Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Türkiye'nin kuruluşundan bu yana 12 farklı Türk vatandaşını cumhurbaşkanlığı makamına getiren yirmi iki cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı. TBMM tarafından Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü dört defa, Celâl Bayar üç defa; Cevdet Sunay, Fahri Korutürk, Turgut Özal, Süleyman Demirel, Ahmet Necdet Sezer ve Abdullah Gül bir defa cumhurbaşkanlığına seçildiler. Cemal Gürsel, 27 Mayıs Darbesi sonrası yapılan genel seçimler sonucunda yine TBMM tarafından; Kenan Evren, 12 Eylül 1980 Darbesi sonrası 1982 Türkiye anayasa referandumu sonucu (%91,37) cumhurbaşkanı olmuştur.Recep Tayyip Erdoğan, doğrudan halkoyuyla üç defa cumhurbaşkanı seçilmiştir.
Tarih
Cumhurbaşkanı 2007 anayasa değişikliği referandumuna kadar TBMM tarafından 7 yıllığına seçilmekte ve en fazla bir dönem görev yapabilmekteydi. 2017 anayasa değişikliği referandumu ile yapılan değişiklikle beraber cumhurbaşkanının halk tarafından 5 yıllığına seçilmesi ve bir kimsenin en fazla iki kere 5 yıllık dönem görev yapabilmesi sağlandı. Ancak cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde, cumhurbaşkanı bir dönem daha görev yapabilir.
Adaylık süreci
Cumhurbaşkanı olma şartları
Cumhurbaşkanı milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmasının yanı sıra 40 yaşını doldurmuş, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve üniversite mezunu olan adaylar arasından doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir.
Aday gösterme
Cumhurbaşkanları mecliste grubu bulunan partiler, son seçimde birlikte veya ayrı ayrı geçerli oyların %5'ini alan siyasi partiler veya en az 100.000 seçmenin imzası ile aday gösterilir.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde en fazla imza toplayan ilk 5 aday
| # | İsim | Partisi | Seçim | Topladığı İmza | Sonuç |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Meral Akşener | İYİ Parti | 2018 | 255.582 | Aday oldu |
| 2 | Temel Karamollaoğlu | Saadet Partisi | 2018 | 167.967 | Aday oldu |
| 3 | Doğu Perinçek | Vatan Partisi | 2018 | 118.575 | Aday oldu |
| 4 | Muharrem İnce | Memleket Partisi | 2023 | 114.661 | Aday oldu |
| 5 | Sinan Oğan | Bağımsız | 2023 | 111.508 | Aday oldu |
Tablo
| Seçimler | Tarih | Toplam üye veya seçmen | Toplam kullanılan oy | Aday sayısı | Kazanan | Aldığı oy | Aldığı oy oranı ve seçildiği tur | Kaynak |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İki dereceli seçim | ||||||||
| 1. seçim | 29 Ekim 1923 | 333 | 158 | 1 | Mustafa Kemal Atatürk | 158 | 100 (1. tur) | |
| 2. seçim | 1 Kasım 1927 | 316 | 288 | 1 | Mustafa Kemal Atatürk | 288 | 100 (1. tur) | |
| 3. seçim | 4 Mayıs 1931 | 317 | 289 | 1 | Mustafa Kemal Atatürk | 289 | 100 (1. tur) | |
| 4. seçim | 1 Mart 1935 | 399 | 386 | 1 | Mustafa Kemal Atatürk | 386 | 100 (1. tur) | |
| 5. seçim | 11 Kasım 1938 | 399 | 348 | 1 | İsmet İnönü | 348 | 100 (1. tur) | |
| 6. seçim | 3 Nisan 1939 | 429 | 413 | 1 | İsmet İnönü | 413 | 100 (1. tur) | |
| 7. seçim | 8 Mart 1943 | 455 | 435 | 1 | İsmet İnönü | 435 | 100 (1. tur) | |
| 8. seçim | 5 Haziran 1946 | 465 | 451 | 3 | İsmet İnönü | 388 | 86 (1. tur) | |
| 9. seçim | 22 Mayıs 1950 | 487 | 453 | 2 | Celâl Bayar | 387 | 85 (1. tur) | |
| 10. seçim | 14 Mayıs 1954 | 541 | 513 | 2 | Celâl Bayar | 486 | 95 (1. tur) | |
| 11. seçim | 1 Kasım 1957 | 638 | 607 | 1 | Celâl Bayar | 434 | 71 (1. tur) | |
| 12. seçim | 26 Ekim 1961 | 541 | 513 | 1 | Cemal Gürsel | 486 | 95 (1. tur) | |
| 13. seçim | 28 Mart 1966 | 636 | 532 | 2 | Cevdet Sunay | 461 | 87 (1. tur) | |
| 14. seçim | 6 Nisan 1973 | 635 | 557 | 4 | Fahri Korutürk | 365 | 66 (15. tur) | |
| 15. seçim | 22 Mart 1980 | - | - | - | - | - | - | |
| 16. seçim | 31 Ekim 1989 | 450 | 285 | 2 | Turgut Özal | 263 | 92 (3. tur) | |
| 17. seçim | 16 Mayıs 1993 | 450 | 431 | 4 | Süleyman Demirel | 244 | 57 (3. tur) | |
| 18. seçim | 5 Mayıs 2000 | 550 | 533 | 10 | Ahmet Necdet Sezer | 330 | 62 (3. tur) | |
| 19. seçim | 28 Ağustos 2007 | 550 | 448 | 3 | Abdullah Gül | 339 | 76 (3. tur) | |
| Tek dereceli seçim | ||||||||
| 20. seçim | 10 Ağustos 2014 | 55.892.858 | 41.026.021 | 3 | Recep Tayyip Erdoğan | 21.000.143 | 51,8 (1. tur) | |
| 21. seçim | 24 Haziran 2018 | 59.367.469 | 51.197.959 | 6 | Recep Tayyip Erdoğan | 26.330.823 | 52,6 (1. tur) | |
| 22. seçim | 28 Mayıs 2023 | 64.197.454 | 54.023.601 | 4 | Recep Tayyip Erdoğan | 27.834.589 | 52,2 (2. tur) | |
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Türkiye Büyük Millet Meclisi, 22 Mart 1980'den 12 Eylül 1980'e kadar cumhurbaşkanı seçemedi. 12 Eylül Darbesi'yle yönetime gelen Kenan Evren, 1982 referandumu sonucu cumhurbaşkanı oldu.
Kaynakça
- ^ (PDF). 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ a b . NTV. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ "6. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk". gencgelisim.com. 12 Mart 2021. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ Yildiz, Muhammet; Edi, Ahmet (15 Aralık 2021). "1980 cumhurbaşkanlığı seçim süreci". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 10 (4): 1651-1658. ISSN 2147-0146. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ "Turgut Özal'ın Cumhurbaşkanı Seçilmesi". tarihibilgi.org. 11 Şubat 2018. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ (PDF). TBMM. 16 Mayıs 1993. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.
- ^ "Ve Sezer, 330 oyla 10'uncu Cumhurbaşkanı". Hürriyet. 5 Mayıs 2000. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ "11. Cumhurbaşkanı ve ettiği yemin". Hürriyet. 29 Ağustos 2007. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2022.
- ^ . Cnnturk.com. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014.
- ^ . 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 1 Haziran 2023. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2023.
Dış bağlantılar
- , Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye nin kurulusundan bu yana 12 farkli Turk vatandasini cumhurbaskanligi makamina getiren yirmi iki cumhurbaskanligi secimi yapildi TBMM tarafindan Mustafa Kemal Ataturk ve Ismet Inonu dort defa Celal Bayar uc defa Cevdet Sunay Fahri Koruturk Turgut Ozal Suleyman Demirel Ahmet Necdet Sezer ve Abdullah Gul bir defa cumhurbaskanligina secildiler Cemal Gursel 27 Mayis Darbesi sonrasi yapilan genel secimler sonucunda yine TBMM tarafindan Kenan Evren 12 Eylul 1980 Darbesi sonrasi 1982 Turkiye anayasa referandumu sonucu 91 37 cumhurbaskani olmustur Recep Tayyip Erdogan dogrudan halkoyuyla uc defa cumhurbaskani secilmistir TarihCumhurbaskani 2007 anayasa degisikligi referandumuna kadar TBMM tarafindan 7 yilligina secilmekte ve en fazla bir donem gorev yapabilmekteydi 2017 anayasa degisikligi referandumu ile yapilan degisiklikle beraber cumhurbaskaninin halk tarafindan 5 yilligina secilmesi ve bir kimsenin en fazla iki kere 5 yillik donem gorev yapabilmesi saglandi Ancak cumhurbaskaninin ikinci doneminde Meclis tarafindan secimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde cumhurbaskani bir donem daha gorev yapabilir Adaylik sureciCumhurbaskani olma sartlari Cumhurbaskani milletvekili secilme yeterliligine sahip olmasinin yani sira 40 yasini doldurmus Turkiye Cumhuriyeti vatandasi ve universite mezunu olan adaylar arasindan dogrudan halk tarafindan secilir Cumhurbaskaninin gorev suresi bes yildir Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaskani secilebilir Aday gosterme Cumhurbaskanlari mecliste grubu bulunan partiler son secimde birlikte veya ayri ayri gecerli oylarin 5 ini alan siyasi partiler veya en az 100 000 secmenin imzasi ile aday gosterilir Cumhurbaskanligi secimlerinde en fazla imza toplayan ilk 5 aday Isim Partisi Secim Topladigi Imza Sonuc1 Meral Aksener IYI Parti 2018 255 582 Aday oldu2 Temel Karamollaoglu Saadet Partisi 2018 167 967 Aday oldu3 Dogu Perincek Vatan Partisi 2018 118 575 Aday oldu4 Muharrem Ince Memleket Partisi 2023 114 661 Aday oldu5 Sinan Ogan Bagimsiz 2023 111 508 Aday olduTabloSecimler Tarih Toplam uye veya secmen Toplam kullanilan oy Aday sayisi Kazanan Aldigi oy Aldigi oy orani ve secildigi tur KaynakIki dereceli secim1 secim 29 Ekim 1923 333 158 1 Mustafa Kemal Ataturk 158 100 1 tur 2 secim 1 Kasim 1927 316 288 1 Mustafa Kemal Ataturk 288 100 1 tur 3 secim 4 Mayis 1931 317 289 1 Mustafa Kemal Ataturk 289 100 1 tur 4 secim 1 Mart 1935 399 386 1 Mustafa Kemal Ataturk 386 100 1 tur 5 secim 11 Kasim 1938 399 348 1 Ismet Inonu 348 100 1 tur 6 secim 3 Nisan 1939 429 413 1 Ismet Inonu 413 100 1 tur 7 secim 8 Mart 1943 455 435 1 Ismet Inonu 435 100 1 tur 8 secim 5 Haziran 1946 465 451 3 Ismet Inonu 388 86 1 tur 9 secim 22 Mayis 1950 487 453 2 Celal Bayar 387 85 1 tur 10 secim 14 Mayis 1954 541 513 2 Celal Bayar 486 95 1 tur 11 secim 1 Kasim 1957 638 607 1 Celal Bayar 434 71 1 tur 12 secim 26 Ekim 1961 541 513 1 Cemal Gursel 486 95 1 tur 13 secim 28 Mart 1966 636 532 2 Cevdet Sunay 461 87 1 tur 14 secim 6 Nisan 1973 635 557 4 Fahri Koruturk 365 66 15 tur 15 secim 22 Mart 1980 16 secim 31 Ekim 1989 450 285 2 Turgut Ozal 263 92 3 tur 17 secim 16 Mayis 1993 450 431 4 Suleyman Demirel 244 57 3 tur 18 secim 5 Mayis 2000 550 533 10 Ahmet Necdet Sezer 330 62 3 tur 19 secim 28 Agustos 2007 550 448 3 Abdullah Gul 339 76 3 tur Tek dereceli secim20 secim 10 Agustos 2014 55 892 858 41 026 021 3 Recep Tayyip Erdogan 21 000 143 51 8 1 tur 21 secim 24 Haziran 2018 59 367 469 51 197 959 6 Recep Tayyip Erdogan 26 330 823 52 6 1 tur 22 secim 28 Mayis 2023 64 197 454 54 023 601 4 Recep Tayyip Erdogan 27 834 589 52 2 2 tur Ayrica bakinizTurkiye cumhurbaskanlari listesi Turkiye de secimlerNotlar Turkiye Buyuk Millet Meclisi 22 Mart 1980 den 12 Eylul 1980 e kadar cumhurbaskani secemedi 12 Eylul Darbesi yle yonetime gelen Kenan Evren 1982 referandumu sonucu cumhurbaskani oldu Kaynakca PDF 7 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2020 a b NTV 27 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mart 2023 6 Cumhurbaskani Fahri Koruturk gencgelisim com 12 Mart 2021 29 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 Yildiz Muhammet Edi Ahmet 15 Aralik 2021 1980 cumhurbaskanligi secim sureci Uluslararasi Turkce Edebiyat Kultur Egitim TEKE Dergisi 10 4 1651 1658 ISSN 2147 0146 29 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 Turgut Ozal in Cumhurbaskani Secilmesi tarihibilgi org 11 Subat 2018 29 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 PDF TBMM 16 Mayis 1993 1 Mart 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Nisan 2023 Ve Sezer 330 oyla 10 uncu Cumhurbaskani Hurriyet 5 Mayis 2000 29 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 11 Cumhurbaskani ve ettigi yemin Hurriyet 29 Agustos 2007 29 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2022 Cnnturk com 28 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2014 10 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2020 PDF Yuksek Secim Kurulu 1 Haziran 2023 8 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2023 Dis baglantilar Toplumsal Ekonomik Siyasal Arastirmalar Vakfi