Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Haziran 2020) () |
Gilanice veya Gilekçe (گیلٚکي زٚوؤن : ɡilɵki zɵvön), Gilekler tarafından İran'ın kuzeyinde, Hazar Denizi'nin güney kıyılarında Gilan eyaletinde konuşulan İrani dillerin kuzeybatı grubuna dahil bir dildir. Gilekçeye Mazenderanca, Zazaca, Goranice gibi diller yakınlık arz eder. Gilanca, özellikle Zazaca'ya sözcük dağarcığı ve dil bilgisi bakımından çok benzer.
| Gilanca | |
|---|---|
| گیلکی Gileki | |
 | |
| Ana dili olanlar | İran |
| Konuşan sayısı | 3-4 milyon (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
| Yazı sistemi | Arap alfabesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-2 | ira |
| ISO 639-3 | – |
| Glottolog | gila1241 Gilaki |
 | |
Sınıflandırma
Gilekçe Batı Gilekçesi, Doğu Gilekçesi ve Galeşçe/Deylemice olmak üzere üç ana lehçeye ayrılmaktadır. Doğu ve Batı lehçeleri ile coğrafî olarak birbirinden ayrılmışken Galeş lehçesi Gilan'nın doğusundaki dağlık alanda ve batı Mazenderan'da konuşulmaktadır. Üç ana lehçenin yanı sıra Reşi, Rudbari, Some’e Serayi, Lahicani, Lengerudi, Rudesari, Bender Enzali, Fumeni, Alamuti and Taleghani gibi ağızları bulunmaktadır.
| Farsça | Zazaca | Türkçe | Gilanca |
|---|---|---|---|
| Ab | Awe | Su | Av |
| Ab tengi kerden | Teyşan, Têsan biyaene | Susamak | Faşkal av |
| Ab demağ | Çhılm, zux | Sümük | Zak |
| Ab raket u saket | Awa mendiye | Durgun Su | Mande aw |
| Ab gıl, alud | Awa lemişte, zadıkıne | Kirli Çamurlu su | Tül aw |
| Aşti | Aştiye | Barış | Aşt |
| Miaverem | Ez anane | Getiriyorum | Havaram |
| Biyaverem | Ez biari | Getireyim | Biyaram |
| Mi averdem | Mı ardêne | Getirirdim | Haverded bum |
| Averde budem | Mı ardi bi | Getirmiştim | Biyardah bum |
| Arayiş kerden | Xemelnaene | Süslenmek | Çakun vakun gudan |
| An ca, der an caha | Uca, aca, ica | Ora, oralarda | Aye, uyandar, uyan |
| İn ca, der in caha | Naca, ita, nica | Bura, buralarda | İ yar, i yandar, iyan, irar |
| Averden | Ardene | Getirmek | Havardan |
| Ez pa derd amaden | Bêzar biyaene, qefeliyaene | Yorulmak, bıkmak | Va katan |
| Oftaden | Waro gınaene, kewtene | Düşmek | Katan |
| Efşanden | Pışkıtene | Serpmek, dağıtmak | Şondan |
| Efkenden, endaxten | Vıla kerdene | Yaymak | Gentan |
| Elek, ğarbil | Pırocıne, elege | Elek | Kum |
| Umid | Umıd | Umut | Nanje |
| İntixab kerden, dest çin kerden | Weçinıtene | Seçmek | Vajen dovjen gudan |
| İstaden | Vınderdene | Ayakta dikilmek | Hisan |
| İnca, der inca | İtya, naca, nica | Bura, burada | İyar, iyandar |
| İncaha | İtyay, nacay | Buralar | İyan |
| Baran | Varan, varış | Yağış | Varaş, baraş |
| Baran mi barid | Varış/Varan vareno | Yağmur yağıyor | Varaş vare |
| Darem ber mi gerdem | Ezo geyrenan a | Dönmekteyim | Vagerdesederem |
| Baz hem, du bare | Anci, reyna | Tekrar, yine | Hande |
| Bang, giriye | Veng, bırraiş, qiraiş | Ses, bağırtı, feryat, ezan, sesli ağlamak | Vang |
| Beççe, kudek | Doman, qıc | Çocuk | Zak |
| Bexşiden | Xatırê cı şanıtene | Bağışlamak | Baxşen |
| Berader | Bıra | Kardeş | Abrar |
| Ber xasten- bolend şoden | Berz biyaene, werıştene | Yükselmek, kalkmak | Varasan |
| Ber xizanden, bolend kerden | Berz kerdene, werznaene | Yükseltmek, ayağa kaldırmak | Varasanen |
| Borden | Berdene | Götürmek | Baordan |
| Birişte kerden | Potene/Pewtene | Kavurmak- közlemek | Biştan |
| Berf barid | Vewre varena | Kar yağıyor | Varf ba varas |
| Boriden | Bırrnaene | Kesmek-ayırmak-kopuk | Ben |
| Bozorg şoden | Pil biyaene | Büyümek, erişkin olmak, irileşmek, başkan olmak | Pille vabaon |
| Bestankar, delepkar | Waştoğ | İstekli, alacaklı | Qarze xa |
| Beliden | Qult kerdene, roqılotnaene | Yutmak | Fabarasan |
| Benefşe | Menemşe, bınewşe | Menekşe | Mişin |
| Bute | Gone | Çalı, geven | Gavand, abarak |
| Biyaid | Bêrê | Gelin | Beyey |
| Bişter, ziyadter | Vêşêri, zêdêri | Çok fazla | Veştar |
| Eblaq | Belekın | Alacalı | Kalaç |
| Payan kar-axer kar-ser encam | Peyniye, axıri | Son, nihayet | Axare kun |
| Poxten | Pewtene | Pişirmek | Putan |
| Pertab kerden | Eştene, partav kuwıtene | Fırlatmak, atmak, bırakmak | Tuadan |
| Porsiden-sual kerden | Persaene, pers kerdene | Sormak | Vapursen |
| Paşti pa zeden | Pasqule pırodaene | Tekmelemek | A lang a dan |
| Gerdiden-geşten | Geyraene | Dolaşmak, dönmek, tur atmak | Gardasan |
| Gerdanden | Çarnaene | Döndürmek, değiştirmek | Gardaden |
| Gorosne, guşne | Veyşan, gest | Açlık | Vaşna |
| Gırıften | Gırewtene | Almak | Gitan |
| Mirevem bazar suzan migrem | Şonan suke/bacar derzine herinenan | Pazara iğne almaya gidiyorum | Şunam bazar darzan haginam |
| Gırye | Bermayış, berbış | Ağlama | Borme |
| Girye kerden | Bermaene, berbaene | Ağlamak | Burme gudan |
| Girye mikoned | Bermeno/Bermena | Ağlayan | Burme kuna |
| Gosesten, pare kerden | Lete/Parçe kerdene | Parçalamak | Fûsanen |
| Goşad | Hira, hera | Geniş, ferah | Val |
| Goften | Vaten | Söylemek | Gutan |
| Gendom | Genım | Buğday | Gandam |
| Guyende | Vatoğ | Söyleyen | Ba gute kes |
| Giyah | Vaş | Ot | Vaş |
| Pune | Pune | Yarpuz otu | Pitinik, pitune, paşeki |
| Kaşten | Karrıtene | Tohum saçmak | Kastan, karasan |
| Kerden | Kerdene | Yapmak, etmek | Gudan |
| Keşiden | Kaş kerdene, antene | Çekmek | Hakas en |
| Kubiden | Kuwıtene | Ezmek, dövmek | Kutan |
| Furuxten | Rotene | Satmak | Fartan |
| Mi fehmem | Fahm kenan, areze kenan | Anlıyorum | Famam |
| Asrane | Veraşaniye | İkindi kahvaltısı | Varcast |
| Sobhane | Ara | Kahvaltı | Caşt |
| Şamgah, ğurub, ser şeb | Şan | Akşam | Şane ser |
| Şeb | Şewe | Gece | Şow |
| Şoden | Biyaene | Olmak, yapılmak | Vakatan |
| Şosten | Şütene | Yıkamak | Şurdan |
| Şostem | Mı şüt | Yıkadım | Başurdam |
| Mişuim | Ez şünan | Yıkıyorum | Şuram |
| Şuleven kerden atiş | Adır wekerdene | Ateşi alevlendirmek | Atiş ve giranen |
| Şikesten | Şıkıtene | Kırmak | Şakanen |
| Mişikinem | Ez şıknenan | Kırarım, kırıyorum | Şakanam |
| Şoma | Şıma | Siz | Şame |
| Şina kerden | Ajne kerdene | Yüzmek | Jone şir gudan |
| Şinaxten | Şınasnaene, nas kerden | Tanımak | Şanaxten |
| Mişinasem | Şınasnenan, nas kenan | Tanırım, tanıyorum | Şanaxtem |
http://www.zazaki.de/farhangedeylami.htm 25 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Hint-Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Gilaki". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ تاریخ بدخشان / تالیف میرزاسنگ محمدبدخشی ؛ باتصحیح و تحشیه منوچهر ستوده. Afghanistan Centre at Kabul University. 1988. doi:10.29171/azu_acku_ds375_bay43_meem38_1367.
- ^ . iranicaonline.org. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2021.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:02isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:12isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ محمود رنجبر، رقیه رادمرد (۱۳۸۲)، بررسی و توصیف گویش گالشی
- ^ a b «محمود رنجبر» و «رقیه رادمرد»؛ «بررسی وتوصیف گویش گالشی»؛ نشر گیلکان
- ^ "Stilo, Don "A Description of the Northwest Iranian Project at the Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology"". 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2024.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Gilakiisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Gilanice veya Gilekce گیل کي ز وؤن ɡilɵki zɵvon Gilekler tarafindan Iran in kuzeyinde Hazar Denizi nin guney kiyilarinda Gilan eyaletinde konusulan Irani dillerin kuzeybati grubuna dahil bir dildir Gilekceye Mazenderanca Zazaca Goranice gibi diller yakinlik arz eder Gilanca ozellikle Zazaca ya sozcuk dagarcigi ve dil bilgisi bakimindan cok benzer Gilancaگیلکی GilekiAna dili olanlarIranKonusan sayisi3 4 milyon tarih gerekli Dil ailesiHint Avrupa GilancaYazi sistemiArap alfabesiDil kodlariISO 639 2iraISO 639 3 Glottolog a rel nofollow class external text href http glottolog org resource languoid id gila1241 gila1241 a GilakiSiniflandirmaGilekce Bati Gilekcesi Dogu Gilekcesi ve Galesce Deylemice olmak uzere uc ana lehceye ayrilmaktadir Dogu ve Bati lehceleri ile cografi olarak birbirinden ayrilmisken Gales lehcesi Gilan nin dogusundaki daglik alanda ve bati Mazenderan da konusulmaktadir Uc ana lehcenin yani sira Resi Rudbari Some e Serayi Lahicani Lengerudi Rudesari Bender Enzali Fumeni Alamuti and Taleghani gibi agizlari bulunmaktadir Farsca Zazaca Turkce GilancaAb Awe Su AvAb tengi kerden Teysan Tesan biyaene Susamak Faskal avAb demag Chilm zux Sumuk ZakAb raket u saket Awa mendiye Durgun Su Mande awAb gil alud Awa lemiste zadikine Kirli Camurlu su Tul awAsti Astiye Baris AstMiaverem Ez anane Getiriyorum HavaramBiyaverem Ez biari Getireyim BiyaramMi averdem Mi ardene Getirirdim Haverded bumAverde budem Mi ardi bi Getirmistim Biyardah bumArayis kerden Xemelnaene Suslenmek Cakun vakun gudanAn ca der an caha Uca aca ica Ora oralarda Aye uyandar uyanIn ca der in caha Naca ita nica Bura buralarda I yar i yandar iyan irarAverden Ardene Getirmek HavardanEz pa derd amaden Bezar biyaene qefeliyaene Yorulmak bikmak Va katanOftaden Waro ginaene kewtene Dusmek KatanEfsanden Piskitene Serpmek dagitmak SondanEfkenden endaxten Vila kerdene Yaymak GentanElek garbil Pirocine elege Elek KumUmid Umid Umut NanjeIntixab kerden dest cin kerden Wecinitene Secmek Vajen dovjen gudanIstaden Vinderdene Ayakta dikilmek HisanInca der inca Itya naca nica Bura burada Iyar iyandarIncaha Ityay nacay Buralar IyanBaran Varan varis Yagis Varas barasBaran mi barid Varis Varan vareno Yagmur yagiyor Varas vareDarem ber mi gerdem Ezo geyrenan a Donmekteyim VagerdesederemBaz hem du bare Anci reyna Tekrar yine HandeBang giriye Veng birrais qirais Ses bagirti feryat ezan sesli aglamak VangBecce kudek Doman qic Cocuk ZakBexsiden Xatire ci sanitene Bagislamak BaxsenBerader Bira Kardes AbrarBer xasten bolend soden Berz biyaene weristene Yukselmek kalkmak VarasanBer xizanden bolend kerden Berz kerdene werznaene Yukseltmek ayaga kaldirmak VarasanenBorden Berdene Goturmek BaordanBiriste kerden Potene Pewtene Kavurmak kozlemek BistanBerf barid Vewre varena Kar yagiyor Varf ba varasBoriden Birrnaene Kesmek ayirmak kopuk BenBozorg soden Pil biyaene Buyumek eriskin olmak irilesmek baskan olmak Pille vabaonBestankar delepkar Wastog Istekli alacakli Qarze xaBeliden Qult kerdene roqilotnaene Yutmak FabarasanBenefse Menemse binewse Menekse MisinBute Gone Cali geven Gavand abarakBiyaid Bere Gelin BeyeyBister ziyadter Veseri zederi Cok fazla VestarEblaq Belekin Alacali KalacPayan kar axer kar ser encam Peyniye axiri Son nihayet Axare kunPoxten Pewtene Pisirmek PutanPertab kerden Estene partav kuwitene Firlatmak atmak birakmak TuadanPorsiden sual kerden Persaene pers kerdene Sormak VapursenPasti pa zeden Pasqule pirodaene Tekmelemek A lang a danGerdiden gesten Geyraene Dolasmak donmek tur atmak GardasanGerdanden Carnaene Dondurmek degistirmek GardadenGorosne gusne Veysan gest Aclik VasnaGiriften Girewtene Almak GitanMirevem bazar suzan migrem Sonan suke bacar derzine herinenan Pazara igne almaya gidiyorum Sunam bazar darzan haginamGirye Bermayis berbis Aglama BormeGirye kerden Bermaene berbaene Aglamak Burme gudanGirye mikoned Bermeno Bermena Aglayan Burme kunaGosesten pare kerden Lete Parce kerdene Parcalamak FusanenGosad Hira hera Genis ferah ValGoften Vaten Soylemek GutanGendom Genim Bugday GandamGuyende Vatog Soyleyen Ba gute kesGiyah Vas Ot VasPune Pune Yarpuz otu Pitinik pitune pasekiKasten Karritene Tohum sacmak Kastan karasanKerden Kerdene Yapmak etmek GudanKesiden Kas kerdene antene Cekmek Hakas enKubiden Kuwitene Ezmek dovmek KutanFuruxten Rotene Satmak FartanMi fehmem Fahm kenan areze kenan Anliyorum FamamAsrane Verasaniye Ikindi kahvaltisi VarcastSobhane Ara Kahvalti CastSamgah gurub ser seb San Aksam Sane serSeb Sewe Gece SowSoden Biyaene Olmak yapilmak VakatanSosten Sutene Yikamak SurdanSostem Mi sut Yikadim BasurdamMisuim Ez sunan Yikiyorum SuramSuleven kerden atis Adir wekerdene Atesi alevlendirmek Atis ve giranenSikesten Sikitene Kirmak SakanenMisikinem Ez siknenan Kirarim kiriyorum SakanamSoma Sima Siz SameSina kerden Ajne kerdene Yuzmek Jone sir gudanSinaxten Sinasnaene nas kerden Tanimak SanaxtenMisinasem Sinasnenan nas kenan Tanirim taniyorum Sanaxtem http www zazaki de farhangedeylami htm 25 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hint Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Hammarstrom Harald Forkel Robert Haspelmath Martin Ed 2017 Gilaki Glottolog 3 0 Jena Germany Max Planck Institute for the Science of Human History تاریخ بدخشان تالیف میرزاسنگ محمدبدخشی باتصحیح و تحشیه منوچهر ستوده Afghanistan Centre at Kabul University 1988 doi 10 29171 azu acku ds375 bay43 meem38 1367 iranicaonline org 29 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2021 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 02 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 12 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme محمود رنجبر رقیه رادمرد ۱۳۸۲ بررسی و توصیف گویش گالشی a b محمود رنجبر و رقیه رادمرد بررسی وتوصیف گویش گالشی نشر گیلکان Stilo Don A Description of the Northwest Iranian Project at the Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology 9 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2024 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Gilaki isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme