Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Haziran 2025) |
Yürçi Muharebesi, 30 Ocak 1922 tarihinde, günümüzde Özbekistan sınırları içinde kalan Yürçi'de Basmacı Hareketi sırasında gerçekleşti. Enver Paşa komutasındaki Basmacı kuvvetleri, Kızıl Ordu'ya karşı kesin bir zafer kazanarak Yürçi ve çevresindeki Seresiye, Kabadıyan ve Dehna kentlerini ele geçirdi.
| Yürçi Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Basmacı Hareketi | |||||||
| |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Enver Paşa | Bilinmiyor | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| Basmacı Hareketi |  Sovyetler Birliği | ||||||
Enver Paşa'nın zaferi
Duşanbe'deki son zaferin ardından Enver Paşa, Özbek kalesi Yürçi’ye yönelik bir saldırı başlattı. Muharebe boyunca, Enver Paşa’nın kuvvetleri Kızıl Ordu'nun ikmal hatlarını, devenin sırtında taşınan kervanlara baskınlar düzenleyerek sabote etti. 28 Ocak - 22 Şubat 1922 tarihleri arasında Enver Paşa'nın birlikleri Seresiye, Yürçi, Kabadıyan ve Dehna'yı ele geçirdi.
Enver Paşa'nın Amanullah Han’a mektubu
Duşanbe'nin alınmasından iki gün sonra Enver Paşa, Afganistan Emiri Amanullah Han’a şu mektubu gönderdi:
“Âla Hazret Emanullah Han
“Buhara Cumhurbaşkanının, düşman askerlerini silahtan tecrit etmek için yaptığı teşebbüs, Lakay İbrahim’in Bolşeviklerin lehine yaptığı müdahalesi ile sonuca ulaşamadı. Dışarıdan Lakaylar, içeriden Bolşeviklerin ateşleri arasında kalan askerleri, Düşenbe’den çıktılar. Havanın birden bozulması, şiddetli rüzgâr ile sağnak halinde yağan yağmur altında, açıkta kalan erler arasında panik hasıl oldu. Böyle feci duruma düşen birlikler yekdiğerinden ayrıldı ve her biri ayrı istikamete dağıldı. Cumhurbaşkanı Osman Bey, komutan Ali Rıza Bey yalnız kaldılar. Bu sebepten dolayı Devlet-i Aliyye’ye (Afganistan’a) iltica ettiler. İbrahim’in aleyhtarlığı ile Cumhuriyet kuvvetleri dağılınca, düşmana erzak göndermek tarzında yardımda bulundu. “Darvaz Leşkerbaşısı kuvvetleriyle bize katıldı.
Bundan yararlanarak, İbrahim’in kontrolünden kurtulup düşmanı muhasara ettim; iaşe gönderilen yolu kapattırdım. İki gün sonra Ruslar Düşenbe’yi terkedeceklerine dair söz verdiler; silahlarını istedim, vermek istemediler. İki gün önce de, gecenin karanlığından yararlanarak Düşenbe’yi terkettiler. Şimdi, Yürçi-Baysun arasında dümdar savaşı vererek çekiliyorlar. Mücahitlerimiz düşmanı takip ederek zayiat verdirmektedirler.
Kabadiyan garnizonunu muhasara ederek iaşe yollarını kesmesi için Çilligöl mücahitlerine emir verdim. Yakın zamanda geri alınacağını umut etmekteyim. Buhara halkının, memleketlerini Bolşeviklerden kurtarmak için yaptıkları mücadele, Afgan Devlet-i Aliyyesinin korumasına muhtaçtır. Bu hususta taraf-ı şahaneden sadır iradeyi beklemekteyim. Buhara halkı arasındaki nüfuzumun etkili olması için, Emîr Âlim tarafından benim adıma bir vekâletname alınıp gönderilmesi halinde, başarılı olacağımızı, üstün saygılarıma terdifen arzederim.
27 Şubat 1922 tarihli mektup
29 Cemaziyelevvel / 27 Cemaziyelahir 1340 (28 Ocak / 25 Şubat 1922)
28 Ocak 1922 günü, Düşenbe'nin istirdadı gerçekleştirilerek, Bolşevikler şehirden tard edildi. Lakay İbrahim'in ihaneti sebebiyle Düşenbe'nin istirdadı iki ay kadar geciktirilmesine rağmen, istirdat günü, şehir halkı Lakay ahali dâhil, kabile farkı gözetmeksizin fevkalade bayram havası yaşadı.
Şehrin istirdadından sonra, Özbekler'in "Yaşa Enver Paşa, çok yaşa!" nidaları arasında, Enver Paşa maiyyetiyle birlikte Hükümet Konağı'na yerleşti. Fakat burada durmayı zaman kaybı saydığı için yeniden düşmanı takibe emir çıkarıldı.
29 Ocak'ta Serasiya, 30 Ocak'ta Yürci'ye kavuşularak, burada bir muvakkat karargâh tesis edildi. Bu arada, düşman başını alıp gitmiş, Baysun'a sığınmıştı ki Kabadiyan'ın da istirdat haberi geldi..
Bu başarılar, Enver Paşa’nın Türkistan genelinde ününü ve halk nezdindeki itibarını önemli ölçüde artırdı. Sovyet yetkililer, Enver Paşa'nın artan etkisi ve askeri başarıları konusunda giderek daha fazla endişe duymaya başladılar.
Kaynakça
- ^ Bulletin périodique de la presse russe France. Ministère de la guerre (1791–1936) s.1
- ^ Aydın İdil, Enver Paşa'nın Son Savaşı, s. 169
- ^ İlyas Kara, Enver Paşa ve Basmacılar İsyanı, s. 128
- ^ Muhammadali Nabiyev - Science and Innovation International Scientific Journal, "The Role of Anwar Pasha in History of Turkestan", s. 605
- ^ Maclean, Fitzroy (1958). A Person From England. Londra: Bloomsbury Reader. s. 345.
- ^ Aydın İdil, a.g.e., s. 169
- ^ Türk Tarih Kurumu, Enver Paşa Arşivi, B. 1098
- ^ Bademci, Ali (2019). Türkistan'da Enver Paşa. ISBN .
- ^ Geoffrey Wheeler, Central Asian Review, Cilt 4, s. 175.
- ^ Geoffrey Wheeler, Central Asian Review, Cilt 7, s. 244. "Hintli Müslümanların tercihi sorulduğunda, Hindistan bağımsızlığını kazandıktan sonra Hint ordusuna kimin komuta edeceği sorusu gündeme geldiğinde, neredeyse oybirliğiyle şu cevap verildi: Elbette, 'Enver Paşa!'."
- ^ Yılmaz, Şuhnaz. "An Ottoman warrior abroad: Enver Paşa as an expatriate". Middle Eastern Studies. 35 (4). s. 58.
- ^ Aymen de Lageard, "The Revolt of the Basmachi According to Red Army Journals (1920–1922)", Central Asian Survey, Cilt 6, No. 3, s. 8.
- ^ "Bulletin quotidien de presse étrangère". 1 Temmuz 1922.
- ^ Bey, Muhiddin (14 Kasım 2011). Bekirağa Bölüğünden Türkistan'a Enver Paşanın Yaveri. Paraf Yayınları. ISBN .
- ^ Gustav, Krist (1939). Alone Through The Forbidden Land. s.187.
- ^ Maclean, Fitzroy (1958). A Person From England. London: Bloomsbury Reader. s. 346. .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Haziran 2025 Yurci Muharebesi 30 Ocak 1922 tarihinde gunumuzde Ozbekistan sinirlari icinde kalan Yurci de Basmaci Hareketi sirasinda gerceklesti Enver Pasa komutasindaki Basmaci kuvvetleri Kizil Ordu ya karsi kesin bir zafer kazanarak Yurci ve cevresindeki Seresiye Kabadiyan ve Dehna kentlerini ele gecirdi Yurci MuharebesiBasmaci HareketiTarih30 Ocak 1922BolgeYurci gunumuzde OzbekistanSonucBasmacilarin zaferi Basmaci kuvvetleri Yurci ile birlikte Seresiye Kabadiyan ve Dehna yi ele gecirdi Komutanlar ve liderlerEnver PasaBilinmiyorCatisan birliklerBasmaci Hareketi Sovyetler BirligiEnver Pasa nin zaferiDusanbe deki son zaferin ardindan Enver Pasa Ozbek kalesi Yurci ye yonelik bir saldiri baslatti Muharebe boyunca Enver Pasa nin kuvvetleri Kizil Ordu nun ikmal hatlarini devenin sirtinda tasinan kervanlara baskinlar duzenleyerek sabote etti 28 Ocak 22 Subat 1922 tarihleri arasinda Enver Pasa nin birlikleri Seresiye Yurci Kabadiyan ve Dehna yi ele gecirdi Enver Pasa nin Amanullah Han a mektubu Dusanbe nin alinmasindan iki gun sonra Enver Pasa Afganistan Emiri Amanullah Han a su mektubu gonderdi Ala Hazret Emanullah Han Buhara Cumhurbaskaninin dusman askerlerini silahtan tecrit etmek icin yaptigi tesebbus Lakay Ibrahim in Bolseviklerin lehine yaptigi mudahalesi ile sonuca ulasamadi Disaridan Lakaylar iceriden Bolseviklerin atesleri arasinda kalan askerleri Dusenbe den ciktilar Havanin birden bozulmasi siddetli ruzgar ile sagnak halinde yagan yagmur altinda acikta kalan erler arasinda panik hasil oldu Boyle feci duruma dusen birlikler yekdigerinden ayrildi ve her biri ayri istikamete dagildi Cumhurbaskani Osman Bey komutan Ali Riza Bey yalniz kaldilar Bu sebepten dolayi Devlet i Aliyye ye Afganistan a iltica ettiler Ibrahim in aleyhtarligi ile Cumhuriyet kuvvetleri dagilinca dusmana erzak gondermek tarzinda yardimda bulundu Darvaz Leskerbasisi kuvvetleriyle bize katildi Bundan yararlanarak Ibrahim in kontrolunden kurtulup dusmani muhasara ettim iase gonderilen yolu kapattirdim Iki gun sonra Ruslar Dusenbe yi terkedeceklerine dair soz verdiler silahlarini istedim vermek istemediler Iki gun once de gecenin karanligindan yararlanarak Dusenbe yi terkettiler Simdi Yurci Baysun arasinda dumdar savasi vererek cekiliyorlar Mucahitlerimiz dusmani takip ederek zayiat verdirmektedirler Kabadiyan garnizonunu muhasara ederek iase yollarini kesmesi icin Cilligol mucahitlerine emir verdim Yakin zamanda geri alinacagini umut etmekteyim Buhara halkinin memleketlerini Bolseviklerden kurtarmak icin yaptiklari mucadele Afgan Devlet i Aliyyesinin korumasina muhtactir Bu hususta taraf i sahaneden sadir iradeyi beklemekteyim Buhara halki arasindaki nufuzumun etkili olmasi icin Emir Alim tarafindan benim adima bir vekaletname alinip gonderilmesi halinde basarili olacagimizi ustun saygilarima terdifen arzederim 27 Subat 1922 tarihli mektup 29 Cemaziyelevvel 27 Cemaziyelahir 1340 28 Ocak 25 Subat 1922 28 Ocak 1922 gunu Dusenbe nin istirdadi gerceklestirilerek Bolsevikler sehirden tard edildi Lakay Ibrahim in ihaneti sebebiyle Dusenbe nin istirdadi iki ay kadar geciktirilmesine ragmen istirdat gunu sehir halki Lakay ahali dahil kabile farki gozetmeksizin fevkalade bayram havasi yasadi Sehrin istirdadindan sonra Ozbekler in Yasa Enver Pasa cok yasa nidalari arasinda Enver Pasa maiyyetiyle birlikte Hukumet Konagi na yerlesti Fakat burada durmayi zaman kaybi saydigi icin yeniden dusmani takibe emir cikarildi 29 Ocak ta Serasiya 30 Ocak ta Yurci ye kavusularak burada bir muvakkat karargah tesis edildi Bu arada dusman basini alip gitmis Baysun a siginmisti ki Kabadiyan in da istirdat haberi geldi Bu basarilar Enver Pasa nin Turkistan genelinde ununu ve halk nezdindeki itibarini onemli olcude artirdi Sovyet yetkililer Enver Pasa nin artan etkisi ve askeri basarilari konusunda giderek daha fazla endise duymaya basladilar Kaynakca Bulletin periodique de la presse russe France Ministere de la guerre 1791 1936 s 1 Aydin Idil Enver Pasa nin Son Savasi s 169 Ilyas Kara Enver Pasa ve Basmacilar Isyani s 128 Muhammadali Nabiyev Science and Innovation International Scientific Journal The Role of Anwar Pasha in History of Turkestan s 605 Maclean Fitzroy 1958 A Person From England Londra Bloomsbury Reader s 345 Aydin Idil a g e s 169 Turk Tarih Kurumu Enver Pasa Arsivi B 1098 Bademci Ali 2019 Turkistan da Enver Pasa ISBN 9786056970054 Geoffrey Wheeler Central Asian Review Cilt 4 s 175 Geoffrey Wheeler Central Asian Review Cilt 7 s 244 Hintli Muslumanlarin tercihi soruldugunda Hindistan bagimsizligini kazandiktan sonra Hint ordusuna kimin komuta edecegi sorusu gundeme geldiginde neredeyse oybirligiyle su cevap verildi Elbette Enver Pasa Yilmaz Suhnaz An Ottoman warrior abroad Enver Pasa as an expatriate Middle Eastern Studies 35 4 s 58 Aymen de Lageard The Revolt of the Basmachi According to Red Army Journals 1920 1922 Central Asian Survey Cilt 6 No 3 s 8 Bulletin quotidien de presse etrangere 1 Temmuz 1922 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Bey Muhiddin 14 Kasim 2011 Bekiraga Bolugunden Turkistan a Enver Pasanin Yaveri Paraf Yayinlari ISBN 9786055539764 Gustav Krist 1939 Alone Through The Forbidden Land s 187 Maclean Fitzroy 1958 A Person From England London Bloomsbury Reader s 346 ISBN 978 1448205240