Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Mazenderance (مازِرونی: Māzerūni, مازنی: Māzeni,تبری: Teberi) Hint-Avrupa dil ailesinin İrani diller grubunun Kuzeybatı İran dilleri koluna bağlı bir dildir.Hazar Denizi'nin güney kesiminde başta Mazenderan olmak üzere Gilan ve Gülistan eyaletlerinde konuşulur. Mazenderanca, Farsçadan çok büyük ölçüde etkilenmiş olmasına rağmen, kuzeybatı İran kökenli bağımsız bir dil olarak varlığını sürdürmektedir.
| Mazenderance | |
|---|---|
| مازنیکی Mazeniki | |
 | |
| Ana dili olanlar | İran |
| Konuşan sayısı | 4-5 milyon (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi | Fars alfabesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-2 | ira |
| ISO 639-3 | – |
| Glottolog | maza1291 Mazanderani |
 | |
Sınıflandırma
Bir Kuzeybatı İran dili olan Mazenderanca gramer, genetik ve söz dağarcığı bakımından başta Gilekçe olmak üzere diğer kuzeybatı İran dilleri olan Talişçe, Zazaca ve Simnanca, Sengserce gibi dillerle benzerlik göstermektedir.
Gramatik cinsiyet taşıyan Eski Mazenderancada dişil adlar a ile biterken, eril adlar e ile bitiyordu. Çağdaş Mazenderancada ise bazı sözcüklerde Eski Mazenderancadan kalıntı olarak gramatik cinsiyet (örn. jənā kadın ve mərdē erkek) halen bulunmaktadır. Gramatik cinsiyet, Simnanca, Sengserce ve Zazaca gibi Mazenderanca ile yakından ilişkili bazı modern İranî dillerde günümüze kadar korunmuştur.
Serevi, Amoli, Baboli, Gaimşehri, Çalusi, Nuri, Şehsevari, Ghasrani, Şahmirzadi, Demavendi, Firuzkuhi, Esterebadi and Ketuli gibi lehçeleri bulunmaktadır. Sari, Shahi, Babol, Amol, Nowshahr, Chalus ve Tonekabon gibi şehirlerdek konuşulmaktadır.
Tarih
Hazar Deniz'inin güney kıyılarında, tarihî Taberistan (Deylem) bölgesinde konuşulan Mazenderanca en eski yazılı geçmişe sahip İran dillerinden biridir. Dağlık bir bölge olmasına bağlı olarak bağımsız kalabilmesi ve Müslüman Araplar tarafından geç ele geçirilmesi dilin yazılı geçmişini koruyabilmesinde önemli rol oynamıştır. Ancak on yedinci yüzyılın başlarından itibaren Mâzenderan bölgesinin İran'ın geri kalanıyla bütünleşmesine bağlı olarak Mazenderancanın edebi ve idari önemi Farsça lehine azalmaya başlamıştır ve dil günümüzde büyük ölçüde bir Güneybatı İrani dili olan Farsça etkisinde kalmıştır.
Kaynakça
- ^ a b Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Mazanderani". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Glottolog" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2012.
- ^ a b Coon, "Iran:Demography and Ethnography" in Encyclopedia of Islam, Volume IV, E.J. Brill, pp. 10,8. Excerpt: "The Lurs speak an aberrant form of Archaic Persian" See maps also on page 10 for distribution of Persian languages and dialect
- ^ a b Kathryn M. Coughlin, "Muslim cultures today: a reference guide," Greenwood Publishing Group, 2006. p. 89: "...Iranians speak Persian or a Persian dialect such as Gilaki or Mazandarani"
- ^ Dalb, Andrew (1998). Dictionary of Languages: The Definitive Reference to More Than 400 Languages. Columbia University Press. s. 226. ISBN .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2012.
- ^ . 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2012.
- ^ "DIMLĪ". Encyclopædia Iranica. 18 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2024.
- ^ Fakhr-Rohani, Muhammad-Reza. 2004. She means only her 'husband': politeness strategies amongst Mazanderani-speaking . (Conference abstract) CLPG Conference, University of Helsinki, Finland, PDF 1 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Windfuhr, G. L. (1989). "New Iranian languages: Overview". Rüdiger Schmitt (Ed.). Compendium linguarum Iranicarum. Wiesbaden: L. Reichert. s. 490.
- ^ Windfuhr, G. L. 1989. New Iranian languages: Overview. In Rüdiger Schmitt, ed., Compendium linguarum Iranicarum. Wiesbaden: L. Reichert. pp. 246–249.
- ^ Borjian, Maryam. 2005. Bilingualism in Mazandaran: Peaceful Coexistence With Persian 21 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Language, Communities and Education. Languages, Communities & Education: A Volume of Graduate Student Research. New York: Society for International Education 27 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Teachers College, Columbia University. pp. 65–73.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mazenderance ماز رونی Mazeruni مازنی Mazeni تبری Teberi Hint Avrupa dil ailesinin Irani diller grubunun Kuzeybati Iran dilleri koluna bagli bir dildir Hazar Denizi nin guney kesiminde basta Mazenderan olmak uzere Gilan ve Gulistan eyaletlerinde konusulur Mazenderanca Farscadan cok buyuk olcude etkilenmis olmasina ragmen kuzeybati Iran kokenli bagimsiz bir dil olarak varligini surdurmektedir Mazenderanceمازنیکی MazenikiAna dili olanlarIranKonusan sayisi4 5 milyon tarih gerekli Dil ailesiHint Avrupa dil ailesi Hint Iran dilleriIran dilleriKuzeybati Iran dilleriHazar dilleriMazenderanceYazi sistemiFars alfabesiDil kodlariISO 639 2iraISO 639 3 Glottolog a rel nofollow class external text href http glottolog org resource languoid id maza1291 maza1291 a MazanderaniSiniflandirmaBir Kuzeybati Iran dili olan Mazenderanca gramer genetik ve soz dagarcigi bakimindan basta Gilekce olmak uzere diger kuzeybati Iran dilleri olan Talisce Zazaca ve Simnanca Sengserce gibi dillerle benzerlik gostermektedir Gramatik cinsiyet tasiyan Eski Mazenderancada disil adlar a ile biterken eril adlar e ile bitiyordu Cagdas Mazenderancada ise bazi sozcuklerde Eski Mazenderancadan kalinti olarak gramatik cinsiyet orn jena kadin ve merde erkek halen bulunmaktadir Gramatik cinsiyet Simnanca Sengserce ve Zazaca gibi Mazenderanca ile yakindan iliskili bazi modern Irani dillerde gunumuze kadar korunmustur Serevi Amoli Baboli Gaimsehri Calusi Nuri Sehsevari Ghasrani Sahmirzadi Demavendi Firuzkuhi Esterebadi and Ketuli gibi lehceleri bulunmaktadir Sari Shahi Babol Amol Nowshahr Chalus ve Tonekabon gibi sehirlerdek konusulmaktadir TarihHazar Deniz inin guney kiyilarinda tarihi Taberistan Deylem bolgesinde konusulan Mazenderanca en eski yazili gecmise sahip Iran dillerinden biridir Daglik bir bolge olmasina bagli olarak bagimsiz kalabilmesi ve Musluman Araplar tarafindan gec ele gecirilmesi dilin yazili gecmisini koruyabilmesinde onemli rol oynamistir Ancak on yedinci yuzyilin baslarindan itibaren Mazenderan bolgesinin Iran in geri kalaniyla butunlesmesine bagli olarak Mazenderancanin edebi ve idari onemi Farsca lehine azalmaya baslamistir ve dil gunumuzde buyuk olcude bir Guneybati Irani dili olan Farsca etkisinde kalmistir Kaynakca a b Hammarstrom Harald Forkel Robert Haspelmath Martin Ed 2017 Mazanderani Glottolog 3 0 Jena Germany Max Planck Institute for the Science of Human History Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Glottolog adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Arsivlenmis kopya 14 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2012 a b Coon Iran Demography and Ethnography in Encyclopedia of Islam Volume IV E J Brill pp 10 8 Excerpt The Lurs speak an aberrant form of Archaic Persian See maps also on page 10 for distribution of Persian languages and dialect a b Kathryn M Coughlin Muslim cultures today a reference guide Greenwood Publishing Group 2006 p 89 Iranians speak Persian or a Persian dialect such as Gilaki or Mazandarani Dalb Andrew 1998 Dictionary of Languages The Definitive Reference to More Than 400 Languages Columbia University Press s 226 ISBN 978 0 231 11568 1 Arsivlenmis kopya 17 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2012 3 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2012 DIMLi Encyclopaedia Iranica 18 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2024 Fakhr Rohani Muhammad Reza 2004 She means only her husband politeness strategies amongst Mazanderani speaking Conference abstract CLPG Conference University of Helsinki Finland PDF 1 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Windfuhr G L 1989 New Iranian languages Overview Rudiger Schmitt Ed Compendium linguarum Iranicarum Wiesbaden L Reichert s 490 Windfuhr G L 1989 New Iranian languages Overview In Rudiger Schmitt ed Compendium linguarum Iranicarum Wiesbaden L Reichert pp 246 249 Borjian Maryam 2005 Bilingualism in Mazandaran Peaceful Coexistence With Persian 21 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Language Communities and Education Languages Communities amp Education A Volume of Graduate Student Research New York Society for International Education 27 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Teachers College Columbia University pp 65 73