Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Duyarga ya da anten (Lat. Antenna [sg] / Antennae [pl]), eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin altı bacaklılar (Hexapoda), çok bacaklılar (Myriapoda), kabuklular (Crustacea) ve soyu tükenmiş trilobitler (Trilobitomorpha) alt şubelerinde görülen duyu organı olarak gelişmiş hareketli baş uzantısıdır. Eklembacaklıların diğer alt şubesi olan ve akrep, kene ve örümceklerin yer aldığı keliserliler (Chelicerata) alt şubesinde duyarga bulunmaz.
Genellikle başın ön bölümünde yer alan, belirli sayıda duyu yapısı taşıyan duyargalar, çoğunlukla çift sayıdadırlar. Kabuklularda iki çift, diğer alt şubelerde bir çift olur. Koku alma, dokunma, bazı durumlarda işitme ve tat alma (Zar kanatlıların birçok türünde) duyu organları taşırlar. Bazı türlerde, biçimleri erkekte ve dişide değişiktir. Duyargalar, insandaki göz kadar gerekli ve değerli yapılardır.
Altı bacaklılarda
ÜST: dikensi (aristate) yapraksı (lamellate) testeremsi (serrate) yelpazemsi (flabellate) tespih (moniliform)
ORTA: dirsekli (geniculate) tüysü (plumose) taraksı (pectinate)
ALT: kılsı (setaceous) tırnaksı (stylate) topuzlu (clavate)
Altı bacaklılar (Hexapoda) alt şubesinden eklem bacaklılarda duyargalar birbirinden farklıdır.
İçtençenelilerde
İçtençeneliler (Entognatha) sınıfının duyarga bacaklılar (Protura) takımında bulunmaz, onun yerine ön bacaklar bu iş için uyarlanmıştır. Diğer iki takımı olan çatal kuyruklular (Diplura) ile sıçrar kuyruklular (Collembola) takımlarında ise gerçek segmentli duyarga bulunur. Son segment hariç duyarganın tamamı kaslarla donatılmıştır ve her biri ayrı ayrı hareket etme yeteneğine sahiptir. Johnston organı yoktur.
Böceklerde
Böcekler (Insecta = Ectognatha) sınıfı ise kamçı şeklinde duyargalara sahiptir. Genelde erkeklerin duyargaları dişilerinkine göre daha büyük ve enli olurlar. Duyargaları üç bölümden oluşur:
- Duyarga kaide segmenti (Scapus): Kaidedeki kaslarla tentoriuma, distalden de duyarga ara bileziğine bağlıdır. Kaslıdır ve bu kaslar duyarga ara bileziği ile duyarga kamçısının hareketini sağlar.
- Duyarga ara bileziği (Pedicellus): Kas bulunmaz. Genelde Johnston organı bulunur.
- Duyarga kamçısı (Flagellum): Kas bulunmaz. Segmentçiklerin (ki bunlar gerçek segment değildir) şekline göre birçok duyarga tipi ayırt edilir.
Resim galerisi
-
![image]()
Dikensi (aristate) -
![image]()
Topuzlu (clavate) -
![image]()
Yelpazemsi (flabellate) -
![image]()
Dirsekli (geniculate) -
![image]()
Tespih (moniliform) -
![image]()
Taraksı (pectinate) -
![image]()
Tüysü (plumose) -
![image]()
Testeremsi (serrate) -
![image]()
Kılsı (setaceus) -
![image]()
bir teke böceği türü (Monochamus galloprovincialis) -
![image]()
? Pyrochroidae -
![image]()
Tahta kurdu (Anobium punctatum)
Kabuklularda
Eklembacaklılar içinde iki çift (dört tek) duyarga taşıyan tek grup kabuklular (Crustacea) alt şubesidir.
- Birincil duyargalar (küçük ya da kısa duyargalar): (Lat. Antennula) Malacostraca alt sınıfı dışında tek dallıdır ve yalnız duyu organı olarak değil, bazen yüzmek ya da yakalamak için de kullanılır.
- İkincil duyargalar: (Lat. Antenna) larvada ağzın yanlarında yer alarak beslenmeye yardım eder. Gelişim süreci içinde ağız önüne yerleşen bu duyarga çifti erişkinde genellikle iki kola ayrılır ve kabukluların çoğunda yer değiştirme, yakalama ya da tutunmaya yarar.
Resim galerisi
-
![image]()
-
![image]()
Malacostraca
Kaynakça
- Prof. Dr. Alı Demirsoy (1992), Yaşamın Temel Kuralları (Entomoloji)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Duyarga ya da anten Lat Antenna sg Antennae pl eklem bacaklilar Arthropoda subesinin alti bacaklilar Hexapoda cok bacaklilar Myriapoda kabuklular Crustacea ve soyu tukenmis trilobitler Trilobitomorpha alt subelerinde gorulen duyu organi olarak gelismis hareketli bas uzantisidir Eklembacaklilarin diger alt subesi olan ve akrep kene ve orumceklerin yer aldigi keliserliler Chelicerata alt subesinde duyarga bulunmaz Taramali elektron mikroskobu ile elde edilmis yaban arisi Vespula vulgaris duyargasindan ayrinti Genellikle basin on bolumunde yer alan belirli sayida duyu yapisi tasiyan duyargalar cogunlukla cift sayidadirlar Kabuklularda iki cift diger alt subelerde bir cift olur Koku alma dokunma bazi durumlarda isitme ve tat alma Zar kanatlilarin bircok turunde duyu organlari tasirlar Bazi turlerde bicimleri erkekte ve diside degisiktir Duyargalar insandaki goz kadar gerekli ve degerli yapilardir Alti bacaklilardaDuyarga tipleri UST dikensi aristate yapraksi lamellate testeremsi serrate yelpazemsi flabellate tespih moniliform ORTA dirsekli geniculate tuysu plumose taraksi pectinate ALT kilsi setaceous tirnaksi stylate topuzlu clavate Taraksi duyarga erkek Leucoma salicis Testeremsi duyarga disi Leucoma salicis Alti bacaklilar Hexapoda alt subesinden eklem bacaklilarda duyargalar birbirinden farklidir Ictencenelilerde Ictenceneliler Entognatha sinifinin duyarga bacaklilar Protura takiminda bulunmaz onun yerine on bacaklar bu is icin uyarlanmistir Diger iki takimi olan catal kuyruklular Diplura ile sicrar kuyruklular Collembola takimlarinda ise gercek segmentli duyarga bulunur Son segment haric duyarganin tamami kaslarla donatilmistir ve her biri ayri ayri hareket etme yetenegine sahiptir Johnston organi yoktur Boceklerde Bocekler Insecta Ectognatha sinifi ise kamci seklinde duyargalara sahiptir Genelde erkeklerin duyargalari disilerinkine gore daha buyuk ve enli olurlar Duyargalari uc bolumden olusur Duyarga kaide segmenti Scapus Kaidedeki kaslarla tentoriuma distalden de duyarga ara bilezigine baglidir Kaslidir ve bu kaslar duyarga ara bilezigi ile duyarga kamcisinin hareketini saglar Duyarga ara bilezigi Pedicellus Kas bulunmaz Genelde Johnston organi bulunur Duyarga kamcisi Flagellum Kas bulunmaz Segmentciklerin ki bunlar gercek segment degildir sekline gore bircok duyarga tipi ayirt edilir Resim galerisiDikensi aristate Topuzlu clavate Yelpazemsi flabellate Dirsekli geniculate Tespih moniliform Taraksi pectinate Tuysu plumose Testeremsi serrate Kilsi setaceus bir teke bocegi turu Monochamus galloprovincialis Pyrochroidae Tahta kurdu Anobium punctatum Kabuklularda Coenobita clypeatus birincil duyargalari Eklembacaklilar icinde iki cift dort tek duyarga tasiyan tek grup kabuklular Crustacea alt subesidir Birincil duyargalar kucuk ya da kisa duyargalar Lat Antennula Malacostraca alt sinifi disinda tek dallidir ve yalniz duyu organi olarak degil bazen yuzmek ya da yakalamak icin de kullanilir Ikincil duyargalar Lat Antenna larvada agzin yanlarinda yer alarak beslenmeye yardim eder Gelisim sureci icinde agiz onune yerlesen bu duyarga cifti eriskinde genellikle iki kola ayrilir ve kabuklularin cogunda yer degistirme yakalama ya da tutunmaya yarar Resim galerisiKril MalacostracaKaynakcaProf Dr Ali Demirsoy 1992 Yasamin Temel Kurallari Entomoloji