ismail Enver Paşa Osmanlıca انور پاشا doğum adı ismail Enver اسماعيل انور d 23 Kasım 1881 veya 6 Aralık 1882 ö 4 Ağustos

İsmail Enver Paşa (Osmanlıca: انور پاشا, doğum adı: İsmail Enver, اسماعيل انور‎; d. 23 Kasım 1881 veya 6 Aralık 1882 – ö. 4 Ağustos 1922), Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında etkin olan Osmanlı askeri ve siyasetçisi. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin önemli önderleri arasında bulunmuş, 1913'te Bâb-ı Âli Baskını adı verilen askerî darbeyle cemiyetin iktidara gelmesini sağlamış, 1914'te Almanya ile askerî ittifaka önayak olarak Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesine öncülük etmiş, savaş yıllarında Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili sıfatıyla askerî politikayı yönetmiştir. Bu savaş sırasında meydana gelen Ermeni Kırımı'nı hazırlayanlardan biridir. I. Dünya Savaşı'nın yenilgi ile sonuçlanması üzerine Almanya ve Rusya'da Türk halklarının bir araya getirilmesi amacıyla pek çok mücadelede bulunmuştur. Orta Asya’da Basmacı Hareketi'nin başına geçerek Bolşeviklere karşı savaşmıştır. 4 Ağustos 1922'de bir çatışma esnasında Bolşevikler tarafından öldürülmüştür.

Hürriyet Kahramanı · Edirne Fatihi
İsmail Enver Paşa

1315 (1899) P.-4

Enver Paşa'nın Nicola Perscheid tarafından çekilen fotoğrafı, 8 Ocak 1915.

Harbiye Nazırı

Görev süresi
3 Ocak 1914 - 14 Ekim 1918

Yerine geldiği

Ahmed İzzet Paşa

Yerine gelen

Ahmed İzzet Paşa

Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Reisi

Görev süresi
8 Ocak 1914 - 14 Ekim 1918

Yerine geldiği

Mehmed Hadi Paşa

Yerine gelen

Ahmed İzzet Paşa

Osmanlı Orduları Başkomutan Vekili

Görev süresi
8 Ocak 1914 - 3 Temmuz 1918

Hükümdar

V. Mehmed

Osmanlı Orduları Başkomutanlık
Kurmay Başkanı

Görev süresi
3 Temmuz 1918 - 14 Ekim 1918

Hükümdar

VI. Mehmed

Kişisel bilgiler

Doğum

İsmail Enver
23 Kasım 1881 veya 6 Aralık 1882
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu

Ölüm

4 Ağustos 1922 (40 yaşında)
Çeğen köyü, Türkistan, Rusya SFSC (bugünkü Tacikistan)

Defin yeri

Abide-i Hürriyet, İstanbul
41°04′05″N 28°58′55″E / 41.06814°K 28.982041°D

Milliyeti

Türk

Partisi

İttihat ve Terakki

Evlilik(ler)

Naciye Sultan
(e. 1914; ö. 1922)

Çocuk(lar)

Türkân Mayatepek
Ali Enver
Mahpeyker Enver

Bitirdiği okul

Mekteb-i Erkân-ı Harbiye

Mesleği

Asker, siyasetçi

Dini

İslam

Ödülleri

İmzası

Askerî hizmeti

Takma adı

Edirne Fatihi
Gazi-i Namdar
Şehid-i Âla
Hürriyet Kahramanı

Bağlılığı

Osmanlı İmparatorluğu

Branşı

Osmanlı ordusu

Hizmet yılları

1899-1918

Rütbesi

Ferîk-i evvel

Birimi

Berlin Askeri Ataşesi, 10. Kolordu Kurmay Başkanı

Komutası

Bingazi Bölgesi Genel Komutanlığı, 3. Ordu

Çatışma/savaşları

31 Mart Vakası
Trablusgarp Savaşı
Birinci Balkan Savaşı
Bâb-ı Âli Baskını
İkinci Balkan Savaşı
- Edirne'nin Kurtuluşu
I. Dünya Savaşı
Basmacı Hareketi (ölü)
- Duşanbe Muharebesi
Murat Bardakçı - Enver
Suat Yalaz - Enver Paşa Efsanesi
Nevzat Kösoğlu - Şehit Enver Paşa

Popüler kültürdeki yeri

20 Eylül 2007'de başlayan Elveda Rumeli adlı Türk dizisinde Binbaşı Enver Bey karakterini Deniz Özmen canlandırmıştır.
2012'de başlayan Kurt Kanunu adlı Türk dizisinde Enver Paşa karakterini Necati Şaşmaz canlandırmıştır.
18 Ocak 2018'de başlayan Mehmetçik Kut'ül Amare adlı Türk dizisinde Enver Paşa karakterini Serkan Ercan canlandırmıştır.
2023 yapımı Atatürk adlı filmde Sarp Akkaya tarafından canlandırılacaktır.

Galeri

Enver Paşa'nın Şişli Abide-i Hürriyet'teki mezarı
Enver Bey, 1908 Devrimi'nden sonra al bayrak ve yeşil sancaklı kartpostalda
Enver Bey ve Resneli Niyazi Bey, 1908 Devrimi'nden sonra bir kartpostalda
Soldan sağa: II. Wilhelm, V. Mehmed, Enver Paşa
Enver Paşa Batum'da (1918)
Enver Paşa, Şehzade Ömer Faruk Efendi ve prensler Gelibolu'da bir geminin güvertesinde
İsmail Enver
Savaş Bakanı Enver Paşa
İsmail Enver
Enver Paşa (1911)
"Hürriyet Kahramanı Enver Paşa"
"Çeğen'de Son Hücum"
Enver Paşa

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Enver Paşa'nın kişisel eşyaları 7 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

Kaynakça

^ Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 27.
^ . TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022.
^ Civgin, Senem (28 Aralık 2023). "Enver Paşa ve Askeri Alandaki Reform Faaliyetleri (1914-1918)". Hazine-i Evrak Arşiv ve Tarih Araştırmaları Dergisi. 5 (5): 129-176. doi:10.59054/hed.1386081. ISSN 2687-6515.
^ Halaçoğlu, Yusuf (Haziran 2021). Osmanlı Devleti Neden Tehcir Uyguladı? (PDF). TBMM Yayınları. ss. 4-5.
^ Halil Erdoğan Cengiz, Enver Paşanın Anıları, İletişim Yayınları, İstanbul, 1991. s. 30.
^ ^a ^b . TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2022.
^ ^a ^b Ortaylı, İlber (Ağustos 2018). . Hürriyet. 5 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2022.
^ Şimşir, Bilal N. (2009). Malta sürgünleri. Ankara: Bilgi Yayınevi. ISBN .
^ ^a ^b Kösoğlu, Nevzat (2013). Şehit Enver Paşa. İstanbul: Ötüken Neşriyat. ISBN .
^ The Young Turk Legacy and Nation Building, Erik J. Zürcher, 2014
^ Collective Trauma and the Armenian Genocide, Pamela Steiner s;125
^ Thessaloniki: A City in Transition, 1912–2012 Dimitris Keridis, ‎John Brady Kiesling · 2020
^ ^a ^b Aydemir, Şevket Süreyya (1992). Makedonyaʼdan Ortaasyaʼya Enver Paşa. İstanbul: Remzi Kitabevi. ISBN .
^ ^a ^b ^c İlyas Kara, Basmacılık Hareketi'nde Enver Paşa'nın Rolü, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Ortaçağ Tarihi Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2009]
^ ^a ^b Bardakçı, Murat (2015). Enver. Birinci basım. İstanbul. ISBN . OCLC 934632318.
^ "Halil Paşa'nın Hatıralarının Tarihî Kıymeti". s. s.70. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından .
^ ^a ^b ^c ^d ^e (PDF). 3 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2011.
^ İnan, yayıma hazırlayan, Arı (1997). Enver Paşa'nın özel mektupları. Ankara: İmge Kitabevi. ISBN .
^ M. Galip Baysan, Enver Paşa’yı Dağa Çıkaran Nedenler, Enverpasadergisi.net 21.11.2008^[]
^ Akcan, Erol (25 Aralık 2020). "Enver Paşa'nın Londra Ziyareti (1910)". Atatürk Yolu Dergisi. – (67): 25-39. doi:10.46955/ankuayd.850272. ISSN 1303-5290.
^ Aydemir, Şevket Süreyya (2013). Enver Paşa. II. İstanbul: Remzi Kitabevi.
^ Hakyemezoğlu, Serdar. . Ezberbozanbilgiler.com. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2011.
^ Enver Paşa'nın Trablusgarp Günlüğü. İstanbul: Tarih&Kuram Yayınları. 2015. s. 124.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j . Osmanlı Araştırmaları. 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2010.
^ Bardakçı, Murat (26 Aralık 2004). "Mezarlarını Arayan Sarıkamış Şehitlerinin Gizli Kalmış Günlüğü". Hürriyet. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2011.
^ Altıntaş, Ahmet (Haziran 2005). (PDF). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7 (1). 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2011.
^ . The ideologically motivated genocide took place under the supervision of the Committee of Union and Progress (CUP), led by three de facto leaders of the Ottoman Empire at the time: Ismail Enver, Ahmed Djemal, and Talaat. Collectively all three were known by their military titles as the “Three Pashas.”. The Times of Israel. 7 Eylül 2018. 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2020.
^ Hermann-Baltzer (7 Mayıs 2005). "Talat Enver ve Cemal Paşa'nın Romantik Sonu". Bianet. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2010.
^ "Dünya Savaşı Sonunda Enver Paşa'nın Kafkasya'daki Planları Ve İngiltere". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2023.
^ Kara, İlyas (6 Ağustos 2018). "Basmacılık hareketinde Enver Paşa`nın rolü". 3 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023.
^ Çolak, Mustafa. "Enver Paşa (1882-1922)". Atatürk Ansiklopedisi. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.
^ "Enver Paşa". TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.
^ Oğuz, Esedullah. "Türkistan'da bir Osmanlı Paşası: Enver Paşa". Independent Türkçe. 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.
^ Kara, İlyas (Haziran 2008). Basmacılık Hareketinde Enver Paşa'nın Rolü (PDF). İstanbul: T.C. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Ortaçağ Tarihi Programı. s. 100. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.
^ Türk, Fahri (Kış 2015). "Enver Paşa'nın Naaşının Tacikistan'dan Türkiye'ye Getirilişinin Türk Basınında Yansımaları". Akademik Bakış. 9 (17). ss. 15-16. Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.
^ "Enver Paşa'nın naaşı bugün İstanbul'da". Milliyet. 3 Ağustos 1996.
^ Yalçın, Soner (29 Nisan 2007). "Osmanlı'nın Anıtkabiri Abide-i Hürriyet'di". Hürriyet.
^ Ortaylı, İlber. . Hürriyet. 7 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
^ . Atatürk Ansiklopedisi. 29 Mart 2021. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
^ Güven, İsmail (1 Mayıs 2003). "Osmanlı'dan günümüze izciliğin gelişimi ve Türk eğitim tarihindeki yeri". Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES). 36 (1): 65-73. doi:10.1501/Egifak_0000000077. ISSN 1301-3718. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.
^ Kartal, Cemile (22 Kasım 2011). "II. Meşrutiyet'in Cumhuriyet'e Mirası: "Makbul Kadınlar"". İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (38): 0. ISSN 1303-1260. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.
^ Alptekin, Prof Dr Ali Berat (1 Eylül 2009). "TÜRK HALK ŞİİRİNDE ENVER PAŞA". Türklük Bilimi Araştırmaları (26): 29-44. ISSN 1300-7874. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.
^ "GENÇLERE TARİH BİLİNCİNİN AKTARILMASINDA TARİHİ ÇİZGİ ROMANLARIN ÖNEMİ: SUAT YALAZ'IN ENVER PAŞA EFSANESİ ADLI ÇİZGİ ROMANI ÖRNEĞİ". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2023.

Notlar

^ ^a ^b Doğumu ile ilgili olarak Türkçe ve Almanca otobiyografilerinde farklı tarihler verilmektedir.

[Akademi-1] Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 27.

[2] . TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2022.

[4] Civgin, Senem (28 Aralık 2023). "Enver Paşa ve Askeri Alandaki Reform Faaliyetleri (1914-1918)". Hazine-i Evrak Arşiv ve Tarih Araştırmaları Dergisi. 5 (5): 129-176. doi:10.59054/hed.1386081. ISSN 2687-6515.

[5] Halaçoğlu, Yusuf (Haziran 2021). Osmanlı Devleti Neden Tehcir Uyguladı? (PDF). TBMM Yayınları. ss. 4-5.

[6] Halil Erdoğan Cengiz, Enver Paşanın Anıları, İletişim Yayınları, İstanbul, 1991. s. 30.

[:1-7] . TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2022.

[:3-8] Ortaylı, İlber (Ağustos 2018). . Hürriyet. 5 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2022.

[9] Şimşir, Bilal N. (2009). Malta sürgünleri. Ankara: Bilgi Yayınevi. ISBN .

[nevzat-10] Kösoğlu, Nevzat (2013). Şehit Enver Paşa. İstanbul: Ötüken Neşriyat. ISBN .

[11] The Young Turk Legacy and Nation Building, Erik J. Zürcher, 2014

[12] Collective Trauma and the Armenian Genocide, Pamela Steiner s;125

[13] Thessaloniki: A City in Transition, 1912–2012 Dimitris Keridis, ‎John Brady Kiesling · 2020

[sureyya-14] Aydemir, Şevket Süreyya (1992). Makedonyaʼdan Ortaasyaʼya Enver Paşa. İstanbul: Remzi Kitabevi. ISBN .

[ilyas-15] İlyas Kara, Basmacılık Hareketi'nde Enver Paşa'nın Rolü, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Ortaçağ Tarihi Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2009]

[:2-16] Bardakçı, Murat (2015). Enver. Birinci basım. İstanbul. ISBN . OCLC 934632318.

[17] "Halil Paşa'nın Hatıralarının Tarihî Kıymeti". s. s.70. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından .

[dugun-18] (PDF). 3 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2011.

[inan-19] İnan, yayıma hazırlayan, Arı (1997). Enver Paşa'nın özel mektupları. Ankara: İmge Kitabevi. ISBN .

[nazim-20] M. Galip Baysan, Enver Paşa’yı Dağa Çıkaran Nedenler, Enverpasadergisi.net 21.11.2008^[]

[21] Akcan, Erol (25 Aralık 2020). "Enver Paşa'nın Londra Ziyareti (1910)". Atatürk Yolu Dergisi. – (67): 25-39. doi:10.46955/ankuayd.850272. ISSN 1303-5290.

[22] Aydemir, Şevket Süreyya (2013). Enver Paşa. II. İstanbul: Remzi Kitabevi.

[ezber-23] Hakyemezoğlu, Serdar. . Ezberbozanbilgiler.com. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2011.

[24] Enver Paşa'nın Trablusgarp Günlüğü. İstanbul: Tarih&Kuram Yayınları. 2015. s. 124.

[os-ar-25] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j . Osmanlı Araştırmaları. 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2010.

[sansur-26] Bardakçı, Murat (26 Aralık 2004). "Mezarlarını Arayan Sarıkamış Şehitlerinin Gizli Kalmış Günlüğü". Hürriyet. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2011.

[ermeni-27] Altıntaş, Ahmet (Haziran 2005). (PDF). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7 (1). 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2011.

[:0-28] . The ideologically motivated genocide took place under the supervision of the Committee of Union and Progress (CUP), led by three de facto leaders of the Ottoman Empire at the time: Ismail Enver, Ahmed Djemal, and Talaat. Collectively all three were known by their military titles as the “Three Pashas.”. The Times of Israel. 7 Eylül 2018. 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2020.

[romantik-29] Hermann-Baltzer (7 Mayıs 2005). "Talat Enver ve Cemal Paşa'nın Romantik Sonu". Bianet. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2010.

[30] "Dünya Savaşı Sonunda Enver Paşa'nın Kafkasya'daki Planları Ve İngiltere". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2023.

[31] Kara, İlyas (6 Ağustos 2018). "Basmacılık hareketinde Enver Paşa`nın rolü". 3 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023.

[32] Çolak, Mustafa. "Enver Paşa (1882-1922)". Atatürk Ansiklopedisi. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.

[33] "Enver Paşa". TDV İslam Ansiklopedisi. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.

[34] Oğuz, Esedullah. "Türkistan'da bir Osmanlı Paşası: Enver Paşa". Independent Türkçe. 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.

[35] Kara, İlyas (Haziran 2008). Basmacılık Hareketinde Enver Paşa'nın Rolü (PDF). İstanbul: T.C. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Ortaçağ Tarihi Programı. s. 100. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.

[36] Türk, Fahri (Kış 2015). "Enver Paşa'nın Naaşının Tacikistan'dan Türkiye'ye Getirilişinin Türk Basınında Yansımaları". Akademik Bakış. 9 (17). ss. 15-16. Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.

[37] "Enver Paşa'nın naaşı bugün İstanbul'da". Milliyet. 3 Ağustos 1996.

[naas-38] Yalçın, Soner (29 Nisan 2007). "Osmanlı'nın Anıtkabiri Abide-i Hürriyet'di". Hürriyet.

[39] Ortaylı, İlber. . Hürriyet. 7 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.

[40] . Atatürk Ansiklopedisi. 29 Mart 2021. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.

[41] Güven, İsmail (1 Mayıs 2003). "Osmanlı'dan günümüze izciliğin gelişimi ve Türk eğitim tarihindeki yeri". Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES). 36 (1): 65-73. doi:10.1501/Egifak_0000000077. ISSN 1301-3718. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.

[42] Kartal, Cemile (22 Kasım 2011). "II. Meşrutiyet'in Cumhuriyet'e Mirası: "Makbul Kadınlar"". İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (38): 0. ISSN 1303-1260. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.

[43] Alptekin, Prof Dr Ali Berat (1 Eylül 2009). "TÜRK HALK ŞİİRİNDE ENVER PAŞA". Türklük Bilimi Araştırmaları (26): 29-44. ISSN 1300-7874. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.

[44] "GENÇLERE TARİH BİLİNCİNİN AKTARILMASINDA TARİHİ ÇİZGİ ROMANLARIN ÖNEMİ: SUAT YALAZ'IN ENVER PAŞA EFSANESİ ADLI ÇİZGİ ROMANI ÖRNEĞİ". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2023.

[dogum-3] Doğumu ile ilgili olarak Türkçe ve Almanca otobiyografilerinde farklı tarihler verilmektedir.