Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Yukatek Mayacası ya da Yukatekçe veya kısaca Mayaca (kendilerince Màaya t'àan ; İspanyolca maya, yucateco, yukateko), Mezoamerika'nın Atlantik tarafında Yukatan Yarımadası'nda daha çok Meksika'da (Yucatán, Quintana Roo, Campeche), daha az olarak da Belize (, ) ve çok az olarak Guatemala'da () Yukatek Mayaları tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Lakandoncadır (Jach-t’aan). Meksika'da resmi dillerdendir.
| Yukatek Mayacası | |
|---|---|
| Màaya t'àan | |
| Ana dili olanlar | Meksika, Belize, Guatemala |
| Konuşan sayısı | 800.000–1.200.000 (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | yua |
Bu dili konuşanlar günümüzde "Maya" (Màaya) adını çok yaygın biçimde kendileri için kullanan tek Maya halkıdır ve "Yukatek/Yucatec" adı diğer Maya dilleriyle karışmaması için daha çok dilcilerce kullanılır.
Meksika'da Instituto Nacional de Lenguas Indígenas tarafından korunup kollanan 68 dil grubu (agrupaciones lingüísticas) ve 364 yerli dil/lehçe (variantes lingüísticas) arasında yer alır.
Nüfus
Konuşanı 800.000 (ya da en üst rakam: 1.200.000) kişidir:
- Meksika
- Yucatán 547,098
- Quintana Roo 163,477
- Campeche 75,847
- Belize
- Corozal 897
- Orange Walk 383
- Guatemala
- Petén 50-100 ?
Etkileri
Yukatan yarımadasının Meksika bölümünde konuşulan İspanyolcanın Yukatek İspanyolcası adlı şivesini kelimeleriyle desteklediği gibi fonolojik ve morfolojik yönden de büyük etkisi vardır.
İngilizcedeki shark (köpekbalığı) kelimesinin Yukatek Mayacası xoc (ya da xok; okunuşu: şok/shok) kelimesinden geçtiği iddia edilir ve bu iddia kuvvetle muhtemeldir.[]
Popüler kültürde
Mel Gibson'un yönetmenliğinde 2006 yapımı Apocalypto filmi tamamen Yukatek Mayaları arasında çekilmiş olup filmde kullanılan dil de Yukatek Mayacasıdır.
Örnekler
| Yukatek Mayacası | Türkçe | ||
|---|---|---|---|
| Standard telaffuz | Batı Yucatán, Kuzey Campeche ve Merkezi Quintana Roo telaffuzu | Normal çeviri | Harfiyen çeviri |
| B'ix a bèel? | Bi'x a b'eh? | Nasılsın? | Yolunuz nasıl? |
| Ma'alob', kux tèech? | İyi, ya sen? | Kötü değil, senin gibi? | |
| B'ey xan tèen. | Benimle aynı | ||
| Tu'ux ka b'in? | Nereye gidiyorsun? | ||
| Tim b'in xíimbal. | Gezmeye gidiyorum. | ||
| B'ix a k'àab'a'? | Adın nedir? | Nasıl adlandırılıyorsun? | |
| In k'àab'a'e' Jorge. | Adım, Jorge | Adım, Jorge | |
| Jach ki'imak in wóol in wilikech. | Memnun oldum | Seni gördüğüm için kalbim çok mutlu | |
| Ba'ax ka wa'alik? | Ne var ne yok? | ||
| Mix b'a'al. | Mix b'a'ah. | ||
| B'ix a wilik? | |||
| Jach ma'alob'. | |||
| Ko'ox! | |||
| Ko'one'ex! | |||
| B'a'ax a k'áat? | |||
| (Tak) sáamal. | Aasta sáamah. | ||
| Jach Dyos b'o'otik. | |||
Kaynakça
- ^ INALI : Catálogo de las Lenguas Indígenas Nacionales 8 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Variantes lingüísticas de México con sus autodenominaciones y referencias geoestadísticas
- ^ Jones, Tom. . 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yukatek Mayacasi ya da Yukatekce veya kisaca Mayaca kendilerince Maaya t aan Ispanyolca maya yucateco yukateko Mezoamerika nin Atlantik tarafinda Yukatan Yarimadasi nda daha cok Meksika da Yucatan Quintana Roo Campeche daha az olarak da Belize ve cok az olarak Guatemala da Yukatek Mayalari tarafindan konusulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun alt grubundan bir Kizilderili dilidir En yakin akrabasi Lakandoncadir Jach t aan Meksika da resmi dillerdendir Yukatek MayacasiMaaya t aanAna dili olanlarMeksika Belize GuatemalaKonusan sayisi800 000 1 200 000 tarih gerekli Dil ailesiMaya YukatekYukatek LakandonYukatek MayacasiYukatek MayacasiDil kodlariISO 639 3yuaChilam Balam Bu dili konusanlar gunumuzde Maya Maaya adini cok yaygin bicimde kendileri icin kullanan tek Maya halkidir ve Yukatek Yucatec adi diger Maya dilleriyle karismamasi icin daha cok dilcilerce kullanilir Meksika da Instituto Nacional de Lenguas Indigenas tarafindan korunup kollanan 68 dil grubu agrupaciones linguisticas ve 364 yerli dil lehce variantes linguisticas arasinda yer alir NufusKonusani 800 000 ya da en ust rakam 1 200 000 kisidir Meksika Yucatan 547 098 Quintana Roo 163 477 Campeche 75 847 Belize Corozal 897 Orange Walk 383 Guatemala Peten 50 100 EtkileriYukatan yarimadasinin Meksika bolumunde konusulan Ispanyolcanin Yukatek Ispanyolcasi adli sivesini kelimeleriyle destekledigi gibi fonolojik ve morfolojik yonden de buyuk etkisi vardir Ingilizcedeki shark kopekbaligi kelimesinin Yukatek Mayacasi xoc ya da xok okunusu sok shok kelimesinden gectigi iddia edilir ve bu iddia kuvvetle muhtemeldir kaynak belirtilmeli Populer kulturdeMel Gibson un yonetmenliginde 2006 yapimi Apocalypto filmi tamamen Yukatek Mayalari arasinda cekilmis olup filmde kullanilan dil de Yukatek Mayacasidir OrneklerYukatek Mayacasi TurkceStandard telaffuz Bati Yucatan Kuzey Campeche ve Merkezi Quintana Roo telaffuzu Normal ceviri Harfiyen ceviriB ix a beel Bi x a b eh Nasilsin Yolunuz nasil Ma alob kux teech Iyi ya sen Kotu degil senin gibi B ey xan teen Benimle ayniTu ux ka b in Nereye gidiyorsun Tim b in xiimbal Gezmeye gidiyorum B ix a k aab a Adin nedir Nasil adlandiriliyorsun In k aab a e Jorge Adim Jorge Adim JorgeJach ki imak in wool in wilikech Memnun oldum Seni gordugum icin kalbim cok mutluBa ax ka wa alik Ne var ne yok Mix b a al Mix b a ah B ix a wilik Jach ma alob Ko ox Ko one ex B a ax a k aat Tak saamal Aasta saamah Jach Dyos b o otik Kaynakca INALI Catalogo de las Lenguas Indigenas Nacionales 8 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Variantes linguisticas de Mexico con sus autodenominaciones y referencias geoestadisticas Jones Tom 12 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mayis 2022