Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
İran Türkmenleri (Türkmence: Eýran Türkmenleri - ایران تۆرکمنلری, Farsça: ترکمنهای ایران), İran'ın kuzey-doğusunda bulunan ve Türkmenistan ile sınır komşusu olan İran Türkmenistanı ya da Güney Türkmenistan olarak da adlandırılan Türkmen Sahra denen coğrafi bölgede, çoğunluk oldukları Gülistan eyaleti ile azınlık oldukları Kuzey Horasan ve Razavi Horasan eyaletlerinde yaşayan Sünni Hanefi Türkmenlerdir.
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Gülistan Eyaleti, Razavi Horasan Eyaleti ve Kuzey Horasan Eyaleti | |
| Diller | |
| Din | |
Sünni İslam |
Türkmensahra şehirleri olarak tanınan Gümüştepe (Kümüş Tepe), Bender Türkmen, Siminşehr (Simin Şehir), Akkale (Ak Kale), Anbar Alum (Anbar Olum), İnceburun (İnce Burun), , Neginşehr (Negin Şehir), Günbedkavus (Gümbet Kavus), Kelale, Meravetepe (Merave Tepe), ve Kuzey Horasan eyaletindeki Bocnurd dışında ayrıca, Razavi Horasan eyaletinin Türbet Cam şehrinde ve onun çevresinde de yaklaşık beş bin Türkmen yaşamaktadır. Toplam olarak İran’daki Türkmenlerin sayısı yaklaşık iki milyon olarak tahmin edilmektedir. Türkmenlerin büyük klasik şairi Göklen boyundan Mahtumkulu Firaki’nin mezarı buradadır. İran’da “Türklüklerini” en fazla koruyan toplum olarak bilinmektedirler.
Türkmensahra Türkmen aşiretler arasında Yomut, Teke, Göklen, Nohurlu, Salır gibi aşiretler bulunmaktadır. Türkmenistan’da kullanılan yazı dili, İran Türkmenleri arasında da geçerlidir.
Türkmensahra Türkmenlerinin tarihini uzun süre birlikte yaşadıkları Türkmenistan Türkmenlerinden ayrı tutmak mümkün değildir. 1881’de, Türkmenlerin Türkmenistan’daki Göktepe Kalesi’nde Çarlık Rusyası ordusuna yenilmesinden sonra, İran ve Çarlık Rusyası arasında yapılan Ahalteke anlaşması çerçevesinde, iki tarafta yaşayan Türkmenler arasına sınır çekilmiş ve güneydeki Türkmenler İran sınırları içinde, kuzeydeki Türkmenler ise önce Çarlık Rusyası ve daha sonra Sovyetler Birliği sınırları içinde kalmıştır. Güney Türkmenlerin oturduğu bölgeye Şah Pehlevi döneminde Türkmensahra adı verilmiştir.
1991’de Türkmenistan’ın bağımsızlığa kavuşması Türkmensahra Türkmenleri arasında da büyük sevinç yaratmıştır. Bu şekilde bölgede Türkmenlerin de bir devleti olmuştur. Türkmenistan ve İran’daki Türkmenler sınır bölgesine ait pasaport kullanarak Türkmenistan’da yılda 4 kez bulunma hakkı kazanmıştır.
Ünlü İran Türkmenleri
- Mahtumkulu Firaki, Türkmenlerin manevi lideri ve mutasavvıf şair.
- Haj Aghi Alejalil, hayırsever.
- Serdar Azmun, FK Rubin için oynayan İranlı Türkmen futbolcu.
- Ferhad Kaimi, İran erkek millî voleybol takımında oynayan Türkmen voleybolcu.
- , İstiklal Huzistan futbol takımında oynayan Türkmen futbolcu.
- Ümid Kukebi, deneysel lazer fizikçisi.
- , şehir plancısı.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- İranlı Türkmenler Ansiklopedisi22 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkmen Sahra14 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b Kalafat, Yaşar. Horasan Türk halk inançları 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ İran yönetimi Türkmenleri ezmeye çalışıyor 7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. 25.07.2009
- ^ a b c d e Deveci, Abdurrahman (2009). İran Türkmenleri: Türkmensahra 21 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Ortadoğu Analiz, Ekim’09 Cilt 1 - Sayı 10, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi
- ^ Yılmaz şahin, Türel (2007). İran'da unutulmuş bir toplum: Türkmen Sahra Türkmenleri 19 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Akademik Orta Doğu, C.1, S.2, 2007
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iran Turkmenleri Turkmence Eyran Turkmenleri ایران تۆرکمن لری Farsca ترکمن های ایران Iran in kuzey dogusunda bulunan ve Turkmenistan ile sinir komsusu olan Iran Turkmenistani ya da Guney Turkmenistan olarak da adlandirilan Turkmen Sahra denen cografi bolgede cogunluk olduklari Gulistan eyaleti ile azinlik olduklari Kuzey Horasan ve Razavi Horasan eyaletlerinde yasayan Sunni Hanefi Turkmenlerdir Iran TurkmenleriOnemli nufusa sahip bolgelerGulistan Eyaleti Razavi Horasan Eyaleti ve Kuzey Horasan EyaletiDillerTurkmence FarscaDinSunni IslamIranli Turkmen ogrenciler Turkmensahra sehirleri olarak taninan Gumustepe Kumus Tepe Bender Turkmen Siminsehr Simin Sehir Akkale Ak Kale Anbar Alum Anbar Olum Inceburun Ince Burun Neginsehr Negin Sehir Gunbedkavus Gumbet Kavus Kelale Meravetepe Merave Tepe ve Kuzey Horasan eyaletindeki Bocnurd disinda ayrica Razavi Horasan eyaletinin Turbet Cam sehrinde ve onun cevresinde de yaklasik bes bin Turkmen yasamaktadir Toplam olarak Iran daki Turkmenlerin sayisi yaklasik iki milyon olarak tahmin edilmektedir Turkmenlerin buyuk klasik sairi Goklen boyundan Mahtumkulu Firaki nin mezari buradadir Iran da Turkluklerini en fazla koruyan toplum olarak bilinmektedirler Turkmensahra Turkmen asiretler arasinda Yomut Teke Goklen Nohurlu Salir gibi asiretler bulunmaktadir Turkmenistan da kullanilan yazi dili Iran Turkmenleri arasinda da gecerlidir Turkmensahra Turkmenlerinin tarihini uzun sure birlikte yasadiklari Turkmenistan Turkmenlerinden ayri tutmak mumkun degildir 1881 de Turkmenlerin Turkmenistan daki Goktepe Kalesi nde Carlik Rusyasi ordusuna yenilmesinden sonra Iran ve Carlik Rusyasi arasinda yapilan Ahalteke anlasmasi cercevesinde iki tarafta yasayan Turkmenler arasina sinir cekilmis ve guneydeki Turkmenler Iran sinirlari icinde kuzeydeki Turkmenler ise once Carlik Rusyasi ve daha sonra Sovyetler Birligi sinirlari icinde kalmistir Guney Turkmenlerin oturdugu bolgeye Sah Pehlevi doneminde Turkmensahra adi verilmistir 1991 de Turkmenistan in bagimsizliga kavusmasi Turkmensahra Turkmenleri arasinda da buyuk sevinc yaratmistir Bu sekilde bolgede Turkmenlerin de bir devleti olmustur Turkmenistan ve Iran daki Turkmenler sinir bolgesine ait pasaport kullanarak Turkmenistan da yilda 4 kez bulunma hakki kazanmistir Unlu Iran TurkmenleriMahtumkulu Firaki Turkmenlerin manevi lideri ve mutasavvif sair Haj Aghi Alejalil hayirsever Serdar Azmun FK Rubin icin oynayan Iranli Turkmen futbolcu Ferhad Kaimi Iran erkek milli voleybol takiminda oynayan Turkmen voleybolcu Istiklal Huzistan futbol takiminda oynayan Turkmen futbolcu Umid Kukebi deneysel lazer fizikcisi sehir plancisi Ayrica bakinizIran Turkleri Turkmen Sahra Turkmen ati Turkmen halisiDis baglantilarIranli Turkmenler Ansiklopedisi22 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkmen Sahra14 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b Kalafat Yasar Horasan Turk halk inanclari 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Iran yonetimi Turkmenleri ezmeye calisiyor 7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 07 2009 a b c d e Deveci Abdurrahman 2009 Iran Turkmenleri Turkmensahra 21 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ortadogu Analiz Ekim 09 Cilt 1 Sayi 10 Ortadogu Stratejik Arastirmalar Merkezi Yilmaz sahin Turel 2007 Iran da unutulmus bir toplum Turkmen Sahra Turkmenleri 19 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Akademik Orta Dogu C 1 S 2 2007