Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Haydar Amuli (1319 - 1385), İran kökenli Şii sufi, filozof ve mistik.
Bu madde, uygun değildir. (Eylül 2011) |
Hayatı
İran'ın kuzey bölgesinde yer alan Mazandaran'da Amol Kasabası'ndaki Hüseyni bir seyid ailesine mensup olarak 1319'de doğdu. Amul kasabası o dönemde Şii müslüman nüfus yoğunluğuyla bilinmekteydi. Genç yaşta İmamiye Şiiliği teoloji üzerinde çalıştı. Taberistan Meliki Fahrüddevle'nin sarayında görev aldı. Melik ile olan yakın ilişkisine rağmen kısa bir süre sonra dini bir kriz yaşadı. Saraydaki görevini bırakıp kendini tümüyle tasavvuf araştırmalarına verdi. Tahran'ın bir köyünde yaşayan Nureddin Tihrani adındaki bir sufi şeyhin öğrencisi oldu ve geleneksel olarak sufilerin giydiği hırkayı giydi. 1385'te Necef'te vefat etti.
Görüşleri
Şiilik ile sufiliği bir araya getiren Amuli, bir Şii olmakla birlikte Muhyiddin İbn Arabi'nin Vahdet-i Vücud öğretisinden etkilenmiş hatta Arabi'nin Füsus'ül-Hikem eserine yorum yazmıştır.
Amuli tevhid inancını ikiye ayırarak inceler. Ona göre bir tevhid-i uluhi ve bir de tevhid-i vücudi vardır. Tevhi-i Uluhi Tanrı'nın birliğinin zahiri veya dışsal yönüdür ve İslam inancının temeli olan la ilahe illallah ifadesinde kendisini gösterir. Tevhid-i Vücudi ise tevhid inancının bâtıni veya içsel yönüdür ve varlıkta Tanrı'nın dışında hiçbir şeyin olmadığı anlayışını içerir. Amuli tevhidin bu yönünü mürekkep ile mürekkep kullanılarak oluşturulan harfler benzetmesiyle açıklar.
Amuli'ye göre On İki İmam sahip oldukları mistik bilgiyle sadece Şii toplumun değil aynı zamanda sufi topluluklarının da rehberleridir. Amuli Şiileri inançlarını sadece hukuk sistemiyle sınırlı tuttuklarından ötürü Sufileri de On İki İmamdan kaynaklanan belirli ilkeleri reddetmeleri sebebiyle eleştirir.
Amuli'ye göre Ali evrensel velayetin, on ikinci imamla aynileştirilen Mehdi ise Muhammedi velayetin mührüdür. Bu görüşleriyle İsa'yı evrensel velayetin mührü olarak gören İbn Arabi'den ayrılmaktadır.
Bazı Eserleri
Velud bir yazar olduğu bilinen Amuli'nin yaklaşık kırk kadar eseri olduğu bilinmektedir. Ancak bunlardan yedi tanesi korunabilmiştir. Eserlerinden bazılarının adları şu şekildedir:
- Nassü'n-Nüsus fi Şerhi'l-Füsûs: Füsûsu'l-Hikem'in Arapça şerhidir.
- Risaletü Nakdi'n-Nukud fi Ma'rifeti'l-Vücûd: İbn Arabi'nin görüşlerinin açıklandığı bir eserdir.
- Camiu'l Esrâr ve Menbau'l-Envar : .
- Esrarü'ş-Şeria ve Atvarü't-Tarika ve Envarü'l-Hakika : Tevhid, peygamberlik, ahiret, imamet gibi konuları açıklamaktadır
- Kenzü'l-Künuz ve Keşfü'r-Rumuz
Kaynakça
- Wikipedia 26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Brillonline Haydar Amuli[]
- Encyclopedia Iranica 19 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Inner Secret of the Path 27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haydar Amuli 1319 1385 Iran kokenli Sii sufi filozof ve mistik Iran da Mir Haydar Turbesi Amuli Amoli AmolBu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Eylul 2011 HayatiIran in kuzey bolgesinde yer alan Mazandaran da Amol Kasabasi ndaki Huseyni bir seyid ailesine mensup olarak 1319 de dogdu Amul kasabasi o donemde Sii musluman nufus yogunluguyla bilinmekteydi Genc yasta Imamiye Siiligi teoloji uzerinde calisti Taberistan Meliki Fahruddevle nin sarayinda gorev aldi Melik ile olan yakin iliskisine ragmen kisa bir sure sonra dini bir kriz yasadi Saraydaki gorevini birakip kendini tumuyle tasavvuf arastirmalarina verdi Tahran in bir koyunde yasayan Nureddin Tihrani adindaki bir sufi seyhin ogrencisi oldu ve geleneksel olarak sufilerin giydigi hirkayi giydi 1385 te Necef te vefat etti GorusleriSiilik ile sufiligi bir araya getiren Amuli bir Sii olmakla birlikte Muhyiddin Ibn Arabi nin Vahdet i Vucud ogretisinden etkilenmis hatta Arabi nin Fusus ul Hikem eserine yorum yazmistir Amuli tevhid inancini ikiye ayirarak inceler Ona gore bir tevhid i uluhi ve bir de tevhid i vucudi vardir Tevhi i Uluhi Tanri nin birliginin zahiri veya dissal yonudur ve Islam inancinin temeli olan la ilahe illallah ifadesinde kendisini gosterir Tevhid i Vucudi ise tevhid inancinin batini veya icsel yonudur ve varlikta Tanri nin disinda hicbir seyin olmadigi anlayisini icerir Amuli tevhidin bu yonunu murekkep ile murekkep kullanilarak olusturulan harfler benzetmesiyle aciklar Amuli ye gore On Iki Imam sahip olduklari mistik bilgiyle sadece Sii toplumun degil ayni zamanda sufi topluluklarinin da rehberleridir Amuli Siileri inanclarini sadece hukuk sistemiyle sinirli tuttuklarindan oturu Sufileri de On Iki Imamdan kaynaklanan belirli ilkeleri reddetmeleri sebebiyle elestirir Amuli ye gore Ali evrensel velayetin on ikinci imamla aynilestirilen Mehdi ise Muhammedi velayetin muhrudur Bu gorusleriyle Isa yi evrensel velayetin muhru olarak goren Ibn Arabi den ayrilmaktadir Bazi EserleriVelud bir yazar oldugu bilinen Amuli nin yaklasik kirk kadar eseri oldugu bilinmektedir Ancak bunlardan yedi tanesi korunabilmistir Eserlerinden bazilarinin adlari su sekildedir Nassu n Nusus fi Serhi l Fusus Fususu l Hikem in Arapca serhidir Risaletu Nakdi n Nukud fi Ma rifeti l Vucud Ibn Arabi nin goruslerinin aciklandigi bir eserdir Camiu l Esrar ve Menbau l Envar Esraru s Seria ve Atvaru t Tarika ve Envaru l Hakika Tevhid peygamberlik ahiret imamet gibi konulari aciklamaktadir Kenzu l Kunuz ve Kesfu r RumuzKaynakcaWikipedia 26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilarBrillonline Haydar Amuli olu kirik baglanti Encyclopedia Iranica 19 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Inner Secret of the Path 27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde