Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Hendek, özellikle kale, bina veya kenti çevreleyen geniş, derin ve genellikle suyla dolu tahkimattır. Bazı örneklerde su engeli olarak da daha karmaşık yapay göllere evrildiği görülmüştür. Modern dönemlerde hendek veya su engelleri artık önleyici etkileri kaybolduğundan görsel olarak tercih edilmeye başlanmıştır.
Geliştirilmesi ve kullanımı
Savunma amaçlı
Antik Çağ
Bilinen en eski hendekler Mısır'daki kazılarda ortaya çıkmıştır. Antik Mısır'ın Nubiya bölgesindeki tahkimatı bunun örneklerindendir. Babil, Asur uygarlıklarında da hendek görülmüştür.
Orta Çağ
Orta Çağ boyunca kalelerin etrafına açılan hendekler tahkimatı artırmak amacıyla kullanılmaya başlanılmıştır. Uygun koşullarda hendekler suyla doldurulurdu. Hendek sayesinde kuşatmada kullanılan silahların kale surlarına yaklaşmasına engel olunur. Ayrıca istihkamcıların yerin altından surlara yaklaşması da engellenmiş olur. Sonraki dönemde özellikle topçuluğun gelişmesiyle hendek yerine kale savunmasında ilave koruma sağlayan tabya ortaya çıkmıştır. Yıldız kale tasarımlı kalelerde hendekler kullanılmaya devam edilmiştir.
Afrika
Günümüzde Nijerya sınırları içindeki Benin kentinin savunma tahkimatında sur ve hendek kullanılmıştır.
Asya
Japonya'da kalelerin etrafındaki su dolu hendekler yoğunlukla kullanılmıştır. Kentin merkezinde yer alan bu kaleler sayesindeki hendekler su yoluyla taşıma konusunda da kullanılmıştır. Hendekler Çin'deki Yasak Şehir, Hindistan'daki Vellore, Kamboçya'daki Angkor Vat ve Tayland'daki Chiang Mai'de hendek kullanılmıştır.
Amerika
Amerika kıtasında (Mississipi kültüründe) tahkim edilmiş köylerin dışına hendekler yapıldığı bilinmektedir. Bunun yanı sıra Mayalar kentinde hendek kullanmıştır.
Modern kullanım
Hendekler günümüzde askeri tahkimat olarak kullanılmasa da modern tehlikelere göre hâlen engel olarak kullanılmaktadır. Bununla birlikte ortaya çıkan çeşitli ayaklanma ve çatışmalarda bir eylem türü veya savunma aracı olarak olarak zaman zaman kullanılır.
Güvenlik
ABD'nni Güney Karolina eyaletinde üzerinde kurulu olan etrafı güvenlik amacıyla doğal gölün yanı sıra suni beton hendeklerle çevrilidir. Ayrıca çeşitli sınır bölgelerinde yasadışı geçişlerin engellenmesi için doğal engel olarak kullanılmaktadır.
Hayvanat bahçeleri
Günümüzdeki çok sayıda modern hayvanat bahçesi artık hayvanları kafeslerin yerine diğer tarafına geçilemez hendeklerle insanlardan ve birbirlerinden ayırmaktadır.
Galeri
-
![image]()
Hollanda Naarden'deki hendek -
![image]()
ABD Florida'daki hendek -
![image]()
Mayalara ait Becan kentinin hendek sistemi -
![image]()
İskoçya'daki Caerlaverock Kalesi ve hendeği -
![image]()
Japonya'daki Matsumoto Kalesi ve hendeği -
![image]()
İngiltere'deki Bodiam Kalesi ve hendeği
Kaynakça
- ^ Uzunluk olarak Çin Seddinden sonra en uzun insan yapısıdır, 16 bin km uzunluğundadır. Yapımı MÖ 800 - MS 1400 arasında sürmüştür. İngilizler tarafından 1897 yılında yıkılmıştır.
- ^ Günümüze kadar gelebilmiş bu yapılar Arkansas'daki Parkin Archeological State Park bünyesindedir Resmî internet sitesi 16 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 29 Nisan 2013 tarihinde erişilmiştir
- ^ Asker Rojava-Nusaybin arasına hendek kazıyor 25 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BirGün, 13 Şubat 2016, Erişim tarihi: 26 Mart 2016.
- ^ Mısır tarafından Gazze Şeridi ile sınır bölgesine hendek inşa edilmesi planları 2004 yılında düşünülüyordu İlgili The Guardian haberi 20 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 29 Nisan 2013 tarihinde erişilmiştir
- ^ Bu sistem ilk kez Almanya'nın Hamburg kentindeki Hagenbeck Hayvanat Bahçesinde uygulanmıştır Resmî internet sitesi 7 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca) 29 Nisan 2013 tarihinde erişilmiştir
| Wikimedia Commons'ta Hendek ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hendek ozellikle kale bina veya kenti cevreleyen genis derin ve genellikle suyla dolu tahkimattir Bazi orneklerde su engeli olarak da daha karmasik yapay gollere evrildigi gorulmustur Modern donemlerde hendek veya su engelleri artik onleyici etkileri kayboldugundan gorsel olarak tercih edilmeye baslanmistir Warwickshire Ingiltere de cevresinde hendek bulunan bir evGelistirilmesi ve kullanimiSavunma amacli Antik Cag Antik Misir da Buhen kalesinin kuzeyden gorunumu Bilinen en eski hendekler Misir daki kazilarda ortaya cikmistir Antik Misir in Nubiya bolgesindeki tahkimati bunun orneklerindendir Babil Asur uygarliklarinda da hendek gorulmustur Orta Cag Steinfurt Almanya da hendekli bir ortacag kalesi Orta Cag boyunca kalelerin etrafina acilan hendekler tahkimati artirmak amaciyla kullanilmaya baslanilmistir Uygun kosullarda hendekler suyla doldurulurdu Hendek sayesinde kusatmada kullanilan silahlarin kale surlarina yaklasmasina engel olunur Ayrica istihkamcilarin yerin altindan surlara yaklasmasi da engellenmis olur Sonraki donemde ozellikle topculugun gelismesiyle hendek yerine kale savunmasinda ilave koruma saglayan tabya ortaya cikmistir Yildiz kale tasarimli kalelerde hendekler kullanilmaya devam edilmistir Afrika Gunumuzde Nijerya sinirlari icindeki Benin kentinin savunma tahkimatinda sur ve hendek kullanilmistir Asya Japonya da kalelerin etrafindaki su dolu hendekler yogunlukla kullanilmistir Kentin merkezinde yer alan bu kaleler sayesindeki hendekler su yoluyla tasima konusunda da kullanilmistir Hendekler Cin deki Yasak Sehir Hindistan daki Vellore Kambocya daki Angkor Vat ve Tayland daki Chiang Mai de hendek kullanilmistir Amerika Amerika kitasinda Mississipi kulturunde tahkim edilmis koylerin disina hendekler yapildigi bilinmektedir Bunun yani sira Mayalar kentinde hendek kullanmistir Modern kullanim Hendekler gunumuzde askeri tahkimat olarak kullanilmasa da modern tehlikelere gore halen engel olarak kullanilmaktadir Bununla birlikte ortaya cikan cesitli ayaklanma ve catismalarda bir eylem turu veya savunma araci olarak olarak zaman zaman kullanilir Guvenlik ABD nni Guney Karolina eyaletinde uzerinde kurulu olan etrafi guvenlik amaciyla dogal golun yani sira suni beton hendeklerle cevrilidir Ayrica cesitli sinir bolgelerinde yasadisi gecislerin engellenmesi icin dogal engel olarak kullanilmaktadir Hayvanat bahceleri Gunumuzdeki cok sayida modern hayvanat bahcesi artik hayvanlari kafeslerin yerine diger tarafina gecilemez hendeklerle insanlardan ve birbirlerinden ayirmaktadir GaleriHollanda Naarden deki hendek ABD Florida daki hendek Mayalara ait Becan kentinin hendek sistemi Iskocya daki Caerlaverock Kalesi ve hendegi Japonya daki Matsumoto Kalesi ve hendegi Ingiltere deki Bodiam Kalesi ve hendegiKaynakca Uzunluk olarak Cin Seddinden sonra en uzun insan yapisidir 16 bin km uzunlugundadir Yapimi MO 800 MS 1400 arasinda surmustur Ingilizler tarafindan 1897 yilinda yikilmistir Gunumuze kadar gelebilmis bu yapilar Arkansas daki Parkin Archeological State Park bunyesindedir Resmi internet sitesi 16 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 29 Nisan 2013 tarihinde erisilmistir Asker Rojava Nusaybin arasina hendek kaziyor 25 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde BirGun 13 Subat 2016 Erisim tarihi 26 Mart 2016 Misir tarafindan Gazze Seridi ile sinir bolgesine hendek insa edilmesi planlari 2004 yilinda dusunuluyordu Ilgili The Guardian haberi 20 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 29 Nisan 2013 tarihinde erisilmistir Bu sistem ilk kez Almanya nin Hamburg kentindeki Hagenbeck Hayvanat Bahcesinde uygulanmistir Resmi internet sitesi 7 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca 29 Nisan 2013 tarihinde erisilmistir Wikimedia Commons ta Hendek ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir