Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Pergel, birbirine üstten eklenmiş iki koldan meydana gelen, çember çizmeye ve küçük mesafeleri ölçmeye yarayan alet. Pergel, geometri şekillerinin çiziminde kullanıldığı gibi çeşitli meslek dallarında da ölçü aleti olarak kullanılmaktadır. Küçük doğru parçaları ve açılar arasındaki mesafeler de pergellerle ölçülür.
Kullanım alanları
Açıların ikiye bölünmesi, bir eşkenar üçgen, , on ve on beş kenarlı vb. çokgenlerin çizilmesi cetvel ve pergelle çözülebilen problemlere, herhangi bir açının üçe bölünmesi, çemberin herhangi bir sayıda eşit parçaya bölünmesi, cetvel ve pergelle çözülemeyen geometrik problemlere misaldir.
Matematikte çember veya çember yayları çizmek vasıtasıyla çözülen problemler vardır. Böyle problemlere cetvel ve pergelle çözülebilir problemler denir. Cetvele lüzum kalmadan yalnız pergel yardımıyla çizilen düzlem geometriye de pergel geometrisi denmektedir.
Pergel çeşitleri ve kullanıldığı yerler
- Ölçek pergeli
- Bu pergeller bir kolludur. Genellikle harita çalışmalarında kullanılır.
- Elips pergeli
- Bu pergeller elips çiziminde kullanılır.
- Yaylı pergel
- Buna nokta pergeli de denir. Uçları yay üzerine yerleştirilmiştir.
- Şapkacı pergeli
- Buna eskiden Fes Pergeli denilirdi. Daha sonra şapka pergeli ismini aldı.
- Sabit pergel
- Uçları sabit ve iki kolu vardır. Tomrukların çaplarını ölçmede kullanılır.
- Taşçı pergeli
- Birer uçlarının birbirine eklendiği, diğer uçları ise sivri demirlerle bittiği, iki cetvelden ibarettir. Taş ustaları bu pergeli dik çıkmada ve ayrıntıları çizmede kullanırlar.
- Uzunluk pergeli
- İki basit koldan meydana gelen, daire çiziminde kullanılan pergellerdir.
- Nokta pergeli
- Çok küçük çemberleri çizmede kullanılır. Şehadet ve başparmak arasında tutularak döndürülen bir üst sap yardımıyla kullanılır ve çizimler yapılır.
- Oran pergeli
- Diğer pergellere benzeyen, fakat kollar yerine taksimatlı cetvelleri bulunan ölçü aleti.
- Üç kollu pergel
- Heykeltraşçılıkla uğraşan sanatkarlar, yapmak istedikleri resimlerin ölçüsünü ve uzunluklarını aktarmada kullanır.
Galeri
-
![image]()
Bir pergel ve farklı uçları -
![image]()
Ölçüm yapmak için her iki ucuna da metal uç takılmış bir pergel
Kelime Kökeni
Farsça pargār پرگار "daire çizme aygıtı" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Avesta (Zend) dilinde pairi-kāra- "çevre-eden" sözcüğü ile eş kökenlidir.
| Wikimedia Commons'ta Pergel ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ Selman ÇOBANOĞLU (2016). Kartografya ve Uygulamaları Ders Notları. Harita Genel Komutanlığı Matbaası.
2. Kelime Kökeni Kaynak : https://www.etimolojiturkce.com/kelime/pergel 25 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Alet ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pergel birbirine ustten eklenmis iki koldan meydana gelen cember cizmeye ve kucuk mesafeleri olcmeye yarayan alet Pergel geometri sekillerinin ciziminde kullanildigi gibi cesitli meslek dallarinda da olcu aleti olarak kullanilmaktadir Kucuk dogru parcalari ve acilar arasindaki mesafeler de pergellerle olculur Cesitli pergellerKullanim alanlariPergel ile daire cizimi Acilarin ikiye bolunmesi bir eskenar ucgen on ve on bes kenarli vb cokgenlerin cizilmesi cetvel ve pergelle cozulebilen problemlere herhangi bir acinin uce bolunmesi cemberin herhangi bir sayida esit parcaya bolunmesi cetvel ve pergelle cozulemeyen geometrik problemlere misaldir Matematikte cember veya cember yaylari cizmek vasitasiyla cozulen problemler vardir Boyle problemlere cetvel ve pergelle cozulebilir problemler denir Cetvele luzum kalmadan yalniz pergel yardimiyla cizilen duzlem geometriye de pergel geometrisi denmektedir Pergel cesitleri ve kullanildigi yerlerOlcek pergeli Bu pergeller bir kolludur Genellikle harita calismalarinda kullanilir Elips pergeli Bu pergeller elips ciziminde kullanilir Yayli pergel Buna nokta pergeli de denir Uclari yay uzerine yerlestirilmistir Sapkaci pergeli Buna eskiden Fes Pergeli denilirdi Daha sonra sapka pergeli ismini aldi Sabit pergel Uclari sabit ve iki kolu vardir Tomruklarin caplarini olcmede kullanilir Tasci pergeli Birer uclarinin birbirine eklendigi diger uclari ise sivri demirlerle bittigi iki cetvelden ibarettir Tas ustalari bu pergeli dik cikmada ve ayrintilari cizmede kullanirlar Uzunluk pergeli Iki basit koldan meydana gelen daire ciziminde kullanilan pergellerdir Nokta pergeli Cok kucuk cemberleri cizmede kullanilir Sehadet ve basparmak arasinda tutularak dondurulen bir ust sap yardimiyla kullanilir ve cizimler yapilir Oran pergeli Diger pergellere benzeyen fakat kollar yerine taksimatli cetvelleri bulunan olcu aleti Uc kollu pergel Heykeltrascilikla ugrasan sanatkarlar yapmak istedikleri resimlerin olcusunu ve uzunluklarini aktarmada kullanir GaleriBir pergel ve farkli uclari Olcum yapmak icin her iki ucuna da metal uc takilmis bir pergelKelime Kokeni Farsca pargar پرگار daire cizme aygiti sozcugunden alintidir Farsca sozcuk Avesta Zend dilinde pairi kara cevre eden sozcugu ile es kokenlidir Wikimedia Commons ta Pergel ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca Selman COBANOGLU 2016 Kartografya ve Uygulamalari Ders Notlari Harita Genel Komutanligi Matbaasi erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim 2 Kelime Kokeni Kaynak https www etimolojiturkce com kelime pergel 25 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alet ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz