Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
İbibik (Upupa epops), çavuş kuşu adı ile de bilinen, Gökkuzgunumsular (Coraciiformes) takımının, ibibikgiller (Upupidae) familyasında yer alan tek kuş türü. Uzunluğu 28 cm kadar, gagası uzun yay biçiminde, tüyleri turuncu-kahverengi olup başı sorguçlu, kısa kanatlı bir kuştur. Bazı Türkiye Türkçesi ağızlarında baltalı olarak da geçer.
| İbibik | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Upupa epops Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||
 Dağılımı. yuvalama yerli (bütün yıl) kışlama |
Hüthüt veya hüdhüd (Arapça: هدهد / hudhud) olarak da isimlendirilir. Bu adı eşleşme dönemlerinde çıkardıkları sesten dolayı aldığı düşünülür.
Yaşam şekli
Etiyopik ve Palearktik bölgelerin ağaçlık ve bağlık yerinde yaşarlar. Yaşlı ağaç bulunan açık yerlerde, çam orman veya yaprağını döken ormanlarda, meyve bahçelerinde ve bağlarda yerleşirler. Açık arazide bulunabildiği gibi şehir parklarında da rastlanabilir.
Her çeşit oyukta ve kovukta yuvalarını yaparlar ve insana rahatlıkla alışırlar. Haşere, böcek, böcek larvaları, salyangoz ve solucanlarla beslenirler. Sivri ve uzun gagaları ile toprağı eşerek çıkardığı kurtçukları havaya fırlatıp gagasını açarak havada kapmayı severler.
Üreme
Yuvasını ağaç kovuklarında veya yüksek toprak deliklerinde yapar. Türkiye'de yazın kuluçkaya yatarlar. Kuluçka zamanı kuyruk bezinden ağır bir koku yayılır. Dişileri 4-12 adet açık mavi veya zeytuni kahverengi yumurtalar üzerinde 16 gün kuluçkaya yatarlar. Kuluçka sırasında erkek dişiyi besler. Yavrular dışkı atarak düşmanlarından kendilerini korurlar.
Dağılımı
Palearktik'de ve Afrika'da bulunurlar. Sonbahar mevsiminde Afrika'ya göç eder. Baharda Asya ve Avrupa'ya tekrar döner. Göç zamanlarının dışında yalnız yaşamayı seven kuşlardır.
İnanışlar
Eşine olan bağlılığı, eşi ölünce yeni bir eş aramaması, yaşlandıklarında anne ve babasının yiyeceklerini temin etmesi, annesi öldüğünde uygun bir yer buluncaya kadar onu başında taşıması özellikleri bulunan hüthüt hakkında, İslami gelenekte başındaki tepeliğin anne-babasına karşı olan bu hürmetkârlığı sonucu verildiği inancı görülür. Benzer inanışlar Yunanlar ve Romalılarda da görülür.
Çok uzaklardaki suyu havadan görebilme ve keşfedebilme yeteneği ile Süleyman peygambere ve ordusuna kılavuzluk ettiğine inanılan hüthüdün ‘hüd hüd’ şeklinde ötmesi gizli şeyleri göstermek için "orada orada" demesinden ibaret olduğu da rivayet edilir. Rüyada bu kuşun görülmesi suya kavuşma, sıkıntıdan kurtulma, uzaktan haber alma, misafir gelmesi, emniyette olmak şeklinde yorumlanmıştır.
Dinî kaynaklarda
Mürg-i Süleyman adı ile de bilinen hüdhüd, Kur'an'da kendisine kuş dilinin öğretildiği ifade edilen (Kur'an 27:16) Süleyman peygambere Saba Melikesi Belkıs hakkında haber getiren (Kur'an 27:22-27) ve Süleyman'ın mektubunu Belkıs'a ulaştıran (Kur'an 27:28-29) kuş olarak anılmaktadır. Hüdhüd kelime olarak Neml suresinin 20. ayetinde geçmektedir.
| “ | (Süleyman) kuşları gözden geçirdi ve şöyle dedi: Hüdhüd'ü niçin göremiyorum? Yoksa kayıplara mı karıştı? Kur'an 27:20 | „ |
Hadis kaynaklarına göre hüthüt, göçeğen kuşu (sarı ve yeşil renkli ağaçkakan kuşu, surad), karınca ve arının öldürülmesi yasaklanmıştır. Bu yasaklamanın sebebi olarak Süleyman’a su bulması ve elçilik görevi yapması gösterilir. Hüdhüd eti Hanefi ve Malikiler'e göre mekruh, Şafii ve Hambeliler'e göre haramdır.
Edebi eserlerde
Hüdhüd, Feridüddin Attar'ın Mantık-ut Tayr adlı vahdet-i vücud felsefesine dayanan tasavvuf eserinde simgeleyen rehber kuştur. Bu esere göre, kendilerine padişah arayan kuşlar içlerinde en bilge görülen Hüdhüd öncülüğünde Simurg’u bulmak için Kaf Dağı'na doğru yola çıkarlar.Yolda karşılaşılan engelleri aşabilen otuz kuş kalır ve kuşlar "otuz kuş" demek olan Simurg'un kendileri olduğunu anlarlar. Daha sonra hepsi güneşte kaybolarak fenafillaha ulaşır ve yaşamaya başlarlar.
Mesneviler dışındaki divan edebiyatı örneklerinde mazmun, mesel veya motif olarak yer alır.Divan şiirinde Hüthüt, Belkıs, Seba, Süleyman kelimelerini bir beyitte toplayıp ustalıklı tenasüpler yapma geleneği görülür:
|
| |||||||||||||
Cân hüdhüdü ve dil hüdhüdü olarak da karşımıza çıkan bu kuş, divanlarda ayrıca sâhib-i külâh, mürg-i hüdhüd, hüdhüd-i bînâ, hüdhüd-i hidayet, hüdhüd-i peygâm, hüdhüd-i ümmîd, hüdhüd-i Kuds-âşiyân, hüdhüd-i tâc-âver-i ma’nâ olarak da yer almıştır. Kuvvetli ileriyi görme yetisi (şiddet-i basar) ve görünmeyen şeylerden haber vermesi özellikleri de divan şiirlerinde kullanılmıştır:
|
| |||||||
Arap şiirinde de hüthütün görme gücüne işaret edilmiş ve mesellerde yer almıştır. Türkçe türkü, şarkı ve şiirlerde sıklıkla ibibik kelimesi de kullanılır:
| “ | Kara gözlüm efkarlanma gül gayrı İbibikler öter ötmez ordayım Mektubunda diyorsun ki gel gayrı Vatan borcu biter bitmez ordayım. Bekir Sıtkı Erdoğan | „ |
İsrail'in sembolü
29 Mayıs 2008 tarihinde İsrail'de askerler ve öğrencilerin katılımıyla yapılan oylamada, ülkenin ulusal kuşu seçilmiştir. Katılanların üçte birinden fazlasının oyunu alan ibibiğin seçildiği, Cumhurbaşkanı Şimon Peres tarafından düzenlenen bir törenle kamuoyuna duyurmuştur.
Kaynakça
- ^ "Büyük Türkçe Sözlük". TDK. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2009.[]
- ^ "Büyük Türkçe Sözlük". TDK. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2009.[]
- ^ "Büyük Türkçe Sözlük". TDK. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2009.[]
- ^ a b c d e Kübra Eskigün. (PDF). kutuphane.ksu.edu.tr. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2009.
- ^ . kuran.gen.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2009.
- ^ "Kurbanlar Bahsi, Rudani". www.pratikislam.com. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2009.[]
- ^ . Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 17, s 92-98, Hayvan maddesi. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2009.
- ^ . CNN Türk. 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ibibik Upupa epops cavus kusu adi ile de bilinen Gokkuzgunumsular Coraciiformes takiminin ibibikgiller Upupidae familyasinda yer alan tek kus turu Uzunlugu 28 cm kadar gagasi uzun yay biciminde tuyleri turuncu kahverengi olup basi sorguclu kisa kanatli bir kustur Bazi Turkiye Turkcesi agizlarinda baltali olarak da gecer Ibibik source source Korunma durumuAsgari endise altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim Coraciiformes Gokkuzgunlar Familya Upupidae Ibibikgiller Leach 1820Cins Upupa Linnaeus 1758Tur U epopsIkili adlandirmaUpupa epops Linnaeus 1758Dagilimi yuvalama yerli butun yil kislama Huthut veya hudhud Arapca هدهد hudhud olarak da isimlendirilir Bu adi eslesme donemlerinde cikardiklari sesten dolayi aldigi dusunulur Yasam sekliEtiyopik ve Palearktik bolgelerin agaclik ve baglik yerinde yasarlar Yasli agac bulunan acik yerlerde cam orman veya yapragini doken ormanlarda meyve bahcelerinde ve baglarda yerlesirler Acik arazide bulunabildigi gibi sehir parklarinda da rastlanabilir Her cesit oyukta ve kovukta yuvalarini yaparlar ve insana rahatlikla alisirlar Hasere bocek bocek larvalari salyangoz ve solucanlarla beslenirler Sivri ve uzun gagalari ile topragi eserek cikardigi kurtcuklari havaya firlatip gagasini acarak havada kapmayi severler UremeUpupa epops Yuvasini agac kovuklarinda veya yuksek toprak deliklerinde yapar Turkiye de yazin kuluckaya yatarlar Kulucka zamani kuyruk bezinden agir bir koku yayilir Disileri 4 12 adet acik mavi veya zeytuni kahverengi yumurtalar uzerinde 16 gun kuluckaya yatarlar Kulucka sirasinda erkek disiyi besler Yavrular diski atarak dusmanlarindan kendilerini korurlar DagilimiPalearktik de ve Afrika da bulunurlar Sonbahar mevsiminde Afrika ya goc eder Baharda Asya ve Avrupa ya tekrar doner Goc zamanlarinin disinda yalniz yasamayi seven kuslardir InanislarEsine olan bagliligi esi olunce yeni bir es aramamasi yaslandiklarinda anne ve babasinin yiyeceklerini temin etmesi annesi oldugunde uygun bir yer buluncaya kadar onu basinda tasimasi ozellikleri bulunan huthut hakkinda Islami gelenekte basindaki tepeligin anne babasina karsi olan bu hurmetkarligi sonucu verildigi inanci gorulur Benzer inanislar Yunanlar ve Romalilarda da gorulur Cok uzaklardaki suyu havadan gorebilme ve kesfedebilme yetenegi ile Suleyman peygambere ve ordusuna kilavuzluk ettigine inanilan huthudun hud hud seklinde otmesi gizli seyleri gostermek icin orada orada demesinden ibaret oldugu da rivayet edilir Ruyada bu kusun gorulmesi suya kavusma sikintidan kurtulma uzaktan haber alma misafir gelmesi emniyette olmak seklinde yorumlanmistir Dini kaynaklardaMurg i Suleyman adi ile de bilinen hudhud Kur an da kendisine kus dilinin ogretildigi ifade edilen Kur an 27 16 Suleyman peygambere Saba Melikesi Belkis hakkinda haber getiren Kur an 27 22 27 ve Suleyman in mektubunu Belkis a ulastiran Kur an 27 28 29 kus olarak anilmaktadir Hudhud kelime olarak Neml suresinin 20 ayetinde gecmektedir Suleyman kuslari gozden gecirdi ve soyle dedi Hudhud u nicin goremiyorum Yoksa kayiplara mi karisti Kur an 27 20 Hadis kaynaklarina gore huthut gocegen kusu sari ve yesil renkli agackakan kusu surad karinca ve arinin oldurulmesi yasaklanmistir Bu yasaklamanin sebebi olarak Suleyman a su bulmasi ve elcilik gorevi yapmasi gosterilir Hudhud eti Hanefi ve Malikiler e gore mekruh Safii ve Hambeliler e gore haramdir Edebi eserlerdeHudhud Feriduddin Attar in Mantik ut Tayr adli vahdet i vucud felsefesine dayanan tasavvuf eserinde simgeleyen rehber kustur Bu esere gore kendilerine padisah arayan kuslar iclerinde en bilge gorulen Hudhud onculugunde Simurg u bulmak icin Kaf Dagi na dogru yola cikarlar Yolda karsilasilan engelleri asabilen otuz kus kalir ve kuslar otuz kus demek olan Simurg un kendileri oldugunu anlarlar Daha sonra hepsi guneste kaybolarak fenafillaha ulasir ve yasamaya baslarlar Mesneviler disindaki divan edebiyati orneklerinde mazmun mesel veya motif olarak yer alir Divan siirinde Huthut Belkis Seba Suleyman kelimelerini bir beyitte toplayip ustalikli tenasupler yapma gelenegi gorulur Hudhud i mutkumu bag i Suhanimde gorse Ola zindan Belkis a cemenzar i Seba Ey name sen ol mehlikadan mi gelursen Ey hudhud i ummid Seba dan mi gelursun Nabi Can hudhudu ve dil hudhudu olarak da karsimiza cikan bu kus divanlarda ayrica sahib i kulah murg i hudhud hudhud i bina hudhud i hidayet hudhud i peygam hudhud i ummid hudhud i Kuds asiyan hudhud i tac aver i ma na olarak da yer almistir Kuvvetli ileriyi gorme yetisi siddet i basar ve gorunmeyen seylerden haber vermesi ozellikleri de divan siirlerinde kullanilmistir Hudhud gibi bina gerek ani arayanlar Viraneye bum olmagila genc bulunmaz Nedim Hazine bulmak icin huthut gibi gorebilmek gerek Onu arayanlar viranede baykus olmakla hazine bulunmaz Arap siirinde de huthutun gorme gucune isaret edilmis ve mesellerde yer almistir Turkce turku sarki ve siirlerde siklikla ibibik kelimesi de kullanilir Kara gozlum efkarlanma gul gayri Ibibikler oter otmez ordayim Mektubunda diyorsun ki gel gayri Vatan borcu biter bitmez ordayim Bekir Sitki Erdogan Israil in sembolu29 Mayis 2008 tarihinde Israil de askerler ve ogrencilerin katilimiyla yapilan oylamada ulkenin ulusal kusu secilmistir Katilanlarin ucte birinden fazlasinin oyunu alan ibibigin secildigi Cumhurbaskani Simon Peres tarafindan duzenlenen bir torenle kamuoyuna duyurmustur Kaynakca Buyuk Turkce Sozluk TDK Erisim tarihi 2 Agustos 2009 olu kirik baglanti Buyuk Turkce Sozluk TDK Erisim tarihi 2 Agustos 2009 olu kirik baglanti Buyuk Turkce Sozluk TDK Erisim tarihi 3 Agustos 2009 olu kirik baglanti a b c d e Kubra Eskigun PDF kutuphane ksu edu tr 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2009 kuran gen tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2009 Kurbanlar Bahsi Rudani www pratikislam com Erisim tarihi 10 Agustos 2009 olu kirik baglanti Diyanet Islam Ansiklopedisi Cilt 17 s 92 98 Hayvan maddesi 23 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2009 CNN Turk 20 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2009