Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Schleswig-Holstein (Frizce: Slaswik-Holstiinj, Danca: Slesvig-Holsten), Almanya'nın en kuzeydeki eyaletidir. Güneyde Hamburg eyaletinden, kuzeyde Danimarka'ya kadar uzanır ve Jutland Yarımadasının güney yarısını kaplar. Yüzölçümü 15.729 km'dir. Doğuda Baltık Denizi, batıda Kuzey Denizi, güneydoğuda da Mecklenburg-Vorpommern eyaleti ile çevrilidir. Yönetim merkezi Kiel'dir.
| Schleswig-Holstein | |
|---|---|
 Bayrak  Arma | |
 | |
| Ülke |  Almanya |
| Başkent | Kiel |
| İdare | |
| • Başbakan | Daniel Günther |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 15,763.17 km² |
| Nüfus (31 Aralık 2020) | |
| • Toplam | 2,910,875 |
| • Yoğunluk | 199/km² |
| Zaman dilimi | (OAS) |
| • Yaz (YSU) | (OAYS) |
Resmî site schleswig-holstein.de | |
Tarihçe
Schleswig ve Holstein tarih boyunca Danimarka, İsveç, Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu, Prusya ve Avusturya arasında anlaşmazlık konusu oldu ve bölgede zaman zaman iç çatışmalar yaşandı. 12. yüzyılda düklük olan Schleswig, 1864'e değin Danimarka'ya bağlı kaldı. Daha bağımsız bir gelişme gösteren ise önce kontluk, 1474'ten sonra da düklük olarak Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu'na bağlandı ve 1815'ten sonra yeni kurulan Alman Konfederasyonu'na katıldı.
1840'larda bölgedeki ulusal azınlıkların hakları, Danimarka krallık ailesinin veraset hakları ve Danimarka'nın iki düklükteki çıkarları gibi sorunlar nedeniyle bu iki bölge, Almanya'da önderliği ele geçirmek isteyen Prusya'yla Avusturya arasında çekişme konusu oldu. 'yla (1866) tek bir eyalet olarak Prusya'ya bağlandı. Ama bölgede yaşayan Almanlar ayrı bir Alman devleti kurmak istediğinden, birleşme çeşitli sorunlara yol açtı. Versailles Antlaşması uyarınca 1920'de yapılan halk oylamasıyla, farklı ulusların yaşadığı bölgelere uygun düşen sınırlar çizildi ve Schleswig bölgesinin kuzeyi (şimdi Danimarka'nın Güney Jutland ili) Danimarka'ya bağlandı. Schleswig-Holstein II. Dünya Savaşı'ndan sonra eyalet statüsü kazandı ve ilk eyalet meclisi 1947'de göreve başladı.
Coğrafya
Eyalet yüzey şekilleri bakımından doğu, orta ve batı olmak üzere üç bölgeye ayrılabilir. Genç oluşan doğudaki tepelerde, çok sayıda göl vardır. Bu yöre, kil, mil ve kum karışımı toprağıyla Almanya'nın en verimli bölgesidir. Eyaletin ortasındaki eski buzultaşlarından oluşan dağlık bölge ise ancak iki yüzyıldan beri işlenebilen verimsiz topraklarla kaplıdır.
Schleswig-Holstein, Gulf Stream'in etkisinde olduğundan kışlar ve yazlar ılık geçer. Ortalama yıllık sıcaklık 8 °C'dir. Nem ve yağış oranının (yılda ortalama 76 mm) yüksekliği, bitkilerin gelişmesine elverişli bir ortam yaratmıştır. Buna karşılık sert rüzgârlar, toprağın üst tabakasının aşınmasına ve kurumasına neden olmaktadır.
İdari bölümler
Schleswig-Holstein 11 ilçe ve 4 büyük şehirden oluşmaktadır.
| İlçe | Otomobil plakası | İdari merkez | |
|---|---|---|---|
 | HEI | Heide (Holstein) | |
 | RZ | Ratzeburg | |
 | NF | Husum | |
 | OH | Eutin | |
 | (ve Helgoland) | PI | Pinneberg |
 | PLÖ | Plön | |
 | RD | Rendsburg | |
 | SL | Schleswig | |
 | SE | Bad Segeberg | |
 | IZ | Itzehoe | |
 | OD | Bad Oldesloe | |
| Bağımsız sehirler | |||
 | Flensburg | FL | |
 | Kiel | KI | |
 | Lübeck | HL | |
 | Neumünster | NMS |
Demografik yapı
Halkın çoğu kentlerde yaşar. En kalabalık kentler, eyaletin yönetim ve sanayi merkezi olan Kiel ile Lübeck, Neumünster ve Flensburg'dur. II. Dünya Savaşı'nın sonunda ordu birliklerinin bölgeden çekilmesi, 1 milyonun üzerinde insanın buraya yerleştirilmesi ve çoğu doğudan gelen göçmenler toplumsal sorunlara ve nüfusun savaş öncesine göre yaklaşık iki kat artmasına neden olmuştur. Nüfus, 30 Temmuz 2005 itibarıyla 2.828.986'dir.
Dil ve din
Aşağı Almancanın Holstein lehçesi bölgede hâlâ konuşulmaktadır. Eyaletin kuzeyindeki Danca konuşan azınlığın kendi okulları vardır. 2000 yılı tarihli istatistiklere göre eyalet nüfusunun yüzde 63,8'i Protestan, yüzde 6,1'i ise Katolik Kilisesi'ne mensuptur. Resmî verilere göre eyalette yaşayan Müslüman sayısı 25.000'dir.
Ekonomi
Başlıca tarımsal ürünler buğday, şekerkamışı ve patatestir. Hayvancılık ve mandıracılık eyalete bitkisel ürünlerden daha fazla gelir sağlar. Eyaletteki orman varlığı çok zengin olmamakla birlikte, başka bölgelerdeki ormanları oluşturan fidanların çoğu burada yetiştirildiğinden, Schleswig-Holstein "Alman ormanlarının beşiği" olarak anılır.
Sanayinin eyalet ekonomisindeki payı gitgide artmaktadır. Başlıca sanayi dalları makine, , kâğıt, dokuma ve üretimi ile gemi yapımıdır. Turizm gelişme yolundadır.
Uzun kıyı şeridi ve stratejik konumu nedeniyle eyalet yüzyıllar boyunca açısından önem taşımıştır. Baltık kıyısındaki fiyortlarda eyaletin büyük liman kentleri olan Kiel, Lübeck ve Flensburg yer alır. Eyaleti boydan boya geçen Kiel Kanalı Kuzey Deniziyle Baltık Denizini birleştirir. Hamburg yakınlarındaki Kaltenkirchen'de uçakların inebileceği büyük bir havaalanı yapılmaktadır.
Eğitim ve kültür
Eğitim düzeyinin çok yüksek olduğu eyaletteki başlıca yükseköğretim kurumu Kiel Üniversitesi'dir (1665). 1964'te Lübeck'te bir tıp fakültesi açılmıştır. Eyalette ayrıca iki öğretmen okulu ile çeşitli yükseköğretim kurumları vardır. Yetişkinlerin eğitimine ve kütüphanelere eskiden beri büyük önem verilmektedir. Eyalette yaklaşık 50 müze bulunur. Avrupa'nın en eski ekonomik araştırma merkezlerinden biri olan Kiel'deki 'nün siyasal iktisat alanında çok büyük bir kütüphanesi vardır.
Başlıca yerleşim yerleri
| Kent/ Yerleşim | İdari merkezi/İli | Nüfus (31 Aralık 2000) | Nüfus (30 Eylül 2006) |
|---|---|---|---|
| Kiel | Kiel | 232.612 | 234.358 |
| Lübeck | Lübeck | 213.399 | 211.281 |
| Flensburg | Flensburg | 84.281 | 86.479 |
| Neumünster | Neumünster | 79.831 | 78.177 |
| Norderstedt | Segeberg | 71.523 | 71.550 |
| Elmshorn | Pinneberg | 47.391 | 48.267 |
| Pinneberg | Pinneberg | 39.423 | 41.778 |
| Itzehoe | Steinburg | 33.549 | 33.049 |
| Wedel | Pinneberg | 32.060 | 31.956 |
| Ahrensburg | Stormarn | 29.117 | 30.094 |
| Geesthacht | Herzogtum Lauenburg | 29.106 | 29.450 |
| Rendsburg | Rendsburg-Eckernförde | 29.321 | 28.489 |
| Henstedt-Ulzburg | Segeberg | 24.950 | 26.340 |
| Reinbek | Stormarn | 24.570 | 25.688 |
| Bad Oldesloe | Stormarn | 23.314 | 24.094 |
| Schleswig | Schleswig-Flensburg | 25.093 | 24.077 |
| Eckernförde | Rendsburg-Eckernförde | 23.304 | 23.117 |
| Husum | Nordfriesland | 20.994 | 20.800 |
| Heide | Dithmarschen | 20.530 | 20.721 |
| Quickborn | Pinneberg | 19.875 | 20.188 |
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Schleswig-Holstein ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmi web sitesi 16 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Schleswig Holstein Frizce Slaswik Holstiinj Danca Slesvig Holsten Almanya nin en kuzeydeki eyaletidir Guneyde Hamburg eyaletinden kuzeyde Danimarka ya kadar uzanir ve Jutland Yarimadasinin guney yarisini kaplar Yuzolcumu 15 729 km dir Doguda Baltik Denizi batida Kuzey Denizi guneydoguda da Mecklenburg Vorpommern eyaleti ile cevrilidir Yonetim merkezi Kiel dir Schleswig HolsteinEyaletBayrakArmaUlke AlmanyaBaskentKielIdare BasbakanDaniel GuntherYuzolcumu Toplam15 763 17 km Nufus 31 Aralik 2020 Toplam2 910 875 Yogunluk199 km Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Resmi site schleswig holstein deTarihceSchleswig ve Holstein tarih boyunca Danimarka Isvec Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu Prusya ve Avusturya arasinda anlasmazlik konusu oldu ve bolgede zaman zaman ic catismalar yasandi 12 yuzyilda dukluk olan Schleswig 1864 e degin Danimarka ya bagli kaldi Daha bagimsiz bir gelisme gosteren ise once kontluk 1474 ten sonra da dukluk olarak Kutsal Roma Germen Imparatorlugu na baglandi ve 1815 ten sonra yeni kurulan Alman Konfederasyonu na katildi 1840 larda bolgedeki ulusal azinliklarin haklari Danimarka krallik ailesinin veraset haklari ve Danimarka nin iki duklukteki cikarlari gibi sorunlar nedeniyle bu iki bolge Almanya da onderligi ele gecirmek isteyen Prusya yla Avusturya arasinda cekisme konusu oldu yla 1866 tek bir eyalet olarak Prusya ya baglandi Ama bolgede yasayan Almanlar ayri bir Alman devleti kurmak istediginden birlesme cesitli sorunlara yol acti Versailles Antlasmasi uyarinca 1920 de yapilan halk oylamasiyla farkli uluslarin yasadigi bolgelere uygun dusen sinirlar cizildi ve Schleswig bolgesinin kuzeyi simdi Danimarka nin Guney Jutland ili Danimarka ya baglandi Schleswig Holstein II Dunya Savasi ndan sonra eyalet statusu kazandi ve ilk eyalet meclisi 1947 de goreve basladi CografyaEyalet yuzey sekilleri bakimindan dogu orta ve bati olmak uzere uc bolgeye ayrilabilir Genc olusan dogudaki tepelerde cok sayida gol vardir Bu yore kil mil ve kum karisimi topragiyla Almanya nin en verimli bolgesidir Eyaletin ortasindaki eski buzultaslarindan olusan daglik bolge ise ancak iki yuzyildan beri islenebilen verimsiz topraklarla kaplidir Schleswig Holstein Gulf Stream in etkisinde oldugundan kislar ve yazlar ilik gecer Ortalama yillik sicaklik 8 C dir Nem ve yagis oraninin yilda ortalama 76 mm yuksekligi bitkilerin gelismesine elverisli bir ortam yaratmistir Buna karsilik sert ruzgarlar topragin ust tabakasinin asinmasina ve kurumasina neden olmaktadir Idari bolumlerSchleswig Holstein 11 ilce ve 4 buyuk sehirden olusmaktadir Ilce Otomobil plakasi Idari merkezHEI Heide Holstein RZ RatzeburgNF HusumOH Eutin ve Helgoland PI PinnebergPLO PlonRD RendsburgSL SchleswigSE Bad SegebergIZ ItzehoeOD Bad OldesloeBagimsiz sehirlerFlensburg FLKiel KILubeck HLNeumunster NMSDemografik yapiHalkin cogu kentlerde yasar En kalabalik kentler eyaletin yonetim ve sanayi merkezi olan Kiel ile Lubeck Neumunster ve Flensburg dur II Dunya Savasi nin sonunda ordu birliklerinin bolgeden cekilmesi 1 milyonun uzerinde insanin buraya yerlestirilmesi ve cogu dogudan gelen gocmenler toplumsal sorunlara ve nufusun savas oncesine gore yaklasik iki kat artmasina neden olmustur Nufus 30 Temmuz 2005 itibariyla 2 828 986 dir Lubeck eyaletin onde gelen kentlerindendirDil ve dinAsagi Almancanin Holstein lehcesi bolgede hala konusulmaktadir Eyaletin kuzeyindeki Danca konusan azinligin kendi okullari vardir 2000 yili tarihli istatistiklere gore eyalet nufusunun yuzde 63 8 i Protestan yuzde 6 1 i ise Katolik Kilisesi ne mensuptur Resmi verilere gore eyalette yasayan Musluman sayisi 25 000 dir EkonomiBaslica tarimsal urunler bugday sekerkamisi ve patatestir Hayvancilik ve mandiracilik eyalete bitkisel urunlerden daha fazla gelir saglar Eyaletteki orman varligi cok zengin olmamakla birlikte baska bolgelerdeki ormanlari olusturan fidanlarin cogu burada yetistirildiginden Schleswig Holstein Alman ormanlarinin besigi olarak anilir Sanayinin eyalet ekonomisindeki payi gitgide artmaktadir Baslica sanayi dallari makine kagit dokuma ve uretimi ile gemi yapimidir Turizm gelisme yolundadir Uzun kiyi seridi ve stratejik konumu nedeniyle eyalet yuzyillar boyunca acisindan onem tasimistir Baltik kiyisindaki fiyortlarda eyaletin buyuk liman kentleri olan Kiel Lubeck ve Flensburg yer alir Eyaleti boydan boya gecen Kiel Kanali Kuzey Deniziyle Baltik Denizini birlestirir Hamburg yakinlarindaki Kaltenkirchen de ucaklarin inebilecegi buyuk bir havaalani yapilmaktadir Egitim ve kulturEgitim duzeyinin cok yuksek oldugu eyaletteki baslica yuksekogretim kurumu Kiel Universitesi dir 1665 1964 te Lubeck te bir tip fakultesi acilmistir Eyalette ayrica iki ogretmen okulu ile cesitli yuksekogretim kurumlari vardir Yetiskinlerin egitimine ve kutuphanelere eskiden beri buyuk onem verilmektedir Eyalette yaklasik 50 muze bulunur Avrupa nin en eski ekonomik arastirma merkezlerinden biri olan Kiel deki nun siyasal iktisat alaninda cok buyuk bir kutuphanesi vardir Baslica yerlesim yerleriKent Yerlesim Idari merkezi Ili Nufus 31 Aralik 2000 Nufus 30 Eylul 2006 Kiel Kiel 232 612 234 358Lubeck Lubeck 213 399 211 281Flensburg Flensburg 84 281 86 479Neumunster Neumunster 79 831 78 177Norderstedt Segeberg 71 523 71 550Elmshorn Pinneberg 47 391 48 267Pinneberg Pinneberg 39 423 41 778Itzehoe Steinburg 33 549 33 049Wedel Pinneberg 32 060 31 956Ahrensburg Stormarn 29 117 30 094Geesthacht Herzogtum Lauenburg 29 106 29 450Rendsburg Rendsburg Eckernforde 29 321 28 489Henstedt Ulzburg Segeberg 24 950 26 340Reinbek Stormarn 24 570 25 688Bad Oldesloe Stormarn 23 314 24 094Schleswig Schleswig Flensburg 25 093 24 077Eckernforde Rendsburg Eckernforde 23 304 23 117Husum Nordfriesland 20 994 20 800Heide Dithmarschen 20 530 20 721Quickborn Pinneberg 19 875 20 188KaynakcaDis baglantilarWikimedia Commons ta Schleswig Holstein ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi web sitesi 16 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde