Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi veya eski adıyla Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) (İngilizce: Parliamentary Assembly of Turkic States), 21 Kasım 2008 tarihinde kurulan ve temeli Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi'ne dair anlaşmaya (21 Kasım 2008 İstanbul Anlaşması) dayanan parlamentolar arası iş birliğidir.
| Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | TÜRKPA |
| Kuruluş | 21 Kasım 2008 |
| Tür | Parlamenter Asamble |
| Merkez | Bakü, Azerbaycan (Genel Sekreterlik) |
| Üyeler |
|
| Resmî diller | Azerice Kazakça Kırgızca Türkçe İngilizce |
| Dönem Başkanlığı | Türkiye Büyük Millet Meclisi |
| Dönem Başkanı |  Numan Kurtulmuş |
| Genel Sekreter | |
| Resmî site | turk-pa.org |
| Eski adı | Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi |
TÜRKPA kurucu anlaşması olan İstanbul Anlaşması Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye arasında imzalanmıştır. Anlaşma, Dolmabahçe Sarayı'nda yapılmıştır. Bu yüzden bu anlaşmaya İstanbul Anlaşması denilmektedir. Anlaşma, TBMM adına Köksal Toptan, Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi adına Oktay Asadov, Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu adına Senato Başkan Yardımcısı ve Kırgız Cumhuriyeti Jogorku Keneşi adına Meclis Başkanı tarafından imzaladı.
29 Eylül 2009 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti başkenti Bakü`de, Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi’nin (TÜRKPA) 1. Genel Kurul Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantıda TÜRKPA'nın İçtüzüğü, Sekretaryası ve Bakü Beyannamesi kabul edilmiştir. Aynı zamanda TÜRKPA Sekretaryası'nın sürekli Bakü şehrinde yerleşik olması karara bağlanmıştır.
TÜRKPA başkanlığı rotasyon usulüne göre İngiliz alfabesi esas alınarak, her yıl bir üye ülke tarafından yürütülmektedir.
2021 yılında Türkiye'de gerçekleşen Türk Devletleri Teşkilatı zirvesi sonrasında Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi adını almıştır.
28 Nisan 2023 tarihinde Türkiye'nin başkenti Ankara'da gerçekleştirilen 12. Genel Kurul toplantısındaKaynak hatası: <ref> etiketi için </ref> kapanışı eksik (Bkz: )
Amaçları
- Parlamentolar arası işbirliğinin kalite yönünden parlamento diplomasisi araçlarının yardımıyla devletler arasında politik diyalogun daha da geliştirilmesine katkıda bulunmak;
- Tarih, kültür ve dil ortaklığına dayanarak ulusal yasamaların yakınlaştırılması ve parlamentolar arası işbirliğine ilişkin diğer konularda karşılıklı faaliyetin daha da yoğunlaştırılması.
- Türk dili konuşan ülkeler ve diğer bölge ülkeleri arasında karşılıklı faydalı ve eşit düzeyli işbirliğinin geliştirilmesine katkıda bulunmak;
- Üye ülkelerin yasamalarının, aynı zamanda kültürel mirasın ve tarih, sanat, edebiyat ve diğer alanlarda Türk dili konuşan ülkeler için ortak önem taşıyan değerlerin korunması ve gelecek nesillere devredilmesine yönelmiş yasamaların yakınlaştırılması üzere tavsiyeler vermek;
- Taraflar arasında politik, sosyo-ekonomik, kültürel, insani, hukuki ve diğer alanlarda ilişkilerin geliştirilmesine yardım göstermek yönünde faaliyetleri devam ettirmektir.
Türk Dili Konuşan Ülkerler Parlamenter Asamblesi faaliyetlerini; bağımsızlık, egemenlik, toprak bütünlüğü ve devlet sınırlarının ihlal edilmezliği, eşitlik, birbirinin iç işlerine karışmama ilkelerine saygı duyulması, zor kullanmaktan ve zor kullanılması ile tehdit, ekonomik ve başka baskı yöntemlerinden imtina temelinde, devletlerin siyasi ve ekonomik güvenliğinin güçlendirilmesi, doğal kaynakları tam ve verimli kullanmak yoluyla halkların refahının yükseltilmesi, ulusal ekonomilerin dinamik geliştirilmesi, parlamento diplomasisi alanında yeni başarılara imza atılması, bölge ve diğer uluslararası camianın üyesi olan ülkelerin parlamentoları ve diğer uluslararası örgütler ile yeni ilişkilerin kurulması ve mevcut ilişkilerin geliştirilmesi esasında yürütmektedir.
Genel kurul toplantıları
- 1. Genel Kurul: 29 Eylül 2009'da Azerbaycan-Bakü'de yapılmıştır.
- 2. Genel Kurul: 28 Nisan 2011'de Kazakistan-Astana'da yapılmıştır.
- 3. Genel Kurul: 15 Haziran 2012'de Kırgızistan-Bişkek'te yapılmıştır.
- 4. Genel Kurul: 12 Haziran 2013'te Türkiye-Ankara'da yapılmıştır.
- 5. Genel Kurul: 13 Haziran 2014'te Azerbaycan-Bakü'de yapılmıştır.
- 6. Genel Kurul: 6 Aralık 2015'te Kazakistan-Astana'da yapılmıştır.
- 7. Genel Kurul: 8 Aralık 2017'de Kırgızistan-Bişkek'te yapılmıştır.
- 8. Genel Kurul: 20 Kasım 2018'de Türkiye-İzmir'de yapılmıştır.
- 9. Genel Kurul: 18 Aralık 2019'da Azerbaycan-Bakü'de yapılmıştır.
- 10. Genel Kurul: 28 Eylül 2021'de Kazakistan-Türkistan'da yapılmıştır.
- 11. Genel Kurul: 24 Haziran 2022'de Kırgızistan-Çolpon-Ata'da yapılmıştır.
- 12. Genel Kurul: 28 Nisan 2023'te Türkiye-Ankara'da yapılmıştır.
Daimi komisyonlar
- Çevre ve Doğal Kaynaklar Daimi Komisyonu
- Eğitim, Kültür, Sosyal ve İnsani Meseleler Komisyonu
- Ekonomik İş Birliği Daimi Komisyonu
- Hukuk İşleri ve Uluslararası İlişkiler Daimi Komisyonu
Üye ülkeler
| Ülke | Meclis | Nüfus (2018) | Alan (km²) | GSYİH (nominal) (2018) | Kişi başına GSYİH (nominal) (2018) | Öngörülen Kişi başına GSYİH (nominal) (2019) |
|---|---|---|---|---|---|---|
 Azerbaycan | Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi | 9,898,085 | 86,600 | $39,207 milyar | $4,097 | $11,674 |
 Kazakistan | Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu | 18,272,400 | 2,724,900 | $179 milyar | $9,709 | $20,609 |
 Kırgızistan | Cogorku Keneş | 6,309,300 | 199,900 | $7,061 milyar | $1,139 | $1,898 |
 Türkiye | Türkiye Büyük Millet Meclisi | 80,810,525 | 783,562 | $909 milyar | $11,114 | $13,301 |
 Türk Devletleri Teşkilatı | 115,290,031 | 3,794,962 | $1,134,268 milyar | $6,514 | $13,718 |
Gözlemci ülkeler
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
| Ülke | Nüfus | Alan (km²) | GSYİH (nominal) | Kişi başına GSYİH (nominal) |
|---|---|---|---|---|
 Macaristan | 9.769.526 (2020) | |||
 Kuzey Kıbrıs | 326.000 (2017) | |||
| Toplam |
Olası gelecek üye ülkeler
| Ülke | Nüfus (2018) | Alan (km²) | GSYİH (nominal) (2018) | Kişi başına GSYİH (nominal) (2018) |
|---|---|---|---|---|
 Özbekistan | 32,653,900 | 447,400 | $71,824 milyar | $2,238 |
 Türkmenistan | 5,851,466 | 488,100 | $42,355 milyar | $7,645 |
| Toplam | 38,840,821 | 938,855 | $114,582 milyar | $8,330 |
TÜRKPA Yayınları
- Türk Cumhuriyetleri Parlamento İçtüzükleri
- Türk Cumhuriyetleri Anayasaları Kitabı
- Türk Dili Konuşan Ülkelerin Anayasaları
Kaynakça
- ^ . TBMM. 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.
- ^ "Türk dünyası entegrasyona yelken açtı". www.aa.com.tr. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "TÜRKPA 1. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 2. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 3. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 4. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 5. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 6. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 7. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 8. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 9. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 10. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "TÜRKPA 11. Genel Kurulu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;twelfth-plenaryisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "Çevre, Doğal Kaynaklar ve Sağlığın Korunması Komisyonu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "Eğitim, Kültür, Sosyal ve İnsani Meseleler Komisyonu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "Ekonomik İşbirliği Komisyonu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "Hukuk İşleri ve Uluslararası İlişkiler Komisyonu - TURKPA". Parliamentary Assembly of Turkic States. 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turk Devletleri Parlamenter Asamblesi veya eski adiyla Turk Dili Konusan Ulkeler Parlamenter Asamblesi TURKPA Ingilizce Parliamentary Assembly of Turkic States 21 Kasim 2008 tarihinde kurulan ve temeli Turk Dili Konusan Ulkeler Parlamenter Asamblesi ne dair anlasmaya 21 Kasim 2008 Istanbul Anlasmasi dayanan parlamentolar arasi is birligidir Turk Devletleri Parlamenter AsamblesiKisaltmaTURKPAKurulus21 Kasim 2008TurParlamenter AsambleMerkezBaku Azerbaycan Genel Sekreterlik UyelerUyeler Azerbaycan Kazakistan Kirgizistan Turkiye Gozlemciler Kuzey Kibris MacaristanResmi dillerAzerice Kazakca Kirgizca Turkce IngilizceDonem BaskanligiTurkiye Buyuk Millet MeclisiDonem BaskaniNuman KurtulmusGenel SekreterResmi siteturk pa orgEski adiTurk Dili Konusan Ulkeler Parlamenter Asamblesi TURKPA kurucu anlasmasi olan Istanbul Anlasmasi Azerbaycan Kazakistan Kirgizistan ve Turkiye arasinda imzalanmistir Anlasma Dolmabahce Sarayi nda yapilmistir Bu yuzden bu anlasmaya Istanbul Anlasmasi denilmektedir Anlasma TBMM adina Koksal Toptan Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi adina Oktay Asadov Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu adina Senato Baskan Yardimcisi ve Kirgiz Cumhuriyeti Jogorku Kenesi adina Meclis Baskani tarafindan imzaladi 29 Eylul 2009 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti baskenti Baku de Turk Dili Konusan Ulkeler Parlamenter Asamblesi nin TURKPA 1 Genel Kurul Toplantisi gerceklestirilmistir Toplantida TURKPA nin Ictuzugu Sekretaryasi ve Baku Beyannamesi kabul edilmistir Ayni zamanda TURKPA Sekretaryasi nin surekli Baku sehrinde yerlesik olmasi karara baglanmistir TURKPA baskanligi rotasyon usulune gore Ingiliz alfabesi esas alinarak her yil bir uye ulke tarafindan yurutulmektedir 2021 yilinda Turkiye de gerceklesen Turk Devletleri Teskilati zirvesi sonrasinda Turk Devletleri Parlamenter Asamblesi adini almistir 28 Nisan 2023 tarihinde Turkiye nin baskenti Ankara da gerceklestirilen 12 Genel Kurul toplantisindaKaynak hatasi lt ref gt etiketi icin lt ref gt kapanisi eksik Bkz Kaynak gosterme AmaclariParlamentolar arasi isbirliginin kalite yonunden parlamento diplomasisi araclarinin yardimiyla devletler arasinda politik diyalogun daha da gelistirilmesine katkida bulunmak Tarih kultur ve dil ortakligina dayanarak ulusal yasamalarin yakinlastirilmasi ve parlamentolar arasi isbirligine iliskin diger konularda karsilikli faaliyetin daha da yogunlastirilmasi Turk dili konusan ulkeler ve diger bolge ulkeleri arasinda karsilikli faydali ve esit duzeyli isbirliginin gelistirilmesine katkida bulunmak Uye ulkelerin yasamalarinin ayni zamanda kulturel mirasin ve tarih sanat edebiyat ve diger alanlarda Turk dili konusan ulkeler icin ortak onem tasiyan degerlerin korunmasi ve gelecek nesillere devredilmesine yonelmis yasamalarin yakinlastirilmasi uzere tavsiyeler vermek Taraflar arasinda politik sosyo ekonomik kulturel insani hukuki ve diger alanlarda iliskilerin gelistirilmesine yardim gostermek yonunde faaliyetleri devam ettirmektir Turk Dili Konusan Ulkerler Parlamenter Asamblesi faaliyetlerini bagimsizlik egemenlik toprak butunlugu ve devlet sinirlarinin ihlal edilmezligi esitlik birbirinin ic islerine karismama ilkelerine saygi duyulmasi zor kullanmaktan ve zor kullanilmasi ile tehdit ekonomik ve baska baski yontemlerinden imtina temelinde devletlerin siyasi ve ekonomik guvenliginin guclendirilmesi dogal kaynaklari tam ve verimli kullanmak yoluyla halklarin refahinin yukseltilmesi ulusal ekonomilerin dinamik gelistirilmesi parlamento diplomasisi alaninda yeni basarilara imza atilmasi bolge ve diger uluslararasi camianin uyesi olan ulkelerin parlamentolari ve diger uluslararasi orgutler ile yeni iliskilerin kurulmasi ve mevcut iliskilerin gelistirilmesi esasinda yurutmektedir Genel kurul toplantilari1 Genel Kurul 29 Eylul 2009 da Azerbaycan Baku de yapilmistir 2 Genel Kurul 28 Nisan 2011 de Kazakistan Astana da yapilmistir 3 Genel Kurul 15 Haziran 2012 de Kirgizistan Biskek te yapilmistir 4 Genel Kurul 12 Haziran 2013 te Turkiye Ankara da yapilmistir 5 Genel Kurul 13 Haziran 2014 te Azerbaycan Baku de yapilmistir 6 Genel Kurul 6 Aralik 2015 te Kazakistan Astana da yapilmistir 7 Genel Kurul 8 Aralik 2017 de Kirgizistan Biskek te yapilmistir 8 Genel Kurul 20 Kasim 2018 de Turkiye Izmir de yapilmistir 9 Genel Kurul 18 Aralik 2019 da Azerbaycan Baku de yapilmistir 10 Genel Kurul 28 Eylul 2021 de Kazakistan Turkistan da yapilmistir 11 Genel Kurul 24 Haziran 2022 de Kirgizistan Colpon Ata da yapilmistir 12 Genel Kurul 28 Nisan 2023 te Turkiye Ankara da yapilmistir Daimi komisyonlarCevre ve Dogal Kaynaklar Daimi Komisyonu Egitim Kultur Sosyal ve Insani Meseleler Komisyonu Ekonomik Is Birligi Daimi Komisyonu Hukuk Isleri ve Uluslararasi Iliskiler Daimi KomisyonuUye ulkelerUlke Meclis Nufus 2018 Alan km GSYIH nominal 2018 Kisi basina GSYIH nominal 2018 Ongorulen Kisi basina GSYIH nominal 2019 Azerbaycan Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi 9 898 085 86 600 39 207 milyar 4 097 11 674 Kazakistan Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu 18 272 400 2 724 900 179 milyar 9 709 20 609 Kirgizistan Cogorku Kenes 6 309 300 199 900 7 061 milyar 1 139 1 898 Turkiye Turkiye Buyuk Millet Meclisi 80 810 525 783 562 909 milyar 11 114 13 301 Turk Devletleri Teskilati 115 290 031 3 794 962 1 134 268 milyar 6 514 13 718Gozlemci ulkelerBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Ulke Nufus Alan km GSYIH nominal Kisi basina GSYIH nominal Macaristan 9 769 526 2020 Kuzey Kibris 326 000 2017 ToplamOlasi gelecek uye ulkelerUlke Nufus 2018 Alan km GSYIH nominal 2018 Kisi basina GSYIH nominal 2018 Ozbekistan 32 653 900 447 400 71 824 milyar 2 238 Turkmenistan 5 851 466 488 100 42 355 milyar 7 645Toplam 38 840 821 938 855 114 582 milyar 8 330TURKPA YayinlariTurk Cumhuriyetleri Parlamento Ictuzukleri Turk Cumhuriyetleri Anayasalari Kitabi Turk Dili Konusan Ulkelerin AnayasalariKaynakca TBMM 4 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2018 Turk dunyasi entegrasyona yelken acti www aa com tr 24 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2022 TURKPA 1 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 2 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 3 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 4 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 5 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 6 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 7 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 8 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 9 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 10 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 TURKPA 11 Genel Kurulu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi twelfth plenary isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Cevre Dogal Kaynaklar ve Sagligin Korunmasi Komisyonu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 Egitim Kultur Sosyal ve Insani Meseleler Komisyonu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 Ekonomik Isbirligi Komisyonu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 Hukuk Isleri ve Uluslararasi Iliskiler Komisyonu TURKPA Parliamentary Assembly of Turkic States 19 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Aralik 2023 Dis baglantilar