| Safevi Ordusu | |
|---|---|
![]() Çaldıran Muharebesinde Şah İsmail ve Safevi ordusu, Tarikh-i Jahangusha-yi Khaqan Sahibqiran (Sahipkıran Han'ın Dünya Fethinin Tarihi), 1680'ler | |
| Kuruluş | 1501 |
| Lağvediliş | 1736 |
| Birimler |
|
| Karargâh | Tebriz, Kazvin, İsfahan |
Safevi İmparatorluğu'nun ordusu, 1501-1736'da varlığını sürdürmüş olan Safevi İmparatorluğu'nun ordusunu anlatır. Safevi ordusunun temeli devletin kuruluşundan önce Türkmen Kızılbaşlar tarafından atılmıştır. 1499'da, Safevi tarikatının genç lideri İsmail, iktidarı ele geçirmek için Lahican'dan ayrılıp Erdebil'e gitti. 1500 yazında; Anadolu, Suriye ve Kafkasya'nın yerel Türkmen kabilelerinden oluşan yaklaşık 7.000 Kızılbaş, İsmail'in etrafında birleşti ve 30.000 kişilik Akkoyunlu ordusunu Şerur Meydan Muharebesinde yendi. Bu olay Safevi Devleti ve Safevi ordusunun kuruluşu olarak kabul edilir.Safevi tarikatı zamanından beri var olan ordu sistemi; devletin kuruluş sürecinin başlamasına, devletin kurulmasına, güçlenmesine ve yayılmasına paralel olarak zamanla reformize edilmiştir. Safevi ordusunda Şah Abbas I döneminde köklü bir reform yapılmıştır. Yıllar içinde yapılan ordu reformlarının temel amaçları: Kızılbaş emirlerinin keyfî davranışlarını önlemek, tek merkezden yönetilen güçlü bir ordu oluşturmak ve kaybedilen toprakları geri almaktı.
Genel özellikler
| ]İlk Safevi şahları döneminde ortada düzenli bir ordu yoktu. Savaş sırasında ordu, eyalet hakimleri ve icra memurlarından oluşan ayrı, düzensiz feodal birimlerden (birliklerden) oluşuyordu. Birlikler, askerleri bizzat toplayıp savaşa yönlendiren Türkmen emirlerinin süvari birliklerinden oluşan bir gruptan ibaretti. Toplanan bu ordunun tedariki ve bakımı, onları getiren emirler tarafından sağlanırdı. Bu, kabile reislerinin ve çeşitli emirlerin savaş sırasında bile serbestçe hareket etmelerini mümkün kıldı. Şah ordunun komutanı olarak kabul ediliyordu, eğer şah herhangi bir nedenle orduya katılmazsa, adı verilen Kızılbaş emirlerinden biri şah tarafından komutan olarak atanıyordu. Kızılbaş veya Safevi ordusu başlangıçta bu özellikleriyle kendisinden önce bölgeye hakim olan Akkoyunlu devletinin ordusuna benziyordu.
Savaş sırasında Safevilerin topladığı ordu sayısı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Sayının feodal emirlerin savaşa katılım derecesine bağlı olarak dinamik olduğu varsayılabilir. Bu az sayıda kaynak tarafından da doğrulanıyor. İtalyan gezgin ve diplomat , Safevi ordusunun mevcudunun savaş sırasında 60.000 kişiye ulaştığını belirtmiştir. Bu konuda dönemin Venedik'in Halep elçisi Minadoi de bilgi vermektedir. Minadoi, farklı eyaletler tarafından savaşa gönderilen feodal birliklerin sayısını belirtmiştir. Örneğin İsfahan vilayetinden 8.000, Kaşan - 4.000, Sava - 1.000, Sultaniye - 1.000, Kazvin - 12.000, Erdebil - 1.000, Şiraz - 8.000, Tebriz - 4.000, Kum - 2.000, Gence 4.000 olmak üzere orduya bu mevcudiyetlerde atlı vermektedirler. Bu listede eksikler bulunmaktadır çünkü Safevilerin Horasan, Şirvan, Meşhed, Kirman vb. bir dizi önemli bölgesini kapsamamaktadır. Minadoi, "Safevilerin savaşa 60.000 kadar süvari gönderebileceği" görüşünü dile getirerek, tüm vilayetlerin emirlerinin birlikte hareket etmesi halinde Safevilerin savaşa 130.000 kişilik bir ordu gönderebileceğini varsayımında bulunmuştur.
Safevi İmparatorluğu'nun erken tarihinde orduda, Azerbaycan Türklerinin yanı sıra bulunan diğer etnik grup Gürcülerdi. Çeşitli Venedikli tüccarların anılarında bununla ilgili bilgiler bulunmaktadır. Venedikli tüccar Morati Augurioto'da Gürcü askerlerin özellikle Tebriz'de bulunduğunu yazdı.
Ayrıca bakınız
| ]Kaynakça
| ]- ^ Roger M. Savory, Encyclopaedia of Islam, "Safawids", Online Edition, 2005
- ^ Sümer, Faruk (1976). Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü. Ankara
- ^ Woods, J. E. (1976). The Aqquyunlu: Clan, Confederation, Empire. Minneapolis and Chicago.
- ^ a b c d Zandiyeh, Hassan (1 Ocak 2022). "Floor, Willem. Safavid Government Institutions". Journal of Safavid Studies. 11 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi11 Eylül 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vikipedi ozgur ansiklopedi Safevi OrdusuCaldiran Muharebesinde Sah Ismail ve Safevi ordusu Tarikh i Jahangusha yi Khaqan Sahibqiran Sahipkiran Han in Dunya Fethinin Tarihi 1680 lerKurulus1501Lagvedilis1736BirimlerKizilbaslar Qorcubasi Gulamlar Topcular TufengcilerKarargahTebriz Kazvin Isfahan Safevi Imparatorlugu nun ordusu 1501 1736 da varligini surdurmus olan Safevi Imparatorlugu nun ordusunu anlatir Safevi ordusunun temeli devletin kurulusundan once Turkmen Kizilbaslar tarafindan atilmistir 1499 da Safevi tarikatinin genc lideri Ismail iktidari ele gecirmek icin Lahican dan ayrilip Erdebil e gitti 1500 yazinda Anadolu Suriye ve Kafkasya nin yerel Turkmen kabilelerinden olusan yaklasik 7 000 Kizilbas Ismail in etrafinda birlesti ve 30 000 kisilik Akkoyunlu ordusunu Serur Meydan Muharebesinde yendi Bu olay Safevi Devleti ve Safevi ordusunun kurulusu olarak kabul edilir Safevi tarikati zamanindan beri var olan ordu sistemi devletin kurulus surecinin baslamasina devletin kurulmasina guclenmesine ve yayilmasina paralel olarak zamanla reformize edilmistir Safevi ordusunda Sah Abbas I doneminde koklu bir reform yapilmistir Yillar icinde yapilan ordu reformlarinin temel amaclari Kizilbas emirlerinin keyfi davranislarini onlemek tek merkezden yonetilen guclu bir ordu olusturmak ve kaybedilen topraklari geri almakti Genel ozellikler span Ilk Safevi sahlari doneminde ortada duzenli bir ordu yoktu Savas sirasinda ordu eyalet hakimleri ve icra memurlarindan olusan ayri duzensiz feodal birimlerden birliklerden olusuyordu Birlikler askerleri bizzat toplayip savasa yonlendiren Turkmen emirlerinin suvari birliklerinden olusan bir gruptan ibaretti Toplanan bu ordunun tedariki ve bakimi onlari getiren emirler tarafindan saglanirdi Bu kabile reislerinin ve cesitli emirlerin savas sirasinda bile serbestce hareket etmelerini mumkun kildi Sah ordunun komutani olarak kabul ediliyordu eger sah herhangi bir nedenle orduya katilmazsa adi verilen Kizilbas emirlerinden biri sah tarafindan komutan olarak ataniyordu Kizilbas veya Safevi ordusu baslangicta bu ozellikleriyle kendisinden once bolgeye hakim olan Akkoyunlu devletinin ordusuna benziyordu Savas sirasinda Safevilerin topladigi ordu sayisi hakkinda kesin bir bilgi bulunmamaktadir Sayinin feodal emirlerin savasa katilim derecesine bagli olarak dinamik oldugu varsayilabilir Bu az sayida kaynak tarafindan da dogrulaniyor Italyan gezgin ve diplomat Safevi ordusunun mevcudunun savas sirasinda 60 000 kisiye ulastigini belirtmistir Bu konuda donemin Venedik in Halep elcisi Minadoi de bilgi vermektedir Minadoi farkli eyaletler tarafindan savasa gonderilen feodal birliklerin sayisini belirtmistir Ornegin Isfahan vilayetinden 8 000 Kasan 4 000 Sava 1 000 Sultaniye 1 000 Kazvin 12 000 Erdebil 1 000 Siraz 8 000 Tebriz 4 000 Kum 2 000 Gence 4 000 olmak uzere orduya bu mevcudiyetlerde atli vermektedirler Bu listede eksikler bulunmaktadir cunku Safevilerin Horasan Sirvan Meshed Kirman vb bir dizi onemli bolgesini kapsamamaktadir Minadoi Safevilerin savasa 60 000 kadar suvari gonderebilecegi gorusunu dile getirerek tum vilayetlerin emirlerinin birlikte hareket etmesi halinde Safevilerin savasa 130 000 kisilik bir ordu gonderebilecegini varsayiminda bulunmustur Safevi Imparatorlugu nun erken tarihinde orduda Azerbaycan Turklerinin yani sira bulunan diger etnik grup Gurculerdi Cesitli Venedikli tuccarlarin anilarinda bununla ilgili bilgiler bulunmaktadir Venedikli tuccar Morati Augurioto da Gurcu askerlerin ozellikle Tebriz de bulundugunu yazdi Ayrica bakiniz span Huseyin Bey SamliKaynakca span Roger M Savory Encyclopaedia of Islam Safawids Online Edition 2005 Sumer Faruk 1976 Safevi Devletinin Kurulusu ve Gelismesinde Anadolu Turklerinin Rolu Ankara Woods J E 1976 The Aqquyunlu Clan Confederation Empire Minneapolis and Chicago a b c d Zandiyeh Hassan 1 Ocak 2022 Floor Willem Safavid Government Institutions Journal of Safavid Studies 11 Eylul 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi11 Eylul 2024 gdSafevilerHanedanSafevi sahlari Safevi sahlarinin annelerinin listesi Safevi Hanedani VeziriazamlarIdeoloji ve dinSafevilik Safevilerin Iran i SiilestirmesiKulturSanat MinyaturAskeriye ve savaslarOrdu Iran Osmanli savaslari Portekiz Safevi Savasi Rus Safevi Savasi Iran Ozbek savaslari Iran Babur SavaslariDiger ilgili basliklarOsmanli Safevi iliskileri Safevi Venedik iliskileri Abazi Kategori Safeviler in askeri tarihi
