Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Epitel doku, Epitelyum ya da Örtü doku, vücudun iç ve dış yüzeyini örten, araları çok sıkı olan epitel hücrelerinden oluşmuş, altlarında bazal lamina denilen bir tabaka bulunduran, özelleşmiş bir dokudur.
Epitel terimi Yunanca ἐπί epi (üstte, üzerinde) ve theleos (örtü) sözcüklerinden oluşmuştur. Epitel dokuyu oluşturan hücrelere epitel hücreleri denir. Epitel hücreleri, gelişmekte olan embriyonun üç germinatif tabakası olan ektoderm, endoderm ve mezodermden köken alır ve epitel hücrelerde mitoz bölünme görülür.
Epitel hücrelerinin şekil ve boyutları çeşitlidir. Yüksek prizmatikten kübik epitele ve alçak yassı epitele değişirken bütün ara formları da değişir. Hücre çekirdeklerinin şekli, kabaca hücre şekline uyar. Kübik hücreler yuvarlak çekirdeklere, yassı hücreler düzleşmiş eliptik çekirdeklere sahiptirler. Çekirdeğin uzun ekseni daima hücrenin esas eksenine paraleldir.
Epitel doku, organizmada yaygın bir dağılış gösterir. Vücudun tüm yüzeylerinin içini ve dışını döşer, salgı bezlerinin büyük çoğunluğunu oluşturur.
Ektoderm ve endoderm, epitel özelliktedir ve vücudun epitel kökenli organlarının çoğu da bu tabakadan köken alır. Örneğin, vücudun her tarafını örten derinin epidermisi ve kornea epiteli ektodermden gelişir. Epitelin içeri çöküp (invaginasyon) çoğalmasıyla (proliferasyon) derinin bez yapıları (terbezi, yağbezi, sütbezi) oluşur. Sindirim kanalı, karaciğer, pankreas, mide bezleri ve bağırsak bezleri, embriyoda invaginasyon, proliferasyon ve ilkin bağırsak örtüsünün epitel çıkıntılarının özelleşmesiyle oluşur. Erginlerdeki her bir ekzokrin bez bir iç boşluk veya dış yüzeyle, embriyonik yaşam sırasında oluştuğu dış ve iç yüzey tabakanın epiteline açılan kanallar yoluyla ilişki kurar. Endokrin bezler ise, köken aldıkları yüzey epiteli ile ilişkilerini çoğu zaman kaybederler. Mezodermden köken alan epitelden oluşmuş organlar; böbrek, erkek ve dişi üreme kanallarının örtüsüdür. Periton, pleura, perikart boşluklarının örtüsü, kan ve lenf damarlarının örtüsü de mezoderm kökenlidir. Bu tipik epitellerden kan ve lenf damarlarının örtüsüne endotel(yum), seröz boşlukların (periton, pleura, perikart) örtülerine ise; mezotel(yum) denir.
Epitel doku birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır ve hücreler arasında çok az madde vardır. Bu doku mitoz yeteneği ile çoğalabilir. Kan damarı bulundurmaz, bu yüzden difüzyon aracılığıyla beslenir.
Çeşitleri
Epitel doku, işlevlerine ve yapılarına göre çeşitlenir:
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Epitel doku Epitelyum ya da Ortu doku vucudun ic ve dis yuzeyini orten aralari cok siki olan epitel hucrelerinden olusmus altlarinda bazal lamina denilen bir tabaka bulunduran ozellesmis bir dokudur Epitel terimi Yunanca ἐpi epi ustte uzerinde ve theleos ortu sozcuklerinden olusmustur Epitel dokuyu olusturan hucrelere epitel hucreleri denir Epitel hucreleri gelismekte olan embriyonun uc germinatif tabakasi olan ektoderm endoderm ve mezodermden koken alir ve epitel hucrelerde mitoz bolunme gorulur Epitel hucrelerinin sekil ve boyutlari cesitlidir Yuksek prizmatikten kubik epitele ve alcak yassi epitele degisirken butun ara formlari da degisir Hucre cekirdeklerinin sekli kabaca hucre sekline uyar Kubik hucreler yuvarlak cekirdeklere yassi hucreler duzlesmis eliptik cekirdeklere sahiptirler Cekirdegin uzun ekseni daima hucrenin esas eksenine paraleldir Epitel doku organizmada yaygin bir dagilis gosterir Vucudun tum yuzeylerinin icini ve disini doser salgi bezlerinin buyuk cogunlugunu olusturur Ektoderm ve endoderm epitel ozelliktedir ve vucudun epitel kokenli organlarinin cogu da bu tabakadan koken alir Ornegin vucudun her tarafini orten derinin epidermisi ve kornea epiteli ektodermden gelisir Epitelin iceri cokup invaginasyon cogalmasiyla proliferasyon derinin bez yapilari terbezi yagbezi sutbezi olusur Sindirim kanali karaciger pankreas mide bezleri ve bagirsak bezleri embriyoda invaginasyon proliferasyon ve ilkin bagirsak ortusunun epitel cikintilarinin ozellesmesiyle olusur Erginlerdeki her bir ekzokrin bez bir ic bosluk veya dis yuzeyle embriyonik yasam sirasinda olustugu dis ve ic yuzey tabakanin epiteline acilan kanallar yoluyla iliski kurar Endokrin bezler ise koken aldiklari yuzey epiteli ile iliskilerini cogu zaman kaybederler Mezodermden koken alan epitelden olusmus organlar bobrek erkek ve disi ureme kanallarinin ortusudur Periton pleura perikart bosluklarinin ortusu kan ve lenf damarlarinin ortusu de mezoderm kokenlidir Bu tipik epitellerden kan ve lenf damarlarinin ortusune endotel yum seroz bosluklarin periton pleura perikart ortulerine ise mezotel yum denir Epitel doku birbirine bitisik hucrelerden yapilmistir ve hucreler arasinda cok az madde vardir Bu doku mitoz yetenegi ile cogalabilir Kan damari bulundurmaz bu yuzden difuzyon araciligiyla beslenir CesitleriEpitel hucreleri birbirlerinden farkli sekilde olabilirler Epitel doku islevlerine ve yapilarina gore cesitlenir Ortu epiteliTek katli yassi epitel Tek katli kubik epitelTek katli prizmatik epitelYalanci cok katli epitel Cok katli yassi epitel Cok katli kubik epitel Cok katli prizmatik epitel Cok katli degisici epitel dd Duyu epiteli Kassal epitel Bez epiteli