Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bahawalpur (Bhawalpur veya Bhawulpore) (Urduca: بہاولپور) Pakistan'ın Pencap eyaletine bağlı şehir. 1802'de kurulan 'nin başkenti idi. Nüfus itibarıyla Pakistan'ın 11. büyük şehridir.
| Bahawalpur بہاولپور | |
|---|---|
 | |
| Ülke |  Pakistan |
| Pakistan ili | |
| Tehsil | Bahavalpur Tehsili |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2372 km² |
| Rakım | 461 m |
| Nüfus (2011) | |
| • Toplam | 855.509 |
| • Kent | 545.103 |
| Zaman dilimi | |
| Alan kodu | 062 |
Resmî site www.bahawalpur.gov.pk/ | |
Tarihçe
Şehir 1748 yılında Nevvab "I. Muhammad Bahawal Han Abbasi" tarafından kurulmuştur.
Bu şehir 1747'de Kandehar, Afganistan'da hükümdarlık yapan 'nin Hindistan'a yaptığı seferden sonra 'nun bir parçası olmuştur. Bir nevvab ile idare edilen Rajput devleti olduğu kabul edilen "Bahawalpur Devleti" 1802'de dağıldıktan sonra Nevvab "II. Muhammed Bahawal Han" tarafından kurulmuştur. Bu devlet, Hindistan yarımadasının Pencap bölgesinde ile Thar Çölü arasında bulunan 451 km uzunlukta bir bölgeyi idare etmekteydi ve merkezi Bahawalpur şehrinde idi. 22 Şubat 1833'te bu devlet nevvabı olan "V. Sadık Muhammed Han Abbasi" Hindistan'da kolonici olan İngiliz Doğu Hindistan Şirketi idarecileri ile bir anlaşma imzaladı ve bu kolonici İngilizler Bahawalpur Devleti'ne "güdümlü bağımsızlık" tanıdılar. 1857 Hint Ayaklanması'ndan sonra Hindistan resmen bir koloni olarak Britanya devletine bağlandıktan sonra Britanya Hindistan Kolonisi devleti bu anlaşmayı uygulamakta devam etti.
II. Dünya Savaşı'dan sonra 1947'de Britanya Hindistan'ına bağımsızlık verilmesi ile Bahavalpur Devleti yapılan plebisit ile yeni kurulan Pakistan'ın bir parçası oldu. 1952'de Bahavalpur Devleti bir Pakistan eyaleti oldu ve 14 Ekim 1955'te ise bir il olarak Batı Pakistan eyaletine bağlandı. Bangladeş'in bağımsızlık kazanıp ayrılmasından sonra Batı Pakistan eyaleti 4 eyalete bölündü: Sind Eyaleti, Belucistan Eyaleti, Hayber-Pahtunhva ve Pencap Eyaleti ve Bahalwapur devleti Pencap eyaleti içine alınarak yerel idare olarak eyalet olmaktan çıkartıldı.
Fakat eski Bahawalpir Devleti alanında yaşayanlar ve özellikle Pencapçadan ayrı bir dil olan Saraiki dilini konuşanlar Pencap eyaletinden ayrılıp yeni bir Bahawalpur eyaleti kurulması için politik çabalar yapmaktadırlar.
Coğrafya
Bahavalpur 'nin güneyinde kurulmuştur ve Thar Çölü yakınında olan "Çölistan Bölgesi" içindedir. Şehir tüm Pakistan'da Sütlec Nehri'ni geçen tek demiryolu köprüsü olan "Adamwahan Empress Köprüsü" ile nehrin kuzey kıyısına bağlıdır.
Şehir Multan'dan 90 km; Lahor'dan 420 km, Faysalabad'dan 270 km ve Pakistan başkenti ola İslamabad'dan 700 km uzaktadır.
Şehrin "Sindh" adı verilen batısında Sütlec Nehri vadisinde çok geniş bir alüvyonlu topraklardan oluşan bir ova bulunmaktadır. Bu ova nehrin taşkınları dönemleri ile nehir suları ile sulanan çok mümbit bir arazidir. Burada doğal olarak çok derin ve gür orman şeklinde hurma ağaçları yetiştirilmektedir. Bu mümbit ovada yetiştirilen tarım bitkileri arasında buğday, pamuk, şeker kamışı ve hurmadır. Aynı zamanda özel bir koyun ırkı olan "mango koyunu" ve sığır yetiştirme hayvancılığı yapılmakta ve yün ve deri önemli ticari üretim maddeleri olmaktadır.
Şehrin doğusunda ise nehir vadisinden daha yüksek olan "Pat" veya "Bar" adı verilen arziler bulunmaktadır. Bu araziler genellikle Sütlec Nehrinde kanallarala getirilen sularla sulanıp çölden kazanılmış bir tarım arazisidir ve buralarda buğday, şeker kamışı ve pamuk yetiştirilmektedir.
Şehrin daha doğusu "Çolistan" adı verilen ağaçsız ve bitkisiz çıplak çöl arazisidir. Bu çöl genellikle çok az nüfus taşımaktadır ve bunlar da göçebelerdir. Fakat çölün kuzey ve batısında Hakra havzası adlı bir çöküntü alanı bulunmaktadır ve Hakra'nın yüksek kenarlarında insanların eskiden buralarda yaşadığına gösterge olan birçok höyük bulunmaktadır.
Şehir Pakistan'da çok nadir bulunan bir doğa parkı olan "Lal Suhandra Milli Parkı" yakınındadır ve bu park safari parkı olarak da kullanılmaktadır.
Şehrin iklimi sıcak ve kurudur. Yaz günlerinde gölgede işi genel olarak yüksek kırk derece Celcius olarak gayet kuru sıcaktır ama geceleri bu işi daha düşüktür. Ortalama yaz işi 33 derecedir. Kışlar da fazla soğuk olmamaktadır ve kış ortalama ısısı 18 derecedir. Şehir çevresi çöl olduğu için yağışlar azdır ve ortalama yıllık yağış 20–25 cm,dir.
Bahavalpur şehri ve ili içinde resmi dil [[Ürdü[]] olup resmi merkezi devlet idaresi kurumlarında ve yüksek okullarda Ürdü dili ve İngilizce kullanılmaktadır. Fakat bu bölgede halk arasında kullanılıp konuşulan dil dilidir.
Nüfus
Şehrin nüfusu hızla artmaktadır. 2012 tahminlerine göre 528,678 kisidir. Su tablo 1981, 1998 ve 2012 tahminlerin vermektedir.
| Nüfus Tahminleri | |||
|---|---|---|---|
| Yıl | 1981 | 1998 | 2012 |
| Kisi | 180.263 | 408.395 | 528.678 |
Ekonomi
Şehir önemli bir tarım merkezidir. Sutlec Nehri kenarları ve su kanalları dolayısıyla sulu ziraat yapılabilmekte ve münbit ovalık arazi ve sıcak ve kuru havası tarım ürünleri için çok elverişlidir. Bu şehir ve civarında üretilen ürünler dünya piyasalarında satılmaktadır. Şehir bu nedenle bir tarım pazarı durumundadır. Bu ürünlerden en önemlileri buğday, şeker kamışı, pirinç, pamuk, hurma ve mango ürünleridir. Şehirde bu tarıma bağlı olan sabun fabrikaları, pamuk iplik büküm fabrikaları, şeker kamışından şeker üretim fabrikaları bulunmakta ve ipekli ve pamuk dokumacılık, halıcık ve çanak çömlek üretimi atölyeleri bulunmaktadır.
Görülecek yerler
- Noor Mahal : Şehir içinde fıskiyelerle dolu büyük bir bahçe içinde bulunan bir saraydır.1875'te tamamlanmıştır. 19. yy batı Avrupa asıllı möble ve teyzinat ile doludur. Nevvabın resmi ikametgâhı olarak inşa edilmekle beraber tek bir nevvab tarafından tek bir gece kullanılmadığı ifade edilmektedir. 1947den önce devlet misafirhanesi olarak ve birkaç defa hükûmet toplantısı için kullanılmıştır. Ama Bahavalpur Devleti ortadan kalktıktan sonra, nevvab mirasçıları arasında çıkan ihtilaflar dolayısıyla boş kalmıştır. Pencab eyaleti için eski eserleri koruma listesine alınmıştır.
- Sadık Garh Sarayı: 1882'de Nevvab'ın sarayı olarak yapılmıştır. Saray arazisinin etrafı yüksek duvarlarla çevrilidir ve çöl ortasında olmasına rağmen yemyeşil çimler ve çok güzel çiçeklerle kaplı bir bahçesi bulunmaktadır. Hint İslam mimarisine uygun olarak birçok kubbesi vardır. Çok itina ile döşenmiş ve tevzin edilmiştir. Örneğin Avrupa'dan ısmarlanan aynaların gelmesi için Karaçi limanının, ara istasyonların ve şehir garının genişletilmesi için önemli masraf yapılmıştır. Durbar Salonu çok göz çekicidir. Arka bahçede nevvab zamanında kurulan ve hala ilgi çeken bir hayvanat bahçesi bulunmaktadır.
- Darbar Mahal Sarayları: 75 dönüm kadar arazide bulunan bahçe ve saraylar. Bunlar arasında "Gülzar Sarayı", "Nishat Sarayı" ve "Farukh Sarayı" nevvabların eşleri için özel olarak ayrı zamanlarda ayrı ayrı yaptırılan saraylardır. Günümüzde Pakistan ordusu tarafından kullanılmaktadır.
- "Lal Suhanra Milli Parkı": Şehirden 36 km. uzakta bir doğa parkıdır. Bu park ve parkın misafirhanesine giden kara yolu pek uygun olmakla beraber kiralanabilen 4x4 otoları için sorun olmamaktadır. Çok değişik vahşi hayvanı, bunlar arasında geyikleri, aslanları ve gergedanları, doğal yaşama alanlarında görme imkânı sağlamaktadır.
- Derawar Kalesi : 13. yy.da tuğladan yapılmıştır. "Çölistan" çölünde Bahawalpur'dan yaklaşık 100 km uzaktadır. Çevresi 1500 m, yüksekliği 30 m olan 80 kuleden oluşan kare şeklinde bir kaledir. Bahawalpur nevabblarının idare merkezi olarak kullanılmıştır ve yakınlarında bu nevvab ve ailelerin gömülü olduğu mezarlık bulunmaktadır. Ne yazık ki bakımsızlık dolayısıyla yıpranmış görünüşlüdür.
Resim galerisi
-
![image]()
Bahavalpur - Daewoo Terminali -
![image]()
Bahavalpur - Farid Kapısı içinde çarşı -
![image]()
Bahavalpur - Farid Kapısı -
![image]()
Bahavalpur -Noor Mahal -
![image]()
Bahavalpur - Sadiq Dane High School -
![image]()
Bahavalpur - Dring Stadyum girişi -
![image]()
Bahavalpur - Bahawal Victoria Hastanesi -
![image]()
Bahavalpur Havalani Sheikh Rashid Hava Terminali,
Notlar
- ^ ""World Gazeteer" tahmini". 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2012.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Bahavalpur ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Wikivoyage" websitesinde "Bahavalpur Seyahat Kilavuzu" 27 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Resmi Bahawalpur maddesi 16 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- Bahawalpur City Enformasyon Portali 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bahawalpur Bhawalpur veya Bhawulpore Urduca بہاولپور Pakistan in Pencap eyaletine bagli sehir 1802 de kurulan nin baskenti idi Nufus itibariyla Pakistan in 11 buyuk sehridir Bahawalpur بہاولپورUlkePakistanPakistan iliTehsilBahavalpur TehsiliYuzolcumu Toplam2372 km Rakim461 mNufus 2011 Toplam855 509 Kent545 103Zaman dilimiUTC 05 00Alan kodu062Resmi site www bahawalpur gov pk TarihceSehir 1748 yilinda Nevvab I Muhammad Bahawal Han Abbasi tarafindan kurulmustur Bu sehir 1747 de Kandehar Afganistan da hukumdarlik yapan nin Hindistan a yaptigi seferden sonra nun bir parcasi olmustur Bir nevvab ile idare edilen Rajput devleti oldugu kabul edilen Bahawalpur Devleti 1802 de dagildiktan sonra Nevvab II Muhammed Bahawal Han tarafindan kurulmustur Bu devlet Hindistan yarimadasinin Pencap bolgesinde ile Thar Colu arasinda bulunan 451 km uzunlukta bir bolgeyi idare etmekteydi ve merkezi Bahawalpur sehrinde idi 22 Subat 1833 te bu devlet nevvabi olan V Sadik Muhammed Han Abbasi Hindistan da kolonici olan Ingiliz Dogu Hindistan Sirketi idarecileri ile bir anlasma imzaladi ve bu kolonici Ingilizler Bahawalpur Devleti ne gudumlu bagimsizlik tanidilar 1857 Hint Ayaklanmasi ndan sonra Hindistan resmen bir koloni olarak Britanya devletine baglandiktan sonra Britanya Hindistan Kolonisi devleti bu anlasmayi uygulamakta devam etti II Dunya Savasi dan sonra 1947 de Britanya Hindistan ina bagimsizlik verilmesi ile Bahavalpur Devleti yapilan plebisit ile yeni kurulan Pakistan in bir parcasi oldu 1952 de Bahavalpur Devleti bir Pakistan eyaleti oldu ve 14 Ekim 1955 te ise bir il olarak Bati Pakistan eyaletine baglandi Banglades in bagimsizlik kazanip ayrilmasindan sonra Bati Pakistan eyaleti 4 eyalete bolundu Sind Eyaleti Belucistan Eyaleti Hayber Pahtunhva ve Pencap Eyaleti ve Bahalwapur devleti Pencap eyaleti icine alinarak yerel idare olarak eyalet olmaktan cikartildi Fakat eski Bahawalpir Devleti alaninda yasayanlar ve ozellikle Pencapcadan ayri bir dil olan Saraiki dilini konusanlar Pencap eyaletinden ayrilip yeni bir Bahawalpur eyaleti kurulmasi icin politik cabalar yapmaktadirlar CografyaBahavalpur nin guneyinde kurulmustur ve Thar Colu yakininda olan Colistan Bolgesi icindedir Sehir tum Pakistan da Sutlec Nehri ni gecen tek demiryolu koprusu olan Adamwahan Empress Koprusu ile nehrin kuzey kiyisina baglidir Sehir Multan dan 90 km Lahor dan 420 km Faysalabad dan 270 km ve Pakistan baskenti ola Islamabad dan 700 km uzaktadir Sehrin Sindh adi verilen batisinda Sutlec Nehri vadisinde cok genis bir aluvyonlu topraklardan olusan bir ova bulunmaktadir Bu ova nehrin taskinlari donemleri ile nehir sulari ile sulanan cok mumbit bir arazidir Burada dogal olarak cok derin ve gur orman seklinde hurma agaclari yetistirilmektedir Bu mumbit ovada yetistirilen tarim bitkileri arasinda bugday pamuk seker kamisi ve hurmadir Ayni zamanda ozel bir koyun irki olan mango koyunu ve sigir yetistirme hayvanciligi yapilmakta ve yun ve deri onemli ticari uretim maddeleri olmaktadir Sehrin dogusunda ise nehir vadisinden daha yuksek olan Pat veya Bar adi verilen arziler bulunmaktadir Bu araziler genellikle Sutlec Nehrinde kanallarala getirilen sularla sulanip colden kazanilmis bir tarim arazisidir ve buralarda bugday seker kamisi ve pamuk yetistirilmektedir Sehrin daha dogusu Colistan adi verilen agacsiz ve bitkisiz ciplak col arazisidir Bu col genellikle cok az nufus tasimaktadir ve bunlar da gocebelerdir Fakat colun kuzey ve batisinda Hakra havzasi adli bir cokuntu alani bulunmaktadir ve Hakra nin yuksek kenarlarinda insanlarin eskiden buralarda yasadigina gosterge olan bircok hoyuk bulunmaktadir Sehir Pakistan da cok nadir bulunan bir doga parki olan Lal Suhandra Milli Parki yakinindadir ve bu park safari parki olarak da kullanilmaktadir Sehrin iklimi sicak ve kurudur Yaz gunlerinde golgede isi genel olarak yuksek kirk derece Celcius olarak gayet kuru sicaktir ama geceleri bu isi daha dusuktur Ortalama yaz isi 33 derecedir Kislar da fazla soguk olmamaktadir ve kis ortalama isisi 18 derecedir Sehir cevresi col oldugu icin yagislar azdir ve ortalama yillik yagis 20 25 cm dir Bahavalpur sehri ve ili icinde resmi dil Urdu olup resmi merkezi devlet idaresi kurumlarinda ve yuksek okullarda Urdu dili ve Ingilizce kullanilmaktadir Fakat bu bolgede halk arasinda kullanilip konusulan dil dilidir NufusSehrin nufusu hizla artmaktadir 2012 tahminlerine gore 528 678 kisidir Su tablo 1981 1998 ve 2012 tahminlerin vermektedir Nufus TahminleriYil 1981 1998 2012Kisi 180 263 408 395 528 678EkonomiSehir onemli bir tarim merkezidir Sutlec Nehri kenarlari ve su kanallari dolayisiyla sulu ziraat yapilabilmekte ve munbit ovalik arazi ve sicak ve kuru havasi tarim urunleri icin cok elverislidir Bu sehir ve civarinda uretilen urunler dunya piyasalarinda satilmaktadir Sehir bu nedenle bir tarim pazari durumundadir Bu urunlerden en onemlileri bugday seker kamisi pirinc pamuk hurma ve mango urunleridir Sehirde bu tarima bagli olan sabun fabrikalari pamuk iplik bukum fabrikalari seker kamisindan seker uretim fabrikalari bulunmakta ve ipekli ve pamuk dokumacilik halicik ve canak comlek uretimi atolyeleri bulunmaktadir Gorulecek yerlerNoor Mahal Sehir icinde fiskiyelerle dolu buyuk bir bahce icinde bulunan bir saraydir 1875 te tamamlanmistir 19 yy bati Avrupa asilli moble ve teyzinat ile doludur Nevvabin resmi ikametgahi olarak insa edilmekle beraber tek bir nevvab tarafindan tek bir gece kullanilmadigi ifade edilmektedir 1947den once devlet misafirhanesi olarak ve birkac defa hukumet toplantisi icin kullanilmistir Ama Bahavalpur Devleti ortadan kalktiktan sonra nevvab mirascilari arasinda cikan ihtilaflar dolayisiyla bos kalmistir Pencab eyaleti icin eski eserleri koruma listesine alinmistir Sadik Garh Sarayi 1882 de Nevvab in sarayi olarak yapilmistir Saray arazisinin etrafi yuksek duvarlarla cevrilidir ve col ortasinda olmasina ragmen yemyesil cimler ve cok guzel ciceklerle kapli bir bahcesi bulunmaktadir Hint Islam mimarisine uygun olarak bircok kubbesi vardir Cok itina ile dosenmis ve tevzin edilmistir Ornegin Avrupa dan ismarlanan aynalarin gelmesi icin Karaci limaninin ara istasyonlarin ve sehir garinin genisletilmesi icin onemli masraf yapilmistir Durbar Salonu cok goz cekicidir Arka bahcede nevvab zamaninda kurulan ve hala ilgi ceken bir hayvanat bahcesi bulunmaktadir Darbar Mahal Saraylari 75 donum kadar arazide bulunan bahce ve saraylar Bunlar arasinda Gulzar Sarayi Nishat Sarayi ve Farukh Sarayi nevvablarin esleri icin ozel olarak ayri zamanlarda ayri ayri yaptirilan saraylardir Gunumuzde Pakistan ordusu tarafindan kullanilmaktadir Lal Suhanra Milli Parki Sehirden 36 km uzakta bir doga parkidir Bu park ve parkin misafirhanesine giden kara yolu pek uygun olmakla beraber kiralanabilen 4x4 otolari icin sorun olmamaktadir Cok degisik vahsi hayvani bunlar arasinda geyikleri aslanlari ve gergedanlari dogal yasama alanlarinda gorme imkani saglamaktadir Derawar Kalesi 13 yy da tugladan yapilmistir Colistan colunde Bahawalpur dan yaklasik 100 km uzaktadir Cevresi 1500 m yuksekligi 30 m olan 80 kuleden olusan kare seklinde bir kaledir Bahawalpur nevabblarinin idare merkezi olarak kullanilmistir ve yakinlarinda bu nevvab ve ailelerin gomulu oldugu mezarlik bulunmaktadir Ne yazik ki bakimsizlik dolayisiyla yipranmis gorunusludur Resim galerisiBahavalpur Daewoo Terminali Bahavalpur Farid Kapisi icinde carsi Bahavalpur Farid Kapisi Bahavalpur Noor Mahal Bahavalpur Sadiq Dane High School Bahavalpur Dring Stadyum girisi Bahavalpur Bahawal Victoria Hastanesi Bahavalpur Havalani Sheikh Rashid Hava Terminali Notlar World Gazeteer tahmini 18 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2012 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Bahavalpur ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Wikivoyage websitesinde Bahavalpur Seyahat Kilavuzu 27 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Resmi Bahawalpur maddesi 16 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Ingilizce Ingilizce Ingilizce Bahawalpur City Enformasyon Portali 7 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce