdır. Türkçe karakter ÖÜİŞÇĞ "F klavye" cihazlarda bulunmaktadır. "Q klavye" cihazlarda ÖÜİŞÇĞ gibi Türkçe karakterler yoktur. F klavye cihazlarda 10 parmak yazma tekniği ile çok süratli yazılabilmektedir. Elektronik daktilolarda silme özelliği olduğundan kâğıt üzerindeki yanlış yazılan harf, kelime veya satırı iz bırakmadan siler. F klavye satışı yapılan markalar Olivetti, Triumph Adler, Brother, Olympia gibi markalardır. Şaryo genişliği 29 cm, 34.5 cm, 44 cm ve 54 cm gibi değişik genişliktedir.
Günümüzde üretim
Kullanırken elektriğe ihtiyaç duyulmadığı için günümüzde Latin Amerika, Hindistan ve Afrika'da yaygın olarak mekanik daktilolar hâlen kullanılmaktadır. Nisan 2011'de Hindistan Mumbai'de kurulu son daktilo üreticisi olan "Godrej and Boyce"un kapandığı, böylelikle dünyada son daktiloların da üretildiği yolundaki haberler derhal yalanlanmıştır. Dünyada hâlen daktilo üreten fabrikalar faaliyetlerini sürdürmektedirler.
Kaynakça
- ^ "Italian Inventors and their Inventions". YourGuideToItaly.com. 2010. Retrieved 2011-01-25
- ^ Revett, Kenneth (15 September 2008). Behavioral Biometrics: A Remote Access Approach. John Wiley & Sons. p. 222. Retrieved 28 June 2014.
- ^ "World's last typewriter plant stops production" (İngilizce). CBC News. 18 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
- ^ . habervitrini.com. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
- ^ "Wite Out? World's 'last typewriter factory' apparently isn't" (İngilizce). usatoday.com. 6 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
- ^ (İngilizce). poynter.org. 4 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
- ^ "Has The Last Typewriter Factory Closed? Not Really" (İngilizce). npr.org. 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
Resim galerisi
-
![image]()
1930'larda üretilmiş Alman "Adler" daktilo. -
![image]()
Peter Mitterhofer'ın 1864'te yaptığı daktilo. -
![image]()
John Pratt'ın Pterotypeadını verdiği 1865 tarihli makinesi. -
![image]()
1870'te üretilmiş modeli. Patenti 1865'te alınmış. -
![image]()
"Sholes, Glidden ve Soule" daktiloları için 1868'te düzenlenmiş bir patent belgesi. -
![image]()
"Hammond 1B" daktilosu, 1870'te icad edildi, 1881'de üretimine geçildi. -
![image]()
1920 model bir daktilonun harfleri basan çubukları. -
![image]()
Oyuncak bir daktilonun ilanı. -
![image]()
En ünlü modellerden "Underwood No. 5" -
![image]()
2,450 yazı tipi barındıran Çin daktilosu. Üreticisi . -
![image]()
2,267 yazı tipi bulunan oldukça küçük hacimli bir Japon daktilosu olan SH-280 .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Daktilo ya da yazi makinesi bir klavye araciligiyla harekete getirilen harfleri murekkepli bir sistem yardimiyla kagida basarak yazi yazan makine Mekanik daktilo 1946 oncesi yapimi ahsap kasaliElektrikli daktilo IBM Gorme Engelliler icin Braille alfabesi ile kabartma yazi basan bir daktilo 1829 da ABD de en tarafindan ilk kez patenti almistir adi verilen bu makine elden daha yavas yaziyordu 1801 yilinda ise Italya da Pellegrino Turri tarafindan bir daktilo yapilmistir Baska bir kaynakta ise 1801 yili 1808 olarak belirtilmektedir Pellegrino gozleri gormeyen sevgilisi Kontes Caroline Fantoni da Fivizzano icin bunu yapmistir 1868 de ise Sholes ilk pratik daktiloyu yapti un 1878 de yaptigi daktilo ise bir dikis makinesinin uzerine yerlestirilmisti Saryo dikis makinesinin pedalina benzeyen bir pedalla donduruluyordu Makine ise silik ve buyuk harf yazabiliyordu Bu mahsurlarinin yaninda buyuk ve pahali olmasi piyasaya surulmesine engel oldu Remington Royal Smith gibi Amerikan firmalari yaninda Italyan Underwood Olivetti Alman Olympia Adler ve ve Isvec Facit firmalari da daktilolarin yapiminda gorulen cesitli kusurlari yavas yavas duzelterek bugun kullanilan daktilolara benzeyen makineler yaptilar Sholes in yaptigi makineyi inceleyen Thomas Edison elektrikle calisabilecegini soyleyerek uzerinde calismaya basladi Edison cubugun elektromiknatisla hareket ettigi elektrikli daktilo makinesi yaparak 1872 de patentini aldi Cesitli deneme ve uzerinde yapilan calismalardan sonra 1930 yilinda seri halde elektrikli makinelerin satisina baslandi Piyasada tutulmasi seri is yapmasi bunun uzerinde firmalarin calismasini sagladi Mekanik daktilo Elektriksiz olup mekanik olarak calisirlar Parmakla kuvvetle tusa vurulunca kaldirac tertibatiyla tusun bagli oldugu harf kalkar ve seride vurur Serit de sarili olan kagit uzerinde o harfin izini birakir Harfler vuruldukca saryo otomatik olarak ilerler Yazinin duzgun cikmasi seride vurusun kuvvetine ve tuslara iyi basilip basilmamasina baglidir Elektrikli daktilo Isleme prensibi mekanik ile aynidir Tusa basildiginda harfin seride dolayisiyla kagida vurma islemi elektrikli olarak gerceklestirilir Ancak 1961 de Selectric ismini verdigi modelle harflerin cubuklari yerine harflerin bulundugu yazi topunu getirdi Secilen harfe gore bu yazi topu donerek kagit tarafina ilgili harfi getirebilmektedir Yazi topunun degistirilmesiyle degisik turde harfleri kullanmak mumkundur Elektrikli daktilolarin yazicilarin kaset seritli ve silicili cubuklu elektrikli daktilo kureli elektrikli daktilo papatya tipi elektrikli daktilo gibi cesitleri de vardir Elektronik Daktilo Sistem olarak mekanik ve elektrikli mekanik daktilolardan degisik olarak harfler kollar veya yazi topu uzerinde degil papatya seklindeki disk uzerine dizilmistir mekanik ve mekanik elektrikli makinelere nazaran cok sessiz ve daha fonksiyoneldir ve gunumuzde kullanilan daktilo tipidir Hafizali modelleri de vardir Yazilan sayfayi hafizaya alarak istenildigi zaman gerekli duzeltmeleri yapip kagida dokmek mumkundur Klavyedeki bazi tuslara birden fazla fonksiyon kazandirilmistir Ekranli ve ekransiz modelleri vardir Ekranli modellerde yazilan metin once ekranda gerekli duzeltmeler yapildiktan sonra kagida aktarildigi icin cok kullanislidir Turkce karakter OUISCG F klavye cihazlarda bulunmaktadir Q klavye cihazlarda OUISCG gibi Turkce karakterler yoktur F klavye cihazlarda 10 parmak yazma teknigi ile cok suratli yazilabilmektedir Elektronik daktilolarda silme ozelligi oldugundan kagit uzerindeki yanlis yazilan harf kelime veya satiri iz birakmadan siler F klavye satisi yapilan markalar Olivetti Triumph Adler Brother Olympia gibi markalardir Saryo genisligi 29 cm 34 5 cm 44 cm ve 54 cm gibi degisik genisliktedir Gunumuzde uretimKullanirken elektrige ihtiyac duyulmadigi icin gunumuzde Latin Amerika Hindistan ve Afrika da yaygin olarak mekanik daktilolar halen kullanilmaktadir Nisan 2011 de Hindistan Mumbai de kurulu son daktilo ureticisi olan Godrej and Boyce un kapandigi boylelikle dunyada son daktilolarin da uretildigi yolundaki haberler derhal yalanlanmistir Dunyada halen daktilo ureten fabrikalar faaliyetlerini surdurmektedirler Kaynakca Italian Inventors and their Inventions YourGuideToItaly com 2010 Retrieved 2011 01 25 Revett Kenneth 15 September 2008 Behavioral Biometrics A Remote Access Approach John Wiley amp Sons p 222 Retrieved 28 June 2014 World s last typewriter plant stops production Ingilizce CBC News 18 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2011 habervitrini com 1 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2011 Wite Out World s last typewriter factory apparently isn t Ingilizce usatoday com 6 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2011 Ingilizce poynter org 4 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2011 Has The Last Typewriter Factory Closed Not Really Ingilizce npr org 28 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2011 Resim galerisi1930 larda uretilmis Alman Adler daktilo Peter Mitterhofer in 1864 te yaptigi daktilo John Pratt in Pterotypeadini verdigi 1865 tarihli makinesi 1870 te uretilmis modeli Patenti 1865 te alinmis Sholes Glidden ve Soule daktilolari icin 1868 te duzenlenmis bir patent belgesi Hammond 1B daktilosu 1870 te icad edildi 1881 de uretimine gecildi 1920 model bir daktilonun harfleri basan cubuklari Oyuncak bir daktilonun ilani En unlu modellerden Underwood No 5 2 450 yazi tipi barindiran Cin daktilosu Ureticisi 2 267 yazi tipi bulunan oldukca kucuk hacimli bir Japon daktilosu olan SH 280