Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ağustos 2020) () |
Esseyit Hasan Fahri Korutürk (15 Ağustos 1903, İstanbul - 12 Ekim 1987, İstanbul), Türk Deniz Kuvvetleri eski komutanı, Türkiye'nin altıncı cumhurbaşkanı asker ve siyasetçi. 1957-1960 yılları arasında Türk Deniz Kuvvetleri komutanı olarak görev yapmış olan Korutürk, 1973-1980 yılları arasında cumhurbaşkanlığı görevini sürdürdü.
| Fahri Korutürk 1339-GR.1524 | |
|---|---|
 | |
| Cumhurbaşkanlığı döneminde Korutürk | |
| 6. Türkiye cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 6 Nisan 1973 - 6 Nisan 1980 (7 yıl) | |
| Başbakan | Ferit Melen (1972-73) Naim Talu (1973-74) Bülent Ecevit (1974, 77, 78-79) Sadi Irmak (1974-75) Süleyman Demirel (1975-77, 77-78, 79-80) |
| Yerine geldiği | Cevdet Sunay |
| Yerine gelen | İhsan Sabri Çağlayangil (Vekâleten) |
| Cumhuriyet Senatörü | |
| Görev süresi 6 Nisan 1980 - 12 Eylül 1980 | |
| Görev süresi 7 Haziran 1968 - 6 Nisan 1973 | |
| Türkiye'nin Rusya Büyükelçisi | |
| Görev süresi 6 Ağustos 1960 - 5 Eylül 1964 | |
| Yerine geldiği | Kemal Kavur |
| Yerine gelen | Hasan Esat Işık |
| Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı | |
| Görev süresi 12 Eylül 1957 - 2 Temmuz 1960 | |
| Yerine geldiği | Sadık Altıncan |
| Yerine gelen | Zeki Özak |
| Donanma Komutanı | |
| Görev süresi 26 Eylül 1955 - 29 Ağustos 1956 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 15 Ağustos 1903 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 12 Ekim 1987 (84 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Devlet Mezarlığı, Ankara |
| Partisi | Bağımsız siyasetçi |
| Evlilik(ler) | Emel Cimcoz (e. 1944) |
| Bitirdiği okul | Deniz Harp Okulu Deniz Harp Akademisi |
| Mesleği | Asker, Cumhurbaşkanı |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Türkiye |
| Hizmet yılları | 1923-1960 |
| Rütbesi |  Oramiral |
| Birimi |  Türk Deniz Kuvvetleri |
| Komutası |
|
Hayatı
1903 yılında eski askerlerden Erzincanlı Osman Sabit Bey ile Nesrin Hanım'ın oğlu olarak İstanbul'un Fatih ilçesinin Sultanahmet semtinde bulunan Soğukçeşme Sokağı'nda doğdu. Annesini küçük yaşta kaybedince üvey annesi Nuriye Korutürk (1873-5 Kasım 1973)'ün gözetiminde büyüdü.
Askerlik Dönemi
1916 yılında Bahriye Mektebi'ne girdi. 1923 yılında Deniz Harp Okulu'ndan, güverte mühendis teğmen rütbesiyle mezun oldu. 1 Mart 1923 ile 15 Ekim 1924 tarihleri arasında Hamidiye ve Yavuz gemilerinde tahsil ve staj gördü. Çeşitli gemilerde görev yaptıktan sonra, 1931 yılında girdiği Deniz Harp Akademisi'ni 1933 yılında bitirerek kurmay subay oldu. Akabinde 18 Mart 1934 tarihinde bizzat Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından Korutürk soyadı verildi.
11 Kasım 1934 tarihinde Genelkurmay XI. şubeye, 11 Aralık 1935 tarihinde Roma Büyükelçiliği deniz ataşeliğine tayin edildi. Montreux (Montrö) Boğazlar Konferansı'nda Türk heyetinde deniz müşaviri olarak bulundu. 25 Aralık 1936 tarihinde görevi Berlin Büyükelçiliği deniz ataşeliğine nakledildi. 3 Kasım 1938 tarihinde bu görevinden ayrılarak Denizaltı Gemileri Komutanlığı kurmay başkanlığına getirildi. 29 Ocak 1942 tarihinde ikinci defa Berlin Büyükelçiliği deniz ataşesi oldu. Stockholm deniz ataşeliğini de ek görev olarak yürüttü.
1950 yılında tuğamiral rütbesine terfi etti. Bu rütbe ile İstanbul Deniz Komutanlığı ve Denizaltı Filosu Komutanlığı görevlerini yürüttü. 1953 yılında tümamiral rütbesine terfi etti. Bu rütbe ile Harp Filosu Komutanlığı, Deniz Eğitim Komutanlığı, Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı görevlerini yürüttü. 1956 yılında Koramiral rütbesine terfi etti. Bu rütbe ile donanma komutanlığı ve Boğazlar ve Marmara Deniz Kolordu Komutanlığı görevlerinde bulundu. 13 Aralık 1957 tarihinde deniz kuvvetleri komutan vekili atandı. 1958 yılında Oramiralliğe terfi etti ve 17 Kasım 1959 tarihinde Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı görevine atandı.
Diplomatlık dönemi
Bu görevini yürütürken meydana gelen 27 Mayıs 1960 Darbesi sırasında Askeri hükûmet tarafından Dışişleri Bakanlığı’na getirildiyse de daha sonra bundan vazgeçilerek 27 Haziran 1960 tarihinde Moskova Büyükelçisi olarak görevlendirildi. 27 Ağustos 1960 tarihinde askerlikten emekli edilerek Dışişleri Bakanlığı kadrosuna nakledildi. 5 Eylül 1964 tarihine kadar dört yıldan fazla Moskova Büyükelçiliği görevinde bulundu. 1 Ağustos 1965 tarihinde meslekten büyükelçi olmadığını ileri sürerek Dışişleri Bakanlığından istifa etti ve emekli oldu.
Senatörlük Dönemi
7 Haziran 1968 tarihinde Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından Cumhuriyet Senatosu kontenjan senatörlüğüne getirildi. 6 Nisan 1973 tarihinde Cumhurbaşkanı seçilinceye kadar görev yaptı.
Cumhurbaşkanlığı (1973-1980)
Cevdet Sunay'ın süresinin dolmasından sonra Cumhurbaşkanlığına aday olan Tekin Arıburun ile Faruk Gürler'in mecliste gerekli oyu alamamaları üzerine Adalet Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi ve Cumhuriyetçi Güven Partisinin ittifakıyla Cumhurbaşkanlığı görevine aday gösterildi. 6 Nisan 1973 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminin 15. turunda 365 oy alarak Türkiye Cumhuriyeti'nin 6. Cumhurbaşkanı seçildi.
Cumhurbaşkanlığı devrinde Türkiye'nin çalkantılı bir döneminde oluşu rolünü kilit konumuna getirmişti. Zira bu devirde kurulan koalisyon hükûmetlerinin oluşumu ve yaşaması için büyük çaba gösterdi. Kendisinin de deyimiyle Türkiye'yi bu devirde hükûmetsiz bırakmadı. Devrinde Kıbrıs Harekâtı gerçekleştirildi ve ülkedeki sağ-sol siyasi çatışması tüm hızıyla yayıldı. Cumhurbaşkanlığı döneminde Boğaziçi Köprüsü açılarak hizmete girdi. Özellikle devletin itibarını yeniden tesis için uğraş verdi. 7 yıllık Cumhurbaşkanlığı boyunca 8 hükûmet kuruldu. 1980 yılında, yedi yıllık hizmet süresini doldurarak Cumhurbaşkanlığı görevinden ayrıldı ve Anayasa uyarınca "Tabii Senatör" sıfatıyla Cumhuriyet Senatosunda görev aldı. 12 Eylül Darbesi sonrası Anayasa'nın ve Meclisin feshedilmesi üzerine Tabii Senatörlük görevi de sona erdi.
Lozan hakkındaki görüşleri
Cumhurbaşkanı Korutürk Lozan Antlaşması hakkında şunu yazar:
| “ | Lozan’ı Atatürk, uzun Osmanlı dönemine ait tarihte emsali geçmemiş siyasi zafer olarak nitelemişti.(...) Lozan’ın Türk Boğazları dediğimiz Karadeniz Boğazı-Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı kompleksinde teşekkül eden coğrafi sınırlar içinde Türk egemenliğini tamamıyla sağlamış olamadığı da bir gerçekti. Boğazlar konusundaki bu zaaf Montreux Konferansı ve sözleşmesi ile sonunda ortadan kalkmıştır. | „ |
Ölümü
12 Ekim 1987 günü geçirdiği bir kalp krizi sonucu öldü. Mezarı, Ankara'daki Devlet Mezarlığı'ndadır.
Özel hayatı
Almanca, İngilizce ve İtalyanca bilmekteydi. 1 Mart 1944 tarihinde eski Milletvekili Salah Cimcoz'un kızı ve Moralı İbrahim Paşa'nın torunu ressam Emel Korutürk ile evlenen ve Osman (1944-), Selâh (1949-), (1955-) adlarında üç çocuğu oldu. Oğulları Osman Korutürk ve Selâh Korutürk ile gelini Zergün Korutürk diplomat olarak görev yaptılar.
Kaynakça
- ^ a b . 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.youtube.com vasıtasıyla.
- ^ (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021.
- ^ Çetin, Atilla (2002). "KORUTÜRK, Fahri Sabit". TDV İslâm Ansiklopedisi. 26. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 214-215. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2023.
- ^ a b c . T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Milliyet. 16 Mart 2013. 26 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2016.
- ^ S. Korutürk, Montreux Boğazlar Konferansı Tutanakları Sunuş Yazısı - A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi yayını, 1976
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Cevdet Sunay | 6. Türkiye cumhurbaşkanı  6 Nisan 1973 - 6 Nisan 1980 | Sonra gelen: Kenan Evren |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: Sadık Altıncan | Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı 12 Eylül 1957 - 2 Temmuz 1960 | Sonra gelen: Zeki Özak |
| Önce gelen: | Donanma Komutanı 26 Eylül 1955 - 29 Ağustos 1956 | Sonra gelen: |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Fahri Koruturk haber gazete kitap akademik JSTOR Agustos 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Esseyit Hasan Fahri Koruturk 15 Agustos 1903 Istanbul 12 Ekim 1987 Istanbul Turk Deniz Kuvvetleri eski komutani Turkiye nin altinci cumhurbaskani asker ve siyasetci 1957 1960 yillari arasinda Turk Deniz Kuvvetleri komutani olarak gorev yapmis olan Koruturk 1973 1980 yillari arasinda cumhurbaskanligi gorevini surdurdu Fahri Koruturk 1339 GR 1524Cumhurbaskanligi doneminde Koruturk6 Turkiye cumhurbaskaniGorev suresi 6 Nisan 1973 6 Nisan 1980 7 yil Basbakan Ferit Melen 1972 73 Naim Talu 1973 74 Bulent Ecevit 1974 77 78 79 Sadi Irmak 1974 75 Suleyman Demirel 1975 77 77 78 79 80 Yerine geldigi Cevdet SunayYerine gelen Ihsan Sabri Caglayangil Vekaleten Cumhuriyet SenatoruGorev suresi 6 Nisan 1980 12 Eylul 1980Gorev suresi 7 Haziran 1968 6 Nisan 1973Turkiye nin Rusya BuyukelcisiGorev suresi 6 Agustos 1960 5 Eylul 1964Yerine geldigi Kemal KavurYerine gelen Hasan Esat IsikTurk Deniz Kuvvetleri KomutaniGorev suresi 12 Eylul 1957 2 Temmuz 1960Yerine geldigi Sadik AltincanYerine gelen Zeki OzakDonanma KomutaniGorev suresi 26 Eylul 1955 29 Agustos 1956Yerine geldigiYerine gelenKisisel bilgilerDogum 15 Agustos 1903 1903 08 15 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum 12 Ekim 1987 84 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeri Devlet Mezarligi AnkaraPartisi Bagimsiz siyasetciEvlilik ler Emel Cimcoz e 1944 Bitirdigi okul Deniz Harp Okulu Deniz Harp AkademisiMeslegi Asker CumhurbaskaniImzasiAskeri hizmetiBagliligi TurkiyeHizmet yillari 1923 1960Rutbesi OramiralBirimi Turk Deniz KuvvetleriKomutasi Istanbul Deniz KomutanligiDenizalti Filosu KomutanligiHarp Filosu KomutanligiDeniz Egitim KomutanligiDonanma KomutanligiBogazlar ve Marmara Deniz Kolordu KomutanligiDeniz Kuvvetleri KomutanligiHayati1903 yilinda eski askerlerden Erzincanli Osman Sabit Bey ile Nesrin Hanim in oglu olarak Istanbul un Fatih ilcesinin Sultanahmet semtinde bulunan Sogukcesme Sokagi nda dogdu Annesini kucuk yasta kaybedince uvey annesi Nuriye Koruturk 1873 5 Kasim 1973 un gozetiminde buyudu Askerlik Donemi 1916 yilinda Bahriye Mektebi ne girdi 1923 yilinda Deniz Harp Okulu ndan guverte muhendis tegmen rutbesiyle mezun oldu 1 Mart 1923 ile 15 Ekim 1924 tarihleri arasinda Hamidiye ve Yavuz gemilerinde tahsil ve staj gordu Cesitli gemilerde gorev yaptiktan sonra 1931 yilinda girdigi Deniz Harp Akademisi ni 1933 yilinda bitirerek kurmay subay oldu Akabinde 18 Mart 1934 tarihinde bizzat Turkiye Cumhurbaskani Mustafa Kemal Ataturk tarafindan Koruturk soyadi verildi 11 Kasim 1934 tarihinde Genelkurmay XI subeye 11 Aralik 1935 tarihinde Roma Buyukelciligi deniz ataseligine tayin edildi Montreux Montro Bogazlar Konferansi nda Turk heyetinde deniz musaviri olarak bulundu 25 Aralik 1936 tarihinde gorevi Berlin Buyukelciligi deniz ataseligine nakledildi 3 Kasim 1938 tarihinde bu gorevinden ayrilarak Denizalti Gemileri Komutanligi kurmay baskanligina getirildi 29 Ocak 1942 tarihinde ikinci defa Berlin Buyukelciligi deniz atasesi oldu Stockholm deniz ataseligini de ek gorev olarak yuruttu 1950 yilinda tugamiral rutbesine terfi etti Bu rutbe ile Istanbul Deniz Komutanligi ve Denizalti Filosu Komutanligi gorevlerini yuruttu 1953 yilinda tumamiral rutbesine terfi etti Bu rutbe ile Harp Filosu Komutanligi Deniz Egitim Komutanligi Genelkurmay Istihbarat Baskanligi gorevlerini yuruttu 1956 yilinda Koramiral rutbesine terfi etti Bu rutbe ile donanma komutanligi ve Bogazlar ve Marmara Deniz Kolordu Komutanligi gorevlerinde bulundu 13 Aralik 1957 tarihinde deniz kuvvetleri komutan vekili atandi 1958 yilinda Oramirallige terfi etti ve 17 Kasim 1959 tarihinde Turk Deniz Kuvvetleri Komutanligi gorevine atandi Diplomatlik donemi Bu gorevini yuruturken meydana gelen 27 Mayis 1960 Darbesi sirasinda Askeri hukumet tarafindan Disisleri Bakanligi na getirildiyse de daha sonra bundan vazgecilerek 27 Haziran 1960 tarihinde Moskova Buyukelcisi olarak gorevlendirildi 27 Agustos 1960 tarihinde askerlikten emekli edilerek Disisleri Bakanligi kadrosuna nakledildi 5 Eylul 1964 tarihine kadar dort yildan fazla Moskova Buyukelciligi gorevinde bulundu 1 Agustos 1965 tarihinde meslekten buyukelci olmadigini ileri surerek Disisleri Bakanligindan istifa etti ve emekli oldu Senatorluk Donemi 7 Haziran 1968 tarihinde Cumhurbaskani Cevdet Sunay tarafindan Cumhuriyet Senatosu kontenjan senatorlugune getirildi 6 Nisan 1973 tarihinde Cumhurbaskani secilinceye kadar gorev yapti Cumhurbaskanligi 1973 1980 Cevdet Sunay in suresinin dolmasindan sonra Cumhurbaskanligina aday olan Tekin Ariburun ile Faruk Gurler in mecliste gerekli oyu alamamalari uzerine Adalet Partisi Cumhuriyet Halk Partisi ve Cumhuriyetci Guven Partisinin ittifakiyla Cumhurbaskanligi gorevine aday gosterildi 6 Nisan 1973 tarihinde Turkiye Buyuk Millet Meclisi nde yapilan Cumhurbaskanligi seciminin 15 turunda 365 oy alarak Turkiye Cumhuriyeti nin 6 Cumhurbaskani secildi Cumhurbaskanligi devrinde Turkiye nin calkantili bir doneminde olusu rolunu kilit konumuna getirmisti Zira bu devirde kurulan koalisyon hukumetlerinin olusumu ve yasamasi icin buyuk caba gosterdi Kendisinin de deyimiyle Turkiye yi bu devirde hukumetsiz birakmadi Devrinde Kibris Harekati gerceklestirildi ve ulkedeki sag sol siyasi catismasi tum hiziyla yayildi Cumhurbaskanligi doneminde Bogazici Koprusu acilarak hizmete girdi Ozellikle devletin itibarini yeniden tesis icin ugras verdi 7 yillik Cumhurbaskanligi boyunca 8 hukumet kuruldu 1980 yilinda yedi yillik hizmet suresini doldurarak Cumhurbaskanligi gorevinden ayrildi ve Anayasa uyarinca Tabii Senator sifatiyla Cumhuriyet Senatosunda gorev aldi 12 Eylul Darbesi sonrasi Anayasa nin ve Meclisin feshedilmesi uzerine Tabii Senatorluk gorevi de sona erdi Lozan hakkindaki gorusleriCumhurbaskani Koruturk Lozan Antlasmasi hakkinda sunu yazar Lozan i Ataturk uzun Osmanli donemine ait tarihte emsali gecmemis siyasi zafer olarak nitelemisti Lozan in Turk Bogazlari dedigimiz Karadeniz Bogazi Marmara Denizi ve Canakkale Bogazi kompleksinde tesekkul eden cografi sinirlar icinde Turk egemenligini tamamiyla saglamis olamadigi da bir gercekti Bogazlar konusundaki bu zaaf Montreux Konferansi ve sozlesmesi ile sonunda ortadan kalkmistir OlumuFahri Koruturk un kafa heykeli 12 Ekim 1987 gunu gecirdigi bir kalp krizi sonucu oldu Mezari Ankara daki Devlet Mezarligi ndadir Ozel hayatiAlmanca Ingilizce ve Italyanca bilmekteydi 1 Mart 1944 tarihinde eski Milletvekili Salah Cimcoz un kizi ve Morali Ibrahim Pasa nin torunu ressam Emel Koruturk ile evlenen ve Osman 1944 Selah 1949 1955 adlarinda uc cocugu oldu Ogullari Osman Koruturk ve Selah Koruturk ile gelini Zergun Koruturk diplomat olarak gorev yaptilar Kaynakca a b 21 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi www youtube com vasitasiyla PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 21 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2021 Cetin Atilla 2002 KORUTURK Fahri Sabit TDV Islam Ansiklopedisi 26 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi ss 214 215 29 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2023 a b c T C CUMHURBASKANLIGI 6 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Deniz Kuvvetleri Komutanligi 20 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Milliyet 16 Mart 2013 26 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2016 S Koruturk Montreux Bogazlar Konferansi Tutanaklari Sunus Yazisi A U Siyasal Bilgiler Fakultesi yayini 1976 Siyasi goreviOnce gelen Cevdet Sunay 6 Turkiye cumhurbaskani 6 Nisan 1973 6 Nisan 1980 Sonra gelen Kenan EvrenAskeri goreviOnce gelen Sadik Altincan Turk Deniz Kuvvetleri Komutani 12 Eylul 1957 2 Temmuz 1960 Sonra gelen Zeki OzakOnce gelen Donanma Komutani 26 Eylul 1955 29 Agustos 1956 Sonra gelen