| Semerkand Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Korbaşı Hareketi | |||||||
![]() | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Enver Paşa | [Bilinmiyor] | ||||||
| Güçler | |||||||
| Bilinmiyor | En az 2 fırka Veya Kağan-Karşı-Semerkantta 15.000 | ||||||
Semerkand Muharebesi, 1922 yılında Korbaşı Hareketi sırasında günümüz Özbekistan'ın Semerkand şehrinde gerçekleşmiştir. Muharebe, Korbaşı güçlerinin üstünlüğüyle sonuçlanmış ve iki Kızıl Ordu tümeni ağır kayıplar vermiştir.
1916 Semerkand ayaklanması
| ]1840-1850 ve 1866-1869 Buhara-Semerkand isyanlarından sonra1916 yılında, Orta Asya'daki Rus İmparatorluğu yönetimine karşı geniş çaplı bir ayaklanma meydana geldi. Bu ayaklanma özellikle Fergana, Semerkand ve Yedisu vilayetlerinde yoğunlaştı. Çatışmalar sırasında, Fergana Vilayeti'nde, 23. Süvari Taburu; Semerkand’da 1.583 asker; Yedisu’da ise 180 süvari ve 2.043 piyade olmak üzere toplam 3.806 kişi hayatını kaybetti. Kayıplar arasında yerel halkın yanı sıra Rus köylüleri de bulunuyordu. Rus yönetimi, isyanı bastırmak amacıyla 33 süvari taburu, 14 piyade taburu, 69 ağır makineli tüfek ve 42 toptan oluşan bir askeri kuvveti bölgeye sevk etti.
Yedisu vilayetinde yaşanan çatışmalar, Pişpek, Karakol, Semerkand ve Cızak gibi şehirlerde yerel halkın büyük kayıplar vermesine yol açtı. Türkmenistan bölgesinde ise 1-2 Eylül tarihleri arasında Siraks Kalesi'ne yönelik bir saldırı gerçekleşti. Çatışmaların artması üzerine, Rus ordusunun General Madrimov komutasındaki 15.000 kişilik birliği, Astarabad sınırındaki Yarnut bölgesinde operasyonlar düzenleyerek geniş çaplı askeri harekâtlarda bulundu. Bu olaylar, ilerleyen yıllarda ortaya çıkan Korbaşı Hareketi için önemli bir zemin hazırlamış ve bölgedeki Rus karşıtı direnişin güçlenmesine katkıda bulunmuştur.
Muharebeden önce
| ]Bazı kaynaklara göre Bolşevikler, Türkistan'daki isyanı bastırmak amacıyla 200.000 kişilik bir kuvvet sevk etmiştir. Bu kuvvetin bir kolordusu, Taşkend, Semerkand ve Fergana bölgelerinde mücahitleri etkisiz hale getirmekle görevlendirilmiştir.Bolşevikler, 1922 yılında Semerkand'ı yeniden ele geçirdiler.
Muharebenin varlığı
| ]Muharebe hakkında mevcut kaynaklar sınırlıdır. Mevcut belgeler arasında, Osmanlı Devleti’nin arşivlerinde Semerkand’ın batısında Enver Paşa birlikleri ile Kızıl Ordu arasında çatışmalar yaşandığını belirten ifadeler bulunmaktadır. Ayrıca Oxford Üniversitesi tarafından yayımlanan Central Asian Review adlı eserde, 'Korbaşıların Semerkand çevresinde güçlü olduğu' belirtilmektedir. Bu ifadeler, muharebenin gerçekleştiğine dair önemli kanıtlar olarak değerlendirilebilir. Eserde bahsi geçen ifade şu şekildedir:
Basmacılar, Semerkand çevresinde o kadar güçlüydü ki, Eliava ve Ordzhonikidze, Uluğ Bey Rasathanesi'ni ancak güçlü bir koruma altında ziyaret edebildiler.
Bu ifadeden yola çıkarak, Korbaşıların Semerkand çevresinde güçlü varlık gösterdiği ve bölgeyi tekrar ele geçirme ihtimallerinin bulunduğu belirtilmektedir. Bu durum, söz konusu muharebenin varlığını doğrulayan önemli bir kanıt olarak değerlendirilebilir. Aydın İdil, bu muharebenin varlığını raporlarla doğrulamaktadır. Ancak kendisi bu muharebenin tarihini 21 Temmuz olarak vermektedir.
Kaynakça
| ]- ^ "Enver Paşa'nın Yeni bir Muvaffakiyeti", Liva el-İslam, Yıl 2 Sayı 15-16, s. 102. 1 Teşrin-i ewel 1922
- ^ Burada biraz kafa karışıklığı yaşanabilir. Liva El İslam dergisi komutan olarak Enver Paşa'yı belirtmektedir. Ancak, Enver Paşa, 4 Ağustos 1922'de hayatını kaybetmiştir. Dergideki bilgiler ise, muharebenin 1 Ekim 1922 tarihinde sonuçlandığını göstermektedir. Bu durum, büyük ihtimalle Enver Paşa'nın ölümünün ardından yerine başka bir komutanın geçmesinden kaynaklanmaktadır. Enver Paşa'nın yerine geçen liderin İbrahim Lakay olduğu düşünülmektedir.
- ^ Selçuk Gürsoy - Enver Paşa'nın sürgünü İhtilalci İslam Birliği ve Liva el-İslam Dergisi sayfa 400
- ^ FO 371/8074/N 6007 (aktaran salahi R. Sonyel
- ^ Selçuk Gürsoy. Enver Paşa'nın sürgünü İhtilalci İslam Birliği ve Liva el-İslam Dergisi. Salyangoz Yayınlan. s. 400.
- ^ Aydın İdil. Enver Paşa'nın Son Savaşı. kitabevi. s. 291.
- ^ İlyas kara. Enver Paşa Basmacılar isyanı. YEDİVEREN YAYINLARI. ss. 181,182. 27 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2025.
- ^ a b Aydın idil. Enver Paşa'nın son savaşı. Kitabevi. s. 51.
- ^ Bu sayı, Molla Nafiz tarafından aktarılmış olup abartılmış olabilir. Bkz. Ali Bademci, Sarıklı Basmacı, sayfa 161.
- ^ Genel kabul gören rakam 100.000 asker olarak belirtilmektedir. Bkz. Baymirza Hayit, Sovyetlerde Türklüğün ve İslam'ın Bazı Meseleleri, s. 230; İlyas Kara, Enver Paşa ve Basmacılar İsyanı, s. 133.
- ^ Ali Bademci, Sarıklı Basmacı, sayfa 161
- ^ Devlet Arşivleri, TC Başbakanlığı Cumhuriyet arşivi Başbakanlık Muamelat Genel Müdürlüğü 258 - 735 - 1
- ^ Central Asian Review, Cilt VII, Sayfa 245
- ^ Aydın İdil, Enver Paşa'nın son savaşı sayfa 51.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vikipedi ozgur ansiklopedi Semerkand MuharebesiKorbasi HareketiTarih21 24 temmuz 1 Ekim 1922BolgeSemerkand OzbekistanSonucBasmacilar in zaferiTaraflarKorbasilar Sovyetler Birligi Rusya SFSC Buhara HSCKomutanlar ve liderlerEnver Pasa Bilinmiyor GuclerBilinmiyorEn az 2 firka Veya Kagan Karsi Semerkantta 15 000gtdBasmaci HareketiHive Devrimi Kolesov un Seferi Buhara Operasyonu 1920 Enver in Isyani Yurci Muharebesi 2 Dusanbe Cegen Tepesi Semerkant Hive Semerkand Muharebesi 1922 yilinda Korbasi Hareketi sirasinda gunumuz Ozbekistan in Semerkand sehrinde gerceklesmistir Muharebe Korbasi guclerinin ustunluguyle sonuclanmis ve iki Kizil Ordu tumeni agir kayiplar vermistir 1916 Semerkand ayaklanmasi span 1840 1850 ve 1866 1869 Buhara Semerkand isyanlarindan sonra1916 yilinda Orta Asya daki Rus Imparatorlugu yonetimine karsi genis capli bir ayaklanma meydana geldi Bu ayaklanma ozellikle Fergana Semerkand ve Yedisu vilayetlerinde yogunlasti Catismalar sirasinda Fergana Vilayeti nde 23 Suvari Taburu Semerkand da 1 583 asker Yedisu da ise 180 suvari ve 2 043 piyade olmak uzere toplam 3 806 kisi hayatini kaybetti Kayiplar arasinda yerel halkin yani sira Rus koyluleri de bulunuyordu Rus yonetimi isyani bastirmak amaciyla 33 suvari taburu 14 piyade taburu 69 agir makineli tufek ve 42 toptan olusan bir askeri kuvveti bolgeye sevk etti Yedisu vilayetinde yasanan catismalar Pispek Karakol Semerkand ve Cizak gibi sehirlerde yerel halkin buyuk kayiplar vermesine yol acti Turkmenistan bolgesinde ise 1 2 Eylul tarihleri arasinda Siraks Kalesi ne yonelik bir saldiri gerceklesti Catismalarin artmasi uzerine Rus ordusunun General Madrimov komutasindaki 15 000 kisilik birligi Astarabad sinirindaki Yarnut bolgesinde operasyonlar duzenleyerek genis capli askeri harekatlarda bulundu Bu olaylar ilerleyen yillarda ortaya cikan Korbasi Hareketi icin onemli bir zemin hazirlamis ve bolgedeki Rus karsiti direnisin guclenmesine katkida bulunmustur Muharebeden once span Bazi kaynaklara gore Bolsevikler Turkistan daki isyani bastirmak amaciyla 200 000 kisilik bir kuvvet sevk etmistir Bu kuvvetin bir kolordusu Taskend Semerkand ve Fergana bolgelerinde mucahitleri etkisiz hale getirmekle gorevlendirilmistir Bolsevikler 1922 yilinda Semerkand i yeniden ele gecirdiler Muharebenin varligi span Muharebe hakkinda mevcut kaynaklar sinirlidir Mevcut belgeler arasinda Osmanli Devleti nin arsivlerinde Semerkand in batisinda Enver Pasa birlikleri ile Kizil Ordu arasinda catismalar yasandigini belirten ifadeler bulunmaktadir Ayrica Oxford Universitesi tarafindan yayimlanan Central Asian Review adli eserde Korbasilarin Semerkand cevresinde guclu oldugu belirtilmektedir Bu ifadeler muharebenin gerceklestigine dair onemli kanitlar olarak degerlendirilebilir Eserde bahsi gecen ifade su sekildedir Basmacilar Semerkand cevresinde o kadar gucluydu ki Eliava ve Ordzhonikidze Ulug Bey Rasathanesi ni ancak guclu bir koruma altinda ziyaret edebildiler Bu ifadeden yola cikarak Korbasilarin Semerkand cevresinde guclu varlik gosterdigi ve bolgeyi tekrar ele gecirme ihtimallerinin bulundugu belirtilmektedir Bu durum soz konusu muharebenin varligini dogrulayan onemli bir kanit olarak degerlendirilebilir Aydin Idil bu muharebenin varligini raporlarla dogrulamaktadir Ancak kendisi bu muharebenin tarihini 21 Temmuz olarak vermektedir Kaynakca span Enver Pasa nin Yeni bir Muvaffakiyeti Liva el Islam Yil 2 Sayi 15 16 s 102 1 Tesrin i ewel 1922 Burada biraz kafa karisikligi yasanabilir Liva El Islam dergisi komutan olarak Enver Pasa yi belirtmektedir Ancak Enver Pasa 4 Agustos 1922 de hayatini kaybetmistir Dergideki bilgiler ise muharebenin 1 Ekim 1922 tarihinde sonuclandigini gostermektedir Bu durum buyuk ihtimalle Enver Pasa nin olumunun ardindan yerine baska bir komutanin gecmesinden kaynaklanmaktadir Enver Pasa nin yerine gecen liderin Ibrahim Lakay oldugu dusunulmektedir Selcuk Gursoy Enver Pasa nin surgunu Ihtilalci Islam Birligi ve Liva el Islam Dergisi sayfa 400 FO 371 8074 N 6007 aktaran salahi R Sonyel Selcuk Gursoy Enver Pasa nin surgunu Ihtilalci Islam Birligi ve Liva el Islam Dergisi Salyangoz Yayinlan s 400 Aydin Idil Enver Pasa nin Son Savasi kitabevi s 291 Ilyas kara Enver Pasa Basmacilar isyani YEDIVEREN YAYINLARI ss 181 182 27 Agustos 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2025 a b Aydin idil Enver Pasa nin son savasi Kitabevi s 51 Bu sayi Molla Nafiz tarafindan aktarilmis olup abartilmis olabilir Bkz Ali Bademci Sarikli Basmaci sayfa 161 Genel kabul goren rakam 100 000 asker olarak belirtilmektedir Bkz Baymirza Hayit Sovyetlerde Turklugun ve Islam in Bazi Meseleleri s 230 Ilyas Kara Enver Pasa ve Basmacilar Isyani s 133 Ali Bademci Sarikli Basmaci sayfa 161 Devlet Arsivleri TC Basbakanligi Cumhuriyet arsivi Basbakanlik Muamelat Genel Mudurlugu 258 735 1 Central Asian Review Cilt VII Sayfa 245 Aydin Idil Enver Pasa nin son savasi sayfa 51 Kategoriler Basmaci Hareketi1922 de AsyaOzbekistan tarihi1922 de catismalar1922 de olaylarSemerkand tarihi
