Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Ayva (Cydonia oblonga), gülgiller (Rosaceae) familyasından 4–5 m boylanan, kırmızı kahverengi gövdeli meyve ağacıdır. Derine gitmeyen yüzeysel kök sistemine sahiptir.
| Ayva | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Cydonia oblonga Mill., Gard. Dict. ed. 8: n.º 1 (1768).
| |||||||||||||||
Üretimi
10 ile 1000 m arasındaki yüksekliklerde hemen her bölgede yetiştirilebilir. Kumlu-tınlı sıcak ve geçirgen topraklarda yetişir. Soğuğa dayanıklıdır 7 °C periyodundaki sıcaklık ayva için idealdir. Üretimi, tohumla, kök sürgünleri ve çelikleme yapılır. Ayva yetiştiriciliğinin Anadolu'dan Yunanistan ve İtalya'ya geçtiği, milattan önce 650 yılında Yunanistan'da yetiştirildiği ve oradan diğer Avrupa ülkelerine yayıldığı tarihi araştırmalardan anlaşılmaktadır. Ayvaya bugün Avustralya hariç tüm dünya ülkelerinde rastlanabilmektedir.
Dünyada ayva üretiminde Türkiye birinci sıradadır. Yıllık üretim 2000 yılında 100 bin tonu bulmuştu. İkinci Çin 85 bin ton, üçüncü sırada Özbekistan 80 bin ton, Fas 4.sırada46 bin ton 6.sırada Arjantin27,500 tonla 7.sıradaAzerbaycan 27,140 bin tondur. Ayva yaprakları boya ve kozmetik sanayiinde, tıpta da ilaç yapımında kullanılmaktadır. Meyvesi reçel, tatlı, marmelat ve meyve suyu olarak değerlendirilir.
| En çok ayva üretimi - 2012 | |
|---|---|
| Ülke | Ton |
 Türkiye | 135,406 |
 Çin | 125,000 |
 Özbekistan | 80,000 |
 Fas | 46,000 |
 İran | 36,500 |
 Arjantin | 27,500 |
 Azerbaycan | 27,140 |
 İspanya | 14,000 |
 Sırbistan | 10,795 |
 Cezayir | 10,516 |
| World total | 596,532 |
| | |
Besin değeri
Ayva meyvesi, %84 su ve çoğu şeker olmak üzere %15 karbonhidrat içermektedir, yağ ve protein oranı ise çok düşüktür. Meyve bunlara ek olarak pektin, tanen, organik asitler, C vitamini ve mineral tuzları ihtiva eder. Meyvenin tohumlarında ise yüzde 14-18 oranında tutkal maddeler, yüzde 16-20 oranında yağ, tanen, renkli maddeler ve yüksek oranda protein, az miktarda amigdalin ve yer alır.[] Tohumlarda yer alan nitril bileşikleri mide asidi ile temasa geçtiğinde hidrolize olarak ortaya hidrojen siyanür gazının çıkmasına neden olurlar, ancak çekirdekler sadece büyük miktarlarda yendiği takdirde zehirlidir.
Dağılımı
Anavatanı Hazar denizi dolayları, Kuzey-Batı İran, Türkistan ve Kuzey Anadolu'dur.
Kaynakça
- ^ "İstatistikler: BM Gıda ve Tarım Örgütü: Ekonomi ve Toplum Dairesi: İstatistik Bölümü". UN . 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- ^ "Quince, raw". fdc.nal.usda.gov. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.
- ^ "Cydonia oblonga Quince PFAF Plant Database". pfaf.org. 10 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ayva Cydonia oblonga gulgiller Rosaceae familyasindan 4 5 m boylanan kirmizi kahverengi govdeli meyve agacidir Derine gitmeyen yuzeysel kok sistemine sahiptir AyvaKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim RosalesFamilya RosaceaeCins CydoniaTur C oblongaIkili adlandirmaCydonia oblongaMill Gard Dict ed 8 n º 1 1768 Vikitur de Cydonia oblonga ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Ayva ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurUretimi10 ile 1000 m arasindaki yuksekliklerde hemen her bolgede yetistirilebilir Kumlu tinli sicak ve gecirgen topraklarda yetisir Soguga dayaniklidir 7 C periyodundaki sicaklik ayva icin idealdir Uretimi tohumla kok surgunleri ve celikleme yapilir Ayva yetistiriciliginin Anadolu dan Yunanistan ve Italya ya gectigi milattan once 650 yilinda Yunanistan da yetistirildigi ve oradan diger Avrupa ulkelerine yayildigi tarihi arastirmalardan anlasilmaktadir Ayvaya bugun Avustralya haric tum dunya ulkelerinde rastlanabilmektedir Dunyada ayva uretiminde Turkiye birinci siradadir Yillik uretim 2000 yilinda 100 bin tonu bulmustu Ikinci Cin 85 bin ton ucuncu sirada Ozbekistan 80 bin ton Fas 4 sirada46 bin ton 6 sirada Arjantin27 500 tonla 7 siradaAzerbaycan 27 140 bin tondur Ayva yapraklari boya ve kozmetik sanayiinde tipta da ilac yapiminda kullanilmaktadir Meyvesi recel tatli marmelat ve meyve suyu olarak degerlendirilir En cok ayva uretimi 2012Ulke Ton Turkiye 135 406 Cin 125 000 Ozbekistan 80 000 Fas 46 000 Iran 36 500 Arjantin 27 500 Azerbaycan 27 140 Ispanya 14 000 Sirbistan 10 795 Cezayir 10 516 World total 596 532Kaynak UN FAOSTAT 25 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Besin degeriAyva meyvesi 84 su ve cogu seker olmak uzere 15 karbonhidrat icermektedir yag ve protein orani ise cok dusuktur Meyve bunlara ek olarak pektin tanen organik asitler C vitamini ve mineral tuzlari ihtiva eder Meyvenin tohumlarinda ise yuzde 14 18 oraninda tutkal maddeler yuzde 16 20 oraninda yag tanen renkli maddeler ve yuksek oranda protein az miktarda amigdalin ve yer alir kaynak belirtilmeli Tohumlarda yer alan nitril bilesikleri mide asidi ile temasa gectiginde hidrolize olarak ortaya hidrojen siyanur gazinin cikmasina neden olurlar ancak cekirdekler sadece buyuk miktarlarda yendigi takdirde zehirlidir DagilimiAnavatani Hazar denizi dolaylari Kuzey Bati Iran Turkistan ve Kuzey Anadolu dur Kaynakca Istatistikler BM Gida ve Tarim Orgutu Ekonomi ve Toplum Dairesi Istatistik Bolumu UN 25 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Kasim 2015 Quince raw fdc nal usda gov 3 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2020 Cydonia oblonga Quince PFAF Plant Database pfaf org 10 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2020