Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
SAVAK (Farsça: ساواک, veya سازمان اطلاعات و امنیت کشور, romanize: Saziman-ı İttilât ve Emniyet-i Keşver; "İstihbarat ve Devlet Güvenlik Örgütü"), İran'da Pehlevî Hanedanı döneminde faaliyet göstermiş istihbarat teşkilatıydı. 1957 yılında casus yetiştirmek ve istihbaratçı eğitmek amacıyla CIA yardımıyla kurulmuştur.
سازمان اطلاعات و امنیت کشور | |
 Kurumun logosu | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Kuruluş tarihi | 1957 |
| Kapanış tarihi | 1979 |
| Sonraki kurum | |
| Adres | Tahran, İran |
| Personel sayısı | 60.000 |
| Yönetici(ler) |
|
Adı, İran eski savunma bakanı Ali Rıza Asgari'nin kaybolmasıyla gündeme gelmiştir. Hakkında fazla bilgi bulunmaması ve fazla gündeme gelmemesi nedeniyle en gizli servislerden biri olarak görülmektedir. Olası bir savaş durumunda orduya dahil edilebilecek 60.000 kadar özel tim eğitimli istihbaratçısının hazır durumda olduğu iddia edilmektedir. SAVAK'ın teknoloji konusunda da eğitim verilen üssünde, İran'ın tüm iletişim kaynakları denetlenmekteydi. SAVAK'ın tutuklama ve soruşturma yetkileri neredeyse sınırsızdı ve Evin Cezaevi gibi kendi gözaltı merkezlerine sahipti.
1979'da İran İslam Devrimi ile beraber yerini belki de dünyanın en gizemli ve ölümcül ancak gücü ülke içine sınırlı istihbarat birimi olan istihbarat bakanlığına (VEVAK) bırakmıştır. İran İslam Devrimi'nin zafere ulaşması SAVAK'ın sistem hatasının bir ürünü olduğu iddia edilmektedir. Devrim sonrası SAVAK'ın birçok elemanı yurtdışına kaçmış birçoğu idam edilmiş ve bazılarının yeni istihbarat teşkilatının kurulmasında yardımcı olduğu iddia edilmektedir.
Devrim öncesi Irak ve diğer Arap ülkeleriyle İran arasındaki ezeli düşmanlığın ürünü olan sürtüşmelerde zamanında gelen istihbaratlar ile duruma ordunun el koyup savaşın engellenmesi SAVAK'ın İran'ın dışında etkin bir istihbarat birimi olduğunu göstermektedir.
Kaynakça
- ^ SAVAK 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Library of Congress Country Studies. 29.07.2014 tarihinde erişilmiştir.
- ^ Dilip Hiro, Iran under the ayatollahs (1987), s. 96.
- ^ Ministry of Security SAVAK 4 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Federation of American Scientists.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta SAVAK ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Ministry of Intelligence and Security VEVAK - Iran Intelligence Agencies 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
SAVAK Farsca ساواک veya سازمان اطلاعات و امنیت کشور romanize Saziman i Ittilat ve Emniyet i Kesver Istihbarat ve Devlet Guvenlik Orgutu Iran da Pehlevi Hanedani doneminde faaliyet gostermis istihbarat teskilatiydi 1957 yilinda casus yetistirmek ve istihbaratci egitmek amaciyla CIA yardimiyla kurulmustur SAVAKسازمان اطلاعات و امنیت کشورKurumun logosuGenel bilgilerKurulus tarihi1957Kapanis tarihi1979Sonraki kurumVEVAKAdresTahran IranPersonel sayisi60 000Yonetici ler Ilk BaskanNasir Mukaddem Son Baskan Adi Iran eski savunma bakani Ali Riza Asgari nin kaybolmasiyla gundeme gelmistir Hakkinda fazla bilgi bulunmamasi ve fazla gundeme gelmemesi nedeniyle en gizli servislerden biri olarak gorulmektedir Olasi bir savas durumunda orduya dahil edilebilecek 60 000 kadar ozel tim egitimli istihbaratcisinin hazir durumda oldugu iddia edilmektedir SAVAK in teknoloji konusunda da egitim verilen ussunde Iran in tum iletisim kaynaklari denetlenmekteydi SAVAK in tutuklama ve sorusturma yetkileri neredeyse sinirsizdi ve Evin Cezaevi gibi kendi gozalti merkezlerine sahipti 1979 da Iran Islam Devrimi ile beraber yerini belki de dunyanin en gizemli ve olumcul ancak gucu ulke icine sinirli istihbarat birimi olan istihbarat bakanligina VEVAK birakmistir Iran Islam Devrimi nin zafere ulasmasi SAVAK in sistem hatasinin bir urunu oldugu iddia edilmektedir Devrim sonrasi SAVAK in bircok elemani yurtdisina kacmis bircogu idam edilmis ve bazilarinin yeni istihbarat teskilatinin kurulmasinda yardimci oldugu iddia edilmektedir Devrim oncesi Irak ve diger Arap ulkeleriyle Iran arasindaki ezeli dusmanligin urunu olan surtusmelerde zamaninda gelen istihbaratlar ile duruma ordunun el koyup savasin engellenmesi SAVAK in Iran in disinda etkin bir istihbarat birimi oldugunu gostermektedir Kaynakca SAVAK 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Library of Congress Country Studies 29 07 2014 tarihinde erisilmistir Dilip Hiro Iran under the ayatollahs 1987 s 96 Ministry of Security SAVAK 4 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Federation of American Scientists Dis baglantilarWikimedia Commons ta SAVAK ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ministry of Intelligence and Security VEVAK Iran Intelligence Agencies 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde