Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Yay (İngilizce; spring, Almanca; Feder), bir kuvvetin etkisi altında kaldığı zaman özelliğine sahip imal edilen, bu şekil değiştirme esnasında enerji (şekil değiştirme enerjisi) depolayabilen, kendisine etki eden kuvvetin etkisi kalktığı zaman eski şeklini kısmen veya tamamen alabilen ve bu sırada depolamış olduğu enerjinin bir kısmını geri verebilen, makine elemanıdır.
Yaylarda geri çağırıcı kuvvet
Yaylarının uzatılması ya da sıkıştırılması halinde, uygulanan kuvvete zıt yönde geri çağırıcı kuvvet vardır. Bu kuvvet, Hooke kanunu ile açıklanmıştır.
Çeşitleri
Yaylar çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılabilirler.
Şekline göre
Yaylar dış şekillerine göre ve kullanılan malzemenin kesitine göre sınıflandırılabilirler. Dış şekillerine göre;
- Bilezik yaylar
- Disk yaylar
- Helisel yaylar
- Helisel silindirik yaylar
- Helisel konik yaylar
- Kangal yaylar
- Silindirik yaylar
- Spiral yaylar
- Yaprak yaylar
Malzeme kesitine göre;
- Dairesel kesitli yaylar
- Dikdörtgen kesitli yaylar
Zorlanma şekillerine göre
Yaylar zorlanma şekillerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılırlar;
- Burulmaya zorlanan yaylar
- Helisel yaylar (kangal yaylar hariç)
- Silindirik yaylar (blok yaylar hariç)
- Çekme ve basmaya zorlanan yaylar
- Bilezik yaylar
- Blok yaylar
Kuvvetin uygulama şekline göre
Üzerlerine etki eden kuvvetin uygulama şekline göre ikiye ayrılırlar.
Dinamometrelerde kullanılabiliyor. Okullarda en çok kullanılan yaylar Helisel Yaylardır.
Malzeme esasına göre
Kauçuk, mantar, çeşitli sıvılar ve hava
Kullanım alanları
Yaylar yük altında, elastik şekil değiştirme özellikleri dolayısıyla enerji depolaya bildiklerinden makine çeşitli maksatlarla kullanılırlar.
- Saat mekanizmalarında, ve , vs. enerji depolama elemanı olarak,
- İçten yanmalı motorların valfleriyle kam mili arasındaki irtibatı sağlamak, kavramalar ve frenlerde kuvvet ve hareket kontrol elemanı olarak,
- Raylı taşıtların tamponları, kara taşıtlarının aks-şasi bağlantıları ve gibi darbeli ve titreşimli yerlerde darbe ve titreşim sönümleme elemanı olarak,
- Vibratörler, ve elekler gibi titreşimin istendiği yerlerde titreşim elemanı olarak,
- Dinamometre ve yaylı terazi gibi kuvvet ölçme elemanı olarak kullanılırlar.
| Wikimedia Commons'ta Yay (makine elemanı) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yay Ingilizce spring Almanca Feder bir kuvvetin etkisi altinda kaldigi zaman ozelligine sahip imal edilen bu sekil degistirme esnasinda enerji sekil degistirme enerjisi depolayabilen kendisine etki eden kuvvetin etkisi kalktigi zaman eski seklini kismen veya tamamen alabilen ve bu sirada depolamis oldugu enerjinin bir kismini geri verebilen makine elemanidir Helisel silindirik bir basi yayi Helisel silindirik bir ceki yayi Saat mekanizmasinda enerji biriktirme elemani olarak spiral yaylar kullanilir Bilezik yaylar buyuk sonumlemelerin gerektigi yerlerde kullanilirlar X duzeninde tertiplenmis disk yaylar Yaylarda geri cagirici kuvvetYaylarinin uzatilmasi ya da sikistirilmasi halinde uygulanan kuvvete zit yonde geri cagirici kuvvet vardir Bu kuvvet Hooke kanunu ile aciklanmistir CesitleriYaylar cesitli ozelliklerine gore siniflandirilabilirler Sekline gore Yaylar dis sekillerine gore ve kullanilan malzemenin kesitine gore siniflandirilabilirler Dis sekillerine gore Bilezik yaylar Disk yaylar Helisel yaylar Helisel silindirik yaylar Helisel konik yaylar Kangal yaylar Silindirik yaylar Spiral yaylar Yaprak yaylar Malzeme kesitine gore Dairesel kesitli yaylar Dikdortgen kesitli yaylarZorlanma sekillerine gore Yaylar zorlanma sekillerine gore asagidaki sekilde siniflandirilirlar Burulmaya zorlanan yaylar Helisel yaylar kangal yaylar haric Silindirik yaylar blok yaylar haric Cekme ve basmaya zorlanan yaylar Bilezik yaylar Blok yaylarKuvvetin uygulama sekline gore Uzerlerine etki eden kuvvetin uygulama sekline gore ikiye ayrilirlar Ceki yaylari Basi yaylari Dinamometrelerde kullanilabiliyor Okullarda en cok kullanilan yaylar Helisel Yaylardir Malzeme esasina gore Kaucuk mantar cesitli sivilar ve hava Kullanim alanlari Yaylar yuk altinda elastik sekil degistirme ozellikleri dolayisiyla enerji depolaya bildiklerinden makine cesitli maksatlarla kullanilirlar Saat mekanizmalarinda ve vs enerji depolama elemani olarak Icten yanmali motorlarin valfleriyle kam mili arasindaki irtibati saglamak kavramalar ve frenlerde kuvvet ve hareket kontrol elemani olarak Rayli tasitlarin tamponlari kara tasitlarinin aks sasi baglantilari ve gibi darbeli ve titresimli yerlerde darbe ve titresim sonumleme elemani olarak Vibratorler ve elekler gibi titresimin istendigi yerlerde titresim elemani olarak Dinamometre ve yayli terazi gibi kuvvet olcme elemani olarak kullanilirlar Wikimedia Commons ta Yay makine elemani ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir