Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Sivrisinek, Latince: Culiseta longiareolata çift kanatlılar (Diptera) Culicidae familyasından kan emici zararlı böceklerin ortak adı.
| Sivrisinek | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Dişi bir Culiseta longiareolata | ||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
Alt familya ve Cinsler | ||||||||||||||||||||||
| Metne bakınız. |
Kan emmek için yaklaşırken vızıltılı sesleriyle kolayca tanınan, ince uzun bacaklı narin böceklerdir.
Morfoloji
Larvaları alt familyaya bağlı olarak farklıdır. Anophelinae türleri su yüzeyine paralel (yatay) durmaları ile su yüzeyine eğik olarak asılı Culicinae larvalarından kolayca ayrılır.
Pupaların baş ve göğüs kısmı tek parça hâlinde birleşmiştir; abdomenin yarısı bir yapı olarak bu birliğe bağlanmıştır. Göz çiftleri oldukça büyüktür. Diğer böceklerdeki pupların aksine, sivrisinek pupları çok hareketlidir. Abdomenin vertikal hareketleri ile hızlı, fakat düz olmayan bir hareket meydana gelir. Su yüzeyinin hemen altında bulunurlar.
Biyolojisi
Sivrisinekler tam başkalaşımlı böcekler olup 4 evreden geçerler: Suda geçen yumurta, larva, pupa evreleri ile karada geçen ve ergin evre.
Sivrisinekler doğru bilinenin aksine kışın da hangi evrede olursa olsun yaşayabilir. Yumurtadan çıkan sivrisinek yavrularının (larva ve pupa), büyüme evrelerini tamamlayabilmeleri için küçük bir su birikintisine ihtiyaç duyar. Bu, çamurlu bir yağmur suyu, bataklık, çeltik, havuz suyu ya da teneke kapta birikmiş bir su olabilir. Ancak durgun sular sivrisineklerin tercih sebebidir. Çünkü bu sular, içerdikleri fotosentez yapabilen bitki öbekleri sayesinde, oksijence zengindirler. Sivrisinek yumurtaları su bulunan her ortamda gelişebilirler, ancak bazı şartların sağlanması gerekir: Yumurtadan çıkacak olan larva, yetişkin bir sinek oluncaya kadar farklı evreler geçirecektir. Her evrede de yavru sineğin farklı ihtiyaçları olacaktır. Kuraklık ve aşırı sıcak da yumurtaların gelişimini engelleyebilir.
Bir sivrisineğin kan emmek için konukçusunu nasıl bulduğu tam olarak bilinememektedir. Kanda bulunan aminoasitlerin, eminlerin ve amonyağın karışımı cezbedicidir. En iyi cezbetme etkisinin nem ve sıcaklık olduğu bilinmektedir.
Ses
Geceleri sivrisinekler çoğu zaman görülemezler ve yalnızca tipik vızıltılarıyla kendilerini belli ederler. Henüz uyuyamamış insanları kısa süreli rahatsız eden bu vızıltılar, sivrisineklerde yaşamın devamı için önemlidir. Erkeğin kafasından çıkan 2 tane küçük ve tüylü duyargada bulunan çok sayıda duyu hücresinden meydana gelmiş Johnston organı, ses dalgalarının titreşimlerini alır ve ayırt eder. Bu tüylü duyargalar yalnızca dik durumdayken ses titreşimlerine karşı duyarlıdırlar. Johnston organı, eşeylerin bulunmasında çok önemlidir. Dişinin çıkardığı titreşimler belli bir rakamdan sonra (100-8000 titreşim/saniye) erkeklerde çiftleşme isteği yaratır. Erkeklerin sürü oluşturduğu evrelerde bu vızıltılar en üst seviyeye çıkar.
Besin
Larvaların besini algler, bir hücreliler ve detritusdur. Megarhinus larvaları kendi türlerine saldıracak kadar yırtıcıdır.
Ergin dişi ve erkeklerin besini bitki ve meyve sularından aldıkları şeker ve proteinden oluşur. Dişiler, yumurta yapabilmek için kan emmek zorundadır. Laboratuvar ortamında bitkisel besinlerle uzun süre yaşatılabilirler fakat yumurta elde edilemez. Familya türlerinin hepsi kan emmez; tamamen bitkisel beslenenler de vardır.
Taşıyıcılığı
Sivrisinekler kan taşıdıkları için hastalık bulaştırma riski vardır. Örneğin sarıhumma, fil hastalığı ya da sıtma gibi parazit hastalıklarını sivrisinekler taşıyabilir. AIDS'e sebep olan HIV ise bu canlılarda gelişme ortamı bulamaz. Virüsler, sivrisinekler tarafından taşınmaz.
Düşmanları
Pek çok doğal düşmanları vardır. Kurbağalar, balıklar, kertenkeleler, bukalemunlar, kuşlar, yarasalar ve böcek larvaları; sivrisinek ve larvalarıyla beslenirler.
Mücadele
Günümüzde sivrisineklerle mücadele için kimyasal ve fiziksel pek çok metot kullanılmaktadır. Ancak çok basit ve hızlı üremeleri nedeniyle etkin bir mücadele ile lokal temizliği mümkündür.
Sınıflandırma
- Alt familya: Anophelinae
- Cins Anofel
- Cins
- Cins
- Alt familya: Culicinae
- Oymak: Aedeomyiini
- Cins:
- Oymak: Aedini
- Cins: Aedes
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Oymak: Culicini
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins: Lutzia
- Oymak: Culisetini
- Cins:
- Oymak: Ficalbiini
- Cins:
- Cins:
- Oymak: Hodgesiini
- Cins:
- Oymak: Mansoniini
- Cins:
- Cins:
- Oymak: Orthopodomyiini
- Cins:
- Oymak: Sabethini
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins: Malaya
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Cins:
- Oymak: Toxorhynchitini
- Cins:
- Oymak: Uranotaeniini
- Cins:
- Oymak: Aedeomyiini
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sivrisinek Latince Culiseta longiareolata cift kanatlilar Diptera Culicidae familyasindan kan emici zararli boceklerin ortak adi SivrisinekDisi bir Culiseta longiareolataBiyolojik siniflandirmaUst alem EukaryotaAlem AnimaliaAlt alem EumetazoaSube ArthropodaAlt sube HexapodaSinif InsectaTakim Diptera Cift kanatlilar Alt takim Sivrisinekler Infra takim Ust familya Familya Culicidae Meigen 1830Alt familya ve CinslerMetne bakiniz Kan emmek icin insanin kolunu isiran disi bir sivrisinek Tasmanya Avustralya Aedes aegyptiAedes albopictusAnopheles gambiaeCulex pipiensOchlerotatus punctorSivrisinek gozu1 bas 1 1 hortum 1 2 flagellomer 1 3 duyarga 1 4 palpler 1 5 bilesik goz 1 6 art kafa 2 gogus 2 1 antepronotum 2 2 scutum 2 3 scutellum 2 4 postnotum 2 5 halter 3 karin 3 1 karin bolutleri 3 2 cercus 4 on bacak 4 1 tarsomeres 4 2 tibia 4 3 femur 5 orta bacak 6 arka bacak 7 kanat 7 1 uzunlamasina damarlar 7 1 1 costa 7 1 2 subcosta 7 1 3 radius 7 1 4 media 7 1 5 cubitus 7 1 6 anal 7 2 capraz damarlar 7 2 1 radial medial 7 2 2 medial cubital 7 2 3 humeral Kan emmek icin yaklasirken viziltili sesleriyle kolayca taninan ince uzun bacakli narin boceklerdir MorfolojiLarvalari alt familyaya bagli olarak farklidir Anophelinae turleri su yuzeyine paralel yatay durmalari ile su yuzeyine egik olarak asili Culicinae larvalarindan kolayca ayrilir Pupalarin bas ve gogus kismi tek parca halinde birlesmistir abdomenin yarisi bir yapi olarak bu birlige baglanmistir Goz ciftleri oldukca buyuktur Diger boceklerdeki puplarin aksine sivrisinek puplari cok hareketlidir Abdomenin vertikal hareketleri ile hizli fakat duz olmayan bir hareket meydana gelir Su yuzeyinin hemen altinda bulunurlar BiyolojisiSivrisinek larvasi Sivrisinekler tam baskalasimli bocekler olup 4 evreden gecerler Suda gecen yumurta larva pupa evreleri ile karada gecen ve ergin evre Sivrisinekler dogru bilinenin aksine kisin da hangi evrede olursa olsun yasayabilir Yumurtadan cikan sivrisinek yavrularinin larva ve pupa buyume evrelerini tamamlayabilmeleri icin kucuk bir su birikintisine ihtiyac duyar Bu camurlu bir yagmur suyu bataklik celtik havuz suyu ya da teneke kapta birikmis bir su olabilir Ancak durgun sular sivrisineklerin tercih sebebidir Cunku bu sular icerdikleri fotosentez yapabilen bitki obekleri sayesinde oksijence zengindirler Sivrisinek yumurtalari su bulunan her ortamda gelisebilirler ancak bazi sartlarin saglanmasi gerekir Yumurtadan cikacak olan larva yetiskin bir sinek oluncaya kadar farkli evreler gecirecektir Her evrede de yavru sinegin farkli ihtiyaclari olacaktir Kuraklik ve asiri sicak da yumurtalarin gelisimini engelleyebilir Bir sivrisinegin kan emmek icin konukcusunu nasil buldugu tam olarak bilinememektedir Kanda bulunan aminoasitlerin eminlerin ve amonyagin karisimi cezbedicidir En iyi cezbetme etkisinin nem ve sicaklik oldugu bilinmektedir SesGeceleri sivrisinekler cogu zaman gorulemezler ve yalnizca tipik viziltilariyla kendilerini belli ederler Henuz uyuyamamis insanlari kisa sureli rahatsiz eden bu viziltilar sivrisineklerde yasamin devami icin onemlidir Erkegin kafasindan cikan 2 tane kucuk ve tuylu duyargada bulunan cok sayida duyu hucresinden meydana gelmis Johnston organi ses dalgalarinin titresimlerini alir ve ayirt eder Bu tuylu duyargalar yalnizca dik durumdayken ses titresimlerine karsi duyarlidirlar Johnston organi eseylerin bulunmasinda cok onemlidir Disinin cikardigi titresimler belli bir rakamdan sonra 100 8000 titresim saniye erkeklerde ciftlesme istegi yaratir Erkeklerin suru olusturdugu evrelerde bu viziltilar en ust seviyeye cikar BesinLarvalarin besini algler bir hucreliler ve detritusdur Megarhinus larvalari kendi turlerine saldiracak kadar yirticidir Ergin disi ve erkeklerin besini bitki ve meyve sularindan aldiklari seker ve proteinden olusur Disiler yumurta yapabilmek icin kan emmek zorundadir Laboratuvar ortaminda bitkisel besinlerle uzun sure yasatilabilirler fakat yumurta elde edilemez Familya turlerinin hepsi kan emmez tamamen bitkisel beslenenler de vardir TasiyiciligiSivrisinekler kan tasidiklari icin hastalik bulastirma riski vardir Ornegin sarihumma fil hastaligi ya da sitma gibi parazit hastaliklarini sivrisinekler tasiyabilir AIDS e sebep olan HIV ise bu canlilarda gelisme ortami bulamaz Virusler sivrisinekler tarafindan tasinmaz DusmanlariPek cok dogal dusmanlari vardir Kurbagalar baliklar kertenkeleler bukalemunlar kuslar yarasalar ve bocek larvalari sivrisinek ve larvalariyla beslenirler MucadeleGunumuzde sivrisineklerle mucadele icin kimyasal ve fiziksel pek cok metot kullanilmaktadir Ancak cok basit ve hizli uremeleri nedeniyle etkin bir mucadele ile lokal temizligi mumkundur SiniflandirmaAlt familya Anophelinae Cins Anofel Cins Cins Alt familya Culicinae Oymak Aedeomyiini Cins Oymak Aedini Cins Aedes Cins Cins Cins Cins Cins Cins Cins Cins Cins Cins Cins Oymak Culicini Cins Cins Cins Cins Lutzia Oymak Culisetini Cins Oymak Ficalbiini Cins Cins Oymak Hodgesiini Cins Oymak Mansoniini Cins Cins Oymak Orthopodomyiini Cins Oymak Sabethini Cins Cins Cins Cins Malaya Cins Cins Cins Cins Cins Cins Cins Cins Cins Oymak Toxorhynchitini Cins Oymak Uranotaeniini Cins