Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Ebu'l-Fida (Arapça: أبو الفداء, Kürtçe: Ebûlfîda Îsmaîlê Hemewî veya Ebu'l-Fida İsmail Hamavi (Tam künyesi: el-Melik el-Müeyyed İmadeddin Ebu'l-Fidâ İsmail bin Efdal Ali bin Mahmud) (Kasım 1273-27 Ekim 1331) Kürtfilozof, , İslam tarihçisi, coğrafyacı ve (1320-1331) döneminde Eyyubiler Hama Emiridir.
| Ebu'l-Fidâ أبو الفداء | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Eyyubiler Hama Emîri | |||||
| Hüküm süresi | 1320-1331 | ||||
| Önce gelen | |||||
| Sonra gelen | |||||
| Doğum | Kasım 1273 Şam, Büyük Selçuklu Devleti | ||||
| Ölüm | 27 Ekim 1331 (57 yaşında) Hama, Osmanlı Devleti | ||||
| |||||
| Hanedan | Eyyûbîler | ||||
| Babası | Efdal Ali bin Mahmud | ||||
| Dini | İslam | ||||
Ay üzerindeki Abulfeda Krateri, ona ithafen adlandırılmıştır.
Yaşamı
Ebu'l Fida 1273 tarihinde Hama Emiri 'un kardeşi ve Ebu'l Fida'nın babası olan 'in Moğollar'ın istilasından kaçtığı yer olan Şam'da doğmuştur. Babası zamanın ünlü komutanlarındandı. Ebu'l Fida aynı zamanda Selahaddin Eyyubi'nin babası olan Necmeddin Eyyub'un torunudur.
İyi bir eğitim görmüştür. Çocukluğunda, Kur'an ve bazı fen ilimlerini tahsil etmekle geçirdi. Fakat on iki yaşından itibaren erken bir zamanda sık sık özellikle karşı yapılan askeri seferlere katıldı. 12 yaşında Hospitalier şövalyeleri'nin elinde bulunan Markab muhasarasında Hama Emiri refakatinde bulundu ve çok yararlılıklar gösterdi. Daha sonra Akka, Humus, Trablus ve Rumkale kalelerinin fethine katıldı.
Ebu'l Fida Memlüklü Sultani Baybars'ın Halep'e gönderdiği orduda bazı birlikleri komuta etti. 1298'de Memlük Sultanı Nasır Muhammed'in hizmetine girdi. 1299'da yarı bağımsız irsi Hama Emirliği kaldırıldı; Memlüklüler Devleti'nin bir parçası oldu. Ebu'l Fida hemen bu şehre emir olarak tayin edilmedi ama 1300'de Memlüklüler Şam valisi idaresi altında Hama idarecisi görevi verildi. Kendinin üstünde yörel idareci olan Memlüklüler Şam Valisi olan Emir Tankız ile araları açıldı. Fakat önemli Memlüklu emirleri ve sarayı içinde isim yapmaya başladı. 1312'de Memlükluler devleti içinde Hama şehri idarecisi olarak Melik us-Sahn unvanı verildi. Malatya'da Moğollarla yapılan savaşta büyük mücadele örneği gösterdi. Bu başarılarından dolayı kendisine Sultan tarafından 28 Şubat 1320'de irsi olarak Hama emirliği ve Malik ül Müeyyed unvanı verildi. 1320/1321'de Memlüklu Sultanı Nasır Muhammed'in Hicaz'a yaptığı Hac seferinde ona refakat etti.
Ebu'l Fida epey yıl emir olduğu yerleri sükûnet ve ihtişam içinde, kendini hükûmetin verdiği görevlere ve aynı zamanda şöhretini borçlu olduğu bilimsel çalışmalara adayarak yönetti. Ebu'l Fida, zamanında edebiyat insanlarının, bilim adamlarının cömert bir koruyucusu idi. 1331 yılında Hama'da öldü. Kendi yerine Hama emirliğine, Şam Emiri Tankiz'in da tavsiye ettigi, oglu geldi.
Eserleri
Ebul Fida yaşadığı ve karşılaştığı vakaları yazmasıyla ünlü oldu. Tarih ilmi sahasında en çok tanınan eseri İbn Esir'in El-Kamil fit Tarih adlı ünlü eserinin bir devam mahiyetinde olan Muhtasaru Tarih il-Beşer dir. Bu eserde, ilk peygamber ve ilk insan olan Adem'den başlayarak 1328 yılına kadar vuku bulan hadiselere yer vermiştir. Eser Batı dillerine tercüme edilmiş ve 1870 yılında İstanbul'da ve 1908 yılında Mısır'da basılmıştır.
Ebul Fida'nın bir diğer mühim eseri 1316-1321 tarihleri arasında yazdığı Takvim ül Buldan (Şehirler Dizisi) adlı eseridir. 28 bölümden ibaret, genel coğrafya kitabıdır. Mukaddimeden sonra yeryüzünün denizlerini, dağlarını, ırmaklarını ve göllerini anlatır. Metin, birtakım cetvelleri de ihtiva etmektedir. Bu cetvellerde yer adları ile bunların coğrafi koordinatları gösterilmiştir. Ebu'l Fida bu eserinde, Batlamyus, Muhammed İdrisi, İbn Havkal, İstahri ve Biruni'ni eserlerinden faydalanmıştır. Çeşitli coğrafi hususlarla birlikte Dünya'nın başlıca şehirlerini de bir çizelge halinde anlatmıştır. Avrupa'da bu kitap ve tarafından 1840 yılında neşredilmiştir. Fransızca tercümesi 1848-1883 yılları arasında yayınlanmıştır.
Ayrıca Ebul Fida'nın tıp üzerine yazdığı Kunaş adlı bir kitabı vardır.
Kaynakça
- ^ Jett, Stephen C. (2017). Ancient Ocean Crossings: Reconsidering the Case for Contacts with the Pre-Columbian Americas. University of Alabama Press. s. 30. ISBN . Google Kitaplar'da The Kurds: A Concise Handbook, s. 45,
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2014.
- ^ Chambers Biographical Dictionary, , s.5
Dış bağlantılar
- The Archival and Documentation Site on Muslims in Britain 10 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- Studies on Abul-Fida' al-Ḥamawi (1273-1331 A.D.), Farid Ibn Faghül, Carl Ehrig-Eggert, E. Neubauer. Institute for the History of Arabic-Islamic Science (Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften) at the Johann Wolfgang Goethe University, Frankfurt am Main, Germany, 1992. (İngilizce)
- Selin, Helaine (1997), Encyclopaedia of the history of science, technology, and medicine in non-western cultures., Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, . (İngilizce)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: | Eyyûbîler Hama Emîri 1314-1331 | Sonra gelen: |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ebu l Fida Arapca أبو الفداء Kurtce Ebulfida Ismaile Hemewi veya Ebu l Fida Ismail Hamavi Tam kunyesi el Melik el Mueyyed Imadeddin Ebu l Fida Ismail bin Efdal Ali bin Mahmud Kasim 1273 27 Ekim 1331 Kurtfilozof Islam tarihcisi cografyaci ve 1320 1331 doneminde Eyyubiler Hama Emiridir Ebu l Fida أبو الفداءEyyubiler Hama EmiriHukum suresi1320 1331Once gelenSonra gelenDogumKasim 1273 Sam Buyuk Selcuklu DevletiOlum27 Ekim 1331 57 yasinda Hama Osmanli DevletiTam adiMelik Mueyyed Imadeddin Ebu l Fida Ismail HamaviHanedanEyyubilerBabasiEfdal Ali bin MahmudDiniIslam Ay uzerindeki Abulfeda Krateri ona ithafen adlandirilmistir YasamiEbu l Fida 1273 tarihinde Hama Emiri un kardesi ve Ebu l Fida nin babasi olan in Mogollar in istilasindan kactigi yer olan Sam da dogmustur Babasi zamanin unlu komutanlarindandi Ebu l Fida ayni zamanda Selahaddin Eyyubi nin babasi olan Necmeddin Eyyub un torunudur Iyi bir egitim gormustur Cocuklugunda Kur an ve bazi fen ilimlerini tahsil etmekle gecirdi Fakat on iki yasindan itibaren erken bir zamanda sik sik ozellikle karsi yapilan askeri seferlere katildi 12 yasinda Hospitalier sovalyeleri nin elinde bulunan Markab muhasarasinda Hama Emiri refakatinde bulundu ve cok yararliliklar gosterdi Daha sonra Akka Humus Trablus ve Rumkale kalelerinin fethine katildi Ebu l Fida Memluklu Sultani Baybars in Halep e gonderdigi orduda bazi birlikleri komuta etti 1298 de Memluk Sultani Nasir Muhammed in hizmetine girdi 1299 da yari bagimsiz irsi Hama Emirligi kaldirildi Memlukluler Devleti nin bir parcasi oldu Ebu l Fida hemen bu sehre emir olarak tayin edilmedi ama 1300 de Memlukluler Sam valisi idaresi altinda Hama idarecisi gorevi verildi Kendinin ustunde yorel idareci olan Memlukluler Sam Valisi olan Emir Tankiz ile aralari acildi Fakat onemli Memluklu emirleri ve sarayi icinde isim yapmaya basladi 1312 de Memlukluler devleti icinde Hama sehri idarecisi olarak Melik us Sahn unvani verildi Malatya da Mogollarla yapilan savasta buyuk mucadele ornegi gosterdi Bu basarilarindan dolayi kendisine Sultan tarafindan 28 Subat 1320 de irsi olarak Hama emirligi ve Malik ul Mueyyed unvani verildi 1320 1321 de Memluklu Sultani Nasir Muhammed in Hicaz a yaptigi Hac seferinde ona refakat etti Ebu l Fida epey yil emir oldugu yerleri sukunet ve ihtisam icinde kendini hukumetin verdigi gorevlere ve ayni zamanda sohretini borclu oldugu bilimsel calismalara adayarak yonetti Ebu l Fida zamaninda edebiyat insanlarinin bilim adamlarinin comert bir koruyucusu idi 1331 yilinda Hama da oldu Kendi yerine Hama emirligine Sam Emiri Tankiz in da tavsiye ettigi oglu geldi EserleriEbul Fida yasadigi ve karsilastigi vakalari yazmasiyla unlu oldu Tarih ilmi sahasinda en cok taninan eseri Ibn Esir in El Kamil fit Tarih adli unlu eserinin bir devam mahiyetinde olan Muhtasaru Tarih il Beser dir Bu eserde ilk peygamber ve ilk insan olan Adem den baslayarak 1328 yilina kadar vuku bulan hadiselere yer vermistir Eser Bati dillerine tercume edilmis ve 1870 yilinda Istanbul da ve 1908 yilinda Misir da basilmistir Ebul Fida nin bir diger muhim eseri 1316 1321 tarihleri arasinda yazdigi Takvim ul Buldan Sehirler Dizisi adli eseridir 28 bolumden ibaret genel cografya kitabidir Mukaddimeden sonra yeryuzunun denizlerini daglarini irmaklarini ve gollerini anlatir Metin birtakim cetvelleri de ihtiva etmektedir Bu cetvellerde yer adlari ile bunlarin cografi koordinatlari gosterilmistir Ebu l Fida bu eserinde Batlamyus Muhammed Idrisi Ibn Havkal Istahri ve Biruni ni eserlerinden faydalanmistir Cesitli cografi hususlarla birlikte Dunya nin baslica sehirlerini de bir cizelge halinde anlatmistir Avrupa da bu kitap ve tarafindan 1840 yilinda nesredilmistir Fransizca tercumesi 1848 1883 yillari arasinda yayinlanmistir Ayrica Ebul Fida nin tip uzerine yazdigi Kunas adli bir kitabi vardir Kaynakca Jett Stephen C 2017 Ancient Ocean Crossings Reconsidering the Case for Contacts with the Pre Columbian Americas University of Alabama Press s 30 ISBN 9780817319397 Google Kitaplar da The Kurds A Concise Handbook s 45 Arsivlenmis kopya 12 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2014 Chambers Biographical Dictionary ISBN 0 550 18022 2 s 5Dis baglantilarThe Archival and Documentation Site on Muslims in Britain 10 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Ingilizce Studies on Abul Fida al Ḥamawi 1273 1331 A D Farid Ibn Faghul Carl Ehrig Eggert E Neubauer Institute for the History of Arabic Islamic Science Institut fur Geschichte der Arabisch Islamischen Wissenschaften at the Johann Wolfgang Goethe University Frankfurt am Main Germany 1992 Ingilizce Selin Helaine 1997 Encyclopaedia of the history of science technology and medicine in non western cultures Dordrecht Kluwer Academic Publishers ISBN 0 7923 4066 3 Ingilizce Resmi unvanlarOnce gelen Eyyubiler Hama Emiri 1314 1331 Sonra gelen