Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Afganistan Emirliği (Peştu: د افغانستان امارت Da Afghānistān Amārat, Farsça: امارت افغانستان Amārat-i Afghānistān), Orta ve Güney Asya'nın arasında yer alan, 1823-1926 yılları arasında hüküm sürmüş, bugünkü Afganistan ve Pakistan'ın bir kısmını oluşturan sınırlar içinde yer alan eski bir tarihi devlet ve emirliktir. Söz konusu devlet Kabil'deki Barakzay Hanedanı'nın kurucusu Dost Muhammed Han'ın Dürrânîler'i ortadan kaldırılmasıyla kuruldu. Emirliğin tarihinde; Orta Asya'da süper güç olma yarışı içinde olan Britanya İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu'nun arasındaki Gölgeler Turnuvası etkili olmuştur. Bu dönem, Afganistan'daki Avrupa etkisi olarak da nitelendirilmiştir. Afganistan Emirliği, daha sonra İngiliz güçleri tarafından Birinci İngiliz-Afgan Savaşı'na yol açan Sih İmparatorluğu ile olan savaşa devam etti. Savaş, İngilizlerin geri çekilip Dost Muhammed Han'ın yeniden tahta geçmesiyle sonuçlandı. Ancak İkinci İngiliz-Afgan Savaşı sırasında Britanyalılar bu sefer Afganları mağlup etmeyi başararak bugün modern Pakistan sınırları içinde yer alan Afgan topraklarını işgal etti ve Afgan dış ilişkilerini kendi himayesine aldı. Bu durum Afganların Üçüncü İngiliz Afgan Savaşını (stratejik ve politik anlamda) kazandıktan sonra Ravalpindi Antlaşması'nın imzalanması sonucu Emanullah Han'ın kontrolü geri kazanmasıyla son buldu.
Afganistan د افغانستان امارت Da Afghānistān Amārat Afganistan Emirliği | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1823-1926 | |||||||||||
 Afganistan Emirliği Bayrağı  Amblem | |||||||||||
 Afganistan Emirliği'nin Haritası (1893) | |||||||||||
| Başkent | Kabil | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Peştuca, Farsça | ||||||||||
| Hükûmet | İslami teokratik mutlak monarşi | ||||||||||
| Emir | |||||||||||
| |||||||||||
| Yasama organı | Loya Jirga | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 652225 km2 | ||||||||||
| Para birimi | Afgan Rupisi | ||||||||||
| |||||||||||
14 Mart 1823 tarihinde Emirlik, Peşaver Vadisi'ndeki eski Afgan kalesinin kontrolünü Nowshera Savaşı'nda Ranjit Singh'in Sih Khalsa Ordusu'na kaptırdı. Savaşta Afgan güçlerine Dost Muhammed Han'ın aynı babadan ayrı anadan doğma yarı kardeşi Azim Han da destek vermiştir. Bugün Peşaver de, Nowshera da Pakistan sınırları içinde yer alan yerleşim bölgeleridir.
Tarihi
Emirliğin kurulmasından birkaç yıl sonra bölgeye artan Rus ve İngiliz ilgisi, İranlı Muhammed Şah ile Dost Muhammed Han arasında bir çıkar çatışmasındaydı ve bu da Birinci İngiliz-Afgan Savaşı'na (1839-1842) yol açtı. Savaş sırasında İngiltere, Afganistan'ın Rus kontrolüne girmesini önlemek ve Rus yayılmasını engellemek amacıyla ülkeyi işgal etti. Savaş, Birleşik Krallık'ın için geçici zaferiyle sona ermişi, Britanya daha sonra Dost Muhammed'in tekrar iktidara gelmesi için geri çekilmek zorunda kalacaktı.
Dost Muhammed'in 1863'te ölümü üzerine yerine oğlu Şer Ali Han tahta geçti. Ancak üç yıl sonra ağabeyi Muhammed Afzal Han, Şer Ali Han'ı devirdi.
Kaynakça
 | Afganistan ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Afganistan Emirligi Pestu د افغانستان امارت Da Afghanistan Amarat Farsca امارت افغانستان Amarat i Afghanistan Orta ve Guney Asya nin arasinda yer alan 1823 1926 yillari arasinda hukum surmus bugunku Afganistan ve Pakistan in bir kismini olusturan sinirlar icinde yer alan eski bir tarihi devlet ve emirliktir Soz konusu devlet Kabil deki Barakzay Hanedani nin kurucusu Dost Muhammed Han in Durraniler i ortadan kaldirilmasiyla kuruldu Emirligin tarihinde Orta Asya da super guc olma yarisi icinde olan Britanya Imparatorlugu ve Rus Imparatorlugu nun arasindaki Golgeler Turnuvasi etkili olmustur Bu donem Afganistan daki Avrupa etkisi olarak da nitelendirilmistir Afganistan Emirligi daha sonra Ingiliz gucleri tarafindan Birinci Ingiliz Afgan Savasi na yol acan Sih Imparatorlugu ile olan savasa devam etti Savas Ingilizlerin geri cekilip Dost Muhammed Han in yeniden tahta gecmesiyle sonuclandi Ancak Ikinci Ingiliz Afgan Savasi sirasinda Britanyalilar bu sefer Afganlari maglup etmeyi basararak bugun modern Pakistan sinirlari icinde yer alan Afgan topraklarini isgal etti ve Afgan dis iliskilerini kendi himayesine aldi Bu durum Afganlarin Ucuncu Ingiliz Afgan Savasini stratejik ve politik anlamda kazandiktan sonra Ravalpindi Antlasmasi nin imzalanmasi sonucu Emanullah Han in kontrolu geri kazanmasiyla son buldu Afganistanد افغانستان امارت Da Afghanistan Amarat Afganistan Emirligi1823 1926Afganistan Emirligi Bayragi AmblemAfganistan Emirligi nin Haritasi 1893 BaskentKabilYaygin dil ler Pestuca FarscaHukumetIslami teokratik mutlak monarsiEmir 1823 1829 Ilk Dost Muhammed Han 1919 1926 Son Emanullah HanYasama organiLoya JirgaTarihce Kurulusu1823 Kurulma1823 Dagilma1926 Dagilisi1926Yuzolcumu Toplam652225 km2Para birimiAfgan RupisiOnculler ArdillarDurraniler Afganistan KralligiBritanya Hindistani 14 Mart 1823 tarihinde Emirlik Pesaver Vadisi ndeki eski Afgan kalesinin kontrolunu Nowshera Savasi nda Ranjit Singh in Sih Khalsa Ordusu na kaptirdi Savasta Afgan guclerine Dost Muhammed Han in ayni babadan ayri anadan dogma yari kardesi Azim Han da destek vermistir Bugun Pesaver de Nowshera da Pakistan sinirlari icinde yer alan yerlesim bolgeleridir TarihiEmirligin kurulmasindan birkac yil sonra bolgeye artan Rus ve Ingiliz ilgisi Iranli Muhammed Sah ile Dost Muhammed Han arasinda bir cikar catismasindaydi ve bu da Birinci Ingiliz Afgan Savasi na 1839 1842 yol acti Savas sirasinda Ingiltere Afganistan in Rus kontrolune girmesini onlemek ve Rus yayilmasini engellemek amaciyla ulkeyi isgal etti Savas Birlesik Krallik in icin gecici zaferiyle sona ermisi Britanya daha sonra Dost Muhammed in tekrar iktidara gelmesi icin geri cekilmek zorunda kalacakti Dost Muhammed in 1863 te olumu uzerine yerine oglu Ser Ali Han tahta gecti Ancak uc yil sonra agabeyi Muhammed Afzal Han Ser Ali Han i devirdi Kaynakca a b c d e Lee Jonathan L 2018 Afghanistan a history from 1260 to the present Londa ISBN 978 1789140101 Afganistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz