Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Mari El Cumhuriyeti (Ova Marice: Марий Эл Республик, Dağlık Marice: Мары Эл Республик, Rusça: Республика Марий Эл), Rusya'ya bağlı özerk bir cumhuriyettir.
Mari El Cumhuriyeti Марий Эл Республика | |||||
| |||||
| Milli Marş: | |||||
| Konum | |||||
 | |||||
| Yönetim | |||||
| Ülke: |  Rusya | ||||
| Federâl Bölge: | Volga | ||||
| Ekonomik Bölge: | |||||
| Başkent: | Yoşkar-Ola | ||||
| Cumhurbaşkanı: | |||||
| Genel bilgiler | |||||
| Yüzölçüm: | 23.200 km² (8.958 sq mi) | ||||
| Nüfus: | 727.979 | ||||
| - Yoğunluk: | 31 /km² (81 /sq mi) | ||||
| Diğer bilgiler | |||||
| Dili: | Rusça, Marice (Dağlık Marice, Ova Marice, ) | ||||
| Kuruluş tarihi: | 1993 | ||||
| Kodu: | 90 | ||||
Coğrafi durumu
Ülke, Doğu Avrupa Ovası üzerinde, İdil Nehri etrafında Rusya Federasyon'u içinde bulunur. Bataklık halinde olan ülkenin batısında yer alır. Topraklarının %57'si ormanlarla kaplıdır.
- Yüzölçümü: 23.200 km²
- Sınırları: Nijniy Novgorod Oblastı (güneybatı, batı, kuzeybatı, kuzey), Kirov Oblast (doğu, kuzeydoğu, güney), Tataristan (güneydoğu, güney), Çuvaşistan (güney).
- En yüksek noktası: 278 m
Zaman Dilimi
Mari El Moskova Zaman Dilimindedir. (MSK/MSD). UTC'e göre saat farkı +0300 (MSK)/+0400 (MSD).
Nehirler ve Irmaklar
Mari El Cumhuriyeti'nde 476 akarsu bulunur. Bu akarsular genelde kasım-nisan ayları arasında donar.
Göller
Mari El'de 200 tane göl bulunur.
Doğal Kaynaklar
Mari El, doğal kaynaklardan yoksun bir ülkedir. Ülkede bataklık kömürü, maden suları ve kireçtaşı kaynakları bulunur.
İlklim
Ülke ılıman iklim kuşağı üzerinde bulunur. Yazları sıcak, kışları ise soğuk ve karlı geçer.
- Ortalama ocak ayı sıcaklığı: -13 °C
- Ortalama temmuz ayı sıcaklığı: +19 °C
İdari bölümler
Bu alt başlığın ana maddesi: Mari El İdari Yapılanması
Demografi
Eski adı Çirmiş (Çeremis, Çemeris) olan etnik Mari (Çirmiş) halkı, dil ailesinin bir üyesi olan Mari dili'ni konuşur. Mari (Çirmiş) dili, ülkede iki ayrı lehçe halinde konuşulur, bunlar Rusça ile birlikte ülkenin resmi dili olan ve .
1917'deki Sovyet Devrimi ardından Mari El Cumhuriyeti, eski topraklarının büyük bir bölümünü kaybetmiştir. Bugün Çirmiş halkının %48,3'ü Mari El dışında, %4,1'i ise Rusya dışında yaşamaktadır.
Cumhuriyetin %47,5'i etnik Ruslardan ve %42,9'u Marilerden oluşur. Ülkenin %6'sı Tatar ve geri kalan %3,6'sı 50 farklı etnik gruptan oluşur.
- Nüfus: 727.979 (2002)
- Kent: 459.687 (%63,1)
- Kırsal: 268.292 (%36,9)
- Erkek: 338.485 (%46,5)
- Kadın: 389.494 (%53,5)
- Ortalama yaş: 36,7
- Kent: 36.7
- Kırsal: 36.7
- Erkek: 34.0
- Kadın: 39.0
Etnik yapı
Yoşkar-Ola, Voljsk şehirlerinde, Yoşkar-Ola'nın dolayında cumhuriyetin batısında Ruslar çoğunluğu oluşturur. Köy yerlerinde Mariler çoğunluğu teşkil ederler. (Kırık-Mari ilçesi) esas etnik yapısını dağlı (kırık) Mariler oluşturur. Çuvaş köyü vardır.
| Halk | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2010 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| K. s. | % | K. s. | % | K. s. | % | K. s. | % | K. s. | % | K. s. | % | K. s. | % | K. s. | % | |
| Mariler | 247.979 | %51,4 | 273.332 | %47,2 | 279.450 | %43,1 | 299.179 | %43,7 | 306.627 | %43,5 | 324.349 | %43,3 | 312.178 | %42,9 | 290.863 | %43,9 |
| Ruslar | 210.016 | %43,6 | 266.951 | %46,1 | 309.514 | %47,8 | 320.825 | %46,9 | 334.561 | %47,5 | 355.973 | %47,5 | 345.513 | %47,5 | 313.947 | %47,4 |
| Tatarlar | 20.219 | %4,2 | 27.149 | %4,7 | 38.821 | %6,0 | 40.279 | %5,9 | 40.917 | %5,8 | 43.850 | %5,9 | 43.377 | %6,0 | 38.357 | %5,8 |
| Çuvaşlar | 2.184 | %0,5 | 5.504 | %0,9 | 9.065 | %1,4 | 9.032 | %1,3 | 8.087 | %1,1 | 8.993 | %1,2 | 7.418 | %100 | 6.025 | %0,9 |
| başka | 1.703 | %0,4 | 6.674 | %1,2 | 10.830 | %1,7 | 15.433 | %2,3 | 14.015 | %2,0 | 16.167 | %2,2 | 19.943 | %2,7 | 13.138 | %2,0 |
| Bütün | 482.101 | %100,0 | 579.610 | %100,0 | 647.680 | %100,0 | 684.748 | %100,0 | 704.207 | %100,0 | 749.332 | %100,0 | 728.429 | %100,0 | 696.459 | %100,0 |
Mari El Tatarları
ayrıca bakınız:
Tatarlar Yoşkar-Olada, Voljskta, , , , rayonlarında durmaktadırlar. Tatar Türkleri % 47,6 oranını teşkil etmektedirler (1989). Mari El ülkesinde 36 yerleşimde Tatar Türkleri yoğunluk sağlamıştır. 19 Tatarca öğretim veren okul vardır.
Medyaya Yansıması
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal harekatı için mahkûmlardan asker toplama kampanyası ile gündeme gelen Mari El Cumhuriyeti'nde, bir hapishanede Rus özel askeri şirketi Wagner'in patronu 'in konuşma yaptığı görüntüler basında yer aldı.
| Wikimedia Commons'ta Mari El ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ Orta Asya Türkçelerinde kırka, kır sözü dağ manasında kullanılır. Marice'de ise dağ, dağlı "kırık" olarak söylenir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mari El Cumhuriyeti Ova Marice Marij El Respublik Daglik Marice Mary El Respublik Rusca Respublika Marij El Rusya ya bagli ozerk bir cumhuriyettir Mari El Cumhuriyeti Marij El RespublikaBayrak ArmaMilli Mars KonumMari El CumhuriyetiMari ElYonetimUlke RusyaFederal Bolge VolgaEkonomik Bolge Baskent Yoskar OlaCumhurbaskani Genel bilgilerYuzolcum 23 200 km 8 958 sq mi Nufus 727 979 Yogunluk 31 km 81 sq mi Diger bilgilerDili Rusca Marice Daglik Marice Ova Marice Kurulus tarihi 1993Kodu 90Cografi durumuUlke Dogu Avrupa Ovasi uzerinde Idil Nehri etrafinda Rusya Federasyon u icinde bulunur Bataklik halinde olan ulkenin batisinda yer alir Topraklarinin 57 si ormanlarla kaplidir Yuzolcumu 23 200 km Sinirlari Nijniy Novgorod Oblasti guneybati bati kuzeybati kuzey Kirov Oblast dogu kuzeydogu guney Tataristan guneydogu guney Cuvasistan guney En yuksek noktasi 278 mZaman Dilimi Mari El Moskova Zaman Dilimindedir MSK MSD UTC e gore saat farki 0300 MSK 0400 MSD Nehirler ve Irmaklar Mari El Cumhuriyeti nde 476 akarsu bulunur Bu akarsular genelde kasim nisan aylari arasinda donar Goller Mari El de 200 tane gol bulunur Dogal Kaynaklar Mari El dogal kaynaklardan yoksun bir ulkedir Ulkede bataklik komuru maden sulari ve kirectasi kaynaklari bulunur Ilklim Ulke iliman iklim kusagi uzerinde bulunur Yazlari sicak kislari ise soguk ve karli gecer Ortalama ocak ayi sicakligi 13 C Ortalama temmuz ayi sicakligi 19 CIdari bolumlerBu alt basligin ana maddesi Mari El Idari YapilanmasiDemografiEski adi Cirmis Ceremis Cemeris olan etnik Mari Cirmis halki dil ailesinin bir uyesi olan Mari dili ni konusur Mari Cirmis dili ulkede iki ayri lehce halinde konusulur bunlar Rusca ile birlikte ulkenin resmi dili olan ve 1917 deki Sovyet Devrimi ardindan Mari El Cumhuriyeti eski topraklarinin buyuk bir bolumunu kaybetmistir Bugun Cirmis halkinin 48 3 u Mari El disinda 4 1 i ise Rusya disinda yasamaktadir Cumhuriyetin 47 5 i etnik Ruslardan ve 42 9 u Marilerden olusur Ulkenin 6 si Tatar ve geri kalan 3 6 si 50 farkli etnik gruptan olusur Nufus 727 979 2002 Kent 459 687 63 1 Kirsal 268 292 36 9 Erkek 338 485 46 5 Kadin 389 494 53 5 Ortalama yas 36 7 Kent 36 7 Kirsal 36 7 Erkek 34 0 Kadin 39 0Etnik yapi Yoskar Ola Voljsk sehirlerinde Yoskar Ola nin dolayinda cumhuriyetin batisinda Ruslar cogunlugu olusturur Koy yerlerinde Mariler cogunlugu teskil ederler Kirik Mari ilcesi esas etnik yapisini dagli kirik Mariler olusturur Cuvas koyu vardir Halk 1926 1939 1959 1970 1979 1989 2002 2010K s K s K s K s K s K s K s K s Mariler 247 979 51 4 273 332 47 2 279 450 43 1 299 179 43 7 306 627 43 5 324 349 43 3 312 178 42 9 290 863 43 9Ruslar 210 016 43 6 266 951 46 1 309 514 47 8 320 825 46 9 334 561 47 5 355 973 47 5 345 513 47 5 313 947 47 4Tatarlar 20 219 4 2 27 149 4 7 38 821 6 0 40 279 5 9 40 917 5 8 43 850 5 9 43 377 6 0 38 357 5 8Cuvaslar 2 184 0 5 5 504 0 9 9 065 1 4 9 032 1 3 8 087 1 1 8 993 1 2 7 418 100 6 025 0 9baska 1 703 0 4 6 674 1 2 10 830 1 7 15 433 2 3 14 015 2 0 16 167 2 2 19 943 2 7 13 138 2 0Butun 482 101 100 0 579 610 100 0 647 680 100 0 684 748 100 0 704 207 100 0 749 332 100 0 728 429 100 0 696 459 100 0Mari El Tatarlari ayrica bakiniz Tatarlar Yoskar Olada Voljskta rayonlarinda durmaktadirlar Tatar Turkleri 47 6 oranini teskil etmektedirler 1989 Mari El ulkesinde 36 yerlesimde Tatar Turkleri yogunluk saglamistir 19 Tatarca ogretim veren okul vardir Medyaya YansimasiRusya nin Ukrayna yi isgal harekati icin mahkumlardan asker toplama kampanyasi ile gundeme gelen Mari El Cumhuriyeti nde bir hapishanede Rus ozel askeri sirketi Wagner in patronu in konusma yaptigi goruntuler basinda yer aldi Wikimedia Commons ta Mari El ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca Orta Asya Turkcelerinde kirka kir sozu dag manasinda kullanilir Marice de ise dag dagli kirik olarak soylenir