Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Nasıreddin Şah (Farsça: ناصرالدین شاه قاجار, d. 17 Temmuz 1831, Tebriz - ö. 1 Mayıs 1896, Tahran), 5 Eylül 1848 - öldürüldüğü 1 Mayıs 1896 yılına kadar İran şahı. Muhammed Şah Kaçar ve Melik Cihan Hanım'ın oğlu ve Sasani Hanedanının II. Şapur ve Safevi Hanedanı’nından I. Tahmasb'tan sonrasında İran’ın en uzun saltanat süren üçüncü hükümdarıdır. Nasıreddin Şah, 50 yıla yakın süren hükümdarlığı süresince, resmi olarak Avrupa'yı ziyaret eden modern ilk İran hükümdarıdır.
| Nasıreddin Şah | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| İran Şehinşahı Zıllu'llâh (Tanrı'nın [yeryüzündeki] Gölgesi) Kıble-i Âlem (Evrenin Dönüm Noktası) İslampanah (İslam'ın Sığınağı) | |||||
 | |||||
| İran Şahı | |||||
| Hüküm süresi | 5 Eylül 1848 - 1 Mayıs 1896 | ||||
| Önce gelen | Muhammed Şah | ||||
| Sonra gelen | Muzaffereddin Şah | ||||
| Vekil | Melik Cihan Hanım | ||||
| Sadrazamlar | Mirza Taki Han | ||||
| Doğum | 17 Temmuz 1831 Osku, İran | ||||
| Ölüm | 1 Mayıs 1896 (64 yaşında) Tahran, İran | ||||
| Eş(ler)i | Enisüddevle | ||||
| |||||
| Hanedan | Kaçar Hanedanı | ||||
| Babası | Muhammed Şah | ||||
| Annesi | Melik Cihan Hanım | ||||
| Dini | Şia | ||||
| İmza |  | ||||
Saltanatı
Yönetimindeki ilk etkinliği
Nasıreddin yönetimindeki devlet, İran hükûmeti olarak tanındı, ancak yetkileri yerel kabile liderleri tarafından baltalandı. Din adamları ve kabile reisleri toplum üzerinde otonomi durumundaydı. Nasıreddin halkı üzerindeki egemenliğini uygulamada etkili değildi. Yerel grupların kendi milisleri olması ve çoğunlukla onları ortadan kaldırmaya, güç sahibi olamadığı için, monarşi tarafından kabul edilen yasalara uymadılar. Halk ise devlet tarafından yayınlanan kanun yerine ulema'nın fetvalarını dinledi. Nasıreddin iktidara geldiğinde, ordusunda çeşitli kabile liderleri altındaki ordulardan önemli ölçüde küçük olan 3.000 adamı olması. Eyaletler için bir orduya ihtiyaç duyduğunda, yerel milisleri kiraladı. Nasıreddin’in, reformlarından önce halk üzerinde çok az güce sahipti ve reformlar sırasında bile bu reformları başarıyla uygulayabilme konusunda zorlukla karşılaştı.
Diplomasi ve savaşlar
Nasıreddin, 1848'de babasının ölümünü haber aldığında Tebriz'de idi ve Emir Kebir'in yardımıyla tahta çıktı. Nasıreddin önce de reformist eğilimler gösterdi, ancak hükûmet tipini diktatörlük yaptı. Bazı Babilerin, başarısızlıkla sonuçlanan suikasttan sonra sindirme harekâtı başlattı. Başbakan Emir Kebirin emriyle, Babi infaz edilmesiyle- Babiler ve Bahailer kendilerini başka inançtan saydılar. Rusya'nın 19. yüzyıl başlarında ele geçirdiği İran toprakları geri almayı başaramadı. 1856'da Afganistan'ın Herat şehrini işgal etti. Büyük Britanya bunu sömürgesi Britanya Hindistanı'na yönelik bir tehdit sayarak İran'a savaş açtı. Savaşın sonunda İran Herat'tan çekilerek Afganistan'ı tanımak zorunda kaldı. Nasıreddin, 1873'te Avrupa'yı ziyaret eden ilk modern İran kralıydı ve sonra 1878'de (Kraliyet Donanması Filosu gözden geçirdi) ve 1889'da gördüğü teknolojiye hayran kaldığı söylenmektir. 1873'te İngiltere'ye yaptığı ziyarette, Nasıreddin Şah, Kraliçe Victoria tarafından şövalyelikteki en yüksek makam olan Order of the Garter verildi. 1873’teki gezisinde yazdığı seyahat günlüğünü Farsça, Almanca, Fransızca ve Hollandaca dahil olmak üzere birçok dilde yayınlandı.
Nasıreddin Şah 1890 yılında bir İngiliz olan binbaşı Gerald F. Talbot’la yaptığı antlaşmayla, İran’ın tütün endüstrisini (Alım, Satım, Dağıtım, İşleme) veren bir anlaşma imzaladı ancak Talbet şirketini verilen bu imtiyaz yabancıların sömürüsü olarak algılandı ve Ayetullah Mirza Hasan Şirazi tarafından, tütünü üretme, kullanma ve ticaretini yasaklayan fetva vermesi üzerine anlaşmadan vazgeçti. Ancak, Avrupalılara imtiyaz vermemesinin sonunu getirmedi; daha sonra İranın gümrük gelirlerinin ve Değerli taşlar haricinde iranın bütün yeraltı ve yerüstü kaynaklarının mülkiyetini Paul Julius Reuter'e verdi.
Reformları
Nasıreddin Şahın modernleşme reformlarının çoğu, Emir Kebir'in başbakanlığı döneminde gerçekleşti. Vergi sistemine reformlar getirerek bütçeyi dengeledi, din adamlarının yetkilerini kısıtladı, bazı askeri fabrikalar kurdu, İngilizler ve Rus nüfuzunu azaltmak için diğer güçlerle ilişkiler geliştirildi. Tahran Çarşısı'nı inşa ettirerek İşsiz İnsanlara İş İmkânı Sağladı, Vekayi-i İttifakiye adlı ilk gazeteyi çıkarttı ve Darülfünun adı verilen ilk İran Eğitim Okulu'nu açtı, Ancak Emir Kebir'in gerçekleştirdiği reformlar Nüfuzlu kişiler tarafından tepkiyle karşılanıp Şahı Kışkırtmalarıyla Nasıreddin Şah önce Emir Kebiri sürgün edip sonra öldürtmesiyle, Şah reforma olan ilgisini yavaş yavaş kaybetti. Bununla birlikte, telgraf ve posta hizmetlerini getirdi, yollar inşa ettirdi, sulama kanalları açtırdı, Ayrıca eyalet ordusunun boyutunu arttırdı ve Rus Subayları tarafından eğitilip silahlandırılan Pers-Kazzag(Kazak)Birliği adında yeni bir Birlik oluşturdu.
Ölümü
İzlediği politikalarla çeşitli çevrelerin düşmanlığını kazanan Nasıreddin Şah, 1896'da Tahran'da Cemaleddin Afgani'ye bağlı olduğu iddia edilen Mirza Rıza Kirmani adlı bir fanatik tarafından Şah Abdülazim türbesinde öldürüldü. Ardından Gülistan Sarayına gömüldü.
-
![image]()
Nasıreddin Şah 22 yaşındayken -
![image]()
Nasıreddin Şah 49 yaşındayken
Kaynakça
- ^ . www.britannica.com (İngilizce). 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2022.
- ^ Amanat, Abbas (1997). Pivot of the Universe: Nasir Al-Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy, 1831-1896 (İngilizce). University of California Press. ISBN . 11 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2022.
- ^ . web.archive.org. 23 Nisan 2003. 23 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2022.
Nasıreddin Şah Doğumu: 17 Temmuz 1831 Ölümü: 1 Mayıs 1896 | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Muhammed Şah |  İran Şahı 1848-1896 | Sonra gelen Muzaffereddin Şah |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nasireddin Sah Farsca ناصرالدین شاه قاجار d 17 Temmuz 1831 Tebriz o 1 Mayis 1896 Tahran 5 Eylul 1848 olduruldugu 1 Mayis 1896 yilina kadar Iran sahi Muhammed Sah Kacar ve Melik Cihan Hanim in oglu ve Sasani Hanedaninin II Sapur ve Safevi Hanedani nindan I Tahmasb tan sonrasinda Iran in en uzun saltanat suren ucuncu hukumdaridir Nasireddin Sah 50 yila yakin suren hukumdarligi suresince resmi olarak Avrupa yi ziyaret eden modern ilk Iran hukumdaridir Nasireddin SahIran Sehinsahi Zillu llah Tanri nin yeryuzundeki Golgesi Kible i Alem Evrenin Donum Noktasi Islampanah Islam in Siginagi Iran SahiHukum suresi5 Eylul 1848 1 Mayis 1896Once gelenMuhammed SahSonra gelenMuzaffereddin SahVekilMelik Cihan HanimSadrazamlarMirza Taki HanDogum17 Temmuz 1831 1831 07 17 Osku IranOlum1 Mayis 1896 64 yasinda Tahran IranEs ler iEnisuddevleTam adiNasiruddin Sah ناصرالدین شاهHanedanKacar HanedaniBabasiMuhammed SahAnnesiMelik Cihan HanimDiniSiaImzaSaltanatiYonetimindeki ilk etkinligi Nasireddin yonetimindeki devlet Iran hukumeti olarak tanindi ancak yetkileri yerel kabile liderleri tarafindan baltalandi Din adamlari ve kabile reisleri toplum uzerinde otonomi durumundaydi Nasireddin halki uzerindeki egemenligini uygulamada etkili degildi Yerel gruplarin kendi milisleri olmasi ve cogunlukla onlari ortadan kaldirmaya guc sahibi olamadigi icin monarsi tarafindan kabul edilen yasalara uymadilar Halk ise devlet tarafindan yayinlanan kanun yerine ulema nin fetvalarini dinledi Nasireddin iktidara geldiginde ordusunda cesitli kabile liderleri altindaki ordulardan onemli olcude kucuk olan 3 000 adami olmasi Eyaletler icin bir orduya ihtiyac duydugunda yerel milisleri kiraladi Nasireddin in reformlarindan once halk uzerinde cok az guce sahipti ve reformlar sirasinda bile bu reformlari basariyla uygulayabilme konusunda zorlukla karsilasti Diplomasi ve savaslar Nasireddin 1848 de babasinin olumunu haber aldiginda Tebriz de idi ve Emir Kebir in yardimiyla tahta cikti Nasireddin once de reformist egilimler gosterdi ancak hukumet tipini diktatorluk yapti Bazi Babilerin basarisizlikla sonuclanan suikasttan sonra sindirme harekati baslatti Basbakan Emir Kebirin emriyle Babi infaz edilmesiyle Babiler ve Bahailer kendilerini baska inanctan saydilar Rusya nin 19 yuzyil baslarinda ele gecirdigi Iran topraklari geri almayi basaramadi 1856 da Afganistan in Herat sehrini isgal etti Buyuk Britanya bunu somurgesi Britanya Hindistani na yonelik bir tehdit sayarak Iran a savas acti Savasin sonunda Iran Herat tan cekilerek Afganistan i tanimak zorunda kaldi Nasireddin 1873 te Avrupa yi ziyaret eden ilk modern Iran kraliydi ve sonra 1878 de Kraliyet Donanmasi Filosu gozden gecirdi ve 1889 da gordugu teknolojiye hayran kaldigi soylenmektir 1873 te Ingiltere ye yaptigi ziyarette Nasireddin Sah Kralice Victoria tarafindan sovalyelikteki en yuksek makam olan Order of the Garter verildi 1873 teki gezisinde yazdigi seyahat gunlugunu Farsca Almanca Fransizca ve Hollandaca dahil olmak uzere bircok dilde yayinlandi Nasireddin Sah 1854 Nasireddin Sah 1890 yilinda bir Ingiliz olan binbasi Gerald F Talbot la yaptigi antlasmayla Iran in tutun endustrisini Alim Satim Dagitim Isleme veren bir anlasma imzaladi ancak Talbet sirketini verilen bu imtiyaz yabancilarin somurusu olarak algilandi ve Ayetullah Mirza Hasan Sirazi tarafindan tutunu uretme kullanma ve ticaretini yasaklayan fetva vermesi uzerine anlasmadan vazgecti Ancak Avrupalilara imtiyaz vermemesinin sonunu getirmedi daha sonra Iranin gumruk gelirlerinin ve Degerli taslar haricinde iranin butun yeralti ve yerustu kaynaklarinin mulkiyetini Paul Julius Reuter e verdi Nasireddin Sah Nadar tarafindan cekilen fotografi ReformlariNasireddin Sahin modernlesme reformlarinin cogu Emir Kebir in basbakanligi doneminde gerceklesti Vergi sistemine reformlar getirerek butceyi dengeledi din adamlarinin yetkilerini kisitladi bazi askeri fabrikalar kurdu Ingilizler ve Rus nufuzunu azaltmak icin diger guclerle iliskiler gelistirildi Tahran Carsisi ni insa ettirerek Issiz Insanlara Is Imkani Sagladi Vekayi i Ittifakiye adli ilk gazeteyi cikartti ve Darulfunun adi verilen ilk Iran Egitim Okulu nu acti Ancak Emir Kebir in gerceklestirdigi reformlar Nufuzlu kisiler tarafindan tepkiyle karsilanip Sahi Kiskirtmalariyla Nasireddin Sah once Emir Kebiri surgun edip sonra oldurtmesiyle Sah reforma olan ilgisini yavas yavas kaybetti Bununla birlikte telgraf ve posta hizmetlerini getirdi yollar insa ettirdi sulama kanallari actirdi Ayrica eyalet ordusunun boyutunu arttirdi ve Rus Subaylari tarafindan egitilip silahlandirilan Pers Kazzag Kazak Birligi adinda yeni bir Birlik olusturdu OlumuIzledigi politikalarla cesitli cevrelerin dusmanligini kazanan Nasireddin Sah 1896 da Tahran da Cemaleddin Afgani ye bagli oldugu iddia edilen Mirza Riza Kirmani adli bir fanatik tarafindan Sah Abdulazim turbesinde olduruldu Ardindan Gulistan Sarayina gomuldu Nasireddin Sah 22 yasindayken Nasireddin Sah 49 yasindaykenKaynakca www britannica com Ingilizce 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2022 Amanat Abbas 1997 Pivot of the Universe Nasir Al Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy 1831 1896 Ingilizce University of California Press ISBN 978 0 520 08321 9 11 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ocak 2022 web archive org 23 Nisan 2003 23 Nisan 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2022 Nasireddin SahKacar HanedaniDogumu 17 Temmuz 1831 Olumu 1 Mayis 1896Resmi unvanlarOnce gelen Muhammed Sah Iran Sahi 1848 1896 Sonra gelen Muzaffereddin Sah