Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Mustafa Abdülhalik Renda (29 Kasım 1881, Yanya - 1 Ekim 1957; Erenköy, Kadıköy, İstanbul), Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında bürokrasinin ve siyasetin çeşitli kademelerinde görev yapan Türk siyasetçidir.
| Abdülhalik Renda | |
|---|---|
 | |
| 4. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı | |
| Görev süresi 1 Mart 1935 - 5 Ağustos 1946 | |
| Yerine geldiği | Kâzım Özalp |
| Yerine gelen | Kâzım Karabekir |
| Türkiye Maliye Bakanı | |
| Görev süresi 25 Aralık 1930 - 3 Şubat 1934 | |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Şükrü Saraçoğlu |
| Yerine gelen | Fuat Ağralı |
| Görev süresi 3 Temmuz 1926 - 1 Kasım 1927 | |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Hasan Saka |
| Yerine gelen | Şükrü Saraçoğlu |
| Görev süresi 22 Kasım 1924 - 3 Mart 1925 | |
| Başbakan | Ali Fethi Okyar |
| Yerine geldiği | Recep Peker |
| Yerine gelen | Hasan Saka |
| Görev süresi 2 Ocak 1924 - 21 Mayıs 1924 | |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Hasan Fehmi Ataç |
| Yerine gelen | Recep Peker |
| Türkiye Millî Savunma Bakanı | |
| Görev süresi 1 Kasım 1927 - 25 Aralık 1930 | |
| Başbakan | İsmet İnönü |
| Yerine geldiği | Recep Peker |
| Yerine gelen | Zekai Apaydın |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 1 Kasım 1927 - 14 Haziran 1946 | |
| Seçim bölgesi | 1923 - Çankırı 1927 - Çankırı 1931 - Çankırı 1935 - Çankırı 1939 - Çankırı 1943 - Çankırı |
| Türkiye cumhurbaşkanı vekili | |
| Görev süresi 10 Kasım 1938 - 11 Kasım 1938 | |
| Yerine geldiği | Mustafa Kemal Atatürk |
| Yerine gelen | İsmet İnönü |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Mustafa Abdülhalik 29 Kasım 1881 Yanya, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1 Ekim 1957 (75 yaşında) Erenköy, Türkiye |
| Defin yeri | Cebeci Asri Mezarlığı, Ankara |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Bitirdiği okul | Mülkiye Mektebi |
| Mesleği | Bürokrat |
| İmzası |  |
Hayatı
29 Kasım 1881 tarihinde Yanya'da Yanya eşrafından Rendazade Aslan Efendi'nin oğlu olarak doğdu. Yanya İdadisi Rüştiyesi ve İstanbul İdadisinde orta öğrenimini tamamlayarak 25 Temmuz 1903 tarihinde Mülkiye Mektebi'nin yüksek bölümünden diploma aldı.
27 Temmuz 1903 tarihinde Ziraat Bankası Muhasebe Kalemi Mukayyit Refiki unvanı ile göreve başladı. 27 Ekim 1903 tarihinde Rodos İdadisi matematik, geometri, tarım, sağlık ve Fransızca öğretmenliğine atandı. 11 Ağustos 1904 tarihinde Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayeti (Ege Adaları) Maiyet Memurluğuna görevlendirildi.
11 Mart 1906 tarihinde Tepedelen, 14 Kasım 1908 tarihinde , 18 Ocak 1909 tarihinde Delvine Kaymakamlıklarında bulundu. İki kez Berat Mutasarrıflığına, 4 Şubat 1911'de Kavala Kaymakamı iken Çamlık Mutasarrıflığına, 18 Haziran 1911 tarihinde Ergir Mutasarrıflığına vekaleten görevlendirildi ve aynı tarihte açığa alındı. 8 Mayıs 1913 tarihinde Siirt Mutasarrıflığına, 20 Aralık 1914 tarihinde Bitlis Valiliğine, 14 Ekim 1915'te Halep Valiliğine atandı. Buradaki görevini yürütürken hayatta kalan Ermenileri Mezopotamya'ya tehcire zorladı. 29 Nisan 1917 tarihinde Dahiliye Vekaleti Müsteşarlığına, 6 Mayıs 1918 tarihinde yeniden Halep Vilayeti Valiliğine atandı.
Halep'in işgali üzerine 12 Kasım 1918 tarihinde Bursa Valiliğine getirildi. Bu göreve gitmeden Damad Ferid Paşa Hükûmetince azledildi ve tutuklandı, altı ay sonra Malta'ya sürüldü. Malta dönüşünde 4 Ocak 1922 tarihinde İktisat Vekaleti Müsteşarlığına, 20 Ocak 1922 tarihinde Dahiliye Vekaleti Müsteşarlığına, 29 Nisan 1922 tarihinde Konya Valiliğine atandı. 19 Eylül 1922 tarihinde düşman işgalinden kurtarılan İzmir'in yeni Türkiye Cumhuriyeti Devleti adına ilk valisi oldu.
30 Temmuz 1923 tarihinde Çankırı'dan milletvekili seçildi. 2 Ocak 1924 tarihinde I. İsmet İnönü Hükûmetinde 2. kez Maliye Bakanlığına getirildi. II. İsmet İnönü Hükûmeti'nde de 21 Mayıs 1924 tarihine kadar aynı görevini sürdürdü. III. İsmet İnönü Hükûmeti'nde 3. kez Maliye Bakanlığını üstlendi. IV. İsmet İnönü Hükûmeti'nde Millî Savunma Bakanlığına getirildi, V. İsmet İnönü Hükûmeti'nde de aynı bakanlığını korudu. 25 Aralık 1930 tarihinde 4. kez Maliye Bakanlığı'na atandı.
TBMM 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. Dönemlerde de Çankırı'dan milletvekili seçildi. 1 Mart 1935 ile 5 Ağustos 1946 tarihleri arasında TBMM Başkanlığı yaptı. En uzun süre görevde kalan TBMM başkanıdır.
10 Kasım 1938 tarihinde yaşamını yitiren Atatürk'ten boşalan Cumhurbaşkanlığı makamına bir gün süreyle vekâlet etti.
1 Ekim 1957 tarihinde İstanbul Erenköy'deki evinde saat 20'de öldü. İki gün sonra saat 11'de köşkünden alınan cenazesi, Haydarpaşa köprüsünün başında top arabasına konularak, askerî törenle Haydarpaşa Garı'na getirilmiş ve 12.35'te kalkan Ankara trenine teslim edilmiştir. Törene, vali ve belediye reis vekili Kemal Hadımlı, mesai arkadaşlarından Şükrü Kaya, Kâzım Özalp ve diğer dostlarıyla kalabalık bir halk topluluğu katılmıştır. Cenazesi Cebeci Asri Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Abdülhalik Renda ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Kazım Özalp | 4. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı 1 Mart 1935 - 5 Ağustos 1946 | Sonra gelen: Kâzım Karabekir |
| Önce gelen: Şükrü Saraçoğlu | Türkiye Maliye Bakanı 25 Aralık 1930 - 3 Şubat 1934 | Sonra gelen: Fuat Ağralı |
| Önce gelen: Recep Peker | Türkiye Millî Savunma Bakanı 1 Kasım 1927 - 25 Aralık 1930 | Sonra gelen: Zekai Apaydın |
| Önce gelen: Hasan Saka | Türkiye Maliye Bakanı 13 Temmuz 1926 - 1 Kasım 1927 | Sonra gelen: Şükrü Saraçoğlu |
| Önce gelen: Recep Peker | Türkiye Maliye Bakanı 22 Kasım 1924 - 3 Mart 1925 | Sonra gelen: Hasan Saka |
| Önce gelen: Hasan Fehmi Ataç | Türkiye Maliye Bakanı 2 Ocak 1924 - 21 Mayıs 1924 | Sonra gelen: Recep Peker |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Abdulhalik Renda 29 Kasim 1881 Yanya 1 Ekim 1957 Erenkoy Kadikoy Istanbul Osmanli Imparatorlugu nun son doneminde ve Turkiye Cumhuriyeti nin ilk yillarinda burokrasinin ve siyasetin cesitli kademelerinde gorev yapan Turk siyasetcidir Abdulhalik Renda4 Turkiye Buyuk Millet Meclisi baskaniGorev suresi 1 Mart 1935 5 Agustos 1946Yerine geldigi Kazim OzalpYerine gelen Kazim KarabekirTurkiye Maliye BakaniGorev suresi 25 Aralik 1930 3 Subat 1934Basbakan Ismet InonuYerine geldigi Sukru SaracogluYerine gelen Fuat AgraliGorev suresi 3 Temmuz 1926 1 Kasim 1927Basbakan Ismet InonuYerine geldigi Hasan SakaYerine gelen Sukru SaracogluGorev suresi 22 Kasim 1924 3 Mart 1925Basbakan Ali Fethi OkyarYerine geldigi Recep PekerYerine gelen Hasan SakaGorev suresi 2 Ocak 1924 21 Mayis 1924Basbakan Ismet InonuYerine geldigi Hasan Fehmi AtacYerine gelen Recep PekerTurkiye Milli Savunma BakaniGorev suresi 1 Kasim 1927 25 Aralik 1930Basbakan Ismet InonuYerine geldigi Recep PekerYerine gelen Zekai ApaydinTurkiye Buyuk Millet Meclisi 3 4 5 6 7 ve 8 Donem MilletvekiliGorev suresi 1 Kasim 1927 14 Haziran 1946Secim bolgesi 1923 Cankiri 1927 Cankiri 1931 Cankiri 1935 Cankiri 1939 Cankiri 1943 CankiriTurkiye cumhurbaskani vekiliGorev suresi 10 Kasim 1938 11 Kasim 1938Yerine geldigi Mustafa Kemal AtaturkYerine gelen Ismet InonuKisisel bilgilerDogum Mustafa Abdulhalik 29 Kasim 1881 1881 11 29 Yanya Osmanli ImparatorluguOlum 1 Ekim 1957 75 yasinda Erenkoy TurkiyeDefin yeri Cebeci Asri Mezarligi AnkaraPartisi Cumhuriyet Halk PartisiBitirdigi okul Mulkiye MektebiMeslegi BurokratImzasiHayati29 Kasim 1881 tarihinde Yanya da Yanya esrafindan Rendazade Aslan Efendi nin oglu olarak dogdu Yanya Idadisi Rustiyesi ve Istanbul Idadisinde orta ogrenimini tamamlayarak 25 Temmuz 1903 tarihinde Mulkiye Mektebi nin yuksek bolumunden diploma aldi 27 Temmuz 1903 tarihinde Ziraat Bankasi Muhasebe Kalemi Mukayyit Refiki unvani ile goreve basladi 27 Ekim 1903 tarihinde Rodos Idadisi matematik geometri tarim saglik ve Fransizca ogretmenligine atandi 11 Agustos 1904 tarihinde Cezayir i Bahr i Sefid Vilayeti Ege Adalari Maiyet Memurluguna gorevlendirildi 11 Mart 1906 tarihinde Tepedelen 14 Kasim 1908 tarihinde 18 Ocak 1909 tarihinde Delvine Kaymakamliklarinda bulundu Iki kez Berat Mutasarrifligina 4 Subat 1911 de Kavala Kaymakami iken Camlik Mutasarrifligina 18 Haziran 1911 tarihinde Ergir Mutasarrifligina vekaleten gorevlendirildi ve ayni tarihte aciga alindi 8 Mayis 1913 tarihinde Siirt Mutasarrifligina 20 Aralik 1914 tarihinde Bitlis Valiligine 14 Ekim 1915 te Halep Valiligine atandi Buradaki gorevini yuruturken hayatta kalan Ermenileri Mezopotamya ya tehcire zorladi 29 Nisan 1917 tarihinde Dahiliye Vekaleti Mustesarligina 6 Mayis 1918 tarihinde yeniden Halep Vilayeti Valiligine atandi Halep in isgali uzerine 12 Kasim 1918 tarihinde Bursa Valiligine getirildi Bu goreve gitmeden Damad Ferid Pasa Hukumetince azledildi ve tutuklandi alti ay sonra Malta ya suruldu Malta donusunde 4 Ocak 1922 tarihinde Iktisat Vekaleti Mustesarligina 20 Ocak 1922 tarihinde Dahiliye Vekaleti Mustesarligina 29 Nisan 1922 tarihinde Konya Valiligine atandi 19 Eylul 1922 tarihinde dusman isgalinden kurtarilan Izmir in yeni Turkiye Cumhuriyeti Devleti adina ilk valisi oldu 30 Temmuz 1923 tarihinde Cankiri dan milletvekili secildi 2 Ocak 1924 tarihinde I Ismet Inonu Hukumetinde 2 kez Maliye Bakanligina getirildi II Ismet Inonu Hukumeti nde de 21 Mayis 1924 tarihine kadar ayni gorevini surdurdu III Ismet Inonu Hukumeti nde 3 kez Maliye Bakanligini ustlendi IV Ismet Inonu Hukumeti nde Milli Savunma Bakanligina getirildi V Ismet Inonu Hukumeti nde de ayni bakanligini korudu 25 Aralik 1930 tarihinde 4 kez Maliye Bakanligi na atandi TBMM 2 3 4 5 6 7 ve 8 Donemlerde de Cankiri dan milletvekili secildi 1 Mart 1935 ile 5 Agustos 1946 tarihleri arasinda TBMM Baskanligi yapti En uzun sure gorevde kalan TBMM baskanidir 10 Kasim 1938 tarihinde yasamini yitiren Ataturk ten bosalan Cumhurbaskanligi makamina bir gun sureyle vekalet etti Abdulhalik Renda nin mezari Cebeci Asri Mezarligi 1 Ekim 1957 tarihinde Istanbul Erenkoy deki evinde saat 20 de oldu Iki gun sonra saat 11 de koskunden alinan cenazesi Haydarpasa koprusunun basinda top arabasina konularak askeri torenle Haydarpasa Gari na getirilmis ve 12 35 te kalkan Ankara trenine teslim edilmistir Torene vali ve belediye reis vekili Kemal Hadimli mesai arkadaslarindan Sukru Kaya Kazim Ozalp ve diger dostlariyla kalabalik bir halk toplulugu katilmistir Cenazesi Cebeci Asri Mezarligi nda topraga verildi Kaynakca Akcam Taner 2018 Killing Orders Talat Pasha s Telegrams and the Armenian Genocide Ingilizce Palgrave Macmillan s 69 Turk Siyasi Hayatinin Ardinda Kalan Isim Mustafa Abdulhalik Renda olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya 19 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Kasim 2016 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Abdulhalik Renda ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Siyasi goreviOnce gelen Kazim Ozalp 4 Turkiye Buyuk Millet Meclisi baskani 1 Mart 1935 5 Agustos 1946 Sonra gelen Kazim KarabekirOnce gelen Sukru Saracoglu Turkiye Maliye Bakani 25 Aralik 1930 3 Subat 1934 Sonra gelen Fuat AgraliOnce gelen Recep Peker Turkiye Milli Savunma Bakani 1 Kasim 1927 25 Aralik 1930 Sonra gelen Zekai ApaydinOnce gelen Hasan Saka Turkiye Maliye Bakani 13 Temmuz 1926 1 Kasim 1927 Sonra gelen Sukru SaracogluOnce gelen Recep Peker Turkiye Maliye Bakani 22 Kasim 1924 3 Mart 1925 Sonra gelen Hasan SakaOnce gelen Hasan Fehmi Atac Turkiye Maliye Bakani 2 Ocak 1924 21 Mayis 1924 Sonra gelen Recep Peker