Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi (1867 - 7 Ağustos 1922), 1914-1916 yılları arasında şeyhülislamlık yapmış, Osmanlı din ve siyaset adamı.
Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi | |
|---|---|
 Adliye Nazırı ve Şura-yı Devlet Reisi Hayri Bey | |
| Doğum | 1867 Trablusgarp |
| Ölüm | 7 Ağustos 1922 Ürgüp |
| Eğitim | İstanbul Hukuk Mektebi |
| Meslek | Müderris, Şeyhülislam |
1867 yılında Trablusgarp vilayeti Müdürü Abdullah Avni Efendi'nin oğlu olarak doğdu. Ailesi ilmiye sınıfına mensuptu. İlk öğrenimini aile içinde ve özel derslerle tamamladıktan sonra, 1883'te İstanbul'a giderek Fatih kaydoldu.
1869'da memleketi Ürgüp'e dönerek, ardından Kayseri'ye geçti. Kayseri'de Yağmurlu Medresesi’nde derslerine devam etti. Ardından yine İstanbul'da Başkurşunlu Medresesi’nde sekiz yıl eğitim gördü. Medreseden sonra kaydolduğu İstanbul Hukuk Mektebi'ni de bitirerek Bursa'da müderris olarak memuriyet hayatına başladı. İlk görevinden sonra adliyeye geçerek II. Meşrutiyet'e kadar sırasıyla Maraş, Trablus ve Lazkiye'de çeşitli görevlere getirildi. Ardından tayin edildiği Selanik'te genç subay ve aydınların kurdukları siyasi oluşumlara yaklaştı ve bazılarına fiilen katıldı. Selanik'te ceza reisi iken İttihat Terakki Cemiyeti bünyesine girdi. Meşrutiyet'in ilanından sonra Niğde mebusu olarak Meclis-i Mebûsana girdi. Bu arada Darülfünun'da müderrisliğe devam etti. 1912'de tekrar Niğde mebusu olarak Meclis-i Mebûsana girdi.
İbrahim Hakkı Paşa kabinesinde Dahiliye, Orman ve Meadin nezaretlerinde vekaleten bulunan Hayri Efendi, Küçük Mehmed Said Paşa'nın kabinesinde Adliye Nezareti ve Şurayı Devlet başkanlığına asaleten atandı. 16 Mart 1914'te Şeyhülislam oldu.
I. Dünya Savaşı'nın başlaması ile cihad fetvasını veren şeyhülislam oldu. Şeyhülislamlık dönemi 1916'ya kadar sürdü. Talat Paşa ile anlaşmazlıkları şeyhülislamlıktan ayrılmasında rol oynadı. 12 Kasım 1916'da Meclis-i Âyan üyeliğine atanmıştır. Sultan VI. Mehmet döneminde Adliye Nazırlığını üstlenen Hayri Efendi, 1. Dünya savaşı sonrasında İstanbul'un işgali ile Malta sürgünleri arasında yer aldı. Rahatsızlanınca serbest bırakılarak, önce Roma'ya, sonra da Anadolu'ya geçti.
Ankara'da Mustafa Kemal'le görüştü. Görev teklifini rahatsızlığı nedeniyle kabul edemeyerek memleketi Ürgüp'e gitti ve 7 Ağustos 1922'de Ürgüp'te öldü.
Bir defa başbakanlık yapan Suat Hayri Ürgüplü ile milletvekilliği yapan Münip Hayri Ürgüplü'nün babasıdır. Ürgüp Cami-i Kebir bahçesindeki aile kabristanına gömülmüştür.
Kaynakça
- ^ . 28 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2015.
| Önce gelen: Mehmet Esat Efendi | Osmanlı Şeyhülislamı 1914 - 1916 | Sonra gelen: Musa Kazım Efendi |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Urguplu Mustafa Hayri Efendi 1867 7 Agustos 1922 1914 1916 yillari arasinda seyhulislamlik yapmis Osmanli din ve siyaset adami Urguplu Mustafa Hayri EfendiAdliye Naziri ve Sura yi Devlet Reisi Hayri BeyDogum1867 TrablusgarpOlum7 Agustos 1922 UrgupEgitimIstanbul Hukuk MektebiMeslekMuderris Seyhulislam 1867 yilinda Trablusgarp vilayeti Muduru Abdullah Avni Efendi nin oglu olarak dogdu Ailesi ilmiye sinifina mensuptu Ilk ogrenimini aile icinde ve ozel derslerle tamamladiktan sonra 1883 te Istanbul a giderek Fatih kaydoldu 1869 da memleketi Urgup e donerek ardindan Kayseri ye gecti Kayseri de Yagmurlu Medresesi nde derslerine devam etti Ardindan yine Istanbul da Baskursunlu Medresesi nde sekiz yil egitim gordu Medreseden sonra kaydoldugu Istanbul Hukuk Mektebi ni de bitirerek Bursa da muderris olarak memuriyet hayatina basladi Ilk gorevinden sonra adliyeye gecerek II Mesrutiyet e kadar sirasiyla Maras Trablus ve Lazkiye de cesitli gorevlere getirildi Ardindan tayin edildigi Selanik te genc subay ve aydinlarin kurduklari siyasi olusumlara yaklasti ve bazilarina fiilen katildi Selanik te ceza reisi iken Ittihat Terakki Cemiyeti bunyesine girdi Mesrutiyet in ilanindan sonra Nigde mebusu olarak Meclis i Mebusana girdi Bu arada Darulfunun da muderrislige devam etti 1912 de tekrar Nigde mebusu olarak Meclis i Mebusana girdi Ibrahim Hakki Pasa kabinesinde Dahiliye Orman ve Meadin nezaretlerinde vekaleten bulunan Hayri Efendi Kucuk Mehmed Said Pasa nin kabinesinde Adliye Nezareti ve Surayi Devlet baskanligina asaleten atandi 16 Mart 1914 te Seyhulislam oldu I Dunya Savasi nin baslamasi ile cihad fetvasini veren seyhulislam oldu Seyhulislamlik donemi 1916 ya kadar surdu Talat Pasa ile anlasmazliklari seyhulislamliktan ayrilmasinda rol oynadi 12 Kasim 1916 da Meclis i Ayan uyeligine atanmistir Sultan VI Mehmet doneminde Adliye Nazirligini ustlenen Hayri Efendi 1 Dunya savasi sonrasinda Istanbul un isgali ile Malta surgunleri arasinda yer aldi Rahatsizlaninca serbest birakilarak once Roma ya sonra da Anadolu ya gecti Ankara da Mustafa Kemal le gorustu Gorev teklifini rahatsizligi nedeniyle kabul edemeyerek memleketi Urgup e gitti ve 7 Agustos 1922 de Urgup te oldu Bir defa basbakanlik yapan Suat Hayri Urguplu ile milletvekilligi yapan Munip Hayri Urguplu nun babasidir Urgup Cami i Kebir bahcesindeki aile kabristanina gomulmustur Kaynakca 28 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Temmuz 2015 Once gelen Mehmet Esat Efendi Osmanli Seyhulislami 1914 1916 Sonra gelen Musa Kazim Efendi