Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Yanardönerlik, bazı yüzeylerin bakış açısı ya da ışık açısı değiştiğinde renk değiştiriyormuş gibi görünme durumudur. Sabun köpükleri, kelebek kanatları ve deniz kabukları ve bazı mineraller yanardönerdir. Yanardönerlik durumu sıklıkla yüzeydeki mikroyapıların ışık ile etkilenmesi sonucunda ile oluşur.
Oluşma yolları
Yanardönerlik bakış ve ışık açısına göre yüzeylerin renginin değişik olarak göründüğü bir optik fenomendir. Genellikle iki ya da daha fazla yarı şeffaf yüzeyden gelen çoklu yansımaların faz kayması ve kırınım ile düşen ışık açısını değiştirmesi ile oluşur.İnce filmde girişim adı verilen bu süreç Fabry-Pérot interferometresinde görülen seçici dalga boyu azalmasının işlevsel analoğudur. Genellikle bitkilerde ve hayvanlarda, sabun köpüklerinde, su üzerindeki yağ tabakalarında ve başka yerlerde görülür. Bu durumda genellikle görülen renk sayısı sınırlıdır ve bakış açısının değişmesine göre iki ila üç renk arasında değişir. Ayrıca film tabakasının kalınlığının değişmesi aralarında kahverengiler, majentalar, morlar ve maviler gibi gökkuşağı spektrumunun dışında kalan farklı renk kuşakları oluşturur.
Yanardönerlik ayrıca kırınım yolu ile de oluşabilir. Bu durum CDler, DVDler gibi nesnelerde ve bulutlarda görülür. Kırınım ile oluşan yanardönerlik durumunda tipik olarak bakış açısı değiştikçe tüm gökkuşağı renkleri görülebilir. Kırınım yolu ile oluşan yanardönerlik bitki ve hayvanlarda nadir olarak görülür ancak Ostracoda sınıfı deniz omurgasızlarında oluşmaktadır. Biyolojide bu tür yanardönerlik yüzeyde oluşumundan kaynaklanır.
Biyolojik anlamda pigmentler ve boyalar dışında oluşan renkler nedeniyledir. Genellikle çok katmanlı olan mikroyapılar parlak ama bazen de yanardöner olmayan renklerin üretilmesi için kullanılır ve farklı yönlerde farklı renklerin oluşmasından kaçınmak için de oldukça detaylı düzenlemeler gerekir. Yapısal renklenme genel olarak Robert Hooke'un 1665 yılında yazdığı Micrographia adlı eserinden itibaren bilinmektedir. Hooke, eserinde tavuskuşunun tüylerinin suya batırıldığında yanardönerliğini kaybettiğini sudan çıkarıldıktan sonra tekrar eski hâline geldiğini yazarak yanardönerliğin pigmentlerden kaynaklanmadığını belirtir.
Örnekler
Hayvanlar
Eklem bacaklılar ve yumuşakçalar
-
![image]()
türü böceğin dış iskeleti yanardönerdir. -
![image]()
türü kelebeğin sonucu yanardöner görünen kanatları. -
![image]()
türü deniz kabuğunun içi. -
![image]()
Tachinidae familyasından yapısal renklenme sonucu yanardöner kanatlara sahip bir sinek.
Kordalılar
Yalıçapkınları, sinek kuşları, papağanlar, kargalar, kuzgunlar, sığırcıklar, ördekler ve tavuskuşları gibi kuların tüyleri yanardönerdir. Hindistan'da 2009 yılında türü yanardöner geko tanımlanmıştır. Birçok omurgalının gözlerinde bulunan tapetum lucidum da yanardönerdir.
-
![image]()
Tavuskuşunun hem kuyruğu hem de gövdesi yanardönerdir. -
![image]()
-
![image]()
türü boa. -
![image]()
türü güvercin.
Et
-
![image]()
Ette görülen yanardönerlik yüzeynde bulunan kaslarda ışığın kırınımı sonucu oluşur.
Mineraller ve bileşikler
-
![image]()
-
![image]()
İnce yanardöner bizmut(III) oksit katmanı olan bizmut kristali -
![image]()
, -
![image]()
Dökülmüş motor yağı birikintisi -
![image]()
Bulutlarda yanardönerlik
İnsan yapısı nesneler
-
![image]()
Toyota Supra otomobilinde nakre yanardöner boya -
![image]()
Compact Discin okunabilir yüzeyi -
![image]()
Yanardöner parıltıya sahip oje
bazen yanardönerdir. Benzin ve diğer hidrokarbonlar ile alkolün su üzerinde oluşturduğu ince film tabakası da yanardönerdir.
Notlar
- ^ . Photonics in Nature (originally in Physics Review). University of Exeter. Eylül 1998. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014.
- ^ Lee, David W. (2007). Nature's palette: the science of plant color. University of Chicago Press. ss. 255-256.
- ^ Meteorology By Professor of Atmospheric and Oceanic Sciences University of Wisconsin-Madison Director Cooperative Institute for Meteorological Satellite Studies (Cimss) Steven A Ackerman, Steven A. Ackerman, John A. Knox -- Jones and Bartlett Learning 2013 Page 173--175
- ^ Nature's palette: the science of plant color By David Webster Lee - University of Chicago Press 2007 Page 41
- ^ Kolle, Mathias (2011). Photonic Structures Inspired by Nature. Springer. s. 39.
- ^ Hooke, Robert. Micrographia. Chapter 36 ('Observ. XXXVI. Of Peacoks, Ducks, and Other Feathers of Changeable Colours.')
- ^ Ball, Philip (Mayıs 2012). "Scientific American". Nature's Color Tricks. 306 (5). ss. 74-79. doi:10.1038/scientificamerican0512-74. (PMID) 22550931. 11 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2014.
- ^ "New lizard species found in India". BBC Online. 24 Temmuz 2009. 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2014.
- ^ Engelking, Larry (2002). Review of Veterinary Physiology. Teton NewMedia. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yanardonerlik bazi yuzeylerin bakis acisi ya da isik acisi degistiginde renk degistiriyormus gibi gorunme durumudur Sabun kopukleri kelebek kanatlari ve deniz kabuklari ve bazi mineraller yanardonerdir Yanardonerlik durumu siklikla yuzeydeki mikroyapilarin isik ile etkilenmesi sonucunda ile olusur Sabun kopugunde olusan yanardonerlikOlusma yollariSuyun uzerinde kalan yakit ince bir film olusturur ve isik ile etkilesime girerek farkli renkler olusturur Farkli renk kusaklari farkli film kalinliklarina karsilik gelir Bir akvaryumun yuzeyindeki yanardoner biyofilm yansiyan isigi kirarak butun renk spektrumunu sergiler Kirmizi maviye gore isigin daha buyuk carpma acilarinda gorunur Yanardonerlik bakis ve isik acisina gore yuzeylerin renginin degisik olarak gorundugu bir optik fenomendir Genellikle iki ya da daha fazla yari seffaf yuzeyden gelen coklu yansimalarin faz kaymasi ve kirinim ile dusen isik acisini degistirmesi ile olusur Ince filmde girisim adi verilen bu surec Fabry Perot interferometresinde gorulen secici dalga boyu azalmasinin islevsel analogudur Genellikle bitkilerde ve hayvanlarda sabun kopuklerinde su uzerindeki yag tabakalarinda ve baska yerlerde gorulur Bu durumda genellikle gorulen renk sayisi sinirlidir ve bakis acisinin degismesine gore iki ila uc renk arasinda degisir Ayrica film tabakasinin kalinliginin degismesi aralarinda kahverengiler majentalar morlar ve maviler gibi gokkusagi spektrumunun disinda kalan farkli renk kusaklari olusturur Yanardonerlik ayrica kirinim yolu ile de olusabilir Bu durum CDler DVDler gibi nesnelerde ve bulutlarda gorulur Kirinim ile olusan yanardonerlik durumunda tipik olarak bakis acisi degistikce tum gokkusagi renkleri gorulebilir Kirinim yolu ile olusan yanardonerlik bitki ve hayvanlarda nadir olarak gorulur ancak Ostracoda sinifi deniz omurgasizlarinda olusmaktadir Biyolojide bu tur yanardonerlik yuzeyde olusumundan kaynaklanir Biyolojik anlamda pigmentler ve boyalar disinda olusan renkler nedeniyledir Genellikle cok katmanli olan mikroyapilar parlak ama bazen de yanardoner olmayan renklerin uretilmesi icin kullanilir ve farkli yonlerde farkli renklerin olusmasindan kacinmak icin de oldukca detayli duzenlemeler gerekir Yapisal renklenme genel olarak Robert Hooke un 1665 yilinda yazdigi Micrographia adli eserinden itibaren bilinmektedir Hooke eserinde tavuskusunun tuylerinin suya batirildiginda yanardonerligini kaybettigini sudan cikarildiktan sonra tekrar eski haline geldigini yazarak yanardonerligin pigmentlerden kaynaklanmadigini belirtir OrneklerHayvanlar Eklem bacaklilar ve yumusakcalar turu bocegin dis iskeleti yanardonerdir turu kelebegin sonucu yanardoner gorunen kanatlari turu deniz kabugunun ici Tachinidae familyasindan yapisal renklenme sonucu yanardoner kanatlara sahip bir sinek Kordalilar Yalicapkinlari sinek kuslari papaganlar kargalar kuzgunlar sigirciklar ordekler ve tavuskuslari gibi kularin tuyleri yanardonerdir Hindistan da 2009 yilinda turu yanardoner geko tanimlanmistir Bircok omurgalinin gozlerinde bulunan tapetum lucidum da yanardonerdir Tavuskusunun hem kuyrugu hem de govdesi yanardonerdir Yayin baligi turu boa turu guvercin Et Ette gorulen yanardonerlik yuzeynde bulunan kaslarda isigin kirinimi sonucu olusur Mineraller ve bilesikler Ammonoidea fosilidir Ince yanardoner bizmut III oksit katmani olan bizmut kristali Dokulmus motor yagi birikintisi Bulutlarda yanardonerlik Insan yapisi nesneler Toyota Supra otomobilinde nakre yanardoner boya Compact Discin okunabilir yuzeyi Yanardoner pariltiya sahip oje bazen yanardonerdir Benzin ve diger hidrokarbonlar ile alkolun su uzerinde olusturdugu ince film tabakasi da yanardonerdir Notlar Photonics in Nature originally in Physics Review University of Exeter Eylul 1998 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2014 Lee David W 2007 Nature s palette the science of plant color University of Chicago Press ss 255 256 Meteorology By Professor of Atmospheric and Oceanic Sciences University of Wisconsin Madison Director Cooperative Institute for Meteorological Satellite Studies Cimss Steven A Ackerman Steven A Ackerman John A Knox Jones and Bartlett Learning 2013 Page 173 175 Nature s palette the science of plant color By David Webster Lee University of Chicago Press 2007 Page 41 Kolle Mathias 2011 Photonic Structures Inspired by Nature Springer s 39 Hooke Robert Micrographia Chapter 36 Observ XXXVI Of Peacoks Ducks and Other Feathers of Changeable Colours Ball Philip Mayis 2012 Scientific American Nature s Color Tricks 306 5 ss 74 79 doi 10 1038 scientificamerican0512 74 PMID 22550931 11 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2014 New lizard species found in India BBC Online 24 Temmuz 2009 31 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2014 Engelking Larry 2002 Review of Veterinary Physiology Teton NewMedia ISBN 1893441695