Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
III. Fîrûz (Orta Farsça: 𐭯𐭩𐭫𐭥𐭰 Pērōz; Çince: 卑路斯; pinyin: Bēilùsī), Sasani İran'ının son kralı olan III. Yezdicerd'in oğluydu. Efsaneye göre, Merv valisinin kışkırtmasıyla bir değirmenci tarafından öldürülen babasının ölümünden sonra Tang Hanedanlığı'nın kontrolü altındaki topraklara çekilmiştir. Tang generali ve Tang Hanedanlığı'nın egemenliği altında kurulan Sasani sarayının sürgündeki uzantısı olan Pers Bölge Komutanlığı'nın (波斯都督府) başkanı olarak görev yapmıştır. III. Fîrûz hakkında bilinenlerin çoğu Tang'ın Eski Kitabı ve Yeni Kitabı'nda kayıtlıdır.
| III. Fîrûz | |
|---|---|
| Sasani prensi | |
 'ndaki "61 yabancı yetkili" heykelleri arasında Fîrûz'un bir heykelinin de bulunduğu biliniyor. Uzun kıvırcık saçları ve Part bıyığını taşıyan bu heykelin Fîrûz'a veya oğlu Narseh'e ait olması muhtemeldir. | |
| Doğum | 636 Sasani İmparatorluğu |
| Ölüm | y. 679 Tang Çini |
| Eş(ler)i | Türk soylu kadın |
| Çocuk(lar)ı | |
| Hanedan | Sasani Hanedanı |
| Babası | III. Yezdicerd |
| Dini | Zerdüştçülük |
Hayatı
Prens Fîrûz 636 yılında doğmuştur. Babası Kral III. Yezdicerd'in saltanatı sırasında çok gençti ve Sasanilerin imparatorluk gücünü hiçbir zaman kullanmamıştır. Müslümanların İran'ı fethinden sonra Fîrûz ve imparatorluk ailesinin büyük bir kısmı, günümüzde Tacikistan olarak bilinen Pamir Dağları'nı aşarak Sasaniler'e daha fazla destek veren Tang Çin'ine kaçmışlardır.
Tang Eski Kitabı'na göre Fîrûz, 661 yılında Tang Çin'inden Araplara karşı askeri yardım istemiştir. Tang sarayı, Peroz'un başkomutan olduğu (都督Dudu) şu anda Zaranj / Zābol (疾陵城Jilingcheng) (Günümzde Afganistan ve İran sınırında) olan yerde Pers Bölge Komutanlığını (波斯都督府) kurdu. 14 Şubat 662'de Tang hanedanı tarafından "Pers Kralı" (波斯王) unvanıyla anıldı. 670 ile 674 yılları arasında Peroz, Tang sarayına bizzat geldi ve kendisine Yòuwǔwèi Jīangjūn (右武衛將軍, "Sağ [Yan] Muhafızların Savaş Generali") unvanı verildi. Tang İmparatoru Gaozong Arap istilasından kaçan Sasani mültecilerin Çin'e yerleşmelerine izin verdi.
678 yılında Tang sarayının personel bakan yardımcısı, Hedong Komutanlığı'ndan bir soylu olan Pei Xingjian'a Fîrûz'u İran'a geri götürmesi emredildi. Pei Xingjian, geri dönmeden önce Suyab'a (günümüzde Tokmok, Kırgızistan yakınları) kadar gidebildi; Fîrûz ise binlerce takipçisiyle birlikte Tokhara'da (吐火羅; muhtemelen Baktra veya Tokharistan ) 20 yıldan fazla zaman geçirmek zorunda kaldı. 708 yılında Fîrûz tekrar Tang sarayına geldi ve kendisine Zuoweiwei Jiangjun (Sol [Kanat] Muhafızlarının Korku Veren Generali) unvanı verildi.
Ancak Pei Xingjian'ın biyografisine göre, Pei, Pers İmparatorluğu'nun siyasi durumunu İmparator Gaozong'a anlatırken Fîrûz'un 678 yılından önce öldüğünü belirtmiştir. Pei Xingjian'a göre, refakat edilen Pers prensi Peroz'un oğlu Narsieh'ti.
Ölümü
Tang'ın Yeni Kitabı'na göre Fîrûz, Youwuwei Jiangjun unvanını aldıktan sonra ölmüştür. Tam bu sırada Tang sarayında rehin tutulan Fîrûz'un oğlu , 679 yılında (678 değil) Pei Xingjian tarafından batıya, Pers'e götürüldü. Tang'ın Eski Kitabı'nda olduğu gibi Pei, Suiye'ye kadar ulaştı ve Narseh (Fîrûz değil) daha sonra 20 yılını Tokhara'da geçirdi. Sonunda Zuoweiwei Jiangjun unvanını alan Fîrûz değil, yine Narseh oldu.
Fîrûz'un ve bir diğer Pers'in ("Nanmei") heykeli 'na dikilmiştir.
Soyundan gelenler
Narseh, Tang imparatorluk soyadı olan Li'yi benimsemiştir.
Fîrûz'un bir oğlunun, 703-704 yıllarında Arap muhalif önderliğindeki Emevi karşıtı ayaklanma sırasında Tokharistan'da bulunduğu belgelenmiştir.
Fîrûz'un oğlu Hüsrev, Arap tarihçilerince Türgişlerin Mâverâünnehir'deki Araplara karşı yürüttükleri savaşlara eşlik eden kişi olarak anılır. 729'daki Kamarca Kuşatması sırasında Arap garnizonunun teslim olmasını sağlamaya çalışmış ancak teklifi küçümsemeyle reddedilmiştir.
Kaynakça
- Özel
- ^ Afkande 2014, s. 147.
- ^ a b Zanous & Sangari 2018.
- ^ Bonner 2020, ss. 338–339.
- ^ Compareti 2009.
- ^ Zhou, Xiuqin (University of Pennsylvania) (2009). "Zhaoling: The Mausoleum of Emperor Tang Taizong" (PDF). Sino-Platonic Papers, 187. ss. 155-156. 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2024.
- ^ Sima Guang. 《資治通鑑‧卷二百‧唐紀十六》 (Çince).
二年春正月辛亥，立波斯都督卑路斯爲波斯王。
- ^ Zanous & Sangari 2018, s. 501.
- ^ "Old Book of Tang. Vol.84". Wikisource. 1 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Gibb 1923, ss. 26–27.
- ^ Gibb 1923, s. 71.
- Genel
- Afkande, Ehsan (2014). "The Last Sasanians in Eastern Iran and China"
. Anabasis. Studia Classica et Orientalia. ss. 139-155.
- Bonner, Michael (2020). The Last Empire of Iran. New York: Gorgias Press. ss. 1-406. ISBN .
- Compareti, Matteo (2009). "Chinese-Iranian relations xv. The last Sasanians in China". Encyclopaedia Iranica.
- Gibb, H. A. R. (1923). The Arab Conquests in Central Asia (İngilizce). Londra: The Royal Asiatic Society. OCLC 499987512.
- Zanous, Hamidreza Pasha; Sangari, Esmaeil (2018). "The Last Sasanians in Chinese Literary Sources: Recently Identified Statue Head of a Sasanian Prince at the Qianling Mausoleum"
. Iranian Studies. 51 (4). ss. 499-515. doi:10.1080/00210862.2018.1440966.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
III Firuz Orta Farsca 𐭯𐭩𐭫𐭥𐭰 Perōz Cince 卑路斯 pinyin Beilusi Sasani Iran inin son krali olan III Yezdicerd in ogluydu Efsaneye gore Merv valisinin kiskirtmasiyla bir degirmenci tarafindan oldurulen babasinin olumunden sonra Tang Hanedanligi nin kontrolu altindaki topraklara cekilmistir Tang generali ve Tang Hanedanligi nin egemenligi altinda kurulan Sasani sarayinin surgundeki uzantisi olan Pers Bolge Komutanligi nin 波斯都督府 baskani olarak gorev yapmistir III Firuz hakkinda bilinenlerin cogu Tang in Eski Kitabi ve Yeni Kitabi nda kayitlidir III FiruzSasani prensi ndaki 61 yabanci yetkili heykelleri arasinda Firuz un bir heykelinin de bulundugu biliniyor Uzun kivircik saclari ve Part biyigini tasiyan bu heykelin Firuz a veya oglu Narseh e ait olmasi muhtemeldir Dogum636 Sasani ImparatorluguOlumy 679 Tang CiniEs ler iTurk soylu kadinCocuk lar iHanedanSasani HanedaniBabasiIII YezdicerdDiniZerdustculukHayatiPrens Firuz 636 yilinda dogmustur Babasi Kral III Yezdicerd in saltanati sirasinda cok gencti ve Sasanilerin imparatorluk gucunu hicbir zaman kullanmamistir Muslumanlarin Iran i fethinden sonra Firuz ve imparatorluk ailesinin buyuk bir kismi gunumuzde Tacikistan olarak bilinen Pamir Daglari ni asarak Sasaniler e daha fazla destek veren Tang Cin ine kacmislardir Tang Eski Kitabi na gore Firuz 661 yilinda Tang Cin inden Araplara karsi askeri yardim istemistir Tang sarayi Peroz un baskomutan oldugu 都督Dudu su anda Zaranj Zabol 疾陵城Jilingcheng Gunumzde Afganistan ve Iran sinirinda olan yerde Pers Bolge Komutanligini 波斯都督府 kurdu 14 Subat 662 de Tang hanedani tarafindan Pers Krali 波斯王 unvaniyla anildi 670 ile 674 yillari arasinda Peroz Tang sarayina bizzat geldi ve kendisine Youwǔwei Jiangjun 右武衛將軍 Sag Yan Muhafizlarin Savas Generali unvani verildi Tang Imparatoru Gaozong Arap istilasindan kacan Sasani multecilerin Cin e yerlesmelerine izin verdi 678 yilinda Tang sarayinin personel bakan yardimcisi Hedong Komutanligi ndan bir soylu olan Pei Xingjian a Firuz u Iran a geri goturmesi emredildi Pei Xingjian geri donmeden once Suyab a gunumuzde Tokmok Kirgizistan yakinlari kadar gidebildi Firuz ise binlerce takipcisiyle birlikte Tokhara da 吐火羅 muhtemelen Baktra veya Tokharistan 20 yildan fazla zaman gecirmek zorunda kaldi 708 yilinda Firuz tekrar Tang sarayina geldi ve kendisine Zuoweiwei Jiangjun Sol Kanat Muhafizlarinin Korku Veren Generali unvani verildi Ancak Pei Xingjian in biyografisine gore Pei Pers Imparatorlugu nun siyasi durumunu Imparator Gaozong a anlatirken Firuz un 678 yilindan once oldugunu belirtmistir Pei Xingjian a gore refakat edilen Pers prensi Peroz un oglu Narsieh ti OlumuIran Buyukelcisi 波斯國 Tang Hanedani nin sarayini ziyaret ediyor Krallarin Toplantisi 王会图 MS 650 civari Tang in Yeni Kitabi na gore Firuz Youwuwei Jiangjun unvanini aldiktan sonra olmustur Tam bu sirada Tang sarayinda rehin tutulan Firuz un oglu 679 yilinda 678 degil Pei Xingjian tarafindan batiya Pers e goturuldu Tang in Eski Kitabi nda oldugu gibi Pei Suiye ye kadar ulasti ve Narseh Firuz degil daha sonra 20 yilini Tokhara da gecirdi Sonunda Zuoweiwei Jiangjun unvanini alan Firuz degil yine Narseh oldu Firuz un ve bir diger Pers in Nanmei heykeli na dikilmistir Soyundan gelenlerNarseh Tang imparatorluk soyadi olan Li yi benimsemistir Firuz un bir oglunun 703 704 yillarinda Arap muhalif onderligindeki Emevi karsiti ayaklanma sirasinda Tokharistan da bulundugu belgelenmistir Firuz un oglu Husrev Arap tarihcilerince Turgislerin Maveraunnehir deki Araplara karsi yuruttukleri savaslara eslik eden kisi olarak anilir 729 daki Kamarca Kusatmasi sirasinda Arap garnizonunun teslim olmasini saglamaya calismis ancak teklifi kucumsemeyle reddedilmistir KaynakcaOzel Afkande 2014 s 147 a b Zanous amp Sangari 2018 Bonner 2020 ss 338 339 Compareti 2009 Zhou Xiuqin University of Pennsylvania 2009 Zhaoling The Mausoleum of Emperor Tang Taizong PDF Sino Platonic Papers 187 ss 155 156 24 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 27 Kasim 2024 Sima Guang 資治通鑑 卷二百 唐紀十六 Cince 二年春正月辛亥 立波斯都督卑路斯爲波斯王 Zanous amp Sangari 2018 s 501 Old Book of Tang Vol 84 Wikisource 1 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Gibb 1923 ss 26 27 Gibb 1923 s 71 GenelAfkande Ehsan 2014 The Last Sasanians in Eastern Iran and China Anabasis Studia Classica et Orientalia ss 139 155 Bonner Michael 2020 The Last Empire of Iran New York Gorgias Press ss 1 406 ISBN 978 1463206161 Compareti Matteo 2009 Chinese Iranian relations xv The last Sasanians in China Encyclopaedia Iranica Gibb H A R 1923 The Arab Conquests in Central Asia Ingilizce Londra The Royal Asiatic Society OCLC 499987512 Zanous Hamidreza Pasha Sangari Esmaeil 2018 The Last Sasanians in Chinese Literary Sources Recently Identified Statue Head of a Sasanian Prince at the Qianling Mausoleum Iranian Studies 51 4 ss 499 515 doi 10 1080 00210862 2018 1440966