siLozi ve Rozi olarak da bilinen Lozi S Bölgesi nin S 30 Sotho Tswana şubesi içindeki Nijer Kongo dil ailesinin bir Bant

siLozi ve Rozi olarak da bilinen Lozi, S Bölgesi'nin (S.30) Sotho-Tswana şubesi içindeki Nijer-Kongo dil ailesinin bir Bantu dilidir ve Lozi halkı tarafından

Lozi

siLozi / Rozi
Ana dili olanlar	Zambiya, Zimbabwe, Namibya, Botswana, Güney Afrika
Konuşan sayısı	e18 725,000
Dil ailesi	Nijer-Kongo? Atlantik–Kongo Benue–Kongo Bantu Lozi
Diyalektler	Latin (Lozi alfabesi)
Tanınmış azınlık dili	Namibya Zambiya
Dil kodları
ISO 639-2	`loz`
ISO 639-3	`loz`
Glottolog	`lozi1239`
	`K.20 (K.21)`

başta güneybatı Zambiya ve çevresinde konuşulur. Bu dil, Kuzey Sotho (Sesotho sa Leboa), Tswana (Setswana), Kgalagari (SheKgalagari) ve Sotho (Sesotho / Güney Sotho) ile yakından ilişkilidir. Bazen Rotse olarak yazılan Lozi ve lehçeleri Zambiya nüfusunun yaklaşık yüzde altısı tarafından konuşulmakta ve anlaşılmaktadır. Silozi, Birleşmiş Milletler tarafından tanımlandığı şekliyle endonym'dir (anadili tarafından kullanılan dilin adı). Lozi, exonym'dir .

Lozi dili iki dilin karışımından gelişmiştir: Luyana ve Kololo. Luyana halkı aslen 17. yüzyılın sonlarında veya 18. yüzyılın başlarında, Kongo Nehri havzasının Katanga bölgesindeki Luba Krallığı ve Lunda Krallığı'ndan güneye göç etti. Bu nedenle konuştukları dil, Luba ve Lunda ile yakından ilişkiliydi. Şu anda batı Zambiya'da bulunan yukarı Zambezi'nin taşkın yataklarına yerleştiler ve Barotseland adında bir krallık geliştirdiler ve ayrıca Barotse Floodplain veya Bulozi'ye de isimlerini verdiler.

Namibya'da kaydedilen bir Lozi konuşanı

Kololo, şu anda Güney Afrika'nın Özgür Devlet eyaleti olan yerde yaşayan bir Sotho halkıydı. Kololo, 1830'larda Shaka Zulu'nun Mfecane'sinden kaçmak zorunda kaldı. Kololo, Zulu ordularından kopyaladıkları taktikleri kullanarak Zambezi taşkın yataklarında Luyana'yı fethetti ve kurallarını ve dilini dayattı. Ancak, 1864'te yerli halk ayaklandı ve Kololo'yu devirdi. O zamana kadar Luyana dili büyük ölçüde unutulmuştu; yeni

melez dil Lozi veya Silozi olarak adlandırılır ve Sesotho'ya Zambiya'daki diğer tüm komşu dillerden daha yakındır.

Lozi ayrıca Zimbabve, Botsvana ve Namibya'da (Zambezi Bölgesi) konuşulmaktadır.

Fonoloji

Lozi'nin 5 sesli harfi vardır:

			Arka
	i		u
Merkez	e		o
		a

Lozi'de 20 ünsüz vardır:

		Dudaksıl	Dişyuvasıl	Damak / Artdişyuvasıl	Artdamaksıl	Gırtlaksıl
		m	n	ɲ	ŋ
	sessiz	p	t	c	k
		b	d	ɟ	ɡ
Sürtünmeli	sessiz	f	s	ʃ		h
Sürtünmeli			z
			l	j	w

Ton, yüksek veya düşük olarak ayarlanır.

Yazım

Lozi dili, misyonerler tarafından tanıtılan Latin alfabesini kullanır. 1977'de Zambiya, dilin imlasını standartlaştırdı.

Harfler (büyük harf)	A	B	C	CH	D	E	F	G	H	I	J	K	L	M	N	Ñ	O	P	S	SH	T	U	W	Y	Z
Harfler (küçük harf)	a	b	c	ch	d	e	f	g	h	i	j	k	l	m	n	ñ	o	p	s	sh	t	u	w	y	z
UFA	[a]	[b]	[tʃ]		[d]	[e], [ɛ], [ɪ]	[f]	[x]	[h]	[i]	[dʒ]	[k]	[l]	[m]	[n]	[ɲ]	[o], [ʊ], [ɔ]	[p]	[s]	[ʃ]	[t]	[u]	[w]	[j]	[z]

Sözcük bilgisi

Yılın ayları
Lozi dili	Türkçe
Sope	Ocak
Yowa	Şubat
Liatamanyi	Mart
Lungu	Nisan
Kandao	Mayıs
Mbuwana	Haziran
Sikulu	Temmuz
Muyana	Ağustos
Muimunene	Eylül
Yenda	Ekim
Njimwana	Kasım
Ñulule	Aralık

Örnek yazı

Aşağıda, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin (Birleşmiş Milletler tarafından) 1. Maddesinin Lozi dilindeki örnek bir metni yer almaktadır:

Taba ya 1: Batu kaufela, ba pepilwe inge ba lukuluhile ni liswanelo ze swana. Ba ba ni swanelo ya ku nahana mi ba swanela ku ba ni likezo za buzwale ku mutu yo mung'wi.
— Lozi dilinde

Türkçe: Madde 1: Tüm insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdan sahibidirler ve birbirlerine karşı kardeşçe hareket etmelidirler.
— Türkçe'de

^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Lozi". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
^ Jouni Filip Maho, 2009. Guthrie Listesi Yeni Güncellemesi
^ An Outline of Silozi Grammar. Bookworld Publishers. 2001. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= ()
^ . www.omniglot.com. 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2019.
^ . 29 Eylül 2013. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2019.
^ . 10 Kasım 2013. 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2019.
^ ^a ^b . 15 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020.

Kaynakça

Harici bağlantılar

Wikimedia Incubator

Wikimedia Incubator'de [[:incubator:Wp/{{{dilkodu}}}|Lozi dili]] Vikipedi deneme projesi bulunmaktadır.

Omniglot'ta Lozi alfabesi ve telaffuz 7 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Lozi'de örnek bir paragraf 15 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rosetta Sürümü
Lozi dilindeki PanAfrican L10n sayfası 10 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Lozi dilinde ve hakkında OLAC kaynakları 7 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

Lozi dili hikayeleri

Sibetta, O.Kwibisa, , Lubuto Library Special Collections, erişim tarihi 3 Mayıs 2014
Silozi dili hikayeleri^[] , Lubuto Kütüphanesi Özel Koleksiyonları, 3 Mayıs 2014'te erişildi

[Glottolog-1] Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Lozi". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.

[Guthrie-2] Jouni Filip Maho, 2009. Guthrie Listesi Yeni Güncellemesi

[3] An Outline of Silozi Grammar. Bookworld Publishers. 2001. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= ()

[4] . www.omniglot.com. 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2019.

[5] . 29 Eylül 2013. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2019.

[6] . 10 Kasım 2013. 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2019.

[un.org-7] . 15 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020.