Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Tükürük veya salya, insan ve hayvan ağzında üretilen bir tür sıvıdır. Bu sıvı, dilin altındaki tükürük bezleri aracılığıyla üretilir. Tükürük, çoğunlukla sudan oluşur, ancak içinde mukus, elektrolitler, bazı enzimler ve antibakteriyel bileşikler barındırır. Nişastayı kimyasal olarak parçalayabilen enzimleri içeren tükürük, diş çürümesini önemli ölçüde engeller. Tükürüğün pH değeri nötre çok yakındır. Yılanlar gibi bazı hayvanlar, tükürük bezlerine benzeyen organlarında kendilerini düşmanlardan korumak amacıyla zehir de üretirler.
İşlevleri
Tükürük, sindirimin başlamasını sağlayan bir sıvıdır. Nişastayı maltoza ve dekstrine parçalayan tükürük, diğer aşamalarda sindirimi kolaylaştırır. Yine tükürük, ağızda olası birçok bakteriyi yok eder. Ancak ağzın düzenli temizliği sağlanmadıkça bu antibakteriyel bileşiklerin etkisi yetersiz kalır. Ayrıca tükürük, ağızda kalan ve dişlere yapışan bakteri parçalar ve ağızda kalmış yiyecek artıklarını ayrıştırmayı sürdürür.
Tükürüğün bir diğer önemli özelliği ise; özgül ağırlıkları farklı olan yağ, su, asit gibi maddelerin faz farkı yaratarak ayrışmasını önlemek, bunların karışımını sağlayarak hazmı kolaylaştırmaktır.
Midede; düşük özgül ağırlıklarına sahip olan yağlar üstte, daha yüksek özgül ağırlığına sahip olan asit ve su, altta kalarak ayrışırlar. Bu sebeple; hazma yardımcı olacak mide asitlerinin yağları parçalaması imkânsız hale gelir. Tükürük; bu faz farkını (ayrışmayı) ortadan kaldırarak uzun bir süre özgül ağırlıkları eşitler ve böylelikle yağ, su ve asit katmanlarını ortadan kaldırarak asitle karışmasını sağlar ve hazmı kolaylaştırır.
Eski Türk geleneklerinden olan, yemekten sonra 15 dakika kadar sakız çiğnemekle bolca tükürük üreterek doğal yoldan hazmı kolaylaştırma günümüzde unutulmuş, ilaç kullanımı ön plana çıkmıştır.
Tükürük tat alma duyusu açısından çok önemlidir. Tükürük, salya olmaksızın dil ve ağız tat alamaz. Kimyasalların tat alıcı hücrelere (çoğunlukla lingual papilla ile ilişkili) taşındığı sıvı ortamdır. Az salyası olan kişiler genellikle tat alma duyusunda bozukluktan şikayet ederler.
- Deney
- Bir deney tüpünün içine eşit miktarda (özgül ağırlıkları farklı olan) yağ ve su konur. Tüp çalkalanarak yağ ve su karıştırılır. Kısa sürede; özgül ağırlığı yüksek olan suyun dibe çöktüğü, özgül ağırlığı düşük olan yağın ise üste çıkarak yüzdüğü, böylelikle su ve yağın kesin bir hatla birbirinden ayrıldığı görülür.
- Aynı deney; tüpün içine bir miktar tükürük ilave edilerek tekrarlanır. Tüp çalkalandıktan sonra yağ ve suyun birbirine karıştığı ve uzunca bir süre birbirinden ayrışmadığı görülür.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tukuruk veya salya insan ve hayvan agzinda uretilen bir tur sividir Bu sivi dilin altindaki tukuruk bezleri araciligiyla uretilir Tukuruk cogunlukla sudan olusur ancak icinde mukus elektrolitler bazi enzimler ve antibakteriyel bilesikler barindirir Nisastayi kimyasal olarak parcalayabilen enzimleri iceren tukuruk dis curumesini onemli olcude engeller Tukurugun pH degeri notre cok yakindir Yilanlar gibi bazi hayvanlar tukuruk bezlerine benzeyen organlarinda kendilerini dusmanlardan korumak amaciyla zehir de uretirler Tukuruk numunesi alinan bir insan IslevleriTukuruk sindirimin baslamasini saglayan bir sividir Nisastayi maltoza ve dekstrine parcalayan tukuruk diger asamalarda sindirimi kolaylastirir Yine tukuruk agizda olasi bircok bakteriyi yok eder Ancak agzin duzenli temizligi saglanmadikca bu antibakteriyel bilesiklerin etkisi yetersiz kalir Ayrica tukuruk agizda kalan ve dislere yapisan bakteri parcalar ve agizda kalmis yiyecek artiklarini ayristirmayi surdurur Tukurugun bir diger onemli ozelligi ise ozgul agirliklari farkli olan yag su asit gibi maddelerin faz farki yaratarak ayrismasini onlemek bunlarin karisimini saglayarak hazmi kolaylastirmaktir Midede dusuk ozgul agirliklarina sahip olan yaglar ustte daha yuksek ozgul agirligina sahip olan asit ve su altta kalarak ayrisirlar Bu sebeple hazma yardimci olacak mide asitlerinin yaglari parcalamasi imkansiz hale gelir Tukuruk bu faz farkini ayrismayi ortadan kaldirarak uzun bir sure ozgul agirliklari esitler ve boylelikle yag su ve asit katmanlarini ortadan kaldirarak asitle karismasini saglar ve hazmi kolaylastirir Eski Turk geleneklerinden olan yemekten sonra 15 dakika kadar sakiz cignemekle bolca tukuruk ureterek dogal yoldan hazmi kolaylastirma gunumuzde unutulmus ilac kullanimi on plana cikmistir Tukuruk tat alma duyusu acisindan cok onemlidir Tukuruk salya olmaksizin dil ve agiz tat alamaz Kimyasallarin tat alici hucrelere cogunlukla lingual papilla ile iliskili tasindigi sivi ortamdir Az salyasi olan kisiler genellikle tat alma duyusunda bozukluktan sikayet ederler DeneyBir deney tupunun icine esit miktarda ozgul agirliklari farkli olan yag ve su konur Tup calkalanarak yag ve su karistirilir Kisa surede ozgul agirligi yuksek olan suyun dibe coktugu ozgul agirligi dusuk olan yagin ise uste cikarak yuzdugu boylelikle su ve yagin kesin bir hatla birbirinden ayrildigi gorulur Ayni deney tupun icine bir miktar tukuruk ilave edilerek tekrarlanir Tup calkalandiktan sonra yag ve suyun birbirine karistigi ve uzunca bir sure birbirinden ayrismadigi gorulur Kaynakca