Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Tifüs, Rickettsia bakterilerinin etken olduğu bulaşıcı hastalıktır. Neden olan etken bakteriler hücre içinde yaşama özelliği gösterirler, hücre dışında uzun süre canlı kalamazlar.
Etken
- (Epidemik tifüs)
- (Endemik tifüs)
Bulaşma yolu
Hastalık; akut tifüslü insanların kanını emerek enfekte olan insan bitinin infeksiyonu diğer insanlara taşımasıyla bulaşır. Enfekte bit, diğer insanlardan kan emerek beslenirken rickettsiaları cilt üzerinde bırakır. Bu kişiler saçlarını ovalarken, rickettsiaları ya da bit parçacıklarını bitin ısırdığı yerin içine sokarak enfekte olurlar. Herhangi bir hayvan kaynağı yoktur
Semptomlar
Epidemik tifüs
- Titreme
- Öksürük
- Deliryum
- Yüksek ateş (40 °C)
- Eklem ağrısı
- Düşük kan basıncı
- Döküntü
- Fotofobi (Işığa duyarlılık)
- Şiddetli baş ağrısı
- Şiddetli kas ağrısı
- Stupor
- Sırt ağrısı
Endemik tifüs
- Karın ağrısı
- Sırt ağrısı
- Vücudun ortasından başlayan ve yayılan mat kırmızı döküntü
- Çok yüksek ateş (41 °C)
- Kuru öksürük
- Baş ağrısı
- Eklem ağrısı
- Bulantı
- Kusma
Hastalığın Seyri
Belirtilerin başlangıcı değişkendir ancak daha çok ani başlar ve ilk belirtiler; baş ağrısı, titreme, yüksek ateş, takatsizlik, öksürme ve şiddetli kas ağrısıdır. 5-6 gün sonra, ilk önce vücudun üst bölümünde başlayan ve daha sonra yüz, avuç içi ve ayak tabanı hariç vücudun her yerine sıçrayan maküler cilt kabarıkları (koyu benekler) görülür. Özel tedavi uygulanmazsa, vaka ölüm oranı %40'lara çıkabilir. Bitle bulaşan tifüs, salgına neden olan tek rickettsia hastalığıdır.
Coğrafi dağılım
Afrika'nın ortası ve doğusunda, Amerika'nın ortası ve güneyi, Asya'nın soğuk bölgelerinde (dağlık) görülür. Tifüse, aşırı kalabalığın ve kötü hijyen koşullarının hakim olduğu cezaevleri ve mülteci kampları gibi yerlerde de rastlanır.
Yolcular için risk
Yolcuların çoğu için çok düşük risk mevcuttur. Mülteci kamplarında görev alan ve kalabalık, kötü hijyen koşullarının hakim olduğu diğer uygulamalar içerisinde yer alan insani yardım görevlileri risk altında olabilir.
Profilaksi
Mevcut değildir. Bitin vücudu istila etmesini önlemek üzere temizlik yapmak çok önemlidir. Vücut bitini kontrol etmek ve yüksek risk altındaki insanların giysilerinde kullanmak üzere pudra haşarat ilaçları vardır.
Tedavi
Hastalık tedavisiz bırakıldığında ölümcül olabilir. Tedavi çoğunlukla antibiyotikler ile yapılır.
- Azithromycin (tek ilaçla tedavi)
- Doxycycline
- Tetracycline
- Chloramphenicol (daha az kullanılır)
Bu hastalık Türkiye'de pek fazla görülmez.
Kaynakça
- ^ Typhus 21 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., MedLine,National Institutes of Health
 | Hastalık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tifus Rickettsia bakterilerinin etken oldugu bulasici hastaliktir Neden olan etken bakteriler hucre icinde yasama ozelligi gosterirler hucre disinda uzun sure canli kalamazlar Burundi de salgin tifus olan bir adamda dokuntu Etken Epidemik tifus Endemik tifus Bulasma yoluHastalik akut tifuslu insanlarin kanini emerek enfekte olan insan bitinin infeksiyonu diger insanlara tasimasiyla bulasir Enfekte bit diger insanlardan kan emerek beslenirken rickettsialari cilt uzerinde birakir Bu kisiler saclarini ovalarken rickettsialari ya da bit parcaciklarini bitin isirdigi yerin icine sokarak enfekte olurlar Herhangi bir hayvan kaynagi yokturSemptomlarEpidemik tifus Titreme Oksuruk Deliryum Yuksek ates 40 C Eklem agrisi Dusuk kan basinci Dokuntu Fotofobi Isiga duyarlilik Siddetli bas agrisi Siddetli kas agrisi Stupor Sirt agrisiEndemik tifus Karin agrisi Sirt agrisi Vucudun ortasindan baslayan ve yayilan mat kirmizi dokuntu Cok yuksek ates 41 C Kuru oksuruk Bas agrisi Eklem agrisi Bulanti KusmaHastaligin SeyriBelirtilerin baslangici degiskendir ancak daha cok ani baslar ve ilk belirtiler bas agrisi titreme yuksek ates takatsizlik oksurme ve siddetli kas agrisidir 5 6 gun sonra ilk once vucudun ust bolumunde baslayan ve daha sonra yuz avuc ici ve ayak tabani haric vucudun her yerine sicrayan makuler cilt kabariklari koyu benekler gorulur Ozel tedavi uygulanmazsa vaka olum orani 40 lara cikabilir Bitle bulasan tifus salgina neden olan tek rickettsia hastaligidir Cografi dagilimAfrika nin ortasi ve dogusunda Amerika nin ortasi ve guneyi Asya nin soguk bolgelerinde daglik gorulur Tifuse asiri kalabaligin ve kotu hijyen kosullarinin hakim oldugu cezaevleri ve multeci kamplari gibi yerlerde de rastlanir Yolcular icin riskYolcularin cogu icin cok dusuk risk mevcuttur Multeci kamplarinda gorev alan ve kalabalik kotu hijyen kosullarinin hakim oldugu diger uygulamalar icerisinde yer alan insani yardim gorevlileri risk altinda olabilir ProfilaksiMevcut degildir Bitin vucudu istila etmesini onlemek uzere temizlik yapmak cok onemlidir Vucut bitini kontrol etmek ve yuksek risk altindaki insanlarin giysilerinde kullanmak uzere pudra hasarat ilaclari vardir TedaviHastalik tedavisiz birakildiginda olumcul olabilir Tedavi cogunlukla antibiyotikler ile yapilir Azithromycin tek ilacla tedavi Doxycycline Tetracycline Chloramphenicol daha az kullanilir Bu hastalik Turkiye de pek fazla gorulmez Kaynakca Typhus 21 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde MedLine National Institutes of Health Hastalik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz